Görgü Nedir

Bir cemiyet içinde mevcud ve uyulması ihtiyaç duyulan saygı ve incelik kuralları, °terbiye. Bir kimsenin, karşılaşmış olduğu ve kişiliği üst...

Bir cemiyet içinde mevcud ve uyulması ihtiyaç duyulan saygı ve incelik kuralları, °terbiye. Bir kimsenin, karşılaşmış olduğu ve kişiliği üstünde pozitif yönde tesir icra eden deneysel bilgi, tecrübe. Görmüş olma şartları. Bir cemiyet içinde mevcud ve uyulması ihtiyaç duyulan saygı ve incelik kurallarına görgü denir. Toplumda bireyler arasındaki ilişkilerin düzenlenmesinden doğan töre, tane, gelenek-görenekler, din kuralları benzer biçimde görgü kuralları da yazılı olmayan normlardandır.

 

Örf ve adetlerin rahat şekli olarak da kabul edilmektedir. Görgü, bir kimsenin belirgin bir vakada nasıl davranması icap ettiğini gösterir. Mesela bir görüşmede konuşurken, bir davette yiyecek yerken ya da bir törene katılırkenki davranış biçimlerini belirler.

 

Görgü ve buna bağlı olarak ortaya çıkan görgü kuralları her toplumda geçerli, evrensel bir kalite taşıyabileceği benzer biçimde toplumdan topluma farklılık da izah edebilir. Görgü kurallarına uymamanın hukuki yaptırımı yoktur. Buna karşı kurallara uymayan şahıs cemiyet içinde ayıplanır ya da kişiyle alay edilir.

Örnek : Anne, babaya ve öğretmene saygı gösterilir, onlara ters konuşulmaz. İki şahıs konuşurken araya girilmez. Toplu taşıma araçlarında yaşlılara, hastalara, hamilelere yer verilir. Topluluk içinde kulaktan kulağa konuşulmaz. Hepimiz gelmeden yemeğe başlanmaz. İnsana "bu" diye hitap edilmez. Merdivenlerin sağından inilir; sağından çıkılır. İnsanlara karşı alçakgönüllü ve hoşgörülü davranılır. Ağız açık ve şapırdatarak yiyecek yenmez. Müzik dinlerken başkaları rahatsız edilmez. Hapşururken ağız kapanır

 

Görgü Kuralları Nedir ?

a) Toplumda Dikkat Edilmesi Ihtiyaç duyulan Genel Kurallar

Bir toplumun oluşmasında ve gelişmesinde o toplumu gerçekleştiren insanoğlu içinde uygulanan Görgü kurallarının mühim bir yeri vardır.

Genel görgü kurallarına uyma zorunluluğu yoktur. Şu demek oluyor ki hukuken kabahat sayılmaz. Fakat cemiyet genel görgü kurallarına uymayanlara bilgisiz egoist kaba saygısız ve saire sıfatlarla tanımlar ve kınar.

Cemiyet yaşamının düzenlenmesinde et kili olan genel görgü kurallarına uyan kişileri; terbiyeli saygılı nazik ve saire şeklinde vasıflandırmak mümkündür.

Bu kurallar toplumdaki uygarlık düzeyinin de göstergesi olabilir. İnsanın egoist kaba düşüncelerden sıyrılarak başkalarına karşı davranışlarını bir düzene koyması onun hassas ve nazik olmasını sağlar. Bu da insanların birbirleriyle olan ilişkilerini sıhhatli ve tutarlı olmasına niçin olur.

Görgü kurallarını öğrenmenin bir okulu yoktur. Görgü kuralları bir toplumun ayrı ayrı bölgelerinde değişik olduğu benzer biçimde değişik uluslarda da farklılıklar gösterir.

İnsanlar cemiyet içinde bir arada yaşamak zorunda olduğuna nazaran davranışlarında da göz önünde bulundurmaları ihtiyaç duyulan kurallar vardır. Ekranda görülen pencereden bazılarını şu şekilde sıralayabiliriz.

 --Hoşgörülü ve iyimser olmak;

 --Olgun bir kişiliğe haiz olmak için uğraş göstermek;

 --Eleştiriyi yerinde ve zamanında yapmak;

 --Giyime ehemmiyet vermek Giysinin mevki yer ve zamana uygun olmasına itina göstermek;

 --Başkalarını rahatsız edici davranışlardan sakınmak;

 --Verilen sözü tutmak;

 --Ziyaretin kısa ve zamanlı olmasına itina göstermek;

 --Oturuş ve kalkışlarda hareketlere itina göstermek;

 --Gerektiğinde özür dilemesini bilmek;

 --Hususi konuşma yapanların yanına gitmemek;

 --Uygun olmayan el ve sözlü şakalardan kaçınmak; benzer biçimde.

 

b) Giyinme Mevzusunda Dikkat Edilmesi Ihtiyaç duyulan Genel Görgü Kuralları

İnsanlar bulundukları iklim şartlarına çevrenin örf ve adetlerine bütçelerine ve modaya nazaran giyinirler.Toplumsal yaşamın her kendi alanında her toplumsal faaliyette insanoğlu giyim kuşamlarıyla kabul görürler. Çalışanların iş yeri şartlarlını dikkate ile birlikte giyinme zorunlulukları vardır. Bir maden işçisinin bir servis memurunun ve bir öğretmenin giysisinin değişik olacağı naüreldir. Giyim iyi bir tavsiye mektubudur. Sözünden esinlenerek insanoğlu; görgülü zevkli nazik kültürlü ve hareketlerinde ölçülü vb. izlenimleri karşı tarafa yansıtacak şekilde giymeye itina göstermelidirler. Ters mesajlar verecek giyim ve kuşamdan kaçınmalıdırlar.

 İnsanların giyim mevzusunda dikkat etmesi ihtiyaç duyulan kurallardan bazıları şunlardır:

 --Hanım ve adam kendisine uygun giyim seçmelidir

 --Giyim seçerken kişinin yaşı fiziki yapısı cinsiyeti mesleği benzer biçimde hususlar dikkate alınmalıdır.

 --Giydirilmiş olduğu elbise gömlek kravat pabuç şapka benzer biçimde eşyalar içinde uyum sağlanmalıdır.

 --Sökük yırtık ütüsüz elbise boyasız pabuç giyilmemelidir.

 --Çalışmış olduğu iş yerinde mütevazi giymeye itina göstermelidir.

 --Mühim toplantılarda; toplantının yerini zamanını ve hususi durumunu dikkate ile birlikte uygun giysiyle gidilmelidir.

 --Konuk karşılama ya da kabul etme esnasında da uygun giyim seçip giyinmelidir.

 --Otel kamp spor alanı ve dinlence köyü benzer biçimde yerlerde de toplumu rahatsız etmeyecek uygun giysiler giyinmelidir.

 --Bulunmuş olduğu yer ya da toplumun kabul etmeyeceği giysileri giyinmekten kaçınmalıdır.

 

c) Karşılama Selamlaşma ve El Sıkma Mevzularında Uyulması Ihtiyaç duyulan Genel Görgü Kuralları

Slm; yaş cinsiyet ve makam durumuna nazaran saygı ve incelik ifade eden bir davranıştır. Küçüğün büyüğü Aynı yaşta olanların birbirlerini selamlamaları sevgi ve saygının bir ifadesi olarak değerlendirilir.

Karşılama Selamlaşma ve El Sıkmada Uyulması ihtiyaç duyulan bir takım kurallar şunlardır:

--Selamlaşma esnasında abartılmış konuşma ve davranışlardan kaçınmak gerekir.

--Devlet büyüklerine (cumhurbaşkanı başbakan bakan vali benzer biçimde) karşı bir saygı ifadesi olarak yolda geçerken ya da karşılaşılan herhangi bir mekanda kafa eğilerek merhaba verilir. Aynı şekilde törenlerde de bayrağımız büyük bir gururla ayakta selamlanır.

--Selamlaşma; kafa eğilerek el kaldırılarak şapka çıkartılarak olduğu benzer biçimde sözle de olur. Birisiyle sabah karşılaşıldığında iyi sabahlar akşam karşılaşıldığında iyi akşamlar

gezi esnasında karşılaşıldığında iyi yolculuklar demek suretiyle selamlaşılabilinir.

--Gerek ilk tanışmada ve gerekse selamlaşma esnasında bilhassa adamların dikkatli olması gerekir. Hanımefendi elini uzatmadıkça adamın elini uzatması hoş karşılanmaz.

--El sıkışmada üst makamda bulunanların ya da yaşlıların ilkin el uzatmaları bu konuyu gören alt makamlarda olan kadın ya da bayların ellerini uzatarak tokalaşmaları genel görgü kurallarındandır.

--Selamlanan kişinin yanında bulunanlar merhaba vereni tanımasalar dahi selamlanan şahıs ile beraber merhaba almaları nezaket kuralıdır. Fakat içten gelen nezaket makbuldür. Bundan dolayı selamlaşmaların nazik hareketlerle yapılması kıymet taşır.

--Tanıdık iki kişinin sokakta karşılaşmaları halinde birbirlerini selamlamaları yolu işgal etmeden bir kenara çekilerek konuşmaları ya da yolda yürüyerek konuşmalarını sürdürmeleri yerinde olur.

--Adamın bayanı; gencin yaşlıyı; kıdemsizin kıdemliyi; gelenin orada bulunanları; ayrılanın ayrılmış olduğu yerde kalanları selamlaması gerekir.

El sıkma bir dostluğun samimiyetin ifadesidir. O nedenle el sıkma esnasında ne kuvvet denemesi yaparcasına fazla sıkılması ne de elin uzatılıp bırakılması doğrudur. Doğru olan elin muhatabın elini kavrayacak şekilde tutulmasıdır. El sıkmada soğuk hareket etmek eli asla kıvırmadan kaskatı uzatıp el sıkışmak muhatap tarafınca iyi karşılanmaz hoşnutsuzluk yaratır. El sıkarken negatif davranışların meydana gelmemesine dikkat edilmelidir.

Karşılama ya da uğurlama esnasında kişinin yüzünden tebessümü noksan etmemesi gerekir.

Bir grubu karşılama esnasında; grubu karşılayan şahıs karşıladığı gruptaki insanlardan bir kısmını tanımayabilir. Bu benzer biçimde durumlarda tanıdık olan şahıs ya da kişilerin yanındakileri karşılayan şahıs ile tanıştırmaları gerekir.

Kalabalık yerlerde tanıdıkların birbirleriyle selamlaşmalarına rağmen tanıdık olmayanların selamlaşması Kuralları:mümkün olmamaktadır. Fakat kent haricinde tenha yerlerde ve iş için gidilen herhangi bir mekanda karşılaşan insanların birbirleriyle selamlaşmaları yerinde olur. Selamlaşma esnasında başkalarını rahatsız edici konuşma ya da davranışlardan kaçınılır

 

d) Hitap Etmede Uyulması Ihtiyaç duyulan Genel Görgü Kuralları

Hitap etme; etkili söz söyleme karşı tarafı etkileme anlamı taşır. İnsanlar isteklerini sözle karşı taraf iletirler. İletişim aracı olarak kullanılan dilin insanları etkileyecek şekilde kullanılması insan ilişkilerini kolaylaştırır. Bundan dolayı kullanılan kelimelerin çok iyi seçilmesi ve kullanılmasında büyük yarar vardır.

Toplumsal ilişkilerde insanoğlu hitap etmeleri ihtiyaç duyulan kişilerin bulundukları yer ya da makama nazaran değişik hitap şekilleri kullanılır.

Konuşma bir kültür zeka bilgi ve görgü işidir. Her şeyde olduğu benzer biçimde konuşmanın da belirgin kuralları vardır. Ekranda görülen pencereden bazıları alt tarafta sıralanmıştır. Kişiler içinde meydana getirilen konuşmalarda:

 --Muhatabın düzeyine nazaran uygun hitaplar seçilmesi sert ifadelerden kaçınılması;

 --Argo kelimelerin kullanılmaması;

 --Yeni tanışılan kişilere karşı mesafeli davranılması;

 --Yüksek sesle ve süratli konuşma yolunun tercih edilmemesi;

 --Muhatabın kültür seviyesine uygun bir dil kullanılması;

 --Davranışların söylenenleri doğrular özellikte olması;

 --İncelenip kati bilgi edinilmemiş mevzularda kessin söz söylemeden kaçınılması;

 --Kişinin kendisinden çok söz etmemesi muhatabı mihnet altında duracak duruma düşürmekten sakınması;

 --Muhataba da konuşma hakkı tanınması ve bunun davranışlarla da gösterilmesi;

 --Samimi güvenilir sakin ve tabii davranışlar içinde kalınması;

 --Türlü konuşmalardan öğrenilen sırların saklanması; her yerde ileri geri söz sarf edilmemesi;

 --Topluma karşı meydana getirilen hitapların etkili olması için evvelde lüzumlu hazırlıkların yapılması;

 --Toplumca yanlış anlaşılabilecek konuşmalardan kaçınılması;

 --Topluma hitap edecek kişinin lüzumlu ön hazırlık yaparak kürsüye çıkması;

 --Konuşmacının; konusunu dinleyenleri etkileyecek şekilde anlatması gerektiğinde kısa sorular sorarak dinleyenlerin dikkatlerini toplaması ve konuşmaları beklenen sonuca ***ürecek şekilde bitirmesi;

 --Konuşmacının tutarsız kuşkulu çekingen kararsız davranışlarla dinleyicileri sıkmaktan kaçınması;

 gerekir

 

e) Telefon Konuşmaları ve Uyulması Ihtiyaç duyulan Görgü Kuralları

Telefon hitabı belirgin bir kültürü ve beceriyi gerektirir. Toplumda dikkat edilmesi lüzumlu kurallardan biri de telefon konuşmalarıdır. Telefonla konuşurken uyulması lüzumlu kurallar şu şekilde sıralanabilir:

--Telefon edenin karşıdakine kendisini tanıtması;

--Yazman aracılığı ile meydana getirilen telefon görüşmelerinde astın telefonunun üst makamda olana bağlanması;

--Ölçülü ve nazik bir dil kullanılarak isteğin uygun bir ses tonu ile anlatılması;

--Telefon konuşmalarında ahizenin alınması ve yerine yavaşça konulması;

--Sabah saat 10.oo dan ilkin akşam saat 22.oo dan sonrasında telefon etmemeye itina gösterilmesi;

--Telefonda gizli saklı konuların konuşulmaması;

--Cep telefonlarının uygun olmayan yer ve zamanlarda kapalı tutulması;

 

Dinimizde Görgü Kuralları

Görgü kuralları; toplumların inanç, eğitim, ekonomik güç, teknolojik düzey, örf ve âdetlerine nazaran farklılıklar gösterir Yeryüzündeki toplumların görgü kuralları, değişik olabildiği benzer biçimde, dönemin geçmesi ve teknolojik ilerlemeler de bir takım görgü kurallarını kaldırıp, yerlerine yenilerinin konulmasına sebep olur

 

Görgüden maksat; bir toplumdaki insanların birbiriyle münasebetlerinde olgun, uygar davranışlar içinde bulunarak, fert ve toplumun huzurunu, rahatını temin eder Bununla birlikte bu tür şeyler, çok sık karşılaşılan günlük işlerde bir düzen ve intizamın hakim olmasını sağlar Bu şekilde cemiyet, belirgin bir rahatlığa kavuşur

 

Türkler, Müslüman olmadan önceki hayatlarında görgüye çok ehemmiyet vermişlerdir Obalardan meydana gelen göçebe Türk boyları, beşeri münasebetlerini organize eden seviyeli ve ağırbaşlı görgü kuralları geliştirmişlerdir Başka bir ismi töre olan bu davranışlar, örf ve âdetler olarak toplumda uyulan kurallardır Uymayanlar türlü cezalara çarptırılırdı Müslüman olduktan sonrasında, eski inanışlarının yanı sıra, görgülerinden dinimize uygun olmayan tarafları da erteleyerek uygun olan davranış şekilleri almışlar, uygun olanlarını ise dinin verdiği sevgi ve şevkle iyice pekiştirmişlerdir Bu bakımdan milletimiz içinde yakın zamana kadar bu kurallar, âdeta yazılı olmayan birer kanun hüviyetini muhafaza etmiştir Bu şekilde seviyeli, rahat ve sistematik bir cemiyet yaşamı yaşanmıştır Bugün milletimizin çocuklarına büyük bir ihtimamla öğrettiği görgü kurallarının pek çok, asırlar öncesinden gelmektedir

 

Bu tür durumlar özetlemek gerekirse şöyledir:

Türk ailesinde evin reisi babadır Aile fertleri babanın verdiği kararlara uyar ve onun istek ve isteklerini yerine getirir Anne, ailenin en saygıya layık varlığıdır Evin iç düzeni ondan sorulur Çocuklar, devamlı şefkat ile bakılır, iyi yetişmeleri için itina edilir Dede ve ninelerin de birlikte olduğu ailelerde, onların söz hakkı ve kararları bir süre önce gelir Görgünün esasını büyüklere saygı ve itaat, küçüklere şefkat ve acıma teşkil eder Bu bakımdan her görgü kuralı bu temele nazaran şekillenmiştir

 

Evde küçükler büyüklerin yanında daima edepli bulunmaktadır Yanlarına izin ile birlikte girer ve çıkarlar, kendilerine söyleneni özenle dinlerler Büyüklerin sözüne izin almadan karışmazlar ve sözü gereksiz yere uzatmazlar Kendilerine hitap edildiğinde, “Buyurun efendim” diye karşılık verirler

 

Ana babanın yatak odalarına, kapıyı vurup izin almadan girmezler Kardeşler, birbirine bağlı ve saygılıdır Abi, abla şefkatle doludur, kendilerini küçükler karşısında sorumlu hissederler Küçükler de büyük kardeşlerine saygı gösterir, onların isteklerini yerine getirirler Onların sözlerini özenle dinleyip peki efendim, kafa üzerine diyerek yanıt verirler Birbirinin eşya ve oyuncaklarını izinsiz kullanmazlar Kendilerinde olanlardan birbirine ikram ederler Kimseyi rahatsız etmez, gürültü çıkarmazlar.

 

Misafirliğe gitmeden ilkin ev sahibine haber verilir Kararlaştırılan gün ve saatte gidilir Evine girerken, kapının zilini çalarak ya da seslenerek, izin istenir! İzin üç kez olur İlkinde ses verilmezse, bir dakika kadar sonrasında, ikinci kez da ses çıkmazsa, üçüncü kez zile basmalı, gene ses yoksa, 4 rekat namaz kılacak kadar durduktan sonrasında gitmelidir! Kapı aralanırsa, aradığını sormadan ilkin, kendini tanıtmalıdır Evde ev sahibinin gösterdiği yere oturulur Eşyalar, tablolar, kütüphanedeki kitaplar izinsiz kullanılmaz Ne ikram ederse, sevmiş olarak kabul edilir Ev sahibinin o günkü hâline nazaran, üzüntü ya da sevincine ortak olunur Onun hoşlanılmış olduğu konulardan konuşulur Oldukça fazla oturulmaz Evin içinin döşenişi, eşyaların yeri ve şartları eleştiri edilmez Giderken izin istenir, teşekkür edilir, dua etmesi istenir ve bizlere de buyurun denilir.