Ek fiil nedir, örnek verir misiniz?

Ek fiil nedir, örnek verir misiniz? Ek Fiil (Ek Eylem) Mastar olarak bir anlamı olmayan, isim ve isim soylu sözcüklere gelerek ...

Ek fiil nedir, örnek verir misiniz?

Ek Fiil (Ek Eylem)

Mastar olarak bir anlamı olmayan, isim ve isim soylu sözcüklere gelerek onları cümlede yüklem olarak kullandıran ve çekimlenmiş fiillere gelerek birleşik çekimli fiiller oluşturan “imek†fiiline denir.

Bu fiilin dört basit çekimi bulunur. Basit çekimli durumda sadece isim soylu sözcüklerde bulunur. üç bildirme (haber), bir dilek kipi bulunan bu fiilin çekimini şu şekilde gösterebiliriz.

1. Bilinen Geçmiş Zaman (idi)

Öznenin önceden içinde bulunduğu bir oluşu bildirir.

• Öğrenciydim (Öğrenci idi - m)
• Öğrenciydin
• Öğrenciydi
• Öğrenciydik
• Öğrenciydiniz
• Öğrenciydiler

Sadece isme değil zamire, edata, tamlamalara da eklenebilir.

• “Seni buraya çağıran bendim.†cümlesinde zamire,
• “Dün biraz rahatsız gibiydi.†cümlesinde edata,
• “Elinde taşıdığı paket, düğün hediyesiydi.†cümlesinde isim tamlamasına,
• “Yeni aldığım ev bahçeli bir evdi.†cümlesinde sıfat tamlamasına gelerek onlara zaman anlamı kazandıran “-di†ekleri hep ekfiildir.

2. Öğrenilen Geçmiş Zaman (imiş)

Öznenin başkasından duyulan bir oluş içinde bulunduğunu gösterir.

• Doktormuşum (Doktor imiş - im)
• Doktormuşsun
• Doktormuş
• Doktormuşuz
• Doktormuşsunuz
• Doktormuşlar

Bu da zamire, edata vs. eklenebilir.

3. Şart Kipi (ise)

• Hastaysam (Hasta ise - m)
• Hastaysan
• Hastaysa
• Hastaysak
• Hastaysanız
• Hastaysalar

şeklinde çekimlenir ve isim soylu söcüklere şart anlamı yükler.

4. Geniş Zaman
Bu zaman çekiminde ekfiil diğer çekimlerinde olduğu kadar belirgin değildir. Diğerleri, eklendiği sözcükten “idiâ€, “imişâ€, “ise†diye ayrılabileceği halde, geniş zamanda ayrılmaz.

• Ben şair - im
• Sen şair - sin
• O şair(dir)
• Biz şair - iz
• Siz şair - siniz
• Onlar şairler(şairdirler)

Ek Fiilin Olumsuzu

Ekfiille çekimlenmiş sözcükler “değil†edatıyla olumsuz yapılır.

• Öğretmen değildim.
• Doktur değilmiş.
• Hasta değilse.
• Şair değilim.

Örneklerinde ekfiilin olumsuz çekimi görülmektedir. Diğer fiillerin “-ma, -me†ile, ekfiilin “değil†ile olumsuz yapılması, ekfiilin bulunmasını oldukça kolaylaştırır.

Ek Fiilin Soru Şekli
Bu fiilin soru şekli de diğer fiillerde olduğu gibi “mi†ile yapılır. “mi†sözü isimle ekfiil arasına girerek kullanılır.

• Öğretmen miydim?
• Doktor muymuş?
• Şair miyim?

Ekfiilin geniş zamanında kullanılan ekler çekimlenmiş fiillerden sonra gelmez. Ancak üçüncü tekil şahısta kullanılan “-dir†eki çekimli fiillerden sonra gelerek onlara ihtimal ya da kesinlik anlamı katabilir. Bu görevi üstlendiğinde bu ekin adı bildirme eki olur.

DEVAMI

• 
  Çekimli fiil nedir, örnek verir misiniz?


• 
  Basit fiil nedir, örnek verir misiniz?


• 
  Fiil kökü nedir, örnek verir misiniz?

Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.

Ek Fiil (Ek Eylem)

Mastar olarak bir anlamı olmayan, isim ve isim soylu sözcüklere gelerek onları cümlede yüklem olarak kullandıran ve çekimlenmiş fiillere gelerek birleşik çekimli fiiller oluşturan “imek†fiiline denir.

Bu fiilin dört basit çekimi bulunur. Basit çekimli durumda sadece isim soylu sözcüklerde bulunur. üç bildirme (haber), bir dilek kipi bulunan bu fiilin çekimini şu şekilde gösterebiliriz.

1. Bilinen Geçmiş Zaman (idi)

Öznenin önceden içinde bulunduğu bir oluşu bildirir.

• Öğrenciydim (Öğrenci idi - m)
• Öğrenciydin
• Öğrenciydi
• Öğrenciydik
• Öğrenciydiniz
• Öğrenciydiler

Sadece isme değil zamire, edata, tamlamalara da eklenebilir.

• “Seni buraya çağıran bendim.†cümlesinde zamire,
• “Dün biraz rahatsız gibiydi.†cümlesinde edata,
• “Elinde taşıdığı paket, düğün hediyesiydi.†cümlesinde isim tamlamasına,
• “Yeni aldığım ev bahçeli bir evdi.†cümlesinde sıfat tamlamasına gelerek onlara zaman anlamı kazandıran “-di†ekleri hep ekfiildir.

2. Öğrenilen Geçmiş Zaman (imiş)

Öznenin başkasından duyulan bir oluş içinde bulunduğunu gösterir.

• Doktormuşum (Doktor imiş - im)
• Doktormuşsun
• Doktormuş
• Doktormuşuz
• Doktormuşsunuz
• Doktormuşlar

Bu da zamire, edata vs. eklenebilir.

3. Şart Kipi (ise)

• Hastaysam (Hasta ise - m)
• Hastaysan
• Hastaysa
• Hastaysak
• Hastaysanız
• Hastaysalar

şeklinde çekimlenir ve isim soylu söcüklere şart anlamı yükler.

4. Geniş Zaman
Bu zaman çekiminde ekfiil diğer çekimlerinde olduğu kadar belirgin değildir. Diğerleri, eklendiği sözcükten “idiâ€, “imişâ€, “ise†diye ayrılabileceği halde, geniş zamanda ayrılmaz.

• Ben şair - im
• Sen şair - sin
• O şair(dir)
• Biz şair - iz
• Siz şair - siniz
• Onlar şairler(şairdirler)

Ek Fiilin Olumsuzu

Ekfiille çekimlenmiş sözcükler “değil†edatıyla olumsuz yapılır.

• Öğretmen değildim.
• Doktur değilmiş.
• Hasta değilse.
• Şair değilim.

Örneklerinde ekfiilin olumsuz çekimi görülmektedir. Diğer fiillerin “-ma, -me†ile, ekfiilin “değil†ile olumsuz yapılması, ekfiilin bulunmasını oldukça kolaylaştırır.

Ek Fiilin Soru Şekli
Bu fiilin soru şekli de diğer fiillerde olduğu gibi “mi†ile yapılır. “mi†sözü isimle ekfiil arasına girerek kullanılır.

• Öğretmen miydim?
• Doktor muymuş?
• Şair miyim?

Ekfiilin geniş zamanında kullanılan ekler çekimlenmiş fiillerden sonra gelmez. Ancak üçüncü tekil şahısta kullanılan “-dir†eki çekimli fiillerden sonra gelerek onlara ihtimal ya da kesinlik anlamı katabilir. Bu görevi üstlendiğinde bu ekin adı bildirme eki olur.

DEVAMI

Geniş Zaman

İsim soylu kelimelere kişi ekleri getirilerek yapılır. Bunlar geniş zaman eklerinin yerini tutar. üçüncü kişilere "-dir" eki getirilir.

"öğretmenim, öğretmensin,öğretmen(dir), öğretmeniz, öğretmensiniz, öğretmendirler/ öğretmenlerdir"


Olumsuzu "değil" kelimesi getirilerek yapılır.

"yorgun değilim, yorgun değilsin, yorgun değil, yorgun değiliz, yorgun değilsiniz, yorgun değiller"


"Öğretmenim yurtdışına gitti." cümlesinde "öğretmen" kelimesi iyelik eki almıştır. "Ben Kadıköy'de öğretmenim." cümlesinde ek-fiil almış ve yüklem olmuştur.

üstümüze doğan bir güneşsin sen.

Her taraf bugün bir başka güzel(dir).
Uyarı: Ek-fiilin en zor anlaşılan ve karıştırılan kipi şimdiki zaman kipidir.

Görülen Geçmiş Zaman

Ek-fiilin görülen (bilinen) geçmiş zaman çekimi, kavramların ve varlıkların bilinen geçmişteki durumuna şahit olunduğunu gösterir.

"sevinçli idim, sevinçli idin, sevinçli idi, sevinçli idik, sevinçli idiniz, sevinçli idiler"

"sevinçli değildim, sevinçli değildin, sevinçli değildi, sevinçli değildik, sevinçli değildiniz, sevinçli değildiler (değillerdi)"

Uyarı: ek-fiilin üçüncü çoğul şekli iki türlü de çekilir: sevinçli değildiler (değillerdi)"

Bir güzelin hayranıydım.

Dün daha heyecanlıydın.

Dayım çok merhametli biriydi.

Öğrenilen Geçmiş Zaman

Ek-fiilin öğrenilen (duyulan) geçmiş zaman çekimi, kavramların ve varlıkların öğrenilen geçmişteki durumunun başkasından duyulduğunu anlatır.

"küçük imişim, küçük imişsin, küçük imiş, küçük imişiz, küçük imişsiniz, küçük imişler"


Genellikle bitişik yazılır, burada ek-fiil daha iyi görülsün diye ayrı yazılmıştır.

"küçük değilmişim, küçük değilmişsin, küçük değilmiş, küçük değilmişiiz küçük değilmişsiniz küçük değilmişler (değillermiş)"


Suçlanan sadece benmişim.

Meğer sen ne çalışkanmışsın.

Adam yirmi yıldır evine hasretmiş.


Ben iyi bir okurum. Ek-fiilin geniş zamanı

Hep iyi kitaplar okurum. Geniş zaman 1. tekil şahıs eki

Benim okurum anlayışlıdır. İyelik eki
Uyarı: Yukarıdaki cümlelerde "-um" ekinin farklı üç görevde kullanıldığını görüyoruz. Aralarındaki farkı kavradıysa ek-fiil konusunu öğrenmişiz demektir.

Şart Kipi

İsimler -se eki alarak dilek-şart bildirdiklerinde ek-fiil almış olurlar. Diğer ek-fiil ekleri ismi yüklem yaptığı halde şart kipi ismi yüklem yapmaz. Devamında isim veya fiil mutlaka bir yüklem bulunur. Sadece eksiltili cümlelerde yüklemi olmayabilir.

"memnunsam, memnunsan, memnunsa, memnunsak, memnunsanız, memnunlarsa"

olumsuzunda ise ek-fiil "değil" kelimesinden sonra gelir.

"memnun değilsem, memnun değilsen, memnun değilse, memnun değilsek, memnun değilseniz, memnun değillerse"

• 
  Çekimli fiil nedir, örnek verir misiniz?


• 
  Basit fiil nedir, örnek verir misiniz?


• 
  Fiil kökü nedir, örnek verir misiniz?