Eleştirel okuma okuduğumuz metin üstüne kendimizce sorular sorarak anlamaya çalışmaktır. Eleştirel okuma, okuduğumuz herhangi bir metin üst...
Eleştirel okuma okuduğumuz metin üstüne kendimizce sorular sorarak anlamaya çalışmaktır.
Eleştirel okuma, okuduğumuz herhangi bir metin üstünde düşünme,doğruları ve yanlışları üstünde kafa yorma ve mevzuyu yorumlamadır. Buteknikte, okuma yalnızca anlamış olmakla sınırı olan değildir. Aynı zamandaokurken düşünülmesi, mevzunun yorumlanması ya da mevzuya eleştirel bir gözlebakılması söz mevzusudur (Özdemir, 1997: 19). Başka okuma tekniklerine bakılırsa okuyucunun daha çok süre, emek ve dikkat harcamasını gerektiren eleştirelokuma anlama, çözümleme ve değerlendirmeyi ihtiva eder. Bu okuma tekniğinde insanoğlunun okuma eylemi esnasında ve sonrasında zihinsel bakımdan daha etkin olması; kısaca okumanın sona ermesiyle bitmeyen bir araştırma ve araştırma uğraşı söz mevzusudur. Eleştirel okumada, metnin bitmesiyle, bununla beraber anlatılanlara bir fikir, bir etkinlik de katılmış olur. Bir başka deyişle eleştirel olmayan okuyucu yazıda bahsedilenleri çoğu zaman emsalsiz doğru olarak kabul eder ve bu tarz şeyleri ezberlemeye çalışırken, eleştirel okuyucu yazıdane anlatıldığına, bunların hangi düşüncelerle desteklendiğine dikkat etmiş olduğu kadar, mevzunun nasıl betimlendiği ile de ilgilenir. Eleştirel (Tenkidci) Okuma Nasıl Yapılır
Kendine hemen aşağıdaki soruları sor:
â– Tartışılan mevzu nedir?
â– Bu mevzuyla ilgili yazar ne benzer biçimde bir sonuça ulaştı?
â– Yazar öyleki inanmasına sebeler nedir?
â– Seni enayi yerine koyabilecek fena sebepler (merhamet, korku, istatistiklerin suistimali vb.) için alarmda ol.
â– Yazar olguları mı yoksa görüşlerini mi kullandı?
â– Olgular ispatlanabilir.
â– Yorumlar ispatlanamaz ve gürültü muhakemesine dayalı olabilir.
â– Yazar yansız kelimeler mi yoksa duygusal kelimeler mi kullandı?
â– Tenkidci okuyucu sebeplerin açık olup olmadığını idrak etmek için yazıdaki dilin ötesine bakar.
YORUMLAR