Emevi hanedanlığında halifelik yapmış olan I., II., ve III: Yezid ile ilgili genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız YEZİD I. (645 -683)...
Emevi hanedanlığında halifelik yapmış olan I., II., ve III: Yezid ile ilgili genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız
YEZİD I. (645 -683)
Emevîler hanedanının ikinci halifesidir. Muaviye’nin erkek evladıdır. Anası «Benikelp» kabilesinden Mîsûn adlı parlak zeka, zamanına gore kültürlü bir hanımdır. Söylentiye gore; Muaviye, kendisini dahi hicveden bu hanımla anlaşamamış, ufak yaşlarındaki oğlu Yezid’i yanına katarak, kabilesine geri göndermişti. Çocukluğunu annesiyle geçiren Yezid, ondan şiir ve edebiyat zevki almış, gençlik çağına ulaştıktan sonra babasının yanına dönmüştü. Aslen bir tek bir vali olan Muaviye, Hazreti Hasan ile yapmış olduğu anlaşmaya uymamış, valiliği saltanat haline getirmeye karar vermişti. Bundan ötürü, daha kendi sağlığında İslâm dünyasını, oğlu Yezid’in hükümranlığını kabule zorluyordu. Çetin çekişmelerden sonrasında buna muvaffak oldu; oğlunu veliaht belirleme ettirdi. Böylelikle onun ölümünden sonrasında Yezid, Şam’da 680 senesinde tahta çıktı. Bir takım Arap ileri gelenleri, ayrıca Hz. Ali’nin ufak oğlu Hz. Hüseyin, Yezid’in halifeliğini kabul etmedi. Kûfeliler’in yardımı ile, Yezid’e isyan etti ve Kûfeliler’in çağrısına uyarak halifeliğini ilân için Küfe’ye gitti. Yezid, onu öldürttü.
Yezid, ilk zamanlar bir tek Hüseyin taraftarları, ve Şîilerce lanetlenirken, sonraları bu lanetlemeye Sünniler de katıldılar. Yezid ismi çevresinde, gittikçe artan bir nefret belirdi. O denli ki, onun ismi, bir süre sonrasında derhal hiçbir Müslüman çocuğuna isim olarak konmadıktan başka, tüm İslam dünyasında bir sövgü ve hakaret kelimesi olarak kullanılır oldu. Yezid, «Kerbela»dan sonrasında da Hüseyin’ in yakınlarından, taraftarlarından öc almakta devam etmiş; Medine şehrini zaptederek üç gün üç gece yağma ettirmiş; Mekke’yi mancınıklarla taşa tutturup Kâbe’yi dahi kısmen yıktırmıştır. Mekke’yi de yağma ettirmek niyetiyle, oraya giderken, yolda aniden hastalanmış ve ölmüştür. Bir takım Müslüman kaynaklarında bu birdenbire ölüm, Tanrı’nın gazabına yorulur.
Çok fazla seviyede sert, hiddetli, kinci fakat kararlı bir kimse olan Yezid; hususi yaşayışında duygulu bir ozan olarak tanınır.
YEZİD II — Emevî hükümdarı Abdülmelik’in erkek evladıdır. 720 senesinde tahta çıkmış; dört yıl halifelik etmiştir. Söylentiye gore çok sevilmiş olduğu bîr gözdesinin ağzına üzüm atarken, bu üzüm, boğazında kalmış olarak genç kadının boğulmasına sebep olmuş; II. Yezid de bu vakadan duyduğu çok büyük üzüntünün sonucu olarak, 1 hafta sonrasında ölmüştür. II. Yezid, ilkinin aksine yumuşak huylu, adaletsever bir halife olarak ün salmıştır.
YEZİD III — On ikinci Emevî halifesi, I. Velid’in erkek evladıdır. 701’de doğmuş, 744’te ölmüştür. III. Yezid, zalim bir şahıs olan II. Velid’i öldürterek tahta geçmiş; beş buçuk ay devam eden bir saltanat devri yaşamıştır.
YORUMLAR