Gelenbevi İsmail Efendi Kimdir?

Osmanlı döneminin ünlü Türk matematik bilginlerinden olan Gelenbevi İsmail Efendi hakkında kısa ve temel bilgiler. Gelenbevi İsmail Efendi ...

Osmanlı döneminin ünlü Türk matematik bilginlerinden olan Gelenbevi İsmail Efendi hakkında kısa ve temel bilgiler.

Gelenbevi İsmail Efendi (1730 – 1790), tanınmış bir Türk matematik bilginidir. Manisa’daki Gelenbe kasabasında doğduğu için bu adla meşhur oldu. Zamanında «ayaklı kütüphane» diye ün salmış bilgin Mehmet Emin Efendi’den ders aldı. Öğrenimine İstanbul’da devam ettikten sonra müderris oldu.

Mekteb-i Bahriye-i Şahane (Deniz Harb Okulu) açılınca burada geometri okuttu. O zamanki Kâğıthane’de atış talimleri yapılıyordu. Mermilerin çoğu hedefe isabet etmezdi. Bunun üzerine, İsmail Gelenbevi, top namlularının hedefe yöneltilmesinde gerekli düzeltmeleri yaptı. Mermiler isabete başlayınca, III. Selim bu durumdan memnun oldu, Gelenbevi’yi Yenişehir Feneri mollalığına atadı. Gelenbevi ondan kısa bir süre sonra öldü.

İsmail Gelenbevi’nin birçok eseri vardır. Bunlardan biri de logaritma risalesidir. O zaman, bir Fransız mühendisi, saraya bir logaritma cetveli getirmişti. Kimse bunun ne çeşit bir hesap olduğunu anlayamadı. Bunun üzerine, Fransız’ı Gelenbevi’ye götürdüler. O da, eseri izah eden küçük bir kitap yazdı. Hatta bundan galat olarak, logaritmayı onun icat ettiği söylentisi ortaya çıktı.

Gelenbevi İsmail Efendi gayet bilgin, faziletli bir insandı. Matematikle ilgili 16 kadar eser yazmıştır. Şöhreti de o derecedeydi ki, bugün Fatih’te bir semtle bir okul onun adını taşır.