Ferec Bade’ş Şidde Nedir?

Gösterim: 73 Boyut: 17.0 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/> Ferec bade'ş-şidde (Arapçada "sıkıntıd...

Amaltheia Nedir

Ampir Nedir

Amphitrite Nedir

Gösterim: 73
Boyut: 17.0 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>

Ferec bade'ş-şidde

(Arapçada "sıkıntıdan sonraki ferahlamaâ€), Doğu edebiyatlarında didaktik amaçlı masal ve öykülerden oluşan derlemelere verilen genel ad.

İlk kez Arap edebiyatında ortaya çıkan ve 10. yüzyıldan sonrasında büyük gelişme gösteren bu türde ilk kitabı Medaini (ö. 839) derlemiştir. Günümüze ulaşmayan bu yapıttan ortalama 150 yıl sonrasında derlenen başka bir örnek de Tenuhi'ninkidir (940-994). Her birinde 10 öykü bulunan 14 bölümden oluşan bu yapıtın İslam edebiyatlarında birçok tercüme ve uyarlaması yapılmıştır; ek olarak İbraniceye çevrildiği de bilinmektedir.

Arapça ferec bade'ş şidde yazarları içinde Ebi'd Dünya (ö. 894) ve Kadı Ebü'lHüseyin de (ö. 938) vardır. Farsça ferec bade'ş şiddeler Tenuhi'nin yapıtının tercüme ve uyarlamalarından oluşturulmuş, oradan Türkçeye aktarılmıştır. Çevirilerin Neşet Efendi, Kasım bin Mehmed, Lamiî Çelebi ve Molla Lutfî tarafınca yapıldığı ileri sürülmüşse de bu kati değildir. Türkçe nüshalarda Arapça ve Farsçadaki mevzu ve yazar çeşitliliği görülmez. Arapça nüshalar daha çok Emevilerden Abbasilere geçiş sürecinin izlerini taşırsa da, Farsça ve Türkçe nüshalarda daha çok Abbasiler dönemine ilişkin şahıs ve olaylardan söz edilir. Eldeki Türkçe nüshalar 16. yüzyıldan kalmadır. Tercüme olmakla beraber, destan ve masallardan halk öykücülüğüne geçiş döneminde yazıldıkları için Türk edebiyatının sözlü geleneğinden de etkilenmiş olan bu nüshalarda yalın bir dil göze çarpar. Ifade yer yer konuşma dili rahatlığına yaklaşır. Öykülerin içine kahramanların ağzından söylenmiş dörtlükler de serpiştirilmiştir. Genel anlamda Binbir Gece Masalları, Binbir Gün Masalları ve Tutiname1 yi anımsatan Türkçe metinlerdeki öykülerde sıkıntıların bittiği bölümlerin sonuna türlü öğütler yerleştirilmiştir. Çoğunluğu Harun Reşid ve Gazneli Mahmud zamanında geçmiş şeklinde gösterilen öykülerin baş kişileriyle insanoğlu ya da cin, peri ve dev şeklinde doğaüstü varlıklar içinde geçen vakalarda, devamlı iyilik kötülüğe, hak zulme, namus ahlaksızlığa, dürüstlük hileye üstün gelir. Ferec bade'ş şiddeyi oluşturan öyküler, mevzularını gerçek yaşamdan alanlar, insanlarla doğaüstü varlıklar içinde geçenler ve dinsel inançların etkisiyle yazılanlar olmak suretiyle üç kümeye ayrılır. Bu fark dikkate alındığında, metinlerden bir bölümünün öykü, bir bölümünün de masal nitelikleri taşımış olduğu görülür. Ferec bade'ş şiddedeki metinler içinde yer edinen, Keşmir sultanı Ferahnaz'a âşık olmasının arkasından bir büyüyle geyiğe dönüşüp bir süre öyleki yaşadıktan sonrasında muradına eren İran şehzadesi Ferahşad'ın başına gelenleri işleyen masal, Binbir Gün Masallarının da ana konusunu oluşturmaktadır.

Kaynak : Ana Britannica

• 
  Bade İşçil


• 
  Bade Nedir?