Ek kök tahlili çalışması nasıl yapılır? Yol göstermesi açısından örnek olacak bir kelime tahlili yapıyorum . Cümlemiz: '...
Ek kök tahlili çalışması nasıl yapılır?
Yol göstermesi açısından örnek olacak bir kelime tahlili yapıyorum.
Cümlemiz: ''Bahar, her yeri süslemeli yine çiçeklerle.'' Cümlemizdeki kelimeleri tek tek inceleyelim.
- bahar> isim kök - basit kelime
- her> isim kök - basit kelime
- yeri> yer - i> isim kök + 3. tekil iyelik eki - basit kelime
- süslemeli> süs - le - meli> isim kök + isimden fiil yapım eki + gereklilik kipi - türemiş kelime
- yine> isim kök - basit kelime
- çiçeklerle> çiçek - ler - le> isim kök + isim çokluk eki + vasıta eki - basit kelime
Alçı çalışması nasıl yapılır?
Bu kelimelerin ek ve kök ayrımı nasıl yapılır?
Güneş enerjisinden nasıl yararlanırız temalı slayt çalışması nasıl yapılır?
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Cümlemiz: ''Bahar, her yeri süslemeli yine çiçeklerle.'' Cümlemizdeki kelimeleri tek tek inceleyelim.
- bahar> isim kök - basit kelime
- her> isim kök - basit kelime
- yeri> yer - i> isim kök + 3. tekil iyelik eki - basit kelime
- süslemeli> süs - le - meli> isim kök + isimden fiil yapım eki + gereklilik kipi - türemiş kelime
- yine> isim kök - basit kelime
- çiçeklerle> çiçek - ler - le> isim kök + isim çokluk eki + vasıta eki - basit kelime
- oku - Fiil kökü > l - Fiilden isim yapım eki > un - İlgi eki = Türemiş kelime
- duvar - isim kökü > ı - İyelik eki = Basit kelime
Ömer Seyfettin'in kısa hikayelerinden birini inceleyebilirsin. Anlaşılır ve sade bir dili olduğundan kelimeleri incelerken zorluk yaşamazsın.
Ek-Kök Tahlili Örnekleri:
Örnek 1:
"Çekoslavakyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?"
Kelimenin ek kök tahlinini yapabilir misiniz?
Cevap:
Çekoslovakya: İsimi
-lı: İsimden İsim Y. E.
-laş: İsimden Fiil Y. E.
-tır: Fiilden Fiil Y. E.
-a: Zarf Fiil E.
-ma: Olumsuzluk E. (F.F.Y.E.)
-dık: Sıfat Fiil E. (F.İ.Y.E.)
-lar: Çokluk E. (Çekim Eki.)
-ı: Yardımcı ses
-mız: İyelik 1. Çokluk (Çekim Eki)
Örnek 1:
"Çekoslavakyalılaştıramadıklarımızdan mısınız?"
Kelimenin ek kök tahlinini yapabilir misiniz?
Cevap:
Çekoslovakya: İsimi
-lı: İsimden İsim Y. E.
-laş: İsimden Fiil Y. E.
-tır: Fiilden Fiil Y. E.
-a: Zarf Fiil E.
-ma: Olumsuzluk E. (F.F.Y.E.)
-dık: Sıfat Fiil E. (F.İ.Y.E.)
-lar: Çokluk E. (Çekim Eki.)
-ı: Yardımcı ses
-mız: İyelik 1. Çokluk (Çekim Eki)
Keramet
Fakir bir mahallede yangın çıkar. Mahallenin sakinleri yangının çok fazla süreceğini düşünmüyordur zira az ilerde mallede bir türbe vardır.Yangın türbeye asla yetişmez diye inanırlar. Alevler artar, itfaiye erleri tulumlardan sürekli su çekmektedir yangını söndörmeye çalışmaktadır. Bu sırada yangından faydalanıp hırsızların yağlamaması için bir kaç bekçide yangın yerinde bulunmaktadır. Yangında çevresinde Çiroz Ahmet diye anılan bir yapmacıda bulunmaktadır. Yangını görür görmez hemen ileşir ancak mahalle fakirlerin bulunduğu bir semttir o nedenle yangından birşey alamayacağını düşünür ve çevreyi kolaçan eder. Az ötedeki yangının yaklaşmakta olduğu türbe dikkatini çeker hemen pencereden içersine bakar kendi kafasından bir hesap yapar, Türbede el yazmalı kuran,şamdan,seccade görür bunların para edeceğini düşünerek yağmalamak için türbeye girer. Hemen almak istedikleri kollarına dolar çıkmak için planlar yaparken sandukata dayanır sandukanın kaydığını ve içinin boş olduğunu görür ve hemen o anda bununla dışarı çıkmanın en akıllıca plan olduğunu düşünür. Bu arada yangın devam etmekte tüm mahalleli yangını seyretmektedir. Çiroz ahmet sandukanın içinde elinde çaldığı eşyaları saklayarak dışarı çıkar. Askerler korkudan tir tir titremekte,bekçiler dona kalmakta Mahalleli ne yapacağını bilememektedir. Hiç kimse birşey yapmadığı için Çiroz ahmet elindeki ganimetle birlikte gece karanlığında kaybolur. Yangın södüğünde kabir hala orda durmaktadır ama evliya artık yoktur
Örnek olması açısından ilk 3 cümlenin incelemesini yapıyorum:
Fakir bir mahallede yangın çıkar.
Yangın türbeye asla yetişmez diye inanırlar.
Fakir bir mahallede yangın çıkar.
- fakir > fakir (isim kökü) > basit
- bir > bir (isim kökü) > basit
- mahallede > mahalle (isim kökü) + de (bulunma hal eki) > basit
- yangın > yan (fiil kökü) + gın (fiilden isim yapım eki) > türemiş
- çıkar > çık (fiil kökü) + ar (geniş zaman eki) > basit
- mahallenin > mahalle (isim kökü) + nin (ilgi hali eki) > basit
- sakinleri > sakin (isim kökü) + ler (çokluk eki) + i (iyelik eki) > basit
- yangının > yan (fiil kökü) + gın (fiilden isim yapım eki) + ın (ilgi hali eki) > türemiş
- çok > çok (isim kökü) > basit
- fazla > fazla (isim kökü) > basit
- süreceğini > sür (fiil kökü) + ecek (sıfat fiil eki) + i (iyelik eki) + n (kaynaştırma) + i (belirtme) > türemiş
- düşünmüyordu > düş (fiil kökü) + ün (fiilden fiil yapım eki) + me (olumsuzluk eki) + yor (şimdiki zaman eki) + du (görülen geçmiş zaman eki)
Yangın türbeye asla yetişmez diye inanırlar.
- yangın > yan (fiil kökü) + gın (fiilden isim yapım eki) > türemiş
- türbeye > türbe (isim kökü) + y (kaynaştırma) + e (yönelme hal eki) > basit
- asla > asla (isim kökü) > basit
- yetişmez > yet (fiil kökü) + iş (fiilden fiil yapım eki) + mez (geniş zaman olumsuzluk eki) > türemiş
- diye > de (fiil kökü) + y (kaynaştırma) + e (zarf fiil eki) > türemiş
- inanırlar > inan (fiil kökü) + ır (geniş zaman eki) + lar (3. çoğul şahıs eki) > basit
-a- zarf fiil eki değildir. -abilmek- ebilmek- kurallı yardımcı fiilinin olumsuzudur. kelimeyi olumlu hale çevirdiğinizde göreceksiniz.
(Çekoslavakyalılaştırabildiklerimizden misiniz?)
Alçı çalışması nasıl yapılır?
Bu kelimelerin ek ve kök ayrımı nasıl yapılır?
Güneş enerjisinden nasıl yararlanırız temalı slayt çalışması nasıl yapılır?
YORUMLAR