DLL NEDİR? Windows'un sağını solunu kurcalamaya meraklanan kullananların ilk karşılaştıkları "şeylerden" biridir DLL. ...
DLL NEDİR?
Windows'un sağını solunu kurcalamaya meraklanan kullananların ilk karşılaştıkları "şeylerden" biridir DLL. Fakat kendi halinde bir kullanıcı olmayı tercih edenler de, bir süre sonrasında içinde DLL geçen acayip hata mesajlarıyla karşılaşmaya alışırlar. İyi de, nedir bu DLL?
Kimi dosyaların uzantısı olarak gördüğümüz DLL, Dynamic Bağlantı Library teriminin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Şimdi bunun ne demek bulunduğunu açıklayalım:
Programların emek harcamaları için gerek duyulan birinci derecedeki dosyalar, yürütülür dosya ya da program dosyası adında olan dosyalardır. Mesela .exe uzantılı, bilgisayarla haşır neşir olanların "exe'ler" (ya da egzeler) diye tabir etmiş olduğu dosyalar, program dosyalarıdır. Fakat bugün kullandığımız programların bir çok, .exe'ler ve .dll'ler de dahil olmak suretiyle, birçok dosyaya gerek duyarlar.
DLL'ler, yürütülebilir işlevlerin (fonksiyonların) ya da öngülerin yer almış olduğu, birçok program tarafınca kullanılabilen kütüphanelerdir. Mesela, Windows, Windows ve WindowsSystem dizinleri altında bir sürü DLL dosyası bulundurur. Bu DLL dosyaları, sisteme kurulan birçok program tarafınca kullanılır.
ARTIK DLL'LER
Bir programı kurduğunuzda, program kendi DLL' lerini sisteme kurar. Çoğu zaman de, kaldırılan bir program, kendi DLL' lerini de siler. Fakat kimi zaman, bu program kaldırma işlemi esnasında silinmeyen ve kullanılmayan DLL' ler sistemde bırakılırlar. Bu dosyalara, artık dosyalar, artık DLL'ler (orphan DLLs) denir. Program kaldırma için kullanılan iyi bir yazılım, bu tür artık dosyaları bulup sistemden temizleyebilir.
Artık DLL'ler çoğu zaman sistemde fazla yer tutmaz. Hatta birbirinin kopyası olan ve değişik dizinlerde bulunan "mükerrer" DLL'ler bile pek yer tutmazlar. Kısacası, artık DLL'leri silmek size çok çok, 20-30 MB'lık bir durağan(durgun) sürücü alanı kazandırır.
SİLERKEN DİKKAT
Fakat, DLL dosyalarını silerken dikkatli olmak gerekir. Programlarınızdan birinin çalışmak için gerek duyduğu DLL' lerden birini silerseniz, programınız çalışmaz. Bir programı sistemden kaldırdığınızda, DLL'lerinin de silinmesi için size önereceğimiz en iyi yöntem, programla beraber gelen kaldırma (uninstall) hususi durumunu ya da yazılımını kullanmaktır. Eğer programın bu şekilde bir özelliği yoksa ya da başarısız oluyorsa, ek olarak bir program kaldırma (uninstall) yazılımı kullanmanız gerekebilir. Bu mevzuda en yaygın ve güvenilir programlardan biri Quarterdeck firmasının Cleansweep yazılımıdır.
DLL'LERİN FOYASI MEYDANA ÇIKSIN
Rahat bir Registry ayarıyla, .DLL'lerin kendi ikonlarıyla görünmesini sağlayın.
DLL'leri ve Denetim Masası uygulamalarınızı canlandıracak bir önerim var. En sık kullandığınız metin düzenleyici programınızı (Notepad, Wordpad) açıp yeni bir dosyaya şu aşağıdakileri yazın. Yazım hatası yapmamaya itina gösterin:
REGEDIT4
[HKEY_CLASSES_ROOTclpfileDefaultIcon]
@=â€%1â€
[HKEY_CLASSES_ROOTdllfileDefaultIcon]
@=â€%1â€
Dosyayı DLL.reg adıyla istediğiniz yere kaydedin. Metin düzenleyici programınızı kapatıp bu dosyayı bulun ve üstüne sağ tıklayın. Karşınıza çıkan menüde, Merge'ü (Birleştir) seçin. Herhangi bir yazım hatası yapmadıysanız, dosyanızdaki bilgilerin Windows95 kayıtlarına başarıya ulaşmış bir halde girildiğini belirten mesajla karşılaşacaksınız.
Şimdi de C:WindowsSystem dizinine bakın. DLL ve CPL dosyalarınızın ikonlarının eskiden o bildik iki çarkla ifade edilirken şimdi değişik bulunduğunu görmüş olacaksınız. Bu yeni ikonlar, hem dosyaların rahat ayırt edilmesini hem de işlevlerinin belli olmasını sağlar. Bu yeni ikonlarla karşınıza çıkmayan dosyalar da olabilir; bunlar büyük olasılıkla “türü
bilinmeyen†DLL ve CPL'ler olacaktır. Bunlar da Windows logosuyla belirtilecektir.
Windows'taki .EXE dosyaları, Explorer'da (Windows Gezgini) içerdikleri ilk ikonla gösterilirler; .DLL dosyaları da hep aynı ikonu kullanır. Bunun sebebi de, sanal olarak, her bir .EXE dosyasının minimum bir ikonunun olmasına rağmen, .DLL dosyalarının çoğunun ikon sayısının biri geçmemesidir. Bir başka mühim fark da, .EXE dosyalarını üstüne çift tıklayarak çalıştırabilirken, .DLL dosyalarını çalıştırmamanızdır. Denetim Masası uygulama dosyaları (.CPL) ise, birçok şeyi içeren bir poşet gibidir. Çalıştırılabilirler, sadece bazı .CPL dosyaları (Main.cpl benzer biçimde) birden çok dosyayı bünyesinde barındırdığından, Explorer'da üstüne çift tıkladığınızda yalnızca biri çalışır. Gene de, okurumuzun da belirttiği benzer biçimde, .DLL'in ihtiva ettiği ikon, bu dosyanın işlevi hakkında kafi ipucu verebilir. Biçim 1 ve 2'de okurumuzun önerilmiş olduğu yöntemin
uygulanmasından ilkin ve sonrasında, .DLL'lerin görüntüsünün iyi mi değiştiğini görebilirsiniz.
Bu düzenlemeyi bitmap dosyalarına da uygulayabilirsiniz. Bu yöntemin uygulanmasının arkasından, her bir bitmap dosyası kendi içinde ne olduğunun minik bir görüntüsünü sunacaktır. Bir sürü bitmap dosyasıyla aynı anda uğraşmak gerektiğine, bu şekilde bir özellik epey yararlı olabilir. Fakat hem de, Explorer'da bir dizinin içindeki dosyaların görüntülenme süresini de uzatabilir, aklınızda bulunsun. Bitmap dosyalarının ikonlarını bu yönde değiştirebilmek için, okurumuzun önerilmiş olduğu .REG dosyasına
iki satır daha ekleyip, “dllfile†ya da “clpfile†ifadesini “Paint.Pictureâ€la değiştirin.
Eğer sisteminize başka bir bitmap düzenleyici uygulama kurmuşsanız, bu yöntem işe yaramayabilir. Şu sebeple .BMP dosyalarının içsel adı “Paint.Pictureâ€dan başka bir ifadeye değiştirilmiştir (mesela “PSP.Imageâ€). Hangi adı kullanacağınızı bulmak için, Regedit'i (Kayıt düzenleyici) çalıştırıp Ctrl-F tuş bileşenini kullanın (Bul işlevi için bu kısayol kullanılır). Bulunacak ifade için de “.bmp†yazın.
“Match the whole string†ve “Keys†kutusunu işaretlemeyi ihmal etmeyin. Öteki kutuları boş bırakın. “.bmp†adlı bir anahtar bulacaksınız, ayrıca, aradığınız içsel ad da, sağ pencerede karşınıza çıkacak.
Windows'un sağını solunu kurcalamaya meraklanan kullananların ilk karşılaştıkları "şeylerden" biridir DLL. Fakat kendi halinde bir kullanıcı olmayı tercih edenler de, bir süre sonrasında içinde DLL geçen acayip hata mesajlarıyla karşılaşmaya alışırlar. İyi de, nedir bu DLL?
Kimi dosyaların uzantısı olarak gördüğümüz DLL, Dynamic Bağlantı Library teriminin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Şimdi bunun ne demek bulunduğunu açıklayalım:
Programların emek harcamaları için gerek duyulan birinci derecedeki dosyalar, yürütülür dosya ya da program dosyası adında olan dosyalardır. Mesela .exe uzantılı, bilgisayarla haşır neşir olanların "exe'ler" (ya da egzeler) diye tabir etmiş olduğu dosyalar, program dosyalarıdır. Fakat bugün kullandığımız programların bir çok, .exe'ler ve .dll'ler de dahil olmak suretiyle, birçok dosyaya gerek duyarlar.
DLL'ler, yürütülebilir işlevlerin (fonksiyonların) ya da öngülerin yer almış olduğu, birçok program tarafınca kullanılabilen kütüphanelerdir. Mesela, Windows, Windows ve WindowsSystem dizinleri altında bir sürü DLL dosyası bulundurur. Bu DLL dosyaları, sisteme kurulan birçok program tarafınca kullanılır.
ARTIK DLL'LER
Bir programı kurduğunuzda, program kendi DLL' lerini sisteme kurar. Çoğu zaman de, kaldırılan bir program, kendi DLL' lerini de siler. Fakat kimi zaman, bu program kaldırma işlemi esnasında silinmeyen ve kullanılmayan DLL' ler sistemde bırakılırlar. Bu dosyalara, artık dosyalar, artık DLL'ler (orphan DLLs) denir. Program kaldırma için kullanılan iyi bir yazılım, bu tür artık dosyaları bulup sistemden temizleyebilir.
Artık DLL'ler çoğu zaman sistemde fazla yer tutmaz. Hatta birbirinin kopyası olan ve değişik dizinlerde bulunan "mükerrer" DLL'ler bile pek yer tutmazlar. Kısacası, artık DLL'leri silmek size çok çok, 20-30 MB'lık bir durağan(durgun) sürücü alanı kazandırır.
SİLERKEN DİKKAT
Fakat, DLL dosyalarını silerken dikkatli olmak gerekir. Programlarınızdan birinin çalışmak için gerek duyduğu DLL' lerden birini silerseniz, programınız çalışmaz. Bir programı sistemden kaldırdığınızda, DLL'lerinin de silinmesi için size önereceğimiz en iyi yöntem, programla beraber gelen kaldırma (uninstall) hususi durumunu ya da yazılımını kullanmaktır. Eğer programın bu şekilde bir özelliği yoksa ya da başarısız oluyorsa, ek olarak bir program kaldırma (uninstall) yazılımı kullanmanız gerekebilir. Bu mevzuda en yaygın ve güvenilir programlardan biri Quarterdeck firmasının Cleansweep yazılımıdır.
DLL'LERİN FOYASI MEYDANA ÇIKSIN
Rahat bir Registry ayarıyla, .DLL'lerin kendi ikonlarıyla görünmesini sağlayın.
DLL'leri ve Denetim Masası uygulamalarınızı canlandıracak bir önerim var. En sık kullandığınız metin düzenleyici programınızı (Notepad, Wordpad) açıp yeni bir dosyaya şu aşağıdakileri yazın. Yazım hatası yapmamaya itina gösterin:
REGEDIT4
[HKEY_CLASSES_ROOTclpfileDefaultIcon]
@=â€%1â€
[HKEY_CLASSES_ROOTdllfileDefaultIcon]
@=â€%1â€
Dosyayı DLL.reg adıyla istediğiniz yere kaydedin. Metin düzenleyici programınızı kapatıp bu dosyayı bulun ve üstüne sağ tıklayın. Karşınıza çıkan menüde, Merge'ü (Birleştir) seçin. Herhangi bir yazım hatası yapmadıysanız, dosyanızdaki bilgilerin Windows95 kayıtlarına başarıya ulaşmış bir halde girildiğini belirten mesajla karşılaşacaksınız.
Şimdi de C:WindowsSystem dizinine bakın. DLL ve CPL dosyalarınızın ikonlarının eskiden o bildik iki çarkla ifade edilirken şimdi değişik bulunduğunu görmüş olacaksınız. Bu yeni ikonlar, hem dosyaların rahat ayırt edilmesini hem de işlevlerinin belli olmasını sağlar. Bu yeni ikonlarla karşınıza çıkmayan dosyalar da olabilir; bunlar büyük olasılıkla “türü
bilinmeyen†DLL ve CPL'ler olacaktır. Bunlar da Windows logosuyla belirtilecektir.
Windows'taki .EXE dosyaları, Explorer'da (Windows Gezgini) içerdikleri ilk ikonla gösterilirler; .DLL dosyaları da hep aynı ikonu kullanır. Bunun sebebi de, sanal olarak, her bir .EXE dosyasının minimum bir ikonunun olmasına rağmen, .DLL dosyalarının çoğunun ikon sayısının biri geçmemesidir. Bir başka mühim fark da, .EXE dosyalarını üstüne çift tıklayarak çalıştırabilirken, .DLL dosyalarını çalıştırmamanızdır. Denetim Masası uygulama dosyaları (.CPL) ise, birçok şeyi içeren bir poşet gibidir. Çalıştırılabilirler, sadece bazı .CPL dosyaları (Main.cpl benzer biçimde) birden çok dosyayı bünyesinde barındırdığından, Explorer'da üstüne çift tıkladığınızda yalnızca biri çalışır. Gene de, okurumuzun da belirttiği benzer biçimde, .DLL'in ihtiva ettiği ikon, bu dosyanın işlevi hakkında kafi ipucu verebilir. Biçim 1 ve 2'de okurumuzun önerilmiş olduğu yöntemin
uygulanmasından ilkin ve sonrasında, .DLL'lerin görüntüsünün iyi mi değiştiğini görebilirsiniz.
Bu düzenlemeyi bitmap dosyalarına da uygulayabilirsiniz. Bu yöntemin uygulanmasının arkasından, her bir bitmap dosyası kendi içinde ne olduğunun minik bir görüntüsünü sunacaktır. Bir sürü bitmap dosyasıyla aynı anda uğraşmak gerektiğine, bu şekilde bir özellik epey yararlı olabilir. Fakat hem de, Explorer'da bir dizinin içindeki dosyaların görüntülenme süresini de uzatabilir, aklınızda bulunsun. Bitmap dosyalarının ikonlarını bu yönde değiştirebilmek için, okurumuzun önerilmiş olduğu .REG dosyasına
iki satır daha ekleyip, “dllfile†ya da “clpfile†ifadesini “Paint.Pictureâ€la değiştirin.
Eğer sisteminize başka bir bitmap düzenleyici uygulama kurmuşsanız, bu yöntem işe yaramayabilir. Şu sebeple .BMP dosyalarının içsel adı “Paint.Pictureâ€dan başka bir ifadeye değiştirilmiştir (mesela “PSP.Imageâ€). Hangi adı kullanacağınızı bulmak için, Regedit'i (Kayıt düzenleyici) çalıştırıp Ctrl-F tuş bileşenini kullanın (Bul işlevi için bu kısayol kullanılır). Bulunacak ifade için de “.bmp†yazın.
“Match the whole string†ve “Keys†kutusunu işaretlemeyi ihmal etmeyin. Öteki kutuları boş bırakın. “.bmp†adlı bir anahtar bulacaksınız, ayrıca, aradığınız içsel ad da, sağ pencerede karşınıza çıkacak.
YORUMLAR