Alıntı Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, tabip uyarısı ya da uzman önerisi değildir. Guatr...
Guatr
Nodüllü guatrın önemi nedir?
Tiroitte gelişen nodül ya da nodüller gözle görülebilir ya da elle hissedilebilir. Kimi zaman de tesadüfen tetkikler sonucunda ortaya çıkar. Bilhassa son yıllarda ultrason, tomografi, manyetik rezonans (MR) şeklinde incelem araçlarının yaygın kullanıma girmesiyle elle hissedilemeyen nodüller erken devrelerde saptanabilmektedir. Bu nedenle tiroidin çalışmasında bozukluk yoksa ufak nodüller bulgu vermeyebilir ve hastanın yakınması olmayabilir. Ama düzgün büyümede olduğu şeklinde fena kozmetik görünüme ve nefes darlığına yol açabilirler. ( Fotoğraf ) Kimi zaman nodül ya da nodüllerin tiroitten bağımsız olarak kendi başlarına fazla emek harcamaları ( otonomi kazanma ) sonucu toksik nodüler guatr denen vaziyet ortaya çıkar.
Dişi guatr nedir ? Bu adlandırma doğru mudur?
Guatr için ameliyat edilmiş hastaların bir kısmında çok türlü nedenlere bağlı olarak guatrın tekrardan oluşma şansı vardır. Guatrı tekrardan oluşan hastaların guatrına dişi guatr ismi verilmiştir. Bu adlandırmanın nereden landığını söylemek güçtür. Muhtemelen halk içinde ortaya çıkan bir adlandırmadır. Ama ameliyattan bir süre sonra guatrı tekrarlayan bir takım hastalar, hekimleri tarafınca â€senin guatrın dişi imiş onun için büyümüşâ€ söylediğini belirtmektedirler. Her ne şekilde ortaya çıkarsa çıksın bu deyimin bilimsel açıdan doğru olmadığı bir gerçektir.
İç guatr nedir ? Bu adlandırma da doğrumudur?
Bu adlandırma ya fazla çalışan guatrlar için ya da dışardan çok belirgin olmayan guatrlar için ortaya atılmış bir deyim olarak kabul edilebilir. Kimi zaman cerrahın ne kadar zor bir ameliyat yaptığını hastaya anlatması için kullandığı bir terim haline gelmiştir. Ama tıbbi açıdan bakıldığında bu terimin de doğru olmadığı söylenebilir.
Nodüller fena huylu olabilir mi?
Nodüllerin üstünde fazlaca durulmasının aslolan sebebi budur. Ama nodüllerin büyük kısmı iyi huyludur.
Nodüllerin fena huylu olabileceğini gösteren bulgular nedir?
Bunun muayene ile anlaşılması nerede ise imkansızdır. Ama bir takım göstergeler fena huylu olabileceğini ima edebilir. Eğer nodül çok sertse, yutkunmakla hareket etmiyorsa nodül ortaya çıktıktan sonrasında ses kısıklığı ve yutkunma güçlüğü başlamışsa şüphelenilmelidir. Bu bireylerde bir süre sonra değinilecek olan tetkiklerle doğru tanı konabilir. Bununla birlikte herhangi bir hastalık için boyuna şua ( radyoterapi ) alan hastalarla, nükleer kaza olan bölümde yaşayan bireylerde nodülün kanser olma şansı çoğalmaktadır. Çernobil nükleer kazasından sonrasında o bölümde yaşayan çocuklarda tiroit nodülü ve kanserinde artma saptanmıştır.
Guatr nefes darlığı yapar mı?
İç guatr nedir?
Guatr tahlil neticeleri neyi göstermektedir?
Guatrın türleri
Bu tür durumlar diffüz hiperplazi ve nodüler guatr olarak tanımlanıyor.
1- Diffüz hiperplazi; bu durumda bir tek gelişme vardır ve tiroidbezi içinde başka oluşum ve patoloji yoktur.çoğu zaman denizden uzak yerlerde (iyot eksikIiğine bağlı) görülür.
2- Nodüler guatr; bu durumda ise tiroid bezinin içinde mercimek ya da nohut büyüklüğünde, kimi zaman daha da büyük kitleler mevcuttur.
Emareleri
Tiroid bezindeki gelişme salgının azalmasına ya da çoğalmasına niçin olmuyorsa, şu demek oluyor ki hastada hipertiroidi ya da hipotiroidi şartları yoksa, pek fazla bir emare vermiyorsa. Boyun ön kısmına şişkinlik fark edilir. Bu şişkinlik yutkunmakla hareket eder .Büyük guatrlarda baskıya bağlı nefes almakta güçlük ve ses kıslklığı olabilir. Kimi zaman tiroid dokusu fazla büyür ve göğüs kafesinin içine girebilir.
Teşhis ve Tedavi
Hekim, elle muayenede tiroid bezinde gelişme olup olmadığını ve hatta büyük bölümü vakit nodülleri fark edebilir.Bu durumda hastadan tiroid ultrasonografisi, tiroid hormonları (kan tetkiki) ve gerekirse tiroid sintigrafisi istenir. Kimi zaman iğne biyopsisi (parça alınması) gerekebilir. Bu muayene ve tetkikler sonucu guatrın tedavisi için iyi mi bir yöntem izleneceği belirleniyor. ilaç tedavisinin yanında hekimin uygun görmüş olduğu durumlarda ameliyat gerekebiliyor.
Diffüz hiperplazide (rahat guatrda) eğer tiroid bezi çok büyümüş ve nefes almayı zorlaştırıyorsa ya da güzel duyu olarak hastayı rahatsız ediyorsa ameliyat öneriliyor.
Nodüler guatrda ise
1- Kanser şüphesi.
2- Bası emareleri.
3- Hipertiroidi,
4- Göğüs kafesinin içine gelişme.
5- Kozmetik bir gerekçe (uzunlukta biçim bozukluğu var ise ameliyat edilir.)
Ultrasonografi ve tiroid sintigrafisi teşhiste çok mühim rol oynuyor. Bu tetkikler esnasında eğer tiroidde tek nodül buIunduğu saptanırsa ve bu sintigrafik olarak soğuk nodül ise kanser olma riski bulunmakta.
Eldeki veriler, erkeklerde kadınIara gore ve gençlerde yaşlılara gore tek olan nodüllerin kanser olma riskinin daha yüksek bulunduğunu gösteriyor.
Çocukluk çağlarında boyunlarında radyoterapi yapılmış kişilerde tiroid kanseri riskinin oldukça yüksek olduğu biliniyor.
Bu tür durumlar diffüz hiperplazi ve nodüler guatr olarak tanımlanıyor.
1- Diffüz hiperplazi; bu durumda bir tek gelişme vardır ve tiroidbezi içinde başka oluşum ve patoloji yoktur.çoğu zaman denizden uzak yerlerde (iyot eksikIiğine bağlı) görülür.
2- Nodüler guatr; bu durumda ise tiroid bezinin içinde mercimek ya da nohut büyüklüğünde, kimi zaman daha da büyük kitleler mevcuttur.
Emareleri
Tiroid bezindeki gelişme salgının azalmasına ya da çoğalmasına niçin olmuyorsa, şu demek oluyor ki hastada hipertiroidi ya da hipotiroidi şartları yoksa, pek fazla bir emare vermiyorsa. Boyun ön kısmına şişkinlik fark edilir. Bu şişkinlik yutkunmakla hareket eder .Büyük guatrlarda baskıya bağlı nefes almakta güçlük ve ses kıslklığı olabilir. Kimi zaman tiroid dokusu fazla büyür ve göğüs kafesinin içine girebilir.
Teşhis ve Tedavi
Hekim, elle muayenede tiroid bezinde gelişme olup olmadığını ve hatta büyük bölümü vakit nodülleri fark edebilir.Bu durumda hastadan tiroid ultrasonografisi, tiroid hormonları (kan tetkiki) ve gerekirse tiroid sintigrafisi istenir. Kimi zaman iğne biyopsisi (parça alınması) gerekebilir. Bu muayene ve tetkikler sonucu guatrın tedavisi için iyi mi bir yöntem izleneceği belirleniyor. ilaç tedavisinin yanında hekimin uygun görmüş olduğu durumlarda ameliyat gerekebiliyor.
Diffüz hiperplazide (rahat guatrda) eğer tiroid bezi çok büyümüş ve nefes almayı zorlaştırıyorsa ya da güzel duyu olarak hastayı rahatsız ediyorsa ameliyat öneriliyor.
Nodüler guatrda ise
1- Kanser şüphesi.
2- Bası emareleri.
3- Hipertiroidi,
4- Göğüs kafesinin içine gelişme.
5- Kozmetik bir gerekçe (uzunlukta biçim bozukluğu var ise ameliyat edilir.)
Ultrasonografi ve tiroid sintigrafisi teşhiste çok mühim rol oynuyor. Bu tetkikler esnasında eğer tiroidde tek nodül buIunduğu saptanırsa ve bu sintigrafik olarak soğuk nodül ise kanser olma riski bulunmakta.
Eldeki veriler, erkeklerde kadınIara gore ve gençlerde yaşlılara gore tek olan nodüllerin kanser olma riskinin daha yüksek bulunduğunu gösteriyor.
Çocukluk çağlarında boyunlarında radyoterapi yapılmış kişilerde tiroid kanseri riskinin oldukça yüksek olduğu biliniyor.
GUATR
Uzunlukta derhal gırtlağın altına yerleşmiş bir salgı bezi olan tiroit bezi, gıdalardan alınan iyotu biriktirerek T3 ve T4 denen tiroit hormonlarını yapıyor. Vücuttaki hücre ve dokuların fonksiyonlarını düzenleyen tiroit hormonlarının az oranda salgılanması vücut fonksiyonlarının yavaşlamasına, fazla oranda salgılanması ise vücut fonksiyonlarının hızlanmasına niçin oluyor. Tiroit bezinin büyümesi ise guatr hastalığına yol açıyor.
Guatr hastalığının sebeplerini Memorial Hastanesi Genel Cerrahi Kısımı'nden Doç. Dr. Gürsel Soybir söyledi:
“Tiroit bezinin büyümesine guatr denir. Guatr değişik şekillerde bulunabilir. Nodülsüz guatrda her iki tirod bezi bakışımlı olarak büyümüştür. Nodüler guatrda ise tiroit bezi büyümekle birlikte içinde bir ya da daha çok nodülü oluşturmuştur. Nodülsüz guatr, tiroit hormonlarının vücut için kafi oranda tiroit hormonu üretmemesi sonucu oluşur. Vücutta meydana getirilen tiroit hormonları fikir, tiroid bezi hücreleri, beynimiz tarafınca daha çok hormon yapmak suretiyle uyarılır.Uyarılan tiroit hücreleri daha çok hormon yapımını sağlamak için artar ve büyür. Nodüler guatrın oluşumunu ise şöyleki özetleyebiliriz, beyinden gelen ikazlar kimi zaman tiroit icindeki bir kisim hücreler tarafınca daha çok algılanır ve bunun sonucu olarak başka hücrelere nazaran daha çok artar. Çoğalan bu hücreler nodül dediğimiz tiroit içindeki yumruları oluşturur.â€
TİROİT NODüLü KANSER RİSKİ TAŞIR MI?
Tiroit nodüllerinin % 4 ile 20'sinin tiroit kanseri riski taşıdığını belirten Doç. Dr. Gürsel Soybir, bilhassa ufak tek bir nodülün giderek büyümesi, sert ve çevresine yapışık olmasının kanser kuşkusunu artırdığını söylemiş oldu. Tiroid nodüllerinin değerlendirilme sürecini Doç. Dr. Soybir şöyleki söyledi:
“Tiroit nodülleri ultrasonografi ile incelenmeli böylelikle kanser riski taşıyıp taşımadığı tespit edilmelidir, bir taraftan da nükleer tıp ünitesi tarafınca sintigrafik araştırma yapılmalıdır. Kanda bakılan hormon değerleri ile nodüllerin fonksiyon görüp görmedikleri saptanmalı. Riski olmayan küçük nodüllerde gereksiz cerrahi uygulama yerine ilaçla tedavi ve takip seçeneği uygulanmalıdır.â€
TİROİT BEZİNİN FAZLA ÇALIŞMASI (HİPERTİROİDİ) NEDİR?
Tiroit bezinin kendi başına, sürekli ve vücut gereksinimden fazla olacak şekilde tiroit hormonu üretmesine hipertirodi denir. Hipertiroidinin sık rastalanan bir vaziyet bulunduğunu belirten Doç. Dr. Soybir hastalığın emarelerini şöyleki sıraladı:
“Hipertiroidi; ellerde titreme, çarpıntı, sıcağa tahammülsüzlük, sinirlilik, çok fazla coşku, duygusallık, kilo kaybı, çok fazla terleme, saç dökülmesi, ishal, gözlerin ileri doğru çıkması şeklinde göz bulguları, kuvvet azalması, hanımlarda sayı düzensizlikleri yapabilir. Menopoz döneminde nispeten sık görülen hipertiroidi, bu zamanda esasen artan kemik erimesi riskini daha da artırır. Hipertiroit tedavisinde ilk etapta vücutta fazla üretilen hormonun dengelenmesi gerekir. Bundan ötürü tiroit hormonlarının dokulara tesirini gideren ilaçlardan faydalanabilinir. Ama ideal tedavi yöntemi hormon üretimini azaltan ilaçlarla yapılır. Nodülsuz hipertiroidilerde çok fazla hormon üretimi dengelendikten sonrasında kati tedavi nükleer tıp ünitesinde, atom tedavisi olarak malum radyoaktif iyot ile ya da cerrahi yöntemlerle yapılır. Nodülü olan olgularda ise kati tedavi cerrahi yöntemdir.
Doç.Dr. Gürsel Soybir, guatr hastalığı riskinin saptanması için kontrol hazırladı.
Ameliyat ile tedavi
Ameliyattan ilkin kesinlikle tiroid hormon düzeyine bakılması lazım. Eğer hipertiroidi (şu demek oluyor ki tiroid hormon fazlalığı) var ise, hasta ameliyat edilemez. Çünkü. hasta ameliyat esnasında kriz geçirebilir. Bundan dolayı ilkin ilaç yardımı ile hormonlar düzgüsel seviyeye getirilmeli ki. herhangi bir komplikasyonla karşılaşılmasın. Hormonların düzgüsel seviyeye indirilmesi işlemi kimi zaman aylar sürebilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılmaktadır. Ameliyat süresi ortalama 1 saattir. Uzunlukta, guatrın derhal önünde, ortalama 4 santimetre'lik bir kesi yapılarak tiroid dokusuna ulaşılır. Bilateral subtotal tiroidek tomi dediğimiz teknikle tiroid dokusunun büyük bölümü alınır.
Ameliyat sonrası
İyi meydana getirilen ameliyatlardan sonrasında tekrarlama ihtimali çok azdır. Fena meydana getirilen ameliyatlarda içerde fazla tiroid dokusu bırakıldığı için yine gelişme ya da nodül gelişme ihtimali vardır. Ama bilateral subtotal tiroidektomi usulune uygun yapılırsa, çok az doku bırakıldığı için tekrarlama riski yok denecek kadar azdır .Kanserli vakalarda bilateral total tiroidektomi şu demek oluyor ki tüm tiroid dokusu çıkartılır. Ameliyatın en büyük riski ses kıslklığı ya da tamamen ses kaybıdır. Genel anlamda kanserli vakalarda bu durumla karşılaşılır. Ses tellerine giden sinir derhal tiroid dokusunun arkasında yer almıştır .Dünyanın en iyi merkezlerinde 100 tiroid kanseri ameliyatında 1ses teli sinir kesilmesi oluyor. Şunu iftiharla söyleyebilirim ki, bugüne dek pek çok guatr ameliyatı yapmış olmamıza karşın, kliniğimizde şimdiye kadar bu şekilde bir komplikasyona rastlanmadı. Kimi zaman ameliyat sonrası geçici ses kıslklığı oluşur, ama, bu ses kıslklığı bir çok gün ile bir çok ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu geçici ses kısıklığı ameliyat sonrası dokularda gelişen ödeme (şişkinliğe) bağlıdır.
Ameliyattan ilkin kesinlikle tiroid hormon düzeyine bakılması lazım. Eğer hipertiroidi (şu demek oluyor ki tiroid hormon fazlalığı) var ise, hasta ameliyat edilemez. Çünkü. hasta ameliyat esnasında kriz geçirebilir. Bundan dolayı ilkin ilaç yardımı ile hormonlar düzgüsel seviyeye getirilmeli ki. herhangi bir komplikasyonla karşılaşılmasın. Hormonların düzgüsel seviyeye indirilmesi işlemi kimi zaman aylar sürebilir. Ameliyat genel anestezi altında yapılmaktadır. Ameliyat süresi ortalama 1 saattir. Uzunlukta, guatrın derhal önünde, ortalama 4 santimetre'lik bir kesi yapılarak tiroid dokusuna ulaşılır. Bilateral subtotal tiroidek tomi dediğimiz teknikle tiroid dokusunun büyük bölümü alınır.
Ameliyat sonrası
İyi meydana getirilen ameliyatlardan sonrasında tekrarlama ihtimali çok azdır. Fena meydana getirilen ameliyatlarda içerde fazla tiroid dokusu bırakıldığı için yine gelişme ya da nodül gelişme ihtimali vardır. Ama bilateral subtotal tiroidektomi usulune uygun yapılırsa, çok az doku bırakıldığı için tekrarlama riski yok denecek kadar azdır .Kanserli vakalarda bilateral total tiroidektomi şu demek oluyor ki tüm tiroid dokusu çıkartılır. Ameliyatın en büyük riski ses kıslklığı ya da tamamen ses kaybıdır. Genel anlamda kanserli vakalarda bu durumla karşılaşılır. Ses tellerine giden sinir derhal tiroid dokusunun arkasında yer almıştır .Dünyanın en iyi merkezlerinde 100 tiroid kanseri ameliyatında 1ses teli sinir kesilmesi oluyor. Şunu iftiharla söyleyebilirim ki, bugüne dek pek çok guatr ameliyatı yapmış olmamıza karşın, kliniğimizde şimdiye kadar bu şekilde bir komplikasyona rastlanmadı. Kimi zaman ameliyat sonrası geçici ses kıslklığı oluşur, ama, bu ses kıslklığı bir çok gün ile bir çok ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu geçici ses kısıklığı ameliyat sonrası dokularda gelişen ödeme (şişkinliğe) bağlıdır.
Guatr nedir?
Tiroidin genel mealde büyümesine GUATR ismi verilmektedir.
Büyüyen bir tiroit dışardan görülebilir ya da boynun bir ya da iki tarafında şişlik şeklinde hissedilebilir. Kimi zaman de hastalar boyunlarının sıkıldığını ifade ederler.
Gelişme; düzgün (difüz guatr) ya da yumrulaşmalar şeklinde (nodüller guatr) olabilir.
Her iki halde de ya guatr düzgüsel çalışır ( tiroit guatr ) ya fazla çalışır (hipertiroidik guatr ya da toksin guatr) ya da az çalışır olabilir (hipotiroidik guatr).
Çabalama bozukluğu olan guatrların yarattığı yakınmalara bir süre sonra değinilecektir. Çabalama bozukluğu olmayan düzgün büyümelerde çoğu zaman mesele olmaz. Ancak hasta fena kozmetik görünümden ya da nefes darlığından yakınıyor olabilir.
Tiroitte gelişen nodül ya da nodüller gözle görülebilir ya da elle hissedilebilir. Kimi zaman de tesadüfen tetkikler sonucunda ortaya çıkar. Bilhassa son yıllarda ultrason. tomografi. manyetik rezonans (MR) şeklinde incelem araçlarının yaygın kullanıma girmesiyle elle hissedilemeyen nodüller erken devrelerde saptanabilmektedir. Bu nedenle tiroidin çalışmasında bozukluk yoksa ufak nodüller bulgu vermeyebilir ve hastanın yakınması olmayabilir. Ama düzgün büyümede olduğu şeklinde fena kozmetik görünüme ve nefes darlığına yol açabilirler. Kimi zaman nodül ya da nodüllerin tiroitten bağımsız olarak kendi başlarına fazla emek harcamaları sonucu toksin nodüller guatr denen vaziyet ortaya çıkar.
Nodüller fena huylu olabilir mi?
Nodüllerin üstünde fazlaca durulmasının aslolan sebebi budur. Ama nodüllerin büyük kısmı iyi huyludur.
GUATR ÇEŞİTLERİ
Tiroit bezi büyümeleri şu demek oluyor ki guatr 3 şekilde olabilir:
1- Kolay Guatr: Tiroit hormonları normaldir. Bez içinde nodül yoktur. Tiroit bezinde gelişme vardır. Bundan dolayı buna rahat guat ismi verilir.
2- Nodüler guatr: Tiroit bezi büyür ama bez içinde nodül dediğimiz nohut veyya leblebi büyüklüğünde yumrular vardır. Nodüler guatrda tiroit hormonları düzgüsel ya da artmış olabilir.
3- Torasik ya da Plonjan Guatr: Tiroit bezinin gögüs kafesi içine doğru büyümesi ve gögüs kafesi içine girmesidir.
I. BASİT GUATR
Salgıladığı tiroit hormonları düzgüsel olması durumunda büyümüş tiroit bezine guatr denir. Tiroit bezinin olduğu şeklinde büyümesine düz ya da rahat guatr denir . Tiroit bezi içinde nodül dediğimiz yumru şeklinde dokular yoktur. Guatrın içinde nodüller var ise bunlara bu kez nodüler guatr denir.
Bir toplumda 6-12 yaş arası evlatların % 5'den fazlasında rahat guatr var ise buna endemik yaygın guatr denir. Endemik guatr iyot yetmezliği olan bölgelerde sık görülür. Bu oran % 5 den az olursa sporadik seyrek görülen guatr adı verilir. Sporadik guatr ise iyot kafi bölgelerde görülür. Guatr hanımlarda erkeklerden 4-5 kat daha çok görülür. Gençlik çağlarında da kızlarda fazla görülür. Türkiye'de guatr sıklığı mıntıkalara gore değişmek suretiyle % 5-56 içinde değişmektedir. Görüldüğü şeklinde bu oldukça yüksek bir orandır.
İyot yetmezliği olan bölgelerde guatr daha fazladır. Bilhassa dağlık bölgelerde toprakta iyot az olduğundan guatr daha çok görülür. Bilinenin aksine kara lahana yenmesiyle guatr oluşumu içinde bir ilişki yoktur.
Selenyum yetmezliği de vatanımızda mühim bir problemdir. Yaptığımız bir çalışmada guatrlı kişilerde selenyum düzeyinin az bulunduğunu saptadık.
Suda bulunan perklorat ve kadmiyum fazlalığı guatra niçin olur. Pillerle bulaşmış sularda kadmiyum yüksektir ve guatr ortaya çıkar.
Demir eksikliği olan kişilerde de guatr sıklığında artış vardır.
Erişkinlik çağındaki çocuklarda kimi zaman guatr oluşur ve buna adölesan ya da erişkinlik guatrı denir. Erişkinlik döneminde artan hormon ihtiyacını karşılamak için tiroid bezi küçük oranda büyür ve guatr oluşur. Bir süre sonra bu guatr büyük bölümü çocukta ya da gençte kaybolur.
Gebelikte ve menopoz döneminde de tiroid büyüklüğü artar ve guatr oluşabilir.
İyot yetmezliği bütün ülkelerce en sık guatr nedenidir. İyot yetmezliğine bağlı olarak oluşan guatrda seneler sonrasında çoğunlukla nodül denilen yumru şeklinde kitleler oluşabilir.
İyot yetmezliği fazla olan hanımlarda hamile kalma ve çocuk doğurma sıklığı azalır. İyot yetmezliği üremeyi engelleyebilmektedir. Bundan dolayı evladı olmayan hanımlarda iyot yetmezliği olup olmadığı araştırılmalıdır.
Guatrın ailesel özellik gösterdiği malum bir gerçektir. Bir takım ailelerde guatr fazla görülür. Meydana getirilen emek harcamalar guatr gelişiminde kalıtımsal geçişin iyot yetersizliği olan bölgelerde yaşayan hanımlarda %39 oranında, iyotun kafi alındığı bölgelerde yaşayanlarda ise % 82 oranında bulunduğunu ortaya koymuştur.
Gutar sebepleri alt tarafta verilmiştir:
- İyot yetmezliği
- Selenyum yetmezliği
- Genetik eğilim ya da ailede guatr olması
- Tiroit bezinin iltihabi hastalıkları Hashimoto ya da tiroiditler
- Psikiyatrik hastaların kullandığı lityum ilacı
- Soya yağı ya da fasülyesi fazla yiyecek
- Tiroit hormon oluşumundaki genetik bozukluklar
- Sigara içmek
- Demir yetmezliğine bağlı kansızlığı olanlar
- Gebelik iyot yetmezliği olan bölgelerde
- Beyinde bulunan hipofiz bezinden çok fazla TSH hormonu salgılanması
İyot yetmezliğine Nazaran Guatr Oluşum Sıklığı:
İdrarda atılan iyot miktarı o kişinin iyot durumunu gösterir. İdrar iyodu ölçülerek iyot yetmezliğinin sertliği anlaşılabilir. İyot yetmezliği artıkça guatr sıklığı da çoğalmaktadır. İyot miktarına gore guatr oluşma riski şu şekilde saptanmıştır: İdrar iyotu hafifçe derecede yetmezlik gösteriyorsa şu demek oluyor ki 50-99 ?g/dl içinde ise bunların %5-20'sinde, orta dereceli iyot yetmezliği var ise idrar iyotu 20-49 ?g/dl içinde ise bunların % 20-30'unda ve şiddetli iyot yetmezliği var ise idrar iyotu lt; 20?g/dl olması bu kişilerin % 30'undan fazlasında guatr gelişir.
Guatrlı Kişide Ne Benzer biçimde Şikayetler Olur?
Guatrlı hastaların çoğunda herhangi bir yakınma yoktur. Guatr çok büyük olursa nefes borusu ve yiyecek borusuna baskı yaparak öksürük ve nefes darlığı şeklinde şikayetler yapabilir. İyot yetmezliği çok fazla ise tiroit bezi yetmezliği şu demek oluyor ki tiroit hormon salgılanmasında azlık hipotiroidi ve ona bağlı şikayetler olabilir. Hipotiroidi daha sonraki bölümlerde ayrı bir başlık halinde anlatılmıştır. Erken devrede ve çocuklukta yumuşak ve düz bir guatr vardır. Erişkinlerde ise daima guatr içinde nodüller ve kist oluşur. Tiroit hormon tetkikleri genellkle düzgüsel sınırlar içindedir. Ilk başlarda guatr içinde nodül yokken yaşın artmasıyla nodüller ve kist gelişebilir. Volüm arttıkça şu demek oluyor ki guatr büyüdükçe TSH hormonunda azalma oluşur. Bu hastalarda anti-TPO antikoru kanda yüksekse o vakit guatrın Hashimoto hastalığı sebebiyle geliştiğini düşünürüz.
Guatrlı Bir Kişide Hangi Tetkikler Yapılır?
İdrar iyotuna bakılarak iyot yetmezliği olup olmadığı anlaşılır. Bununla birlikte kanda selenyum düzeyi ölçülerek eksiklik olup olmadığı anlaşılır. İyot yetmezliği olan bölgedeki guatrlı kişilerde radyoaktif iyot uptake testinde yükseklik, total ve özgür T4 hormonlarının düzgüsel sınırlarda ya da kimi zaman az, olduğu görülürken, T3 hormon düzeyleri düzgüsel ya da yüksek olabilir. TSH hormon düzeyleri ise düzgüsel ya da yüksek olabilir. Anti-TPO ve anti-TG antikorları iyot yetmezliğine bağlı guatrda negatif iken, Hashimoto tiroiditine bağlı guatr var ise antikorlar yüksek olarak mevcuttur. Şiddetli iyot yetmezliğinde ise hipotiroidizm denilen tiroit yetmezliği gelişir ki, bu durumda TSH hormonu yüksek, T3 ve T4 hormonları düzgüsel düzeyin altına düşmüştür.guatr tedavi edilmesi ihtiyaç duyulan bir hastalıktır.
GUATR NEDİR?
Genel mealde, tiroid bezesinin büyümesine guatr denilir. Tiroid bezesinin kanserleri de kendini “guatr†şeklinde belirgin edebilir; yapılacak tetkiklerde kanser, guatr'dan ayırt edilir.
GUATR'IN TüRLERİ
Tiroid bezesinin gereğinden daha çok hormon salgıladığı guatr türüne “zehirli guatr†denir. Halk içinde bu şekilde guatra "iç guatr" da denilmektedir.
Hormon düzeyi düzgüsel olan guatr türüne de “basit guatr†denir. İçinde nodül bulunan guatr'a “nodüllü guatr†denir. Nodüllü guatr, tek nodüllü ya da çok nodüllü guatr olarak ikiye ayrılabilir. Nodüller; soğuk, ılık ve sıcak olarak 3 gruba ayrılır. Soğuk nodüllerde kanser riski daha yüksektir.
İÇ GUATR-DIŞ GUATR
Halk içinde yaygın olarak kullanılmasına karşın tıbbi tanımlamada iç guatr ya da dış guatr deyimlerini kullanmıyoruz.
T3, T4 NEDİR?
T3 ve T4, tiroidin tiroksin isminde hormonunun kanda bulunan şeklidir. Bu hormonların “serbest†ve “bağlı†(“totalâ€) şekilleri vardır.Tanı amaçlı olarak çoğu zaman Özgür T3 ve Özgür T4 hormonunu ölçüyoruz. Daha seyrek olarak Total T3 ve Total T4 hormonuna da gereksinim duyabiliyoruz. Zehirli guatr'da bu hormonlar yükselir.
TSH NEDİR?
bulunan hipofiz isminde hormon organından salgılanan ve tek görevi tiroid bezesini “çalışmaya, üretmeye ve büyümeye†teşvik etmek olan bir hormondur.Tiroid bezesi yetersiz hormon salgıladığı hipotirodizm (tiroid hormon yetmezliği) hastalığındaTSH yükselir; tiroid bezesinin çok fazla çalışıp gereğinden fazla hormon ürettiği zehirli guatr hastalığında bu hormonumuz normalin çok altına düşer (baskılanır).
TİROİD ANTİKORU NEDİR?
Vücut bağışıklık sisteminin normalde mikroplara karşı ürettiği proteinlere antikor ismi verilir. Bağışıklık sisteminin “yanlışlıkla†ya da "şaşırarak" ürettiği bir takım antikorlar, tiroid bezemizdeki hücrelerde bulunan peroksidaz enzimi ile tiroglobulin isminde moleküle karşı etkili olurlar. Bunlara oto-antikor denilir. Bu antikorların teşhiste en yaygın olarak kullanılanları anti-TPO ve anti-TG antikorları olarak isimlendirilir. Bu antikorların ölçümü guatrtürünün anlaşılmasında ve tiroidit hastalığının (tiroid bezesinin iltihabı) tanısında çok mühim olabildiği şeklinde bu hastalığın daha sonraki takibinde de kullanılmaktadır. Zehirli guatr ve Hashimato hastalığında (Hashimato tiroiditi'nde) bu antikorlar yükselir.
NODüL NEDİR?
Tiroid bezesindeki sınırları belirgin oluşumlara (şişliklere) nodül denir. Tiroid nodülleri sanıldığından çok yaygındır; Garp devletlerinde erişkin toplumun ortalama %40-50'sinde nodül olduğu bilinmektedir. Tiroid'de nodül olup olmadığı, ölçüleri ve içinde ne olduğu en iyi ultrasonografi ile yapılmaktadır. Tiroid ultrasonografisi deneyimli hekimlerce yapıldığında çok kıymetli bilgiler verir.
Nodüller de katı, yarı katı ve sıvı içerikli olmasına gore üçe yarılır. Nodüllerin sınırları genellikle net olarak sağlam tiroid dokusundan ayrılabilir; ama bir takım nodüllerin sınırlarını ayırt etmek güç olabilir. Nodül daima elle muayene ile ve dışarıdan farkedilemeyebilir. Ama, zayıf hastalarda, tecrübeli bir doktor, 1 santimetre'den daha ufak nodülleri dahi tespit edebilir. Zehirli guatr ve Hashimato hastalığında (Hashimato tiroiditi'nde) ultrasonografik incelemede yalancı nodüller (psöydonodülller) görülebilir. Bu yalancı nodüller tedavi ile kısmen düzelebilir.Nodülün boyutu önemlidir. Bir takım hastalarda nodül büyükçe olur ve dışarıdan bir fındık, koz ya da mandalina boyutunda gözle dahi görülebilir.Tedavi edilmeyen nodüller büyüyebilir. Nodüllerin takip edeni için ultrasonografi kullanılmaktadır; bu sebeple Dopler tetkiki ve sintigrafi kullanılmamalıdır.
Nodülün fonksiyonu da çok önemlidir; hatta tedavinin ne vakit ve iyi mi yapılması gerektiğine dair yaşamsal ipuçları dahi verir. Fonksiyon açısından nodüller: 1) soğuk nodüller, 2) sıcak nodüller, 3) ılık nodüller, 4) sıcak otonom nodüller olarak dörde ayrılır.Nodülün fonksiyonu en kati olarak sintigrafi ile değerlendirilir. Nodül fonksiyon değerlendirilmesinde ultrasonografi ya da doplerin yeri yoktur.
Sintigrafi çekimi esnasında enjekte edilen ilacı tutmayan nodüle soğuk nodül denir. Soğuk nodüller, kimi zaman rahat kist şeklinde sıvı içerikli olabileceği şeklinde tamamen katı içerikli olanları da vardır. Katı içerikli soğuk nodüller en ağırbaşlı ameliyat gereksinim duyan guatr çeşididir. Zira bu nodüllerin ufak bir bölümü kanser olabiliyor. Tamamen sıvı içerikli soğuk nodüllerde kanser çıkma olasılığı sıfıra yakındır. Soğuk nodül hastada hiçbir yakınma oluşturmayabilir.
SICAK NODüL
Sintigrafi çekiminde kullanılan ilacı en fazlaca tutan, bölgesel görünümlü, sınırları net olarak ayrılan alan , sıcak nodül olarak tanım edilir. Sıcak nodül, hastada çoğu zaman yakınma oluşturarak kendini belirgin eder. Sıcak nodül çoğu zaman zehirli guatrla birliktedir. Ultrasonografi ya da Dopler ile nodülün sıcak mı yoksa soğuk mu olduğuna karar verilemez.
OTONOM SICAK NODüL
Sintigrafi esnasında kullanılan ilacı tümüyle tutan, tiroid bezesinin geriye kalan kısmında ilacın asla tutulmadığı durumdaki sıcak nodüle otonom sıcak nodül deriz. Bu durumda, tiroid bezesinin nodül haricinde geriye kalan kısımları sintigrafi ile değerlendirelemez. Bu şekilde nodüller hastalarda çok sorun veren şikayetlere niçin olurlar ve genellikle zehirli guatrla birliktedir.. Mesela çarpıntı, çok fazla terleme, çok fazla sinirlilik ekranda görülen pencereden bazılarıdır. Daima zehirli gautra niçin olmaz.
ILIK NODüL
Sintigrafi esnasında kullanılan ilacı, tiroid bezesinin geriye kalan kısımları ile aynı derecede tutan nodüllere ılık nodül denilir. Sintigrafide en fazlaca “atlanan†nodül çeşidi olup bu nodülü ama tecrübeli hekimler ayırt edebilir. Bu nodül, hastalarda daha az yakınma oluşturur.
Kanser Açısından Tehlikeli Nodüller
1) Soğuk Nodüller (bilhassa tekli soğuk nodüller)
2) Kireç Oturmuş (kalsifiye) Nodüller
3) Erkeklerdeki Soğuk Nodüller
4) Gençler ve Çocuklardaki Nodüller
ZEHİRLİ GUATR (Hipertiroidizm)
Tiroid bezesinin gereğinden daha çok hormon salgıladığı guatr türüne “zehirli guatr denir. Zehirli guatr, nodüllü ya da nodülsüz olabilir. Nodülsüz zehirli guatr'a Basedow Graves Hastalığı da denilebilir. Nodüllü zehirli guatr, sıcak nodüllü zehirli guatr, sıcak otonom nodüllü zehirli guatr ya da başka nodül türleri ile beraber olabilir.Zehirli guatr'da çarpıntı, ellerde titreme, vücutta titreme, birdenbire kilo kaybı, saçlarda dökülme, kaşıntı, boğazda dolgunluk hissi, çok fazla iştah bu nedenle çok yiyecek yeme ve çok su içme,çok fazla terleme, acele yorulma, çok fazla sinirlilik sık görülen şikayetlerdir. Bir takım hastalar, bulantı, ishal, kusma ve çok sık dışkılamadan yakınır.Bunların hepsi beraber olmak zorunda değildir. Bu şikayetlerin bazıları ön plandadır, başka şikayetler ama doktorun sorgulaması ile ifade edilebilir. Bir takım hastalarda göğüs ve uzunlukta sürekli bir kızarıklık söz mevzusu olabilir. Nodülsüz guatrlı hastaların bazılarında gözlerde gelişme ve gözlerin ileriye doğru çıkması mümkündür.Hastaların muayenesinde; kalp atımının çok arttığı, solunumun hızlandığı, ellerin titrediği, avuçiçlerinin nemli olduğu görülür.
TİROİD KRİZİ
Zehirli guatrda, yüksek hormonların kontrolden çıkması ile seyreden çok ağır bir durumdur. Yaşlı hastalarda ölüm oranı %25'e kadar yükselebilir. Acil tedavi gerektiren bir hastalıktır. Bu şekilde bir durumda hasta, hastaneye yatırılıp tedavi edilir. 40 aşama ve üstünde ateş,kalp çarpıntısının çok şiddetli olması, ishal ve kusma, ateş basması hissi, idrak etme bozuklukları bu krizin haberci ve emareleri arasındadır.
ZEHİRLİ GUATR'DA GÖZ BULGULARI
Gözlerin ileriye doğru çıkması zehirli guatr'da hastaları ilk ele veren görüntüdür. Bu ileriye çıkış çoğu zaman çift taraflı iken kimi zaman tek taraflı olabilir.Ama her zehirli guatr hastasında göz bulgusu olmaz. Bilhassa nodüllü zehirli guatr hastalarında göz bulgusu sık değildir. Göz bulgusunun şiddetine gore hastada şikayetler olur: uyurken gözlerin kapanmaması, gözlerde kızarıklık, yanma, gözyaşı akıntısı, hatta cerhatli göz iltihapları görülebilir. Göz bulguları, zehirli guatrın kalıcı olarak tedavisinden (mesela kapsül tedavisi ile) sonrasında mühim seviyede düzelir. Ama, hangi yöntemle olursa olsun,zehirli guatrın tedavisinden sonrasında (mesela ameliyattan sonrasında dahi) çoğunlukla ortaya çıkan tiroid hormon yetmezliği kafi düzeyde tedavi edilmezse göz bulgular düzelmez ve hatta ilerleyebilir. Göz bulguları olan zehirli guatrlı hastalarda oto-antikorlar çoğu zaman yüksektir.
TİROİD HORMONU YETERSİZLİĞİ (Hipotiroidizm)
Tiroid bezesinin yetersiz emek harcaması sonucunda ya da başka bir takım nedenlerle tiroid bezesinin salgıladığı hormon vücudumuzun ihtiyacını karşılamayabilir. Bu duruma “hipotiroidizm†denir. Doğuştan ya da çoğu zaman bir tiroidit sonrasında ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan tiroid hormon hastalığıdır. Hashimato hastalığı, tiroidit (tiroidin cerahatli olamayan iltihabı), lityum isminde psikiyatrik ilacın kullanımı, her türlü tiroid ameliyatları sonrasında, zehirli guatrın uzun soluklu hapla tedavisi sonrasında, atom tedavisi sonrasında, doğuştan tiroid bezesi hastalıklarında tiroid hormon yetmezliği (hipotiroidizm) görülebilir.
Hastalarda başlıca şikayetler; saçlarda kabalaşma ve matlaşma, ciltte kuruma, pullanma ve dökülme, istemediği halde kilo alma, rejime karşın kilo verememe, kabızlık, çarpıntı, isteksizlik, cinsel isteksizlik, sık sık bunalıma girme, bel-omuz-sırt ağrısı-sancısı, acele yorulma. Dil büyümesi şeklinde garip şikayetler dahi görülebilir.
Bu hastalarda, kandaki prolaktin (kadınlardaki meme ve emzirme hormonu) düzeyi yükselebilmektedir. Hatta aynı hastalarda bu prolaktin yüksekliğine ilaveten MR ve tomografide aynı "prolaktin salgılayan hipofiz tümörleri"ndeki şeklinde hipofiz büyümesi de görülebilmektedir. Bu hastalarda tiroid yetmezliğinin gözden kaçırılması sonucunda "agresif prolaktin fazlalığı tedavisi" ve hatta "hipofiz ameliyatı" uygulanabilmektedir. Oysa aslolan hastalık olan tiroid hormon yetmezliği tedavi edilmeden bu agresif tedavilerle problemi çözmek mümkün değildir.
Yapılacak tetkiklerden sonrasında teşhisin doğrulanmasını takiben noksan olan tiroid hormonunu vererek çok süratli iyileşme sağlamak mümkündür. Burada en mühim nokta kafi hormonun verilmesi ve “ince ayarın†yapılmasıdır. Bu hastalar yaşam süresince ilaç kullanmak zorundadır. tedavide kullanılan Tiroid hormonunun standart dozu yoktur. Bundan dolayı her hastada yapılacak ölçüm ve takiplerle gerçek ve doğru idame dozu bulunmalıdır.
TİROİDİT
Tiroid bezesinin "cerahatli olmayan" iltihabıdır. En sık karşılaşılan şekli Hashimato (Haşimato) tiroiditidir. Bu tiroiditin başlangıcı çoğu zaman hasta tarafınca hissedilmez. Hastaların bir kısmında erken dönemde kısa devam eden bir “yüksek tiroid hormon†süreci vardır. Hastaların büyük bölümü, bu yüksek hormon döneminden sonrasında az hormon dönemine (hipotiroidzm) girerler. Yüksek hormon döneminde “agresif†zehirli guatr tedavisi yapmak hastaların hızla hipotiroidizme girmesine niçin olur.Tüm tiroidit hastalarında temel tedavi prensibi, hastalığın hekime başvurduğu döneme gore tedavi edilmesidir.
GEBELİKTE GUATR VE DİĞER TİROİD HASTALIKLARI
Hamilelerde hormonal sistemlerin tümünde ağırbaşlı değişiklik olması kaçınılmazdır. Tiroid de bu değişimlerden nasibini almaktadır. Bu tabloda vücudun iyot ihtiyacı ve tiroid hormonu ihtiyacı çoğalmaktadır. Hamilelerde TSH'ın baskılandığı (normalden az olduğu) ve hormonların az ya da yüksek olduğu durumlar çok ender değildir. Bundan dolayı hamilelerde tiroid hormonlarının her 3 ayda bir ölçülmesi gerekir; zira her üç aylık dönemlerde tiroid hormon ihtiyacı farklılık göstermektedir.
Hamilelerde tiroid hormonlarının az, TSH'ın yüksek olduğu durumlar ağırbaşlı alarm emaresi olup yakından seyretmek ihtiyaç duyulan bir tablodur. Ters halde anne rahmindeki bebeğin fizyolojik ve zeka gelişimi etkilenebilir.
GUATR VE PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLAR
Zehirli guatr'da en belirgin ve yaygın olmak suretiyle guatr'lı hastaların bir kısmında agresif davranışlar ya da depresyon görülebilir. Zehirli guatr'da agresif davranışlar, hiddet patlamaları ve ürkü girişken genellikle hastayı tiroid uzmanından ilkin psikiyatriste götürür. Tiroid hormon yetersizliklerinde ise depresyon daha yaygındır. Tiroid hastalığının tedavisi, bir süre sonra yapılacak ruhsal rahatsızlığın tedavisini de kolaylaştırır.
2004 yılı sonunda gösterilen son araştırmalar, gerek zehirli guatrda gerekse başka pek çok guatr türünde beynimiz kan akımında bozukluklar görülebildiği, bu yüzden de bu hastalarda sık görülen idrak etme ve duygulanım bozukluğu yaratıp depresyon, yanlış idrak etme, agresif davranışlar, ürkü girişken şeklinde ruhsal şikayetlere niçin bulunduğunu göstermiştir.
ADET DüZENSİZLİĞİ VE GUATR
Guatr'lı hastalarda sayı düzensizliği oldukça yaygındır. Bu hastalarda tedavi ile tiroid hormonları normale dönene kadar kadınlık hormonları ile meydana getirilen tedaviler genel anlamda sayı düzensizliğini çözmez. Tane düzensizliklerinin tetkikinde tiroid hormonları ölçülmelidir. Bu hastalardaki sayı düzensizliği ve kısırlıkta Hipofiz-Tiroid-Yumurtalık ilişkisindeki bozulmanın görevi olduğu düşünülmektedir.
VüCUT AĞIRLIĞI (KİLO) VE GUATR
Vücut ağırlığı ile guatr içinde ağırbaşlı bir ilişki vardır. Zehirli guatr'da hastaların ilk farkettiği şey birdenbire ve süratli kilo kaybıdır.Tiroid hormon yetersizliğinde ise kilo alma söz mevzusudur. Kafi tiroid hormonu ile tedavi yapılmadığı sürece ne kadar rejim yapılırsa yapılsın bu kilo almanın önüne geçilemez. Rejim ve zayıflatma tedavisine başlanan her hastada tiroid hormonları ölçülmelidir.
SAÇ DÖKüLMESİ VE GUATR
Kandaki tiroid hormonu yüksek olduğu durumlarda, mesela zehirli guatrda hanımlarda saç dökülmesi ağırbaşlı bir yakınma olarak kendini gösterir. Hasta saçlarının "tutam tutam" döküldüğünden bahseder. Günde averaj her hanımda 150-200 saç kaybı naüreldir ama bu sayı zehirli guatrda daha fazladır. Tiroid hormon yetersizliğinde (hipotiroidizm), tabip tarafınca verilen tiroid hormonu dozu yüksek olduğu vakit da saç dökülmesi görülür.
KALP RİTMİ VE GUATR
Başta zehirli guatr olmak suretiyle, guatrın pek çok türünde kalp atımı artar (taşikardi) ve ritmi bozulur (aritmi). Zehirli guatr tedavisinden sonrasında hastanın ilk farkettiği şey kalp çarpıntısının hızla normale dönmesidir. Bu hastalara çoğu zaman uzun süre ritm düzeltici tedaviler uygulanır ama netice alabilmek pek mümkün olmaz zira aslolan yol açan tiroid hastalığı tedavi edilmeden bu ritm bozukluğu normale dönmez.
İSHAL-KABIZLIK VE GUATR
Zehirli guatr'da ishal nöbetleri, tiroid hormon yetersizliğinde ise kabızlık oldukça yaygındır. Zehirli guatrda aynı zamanda hafifçe ama ısrar eden bir bulantı da vardır.
HAMİLE KALMA YETENEĞİ VE GUATR
Guatr, Kısırlık Yapar Mı? Daima yapmaz, ama erkeklerde son yılarda üstünde çok durulan hipofiz-tiroid-testis, hanımlarda hipofiz-tiroid-yumurtalık ekseni olarak adlandırılan bir ilişki vardır. Bu eksendeki bozulmalar kısırlık sebebi olabilmektedir. Bu konuyu somut olarak tiroid hormon yetersizliği ya da çok fazla yüksekliği olan erkeklerde sperm sayı, kalite ve hareketliliğinde, hanımlarda ise yumurtalık fonsiyonlarında (mesela sayı bozuklukları şeklinde) bozulma olarak görebiliyoruz.
Tedavi ile tiroid hormon düzeyleri normale getirilen hastalarda üreme fonksiyonları normale dönmektedir. Ama, guatrlı bir hastada tiroid dışı bir nedenle kısırlık söz mevzusu ise, guatrın tedavisi yapılsa dahi başka nedenler ortadan kalkmadıkça kısırlık düzelmez.
BEBEKLERDE TİROİD HORMON YETERSİZLİĞİ (Neonatal Hipotiroidizm)
Bebeklerde, en sık karşılaşılan ve en fazlaca korkulan tiroid hastalığı tiroid hormonunun yetersiz salgılanmasıdır. Hipotiroidizm olarak adlandırılan bu klinik tabloda, bebeklerin tiroid bezesinden kafi tiroid hormonu salgılanmaz ve bebeğin fizyolojik ve zeka gelişimi geri kalır. Bu bebeklerde başarı göstermiş tedvai çoğu zaman tam netice verirken tedavi edilmeyen bebeklerde trajik gelişme geriliği kaçınılmazdır. İşte bu yüzden erken teşhis çok önemlidir.
1981 yılından bu yana gelişmiş ülkelerde yeni doğan bebeklerde “neonatal tarama testi†yapılarak bebek kılcal kan damarı kanında bulunan TSH ve T4 hormonu ölçümü yapılmaktadır. Bu tarama testi gelişmiş ülkelerde doğum sonrası meydana getirilen mecburi testlerdendir. Böylelikle bu ülkelerde tiroid kökenli gelişme geriliği ortadan kalkmıştır.
Ne tür Neticeleri Olur?
Tiroid hormonu yetersiz olan bebeklerde tedavi yapılmazsa zeka geriliği ve boy kısalığı dikkat çekmektedir. Zeka düzeyi düşüklüğünün sebebi, tiroid hormon eksikliği sonucunda beyinde oluşan hasara bağlıdır. Zeka düzeyi belirteci olan IQ genellikle 85'in altında olmakta, ama kimi zaman 55'in dahi altına inebilmektedir. Aynı şekilde boy kısalığı aile tarafınca farkedildiğinde bundan sonra geçen süreyi geriye döndürmek mümkün olamamakta, bir tek ondan sonraki dönemde beklenen gelişme tedavi ile mühim seviyede sağlanabilmektedir.
Zeka geriliği ve boy kısalığı, kandaki hormonun düşüklüğü ile paralel gitmektedir; hormon düzeyine kadar düşükse zeka geriliği ve boy kısalığı da o denli az olmaktadır.
Tarama testi çok önemlidir, çünkü tarama testi ile ortaya çıkan tiroid hormon yetersizliği vakalarının bir kısmında muayene ile hiçbir anormallik gözlenmemektedir.
Hangi sıklıkta Görülür?
Bu hastalığın görülme sıklığı ülkeden ülkeye ve kullanılan tarama testinin hassasiyetine gore değişmektedir. Avrupa'da her 3300 bebeğin birinde tiroid hormon yetmezliği olduğu kabul edilmektedir. Az doğum ağrılıklı bebeklerde bu hastalık daha sık görülmektedir.
Sebepleri Nedir?
Bu hastalığın sebebi genellikle doğuştan tiroid bezesinin gelişmesinde ve düzgüsel fonksiyon göstermesinde ortaya çıkan aksamalardır. Bu vaziyet kimi zaman tiroid bezesinin normalde olması ihtiyaç duyulan yerde olmayıp başka bölgelere yerleşmesi ve orada kafi düzeyde gelişememesine bağlıdır. Bu duruma ektopik tiroid denir. Bunun yanında kimi zaman tiroid bezesi düzgüsel yerinde ve büyüklüğünde olmasına karşın beyinden salgılanan TSH hormonunun eksikliği düzgüsel bir tiroid fonksiyonu oluşumunu engelleyebilir. Bebekte kimi zaman doğumdan sonrasında ortaya çıkan nedelerle de hormon yetersizliği olabilir. Bunların en yaygını “tiroidit1 denilen tiroid bezesinin iltihabıdır.
Emareleri Nedir?
Doğum sonrasında uzayan sarılık, vücutta şişlik (ödem), doğumun gecikmesi, doğum ağırlığında düşüklük, vücut ısısında düşüklük, kafa arkasının büyük olması, emme güçlüğü, beslenme zorluğu, kilo almada yavaşlık, yavaş hareket, uykuya eğilim oldukça fazla olması, kabızlık, karın bölgesinin gerilmiş ve şiş görünümü, solunum zorluğu, ten kuruluğu, dil büyüklüğü, ağlarken sesinin kalınca ve bozukçıkması şeklinde belirtilerin bir bölümü görülebilir. Bu belirtilerin tümünün bir bebekte olması koşul değildir.
Tanı Iyi mi Konulur?
Yeni doğan bebklerdeki hipotiroidizm tanısının en kolay yolu doğum sonrası tarama testi yapılmasıdır. Daha sonraki dönemlerde ise kanda tiroid hormon düzeyi ile TSH ölçümü yapılır. Bu ölçümlerden elde edilmiş sonuca gore sintigrafi ve ultrasonografi gerekebilir. Sintigrafi, bilhassa ultrasonda tiroid bezesi görülmemiş ise (ektopik tiroid) yapılmalıdır. Ters halde 15 yaş alt kısmındaki hastalarda sintigrafik araştırma tavsiye edilmez.
Yeni Doğan Bebeklerde Tiroid Yetmezliği (Hipotiroidizm) Taraması koşul!
Averaj her 3500 yeni doğan bebeğin birinde tiroid hormon yetmezliği görülmektedir. Garp devletlerinde bu yüzden yeni doğan bebeklere tiroid hormon yetmezliği taraması yapılmaktadır. Averaj her 3500 yeni doğan bebeğin birinde görülen fenilketanürü hastalığı için Garp devletlerinde ve vatanımızda tarama testi ortalama son 15 senedir mecburi hale gelmiş durumda. Fenilketanüri hastalığında bu tarama testini yerleştirmeyi başaran Türkiye, minimum onun kadar yaygın tiroid hormon yetmezliğinde de yeni doğan bebeklerde, aynı Avrupa devletlerinde olduğu şeklinde, bu tarama testini uygulamaya koymalıdır.
Türkiye'ye döndüğümden bu yana bu mevzuda kamuoyu oluşturulması için öncülük halletmeye çalışıyorum. Bu mevzuda kısa süre önce verdiğim bir röportaj bir bebek dergisinde ve bir takım gazetelerde yayınlanmıştır.
Iyi mi tedavi Edilir?
Yeni doğan bebeklerdeki hipotiroidizm tedavisinde, noksan olan tiroid hormonunu bebeğe ağız kanalıyla vermek esastır. Tedavinin takip edeni mühim olup verilen dozun kafi olup olmadığının sürekli takibini gerektirir. Kafi verilmezse gelişim geriliği devam ederken fazla verilmesi durumunda yan tesirler ortaya çıkabilir.
GUATR CİNSEL HAYATIMIZI ETKİLİYOR!
Gerek yüksek hormonla seyreden zehirli guatr türlerinde gerekse az hormonla seyreden başka guatr türlerinde cinsel isteksizlik (erkekte ve hanımda) ve erektil disfonksiyon (sertleşme problemi) ve erken boşalma yaygındır. Bu vaziyet, kısmen guatrın doğrudan tesiri ile (mesela zehirli guatrda), kısmen de guatrın vücutta oluşturduğu dolaylı etkilerle ortaya çıkmaktadır. Zehirli guatrda kanda testestoron düzeyinde düşme görülebilmektedir; bu da hem cinsel isteği azaltmakta hem de sertleşme problemi yapabilmektedir. Bununla birlikte zehirli guatrın niçin olduğu vücudun çok fazla yorulması ve yıpranması da cinsel sorunların yaşanmasına katkıda mevcuttur. Güzel olan ise, bu hastalar tedavi edildikten sonrasında eski cinsel performanslarını geri kazanabilmektedir.
YüKSEK KOLESTROL HASTALARI DİKKAT!
Kandaki tiorid hormonu az olduğu vakit, başka şikayetlerin yanında hastaların kolestrol düzeyleri de yükselir. Bu hastalarda kolestrol düşürücü ilaçlar çoğu zaman tam olarak yanıt vermez. Bundan dolayı, kolestrolü yüksek hastalarda tiroid fonskisyon testlerinin en değerlisi olan TSH ölçümleri yapılmalıdır. Bu hastalarda, yetersiz tiroid hormonunu yerine koymak yüksek kolestrolün düşmesi için kafi olabilmektedir.
ÇABUK YORULMA VE GUATR
Tiroid hormonu yüksek olarak seyreden zehirli guatrda ve hormon eksikliği olan guatr türlerinde acele yorulma, fisksel performans düşmesi, merdiven çıkmakta güçlük, takatsizlik, dayanıksızlık şeklinde şikayetler sık görülmektedir. Zehirli guatrın RAI kapsül ile tedavisinden sonrasında hastaların merdivenle çıkmış olduğu kat sayısı trajik bir biçimde çoğalmaktadır. Bu şekilde şikayetleri olanlarda guatrı dikkate alabilmek gerekir.
GUATR TESTİ YAPTIRMADAN ZAYIFLAMA REJİMİNE GİRMEYİN!
Tiroid hormon yetersizliği olan guatr hastalarının zayıflama rejimine girmeden ilkin muhakkak tiroid hastalığını tedavi ettirmeleri gerekir ve ama bu tedaviden sonrasında zayıflama rejimin mümkün olabilir. Ters halde boşuna uğraştıkları şeklinde sağlıklarını ağırbaşlı düzeyde tehlikeye atarlar.
Tiroid bezesinin yetersiz hormon salgıladığı durumlarda şişmanlık ortaya çıkar. Bu şişmanlık, göz çevresinde, göbek çevresinde ve daha ziyade vücut alt kısmına kendini gösterir.Aslına bakarsak bu vaziyet şişmanlık değildir, bir tür ödem (şişme)'dir, ama ödem olmasına karşın su söktürücü ilaçlarla tedavi edilmez!
Bu bilimsel gerçeği dikkate almadan meydana getirilen zayıflama rejimleri hem netice vermez hem de hastalar için ağırbaşlı tehlikeler yaratabilir. Bu kişilere uygulanacak rejimin başarı şansı da yoktur. Kaldı ki “katı kilo verdirici†rejimlerde bir takım merkezlerde uygulanan “vücuttan su atıcı†yöntemlerle bu hastaların süratli sıvı kaybı sebebiyle zarar göreceğini de anımsamak gerekir.
Bununla birlikte, tiroid hormon yetersizliği sonucunda, şişmanlığa ilaveten, vücutta başka problemler da vardır. Mesela bu hastalarda kolestrol düzeyi de çok yüksektir. Bu da, bu kişilerde şişmanlığa ilaveten bununla beraber kalp-damar sistemi hastalıklarının da olabileceğine işaret eder. Bu nedenle, kilo verdirici rejimlerin bir parçası olan fizyolojik egzersiz bu kişilerde özenle planlanmalıdır.
Bundan dolayı; zayıflama rejimine girecek hastalarda ilk olarak tiroid hormonu ölçümleri yapılmalıdır. Bu kişilerin ilk olarak tiroid hastalığı yönünden tedavi edilmesi, tiroid hormon düzeyi normale ulaştıktan sonra muhakkak uzman doktor kontrolünde kilo verdirici rejime alınmasını öneriyoruz.
Tiroid hastalığı tedavi edilmeden çok katı rejimlerle kilo verdirilse dahi, bu hastaların yine ve hızla eski kilolarına gelmesi kaçınılmaz olduğu şeklinde bu şekilde rejimler esnasında hastaların kalp ve böbrek şeklinde bir takım mühim iç organlarının zarar görmesi de mümkündür.
Guatr'lı Hastlarda Hangi Durumlarda Şişmanlık Olur?
1) Guatr ameliyatı sonrasında yetersiz dozda tiroksin desteği verilmesi sonucunda.
2) Tiroidit denilen cerahatli olamayan tiroid iltihabı sonrasında.
3) Tiroid bezesinin yetersiz emek harcaması durumunda.
4) Lityum ile psikiyatrik tedavi görmüş hastalarda.
5) Zehirli guatrda uzun soluklu ilaçla tedavi sonrasında yetersiz dozda tiroksin desteği verilmesi sonucunda.
6) Zehirli guatrda radyoaktif iyotla tedavi sonrasında yetersiz dozda tiroksin desteği verilmesi sonucunda.
7) Doğuştan tiroid bezesi yetersiz gelişmişse.
GUATR NEDEN OLUŞUR?
Guatr'ın sebebi guatrın türüne bağlı olmakla birlikte tiroidolojinin (tiroid bilimi) üstünde en fazlaca ihtilaf olan mevzusudur. Alt taraftaki faktörlerin guatr oluşumu ile ilişkisi vardır:
Guatrda Yaş Faktörü
Guatr gençlerde daha az görülür. Yaş ilerledikçe guatr görülme şansı artar. Gençlerde guatr, gelişmeyi etkilemesi açısından daha süratli hareket etmeyi gerektirir. Bununla birlikte, gençlerde tiroid nodülünün kanser çıkma şansı daha yüksektir.
Guatra sebep olan faktörler:
Stres (bilhassa birdenbire ve şiddetli stres), iyot yetersizliği, tiroid bezesinin iltihapları, ailesel geçiş (genetik, kalıtım) sayılabilir.
Kalıtım Faktörü-Ailesel Geçiş:
Guatr'da kalıtım (ailesel geçiş) etkilidir, ama gerek guatrda gerekse başka hastalıklarda çevresel faktörlerle desteklenmediği sürece ailesel geçiş daima hastalık ortaya çıkarmayabilir.
Kimler Risk Altındadır?
Yüksek yoğunluklu stres altında çalışanlar, fena ve yetersiz koşullarda yaşayanlar (yoksulluk), deprem ve harp şeklinde ağır felaketlerin yaşandığı toplumlar, birdenbire iş ve eş kayıpları risk grubu olabilir ama unutmamak gerekir ki guatr herkeste görülebilir. Amerikan menşeli bir tiroid web sitesine gore bir takım çok ünlü manken ve beyazperde oyuncuları ve hatta bir takım Amerikan Reis ve eşleri de guatr hastası olup tedavi görmüş ya da hala tedavi görmektedir.
Stresten Uzak Durun!
Guatrlı hastaların geçmişi incelendiğinde yüksek dozlu birdenbire stres sık rastlanılan bir durumdur. Zehirli guatrda ve Hashimato hastalığında strese maruz kalmak sık olarak karşımıza çıkar. İş kaybı, ailede ve çevredeki birdenbire ölümler, evlilik sorunları bu stresler içinde sayılabilir. Cenk bölgelerinde, harp sonrasında guatr çok sık görülen hastalıklardandır.
Guatrın Önüne Geçilebilir Mi?
Bu mevzuda yapılacak şeyler sınırlıdır. Stresten uzak kalmak, dengeli beslenmek, iyotlu tuz kullanmak haricinde yapılacak oldukça fazla bir şey yok.
İyotlu Tuz Kullanımı
Zehirli guatr hastaları iyotlu tuz kullanmamalıdır. Başka guatr hastalarının iyotlu tuz kullanımı uygun olur.
Guatr Bir tek Karadeniz Bölgesinde mi Vardır?
Hayır. Her kent ve vatanımızda guatr görülebilir. Karadeniz bölgesinde bir takım ufak kasabalarda mahalli olarak sudaki ve topraktaki iyot eksikliği bu nedenle rahat guatr sık görülürken ülkemizin her bölgesinde bu hastalığa rastlamak mümkündür. Türkiye genelinde hangi şehirde iyot eksikliği ya da fazlalığı olduğuna dair bir bilimsel çabalama hemen hemen yoktur. Zamanında Karadeniz bölgesinde görülen rahat guatrın incelenmesi ve bu nedenle gündeme gelmiş olması, sanki “Guatr bir tek Karadeniz Bölgesinde görülür†kanısı uyandırmıştır; bu yanlıştır.
YANLIŞ BİLİNENLER
Guatr, bir tek Karadeniz Bölgesinde görülür (YANLIŞ).
Guatr, bir tek kara lahana yiyenlerde görülür (YANLIŞ).
Her guatr için iyotlu tuz iyi gelir(YANLIŞ).
Guatr, kaderdir. Tedavi edilmez (YANLIŞ).
Guatr, bir tek ameliyatla “temizlenirâ€(YANLIŞ).
TİROİD HASTALIKLARINDA TAKİBİN ÖNEMİ VE DEVAMLILIĞI
Guatr, türü ne olursa olsun, hangi tedavi uygulanırsa uygulansın, tedavi ne kadar başarı göstermiş netice verirse versin “kronik†şu demek oluyor ki uzun devam eden bir hastalıktır. Yüksek gerilim ve şeker hastalığı gibidir. Seyrek aralıklarla da olsa sürekli denetim ve takip gerekir. Eğer takip bırakılırsa bir süre sonrasında guatr kendini “hissettirirâ€.
TİROİDOLOJİ NEDİR?
Tiroid hastalıkları ile uğraşan tıp disiplinine “tiroidoloji†denir. Bu tanımlama hemen hemen bütün ülkelerce resmi bir tıp branşı değildir. Gerek Garp tıbbında gerekse ülkemizdeki tıp uygulamalarında, hekimin tiroid hastalıkları mevzusunda yapmış olduğu bilimsel araştırmalar, yayınlar ve bilimsel niteliği olan emek harcamalar ile 1 sene içinde kabul etmiş olduğu tiroid hasta sayısı o hekimin tiroidolojiye yakınlığını belirler. Mesela, bir takım Amerkian larının “tiroid cerrahı†tanımlamasında, bir cerrahın yılda averaj minimum 50 tiroid ameliyatı yapıyor olması beklenir.
Genel mealde, tiroid bezesinin büyümesine guatr denilir. Tiroid bezesinin kanserleri de kendini “guatr†şeklinde belirgin edebilir; yapılacak tetkiklerde kanser, guatr'dan ayırt edilir.
GUATR'IN TüRLERİ
Tiroid bezesinin gereğinden daha çok hormon salgıladığı guatr türüne “zehirli guatr†denir. Halk içinde bu şekilde guatra "iç guatr" da denilmektedir.
Hormon düzeyi düzgüsel olan guatr türüne de “basit guatr†denir. İçinde nodül bulunan guatr'a “nodüllü guatr†denir. Nodüllü guatr, tek nodüllü ya da çok nodüllü guatr olarak ikiye ayrılabilir. Nodüller; soğuk, ılık ve sıcak olarak 3 gruba ayrılır. Soğuk nodüllerde kanser riski daha yüksektir.
İÇ GUATR-DIŞ GUATR
Halk içinde yaygın olarak kullanılmasına karşın tıbbi tanımlamada iç guatr ya da dış guatr deyimlerini kullanmıyoruz.
T3, T4 NEDİR?
T3 ve T4, tiroidin tiroksin isminde hormonunun kanda bulunan şeklidir. Bu hormonların “serbest†ve “bağlı†(“totalâ€) şekilleri vardır.Tanı amaçlı olarak çoğu zaman Özgür T3 ve Özgür T4 hormonunu ölçüyoruz. Daha seyrek olarak Total T3 ve Total T4 hormonuna da gereksinim duyabiliyoruz. Zehirli guatr'da bu hormonlar yükselir.
TSH NEDİR?
bulunan hipofiz isminde hormon organından salgılanan ve tek görevi tiroid bezesini “çalışmaya, üretmeye ve büyümeye†teşvik etmek olan bir hormondur.Tiroid bezesi yetersiz hormon salgıladığı hipotirodizm (tiroid hormon yetmezliği) hastalığındaTSH yükselir; tiroid bezesinin çok fazla çalışıp gereğinden fazla hormon ürettiği zehirli guatr hastalığında bu hormonumuz normalin çok altına düşer (baskılanır).
TİROİD ANTİKORU NEDİR?
Vücut bağışıklık sisteminin normalde mikroplara karşı ürettiği proteinlere antikor ismi verilir. Bağışıklık sisteminin “yanlışlıkla†ya da "şaşırarak" ürettiği bir takım antikorlar, tiroid bezemizdeki hücrelerde bulunan peroksidaz enzimi ile tiroglobulin isminde moleküle karşı etkili olurlar. Bunlara oto-antikor denilir. Bu antikorların teşhiste en yaygın olarak kullanılanları anti-TPO ve anti-TG antikorları olarak isimlendirilir. Bu antikorların ölçümü guatrtürünün anlaşılmasında ve tiroidit hastalığının (tiroid bezesinin iltihabı) tanısında çok mühim olabildiği şeklinde bu hastalığın daha sonraki takibinde de kullanılmaktadır. Zehirli guatr ve Hashimato hastalığında (Hashimato tiroiditi'nde) bu antikorlar yükselir.
NODüL NEDİR?
Tiroid bezesindeki sınırları belirgin oluşumlara (şişliklere) nodül denir. Tiroid nodülleri sanıldığından çok yaygındır; Garp devletlerinde erişkin toplumun ortalama %40-50'sinde nodül olduğu bilinmektedir. Tiroid'de nodül olup olmadığı, ölçüleri ve içinde ne olduğu en iyi ultrasonografi ile yapılmaktadır. Tiroid ultrasonografisi deneyimli hekimlerce yapıldığında çok kıymetli bilgiler verir.
Nodüller de katı, yarı katı ve sıvı içerikli olmasına gore üçe yarılır. Nodüllerin sınırları genellikle net olarak sağlam tiroid dokusundan ayrılabilir; ama bir takım nodüllerin sınırlarını ayırt etmek güç olabilir. Nodül daima elle muayene ile ve dışarıdan farkedilemeyebilir. Ama, zayıf hastalarda, tecrübeli bir doktor, 1 santimetre'den daha ufak nodülleri dahi tespit edebilir. Zehirli guatr ve Hashimato hastalığında (Hashimato tiroiditi'nde) ultrasonografik incelemede yalancı nodüller (psöydonodülller) görülebilir. Bu yalancı nodüller tedavi ile kısmen düzelebilir.Nodülün boyutu önemlidir. Bir takım hastalarda nodül büyükçe olur ve dışarıdan bir fındık, koz ya da mandalina boyutunda gözle dahi görülebilir.Tedavi edilmeyen nodüller büyüyebilir. Nodüllerin takip edeni için ultrasonografi kullanılmaktadır; bu sebeple Dopler tetkiki ve sintigrafi kullanılmamalıdır.
Nodülün fonksiyonu da çok önemlidir; hatta tedavinin ne vakit ve iyi mi yapılması gerektiğine dair yaşamsal ipuçları dahi verir. Fonksiyon açısından nodüller: 1) soğuk nodüller, 2) sıcak nodüller, 3) ılık nodüller, 4) sıcak otonom nodüller olarak dörde ayrılır.Nodülün fonksiyonu en kati olarak sintigrafi ile değerlendirilir. Nodül fonksiyon değerlendirilmesinde ultrasonografi ya da doplerin yeri yoktur.
Sintigrafi çekimi esnasında enjekte edilen ilacı tutmayan nodüle soğuk nodül denir. Soğuk nodüller, kimi zaman rahat kist şeklinde sıvı içerikli olabileceği şeklinde tamamen katı içerikli olanları da vardır. Katı içerikli soğuk nodüller en ağırbaşlı ameliyat gereksinim duyan guatr çeşididir. Zira bu nodüllerin ufak bir bölümü kanser olabiliyor. Tamamen sıvı içerikli soğuk nodüllerde kanser çıkma olasılığı sıfıra yakındır. Soğuk nodül hastada hiçbir yakınma oluşturmayabilir.
SICAK NODüL
Sintigrafi çekiminde kullanılan ilacı en fazlaca tutan, bölgesel görünümlü, sınırları net olarak ayrılan alan , sıcak nodül olarak tanım edilir. Sıcak nodül, hastada çoğu zaman yakınma oluşturarak kendini belirgin eder. Sıcak nodül çoğu zaman zehirli guatrla birliktedir. Ultrasonografi ya da Dopler ile nodülün sıcak mı yoksa soğuk mu olduğuna karar verilemez.
OTONOM SICAK NODüL
Sintigrafi esnasında kullanılan ilacı tümüyle tutan, tiroid bezesinin geriye kalan kısmında ilacın asla tutulmadığı durumdaki sıcak nodüle otonom sıcak nodül deriz. Bu durumda, tiroid bezesinin nodül haricinde geriye kalan kısımları sintigrafi ile değerlendirelemez. Bu şekilde nodüller hastalarda çok sorun veren şikayetlere niçin olurlar ve genellikle zehirli guatrla birliktedir.. Mesela çarpıntı, çok fazla terleme, çok fazla sinirlilik ekranda görülen pencereden bazılarıdır. Daima zehirli gautra niçin olmaz.
ILIK NODüL
Sintigrafi esnasında kullanılan ilacı, tiroid bezesinin geriye kalan kısımları ile aynı derecede tutan nodüllere ılık nodül denilir. Sintigrafide en fazlaca “atlanan†nodül çeşidi olup bu nodülü ama tecrübeli hekimler ayırt edebilir. Bu nodül, hastalarda daha az yakınma oluşturur.
Kanser Açısından Tehlikeli Nodüller
1) Soğuk Nodüller (bilhassa tekli soğuk nodüller)
2) Kireç Oturmuş (kalsifiye) Nodüller
3) Erkeklerdeki Soğuk Nodüller
4) Gençler ve Çocuklardaki Nodüller
ZEHİRLİ GUATR (Hipertiroidizm)
Tiroid bezesinin gereğinden daha çok hormon salgıladığı guatr türüne “zehirli guatr denir. Zehirli guatr, nodüllü ya da nodülsüz olabilir. Nodülsüz zehirli guatr'a Basedow Graves Hastalığı da denilebilir. Nodüllü zehirli guatr, sıcak nodüllü zehirli guatr, sıcak otonom nodüllü zehirli guatr ya da başka nodül türleri ile beraber olabilir.Zehirli guatr'da çarpıntı, ellerde titreme, vücutta titreme, birdenbire kilo kaybı, saçlarda dökülme, kaşıntı, boğazda dolgunluk hissi, çok fazla iştah bu nedenle çok yiyecek yeme ve çok su içme,çok fazla terleme, acele yorulma, çok fazla sinirlilik sık görülen şikayetlerdir. Bir takım hastalar, bulantı, ishal, kusma ve çok sık dışkılamadan yakınır.Bunların hepsi beraber olmak zorunda değildir. Bu şikayetlerin bazıları ön plandadır, başka şikayetler ama doktorun sorgulaması ile ifade edilebilir. Bir takım hastalarda göğüs ve uzunlukta sürekli bir kızarıklık söz mevzusu olabilir. Nodülsüz guatrlı hastaların bazılarında gözlerde gelişme ve gözlerin ileriye doğru çıkması mümkündür.Hastaların muayenesinde; kalp atımının çok arttığı, solunumun hızlandığı, ellerin titrediği, avuçiçlerinin nemli olduğu görülür.
TİROİD KRİZİ
Zehirli guatrda, yüksek hormonların kontrolden çıkması ile seyreden çok ağır bir durumdur. Yaşlı hastalarda ölüm oranı %25'e kadar yükselebilir. Acil tedavi gerektiren bir hastalıktır. Bu şekilde bir durumda hasta, hastaneye yatırılıp tedavi edilir. 40 aşama ve üstünde ateş,kalp çarpıntısının çok şiddetli olması, ishal ve kusma, ateş basması hissi, idrak etme bozuklukları bu krizin haberci ve emareleri arasındadır.
ZEHİRLİ GUATR'DA GÖZ BULGULARI
Gözlerin ileriye doğru çıkması zehirli guatr'da hastaları ilk ele veren görüntüdür. Bu ileriye çıkış çoğu zaman çift taraflı iken kimi zaman tek taraflı olabilir.Ama her zehirli guatr hastasında göz bulgusu olmaz. Bilhassa nodüllü zehirli guatr hastalarında göz bulgusu sık değildir. Göz bulgusunun şiddetine gore hastada şikayetler olur: uyurken gözlerin kapanmaması, gözlerde kızarıklık, yanma, gözyaşı akıntısı, hatta cerhatli göz iltihapları görülebilir. Göz bulguları, zehirli guatrın kalıcı olarak tedavisinden (mesela kapsül tedavisi ile) sonrasında mühim seviyede düzelir. Ama, hangi yöntemle olursa olsun,zehirli guatrın tedavisinden sonrasında (mesela ameliyattan sonrasında dahi) çoğunlukla ortaya çıkan tiroid hormon yetmezliği kafi düzeyde tedavi edilmezse göz bulgular düzelmez ve hatta ilerleyebilir. Göz bulguları olan zehirli guatrlı hastalarda oto-antikorlar çoğu zaman yüksektir.
TİROİD HORMONU YETERSİZLİĞİ (Hipotiroidizm)
Tiroid bezesinin yetersiz emek harcaması sonucunda ya da başka bir takım nedenlerle tiroid bezesinin salgıladığı hormon vücudumuzun ihtiyacını karşılamayabilir. Bu duruma “hipotiroidizm†denir. Doğuştan ya da çoğu zaman bir tiroidit sonrasında ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan tiroid hormon hastalığıdır. Hashimato hastalığı, tiroidit (tiroidin cerahatli olamayan iltihabı), lityum isminde psikiyatrik ilacın kullanımı, her türlü tiroid ameliyatları sonrasında, zehirli guatrın uzun soluklu hapla tedavisi sonrasında, atom tedavisi sonrasında, doğuştan tiroid bezesi hastalıklarında tiroid hormon yetmezliği (hipotiroidizm) görülebilir.
Hastalarda başlıca şikayetler; saçlarda kabalaşma ve matlaşma, ciltte kuruma, pullanma ve dökülme, istemediği halde kilo alma, rejime karşın kilo verememe, kabızlık, çarpıntı, isteksizlik, cinsel isteksizlik, sık sık bunalıma girme, bel-omuz-sırt ağrısı-sancısı, acele yorulma. Dil büyümesi şeklinde garip şikayetler dahi görülebilir.
Bu hastalarda, kandaki prolaktin (kadınlardaki meme ve emzirme hormonu) düzeyi yükselebilmektedir. Hatta aynı hastalarda bu prolaktin yüksekliğine ilaveten MR ve tomografide aynı "prolaktin salgılayan hipofiz tümörleri"ndeki şeklinde hipofiz büyümesi de görülebilmektedir. Bu hastalarda tiroid yetmezliğinin gözden kaçırılması sonucunda "agresif prolaktin fazlalığı tedavisi" ve hatta "hipofiz ameliyatı" uygulanabilmektedir. Oysa aslolan hastalık olan tiroid hormon yetmezliği tedavi edilmeden bu agresif tedavilerle problemi çözmek mümkün değildir.
Yapılacak tetkiklerden sonrasında teşhisin doğrulanmasını takiben noksan olan tiroid hormonunu vererek çok süratli iyileşme sağlamak mümkündür. Burada en mühim nokta kafi hormonun verilmesi ve “ince ayarın†yapılmasıdır. Bu hastalar yaşam süresince ilaç kullanmak zorundadır. tedavide kullanılan Tiroid hormonunun standart dozu yoktur. Bundan dolayı her hastada yapılacak ölçüm ve takiplerle gerçek ve doğru idame dozu bulunmalıdır.
TİROİDİT
Tiroid bezesinin "cerahatli olmayan" iltihabıdır. En sık karşılaşılan şekli Hashimato (Haşimato) tiroiditidir. Bu tiroiditin başlangıcı çoğu zaman hasta tarafınca hissedilmez. Hastaların bir kısmında erken dönemde kısa devam eden bir “yüksek tiroid hormon†süreci vardır. Hastaların büyük bölümü, bu yüksek hormon döneminden sonrasında az hormon dönemine (hipotiroidzm) girerler. Yüksek hormon döneminde “agresif†zehirli guatr tedavisi yapmak hastaların hızla hipotiroidizme girmesine niçin olur.Tüm tiroidit hastalarında temel tedavi prensibi, hastalığın hekime başvurduğu döneme gore tedavi edilmesidir.
GEBELİKTE GUATR VE DİĞER TİROİD HASTALIKLARI
Hamilelerde hormonal sistemlerin tümünde ağırbaşlı değişiklik olması kaçınılmazdır. Tiroid de bu değişimlerden nasibini almaktadır. Bu tabloda vücudun iyot ihtiyacı ve tiroid hormonu ihtiyacı çoğalmaktadır. Hamilelerde TSH'ın baskılandığı (normalden az olduğu) ve hormonların az ya da yüksek olduğu durumlar çok ender değildir. Bundan dolayı hamilelerde tiroid hormonlarının her 3 ayda bir ölçülmesi gerekir; zira her üç aylık dönemlerde tiroid hormon ihtiyacı farklılık göstermektedir.
Hamilelerde tiroid hormonlarının az, TSH'ın yüksek olduğu durumlar ağırbaşlı alarm emaresi olup yakından seyretmek ihtiyaç duyulan bir tablodur. Ters halde anne rahmindeki bebeğin fizyolojik ve zeka gelişimi etkilenebilir.
GUATR VE PSİKOLOJİK RAHATSIZLIKLAR
Zehirli guatr'da en belirgin ve yaygın olmak suretiyle guatr'lı hastaların bir kısmında agresif davranışlar ya da depresyon görülebilir. Zehirli guatr'da agresif davranışlar, hiddet patlamaları ve ürkü girişken genellikle hastayı tiroid uzmanından ilkin psikiyatriste götürür. Tiroid hormon yetersizliklerinde ise depresyon daha yaygındır. Tiroid hastalığının tedavisi, bir süre sonra yapılacak ruhsal rahatsızlığın tedavisini de kolaylaştırır.
2004 yılı sonunda gösterilen son araştırmalar, gerek zehirli guatrda gerekse başka pek çok guatr türünde beynimiz kan akımında bozukluklar görülebildiği, bu yüzden de bu hastalarda sık görülen idrak etme ve duygulanım bozukluğu yaratıp depresyon, yanlış idrak etme, agresif davranışlar, ürkü girişken şeklinde ruhsal şikayetlere niçin bulunduğunu göstermiştir.
ADET DüZENSİZLİĞİ VE GUATR
Guatr'lı hastalarda sayı düzensizliği oldukça yaygındır. Bu hastalarda tedavi ile tiroid hormonları normale dönene kadar kadınlık hormonları ile meydana getirilen tedaviler genel anlamda sayı düzensizliğini çözmez. Tane düzensizliklerinin tetkikinde tiroid hormonları ölçülmelidir. Bu hastalardaki sayı düzensizliği ve kısırlıkta Hipofiz-Tiroid-Yumurtalık ilişkisindeki bozulmanın görevi olduğu düşünülmektedir.
VüCUT AĞIRLIĞI (KİLO) VE GUATR
Vücut ağırlığı ile guatr içinde ağırbaşlı bir ilişki vardır. Zehirli guatr'da hastaların ilk farkettiği şey birdenbire ve süratli kilo kaybıdır.Tiroid hormon yetersizliğinde ise kilo alma söz mevzusudur. Kafi tiroid hormonu ile tedavi yapılmadığı sürece ne kadar rejim yapılırsa yapılsın bu kilo almanın önüne geçilemez. Rejim ve zayıflatma tedavisine başlanan her hastada tiroid hormonları ölçülmelidir.
SAÇ DÖKüLMESİ VE GUATR
Kandaki tiroid hormonu yüksek olduğu durumlarda, mesela zehirli guatrda hanımlarda saç dökülmesi ağırbaşlı bir yakınma olarak kendini gösterir. Hasta saçlarının "tutam tutam" döküldüğünden bahseder. Günde averaj her hanımda 150-200 saç kaybı naüreldir ama bu sayı zehirli guatrda daha fazladır. Tiroid hormon yetersizliğinde (hipotiroidizm), tabip tarafınca verilen tiroid hormonu dozu yüksek olduğu vakit da saç dökülmesi görülür.
KALP RİTMİ VE GUATR
Başta zehirli guatr olmak suretiyle, guatrın pek çok türünde kalp atımı artar (taşikardi) ve ritmi bozulur (aritmi). Zehirli guatr tedavisinden sonrasında hastanın ilk farkettiği şey kalp çarpıntısının hızla normale dönmesidir. Bu hastalara çoğu zaman uzun süre ritm düzeltici tedaviler uygulanır ama netice alabilmek pek mümkün olmaz zira aslolan yol açan tiroid hastalığı tedavi edilmeden bu ritm bozukluğu normale dönmez.
İSHAL-KABIZLIK VE GUATR
Zehirli guatr'da ishal nöbetleri, tiroid hormon yetersizliğinde ise kabızlık oldukça yaygındır. Zehirli guatrda aynı zamanda hafifçe ama ısrar eden bir bulantı da vardır.
HAMİLE KALMA YETENEĞİ VE GUATR
Guatr, Kısırlık Yapar Mı? Daima yapmaz, ama erkeklerde son yılarda üstünde çok durulan hipofiz-tiroid-testis, hanımlarda hipofiz-tiroid-yumurtalık ekseni olarak adlandırılan bir ilişki vardır. Bu eksendeki bozulmalar kısırlık sebebi olabilmektedir. Bu konuyu somut olarak tiroid hormon yetersizliği ya da çok fazla yüksekliği olan erkeklerde sperm sayı, kalite ve hareketliliğinde, hanımlarda ise yumurtalık fonsiyonlarında (mesela sayı bozuklukları şeklinde) bozulma olarak görebiliyoruz.
Tedavi ile tiroid hormon düzeyleri normale getirilen hastalarda üreme fonksiyonları normale dönmektedir. Ama, guatrlı bir hastada tiroid dışı bir nedenle kısırlık söz mevzusu ise, guatrın tedavisi yapılsa dahi başka nedenler ortadan kalkmadıkça kısırlık düzelmez.
BEBEKLERDE TİROİD HORMON YETERSİZLİĞİ (Neonatal Hipotiroidizm)
Bebeklerde, en sık karşılaşılan ve en fazlaca korkulan tiroid hastalığı tiroid hormonunun yetersiz salgılanmasıdır. Hipotiroidizm olarak adlandırılan bu klinik tabloda, bebeklerin tiroid bezesinden kafi tiroid hormonu salgılanmaz ve bebeğin fizyolojik ve zeka gelişimi geri kalır. Bu bebeklerde başarı göstermiş tedvai çoğu zaman tam netice verirken tedavi edilmeyen bebeklerde trajik gelişme geriliği kaçınılmazdır. İşte bu yüzden erken teşhis çok önemlidir.
1981 yılından bu yana gelişmiş ülkelerde yeni doğan bebeklerde “neonatal tarama testi†yapılarak bebek kılcal kan damarı kanında bulunan TSH ve T4 hormonu ölçümü yapılmaktadır. Bu tarama testi gelişmiş ülkelerde doğum sonrası meydana getirilen mecburi testlerdendir. Böylelikle bu ülkelerde tiroid kökenli gelişme geriliği ortadan kalkmıştır.
Ne tür Neticeleri Olur?
Tiroid hormonu yetersiz olan bebeklerde tedavi yapılmazsa zeka geriliği ve boy kısalığı dikkat çekmektedir. Zeka düzeyi düşüklüğünün sebebi, tiroid hormon eksikliği sonucunda beyinde oluşan hasara bağlıdır. Zeka düzeyi belirteci olan IQ genellikle 85'in altında olmakta, ama kimi zaman 55'in dahi altına inebilmektedir. Aynı şekilde boy kısalığı aile tarafınca farkedildiğinde bundan sonra geçen süreyi geriye döndürmek mümkün olamamakta, bir tek ondan sonraki dönemde beklenen gelişme tedavi ile mühim seviyede sağlanabilmektedir.
Zeka geriliği ve boy kısalığı, kandaki hormonun düşüklüğü ile paralel gitmektedir; hormon düzeyine kadar düşükse zeka geriliği ve boy kısalığı da o denli az olmaktadır.
Tarama testi çok önemlidir, çünkü tarama testi ile ortaya çıkan tiroid hormon yetersizliği vakalarının bir kısmında muayene ile hiçbir anormallik gözlenmemektedir.
Hangi sıklıkta Görülür?
Bu hastalığın görülme sıklığı ülkeden ülkeye ve kullanılan tarama testinin hassasiyetine gore değişmektedir. Avrupa'da her 3300 bebeğin birinde tiroid hormon yetmezliği olduğu kabul edilmektedir. Az doğum ağrılıklı bebeklerde bu hastalık daha sık görülmektedir.
Sebepleri Nedir?
Bu hastalığın sebebi genellikle doğuştan tiroid bezesinin gelişmesinde ve düzgüsel fonksiyon göstermesinde ortaya çıkan aksamalardır. Bu vaziyet kimi zaman tiroid bezesinin normalde olması ihtiyaç duyulan yerde olmayıp başka bölgelere yerleşmesi ve orada kafi düzeyde gelişememesine bağlıdır. Bu duruma ektopik tiroid denir. Bunun yanında kimi zaman tiroid bezesi düzgüsel yerinde ve büyüklüğünde olmasına karşın beyinden salgılanan TSH hormonunun eksikliği düzgüsel bir tiroid fonksiyonu oluşumunu engelleyebilir. Bebekte kimi zaman doğumdan sonrasında ortaya çıkan nedelerle de hormon yetersizliği olabilir. Bunların en yaygını “tiroidit1 denilen tiroid bezesinin iltihabıdır.
Emareleri Nedir?
Doğum sonrasında uzayan sarılık, vücutta şişlik (ödem), doğumun gecikmesi, doğum ağırlığında düşüklük, vücut ısısında düşüklük, kafa arkasının büyük olması, emme güçlüğü, beslenme zorluğu, kilo almada yavaşlık, yavaş hareket, uykuya eğilim oldukça fazla olması, kabızlık, karın bölgesinin gerilmiş ve şiş görünümü, solunum zorluğu, ten kuruluğu, dil büyüklüğü, ağlarken sesinin kalınca ve bozukçıkması şeklinde belirtilerin bir bölümü görülebilir. Bu belirtilerin tümünün bir bebekte olması koşul değildir.
Tanı Iyi mi Konulur?
Yeni doğan bebklerdeki hipotiroidizm tanısının en kolay yolu doğum sonrası tarama testi yapılmasıdır. Daha sonraki dönemlerde ise kanda tiroid hormon düzeyi ile TSH ölçümü yapılır. Bu ölçümlerden elde edilmiş sonuca gore sintigrafi ve ultrasonografi gerekebilir. Sintigrafi, bilhassa ultrasonda tiroid bezesi görülmemiş ise (ektopik tiroid) yapılmalıdır. Ters halde 15 yaş alt kısmındaki hastalarda sintigrafik araştırma tavsiye edilmez.
Yeni Doğan Bebeklerde Tiroid Yetmezliği (Hipotiroidizm) Taraması koşul!
Averaj her 3500 yeni doğan bebeğin birinde tiroid hormon yetmezliği görülmektedir. Garp devletlerinde bu yüzden yeni doğan bebeklere tiroid hormon yetmezliği taraması yapılmaktadır. Averaj her 3500 yeni doğan bebeğin birinde görülen fenilketanürü hastalığı için Garp devletlerinde ve vatanımızda tarama testi ortalama son 15 senedir mecburi hale gelmiş durumda. Fenilketanüri hastalığında bu tarama testini yerleştirmeyi başaran Türkiye, minimum onun kadar yaygın tiroid hormon yetmezliğinde de yeni doğan bebeklerde, aynı Avrupa devletlerinde olduğu şeklinde, bu tarama testini uygulamaya koymalıdır.
Türkiye'ye döndüğümden bu yana bu mevzuda kamuoyu oluşturulması için öncülük halletmeye çalışıyorum. Bu mevzuda kısa süre önce verdiğim bir röportaj bir bebek dergisinde ve bir takım gazetelerde yayınlanmıştır.
Iyi mi tedavi Edilir?
Yeni doğan bebeklerdeki hipotiroidizm tedavisinde, noksan olan tiroid hormonunu bebeğe ağız kanalıyla vermek esastır. Tedavinin takip edeni mühim olup verilen dozun kafi olup olmadığının sürekli takibini gerektirir. Kafi verilmezse gelişim geriliği devam ederken fazla verilmesi durumunda yan tesirler ortaya çıkabilir.
GUATR CİNSEL HAYATIMIZI ETKİLİYOR!
Gerek yüksek hormonla seyreden zehirli guatr türlerinde gerekse az hormonla seyreden başka guatr türlerinde cinsel isteksizlik (erkekte ve hanımda) ve erektil disfonksiyon (sertleşme problemi) ve erken boşalma yaygındır. Bu vaziyet, kısmen guatrın doğrudan tesiri ile (mesela zehirli guatrda), kısmen de guatrın vücutta oluşturduğu dolaylı etkilerle ortaya çıkmaktadır. Zehirli guatrda kanda testestoron düzeyinde düşme görülebilmektedir; bu da hem cinsel isteği azaltmakta hem de sertleşme problemi yapabilmektedir. Bununla birlikte zehirli guatrın niçin olduğu vücudun çok fazla yorulması ve yıpranması da cinsel sorunların yaşanmasına katkıda mevcuttur. Güzel olan ise, bu hastalar tedavi edildikten sonrasında eski cinsel performanslarını geri kazanabilmektedir.
YüKSEK KOLESTROL HASTALARI DİKKAT!
Kandaki tiorid hormonu az olduğu vakit, başka şikayetlerin yanında hastaların kolestrol düzeyleri de yükselir. Bu hastalarda kolestrol düşürücü ilaçlar çoğu zaman tam olarak yanıt vermez. Bundan dolayı, kolestrolü yüksek hastalarda tiroid fonskisyon testlerinin en değerlisi olan TSH ölçümleri yapılmalıdır. Bu hastalarda, yetersiz tiroid hormonunu yerine koymak yüksek kolestrolün düşmesi için kafi olabilmektedir.
ÇABUK YORULMA VE GUATR
Tiroid hormonu yüksek olarak seyreden zehirli guatrda ve hormon eksikliği olan guatr türlerinde acele yorulma, fisksel performans düşmesi, merdiven çıkmakta güçlük, takatsizlik, dayanıksızlık şeklinde şikayetler sık görülmektedir. Zehirli guatrın RAI kapsül ile tedavisinden sonrasında hastaların merdivenle çıkmış olduğu kat sayısı trajik bir biçimde çoğalmaktadır. Bu şekilde şikayetleri olanlarda guatrı dikkate alabilmek gerekir.
GUATR TESTİ YAPTIRMADAN ZAYIFLAMA REJİMİNE GİRMEYİN!
Tiroid hormon yetersizliği olan guatr hastalarının zayıflama rejimine girmeden ilkin muhakkak tiroid hastalığını tedavi ettirmeleri gerekir ve ama bu tedaviden sonrasında zayıflama rejimin mümkün olabilir. Ters halde boşuna uğraştıkları şeklinde sağlıklarını ağırbaşlı düzeyde tehlikeye atarlar.
Tiroid bezesinin yetersiz hormon salgıladığı durumlarda şişmanlık ortaya çıkar. Bu şişmanlık, göz çevresinde, göbek çevresinde ve daha ziyade vücut alt kısmına kendini gösterir.Aslına bakarsak bu vaziyet şişmanlık değildir, bir tür ödem (şişme)'dir, ama ödem olmasına karşın su söktürücü ilaçlarla tedavi edilmez!
Bu bilimsel gerçeği dikkate almadan meydana getirilen zayıflama rejimleri hem netice vermez hem de hastalar için ağırbaşlı tehlikeler yaratabilir. Bu kişilere uygulanacak rejimin başarı şansı da yoktur. Kaldı ki “katı kilo verdirici†rejimlerde bir takım merkezlerde uygulanan “vücuttan su atıcı†yöntemlerle bu hastaların süratli sıvı kaybı sebebiyle zarar göreceğini de anımsamak gerekir.
Bununla birlikte, tiroid hormon yetersizliği sonucunda, şişmanlığa ilaveten, vücutta başka problemler da vardır. Mesela bu hastalarda kolestrol düzeyi de çok yüksektir. Bu da, bu kişilerde şişmanlığa ilaveten bununla beraber kalp-damar sistemi hastalıklarının da olabileceğine işaret eder. Bu nedenle, kilo verdirici rejimlerin bir parçası olan fizyolojik egzersiz bu kişilerde özenle planlanmalıdır.
Bundan dolayı; zayıflama rejimine girecek hastalarda ilk olarak tiroid hormonu ölçümleri yapılmalıdır. Bu kişilerin ilk olarak tiroid hastalığı yönünden tedavi edilmesi, tiroid hormon düzeyi normale ulaştıktan sonra muhakkak uzman doktor kontrolünde kilo verdirici rejime alınmasını öneriyoruz.
Tiroid hastalığı tedavi edilmeden çok katı rejimlerle kilo verdirilse dahi, bu hastaların yine ve hızla eski kilolarına gelmesi kaçınılmaz olduğu şeklinde bu şekilde rejimler esnasında hastaların kalp ve böbrek şeklinde bir takım mühim iç organlarının zarar görmesi de mümkündür.
Guatr'lı Hastlarda Hangi Durumlarda Şişmanlık Olur?
1) Guatr ameliyatı sonrasında yetersiz dozda tiroksin desteği verilmesi sonucunda.
2) Tiroidit denilen cerahatli olamayan tiroid iltihabı sonrasında.
3) Tiroid bezesinin yetersiz emek harcaması durumunda.
4) Lityum ile psikiyatrik tedavi görmüş hastalarda.
5) Zehirli guatrda uzun soluklu ilaçla tedavi sonrasında yetersiz dozda tiroksin desteği verilmesi sonucunda.
6) Zehirli guatrda radyoaktif iyotla tedavi sonrasında yetersiz dozda tiroksin desteği verilmesi sonucunda.
7) Doğuştan tiroid bezesi yetersiz gelişmişse.
GUATR NEDEN OLUŞUR?
Guatr'ın sebebi guatrın türüne bağlı olmakla birlikte tiroidolojinin (tiroid bilimi) üstünde en fazlaca ihtilaf olan mevzusudur. Alt taraftaki faktörlerin guatr oluşumu ile ilişkisi vardır:
Guatrda Yaş Faktörü
Guatr gençlerde daha az görülür. Yaş ilerledikçe guatr görülme şansı artar. Gençlerde guatr, gelişmeyi etkilemesi açısından daha süratli hareket etmeyi gerektirir. Bununla birlikte, gençlerde tiroid nodülünün kanser çıkma şansı daha yüksektir.
Guatra sebep olan faktörler:
Stres (bilhassa birdenbire ve şiddetli stres), iyot yetersizliği, tiroid bezesinin iltihapları, ailesel geçiş (genetik, kalıtım) sayılabilir.
Kalıtım Faktörü-Ailesel Geçiş:
Guatr'da kalıtım (ailesel geçiş) etkilidir, ama gerek guatrda gerekse başka hastalıklarda çevresel faktörlerle desteklenmediği sürece ailesel geçiş daima hastalık ortaya çıkarmayabilir.
Kimler Risk Altındadır?
Yüksek yoğunluklu stres altında çalışanlar, fena ve yetersiz koşullarda yaşayanlar (yoksulluk), deprem ve harp şeklinde ağır felaketlerin yaşandığı toplumlar, birdenbire iş ve eş kayıpları risk grubu olabilir ama unutmamak gerekir ki guatr herkeste görülebilir. Amerikan menşeli bir tiroid web sitesine gore bir takım çok ünlü manken ve beyazperde oyuncuları ve hatta bir takım Amerikan Reis ve eşleri de guatr hastası olup tedavi görmüş ya da hala tedavi görmektedir.
Stresten Uzak Durun!
Guatrlı hastaların geçmişi incelendiğinde yüksek dozlu birdenbire stres sık rastlanılan bir durumdur. Zehirli guatrda ve Hashimato hastalığında strese maruz kalmak sık olarak karşımıza çıkar. İş kaybı, ailede ve çevredeki birdenbire ölümler, evlilik sorunları bu stresler içinde sayılabilir. Cenk bölgelerinde, harp sonrasında guatr çok sık görülen hastalıklardandır.
Guatrın Önüne Geçilebilir Mi?
Bu mevzuda yapılacak şeyler sınırlıdır. Stresten uzak kalmak, dengeli beslenmek, iyotlu tuz kullanmak haricinde yapılacak oldukça fazla bir şey yok.
İyotlu Tuz Kullanımı
Zehirli guatr hastaları iyotlu tuz kullanmamalıdır. Başka guatr hastalarının iyotlu tuz kullanımı uygun olur.
Guatr Bir tek Karadeniz Bölgesinde mi Vardır?
Hayır. Her kent ve vatanımızda guatr görülebilir. Karadeniz bölgesinde bir takım ufak kasabalarda mahalli olarak sudaki ve topraktaki iyot eksikliği bu nedenle rahat guatr sık görülürken ülkemizin her bölgesinde bu hastalığa rastlamak mümkündür. Türkiye genelinde hangi şehirde iyot eksikliği ya da fazlalığı olduğuna dair bir bilimsel çabalama hemen hemen yoktur. Zamanında Karadeniz bölgesinde görülen rahat guatrın incelenmesi ve bu nedenle gündeme gelmiş olması, sanki “Guatr bir tek Karadeniz Bölgesinde görülür†kanısı uyandırmıştır; bu yanlıştır.
YANLIŞ BİLİNENLER
Guatr, bir tek Karadeniz Bölgesinde görülür (YANLIŞ).
Guatr, bir tek kara lahana yiyenlerde görülür (YANLIŞ).
Her guatr için iyotlu tuz iyi gelir(YANLIŞ).
Guatr, kaderdir. Tedavi edilmez (YANLIŞ).
Guatr, bir tek ameliyatla “temizlenirâ€(YANLIŞ).
TİROİD HASTALIKLARINDA TAKİBİN ÖNEMİ VE DEVAMLILIĞI
Guatr, türü ne olursa olsun, hangi tedavi uygulanırsa uygulansın, tedavi ne kadar başarı göstermiş netice verirse versin “kronik†şu demek oluyor ki uzun devam eden bir hastalıktır. Yüksek gerilim ve şeker hastalığı gibidir. Seyrek aralıklarla da olsa sürekli denetim ve takip gerekir. Eğer takip bırakılırsa bir süre sonrasında guatr kendini “hissettirirâ€.
TİROİDOLOJİ NEDİR?
Tiroid hastalıkları ile uğraşan tıp disiplinine “tiroidoloji†denir. Bu tanımlama hemen hemen bütün ülkelerce resmi bir tıp branşı değildir. Gerek Garp tıbbında gerekse ülkemizdeki tıp uygulamalarında, hekimin tiroid hastalıkları mevzusunda yapmış olduğu bilimsel araştırmalar, yayınlar ve bilimsel niteliği olan emek harcamalar ile 1 sene içinde kabul etmiş olduğu tiroid hasta sayısı o hekimin tiroidolojiye yakınlığını belirler. Mesela, bir takım Amerkian larının “tiroid cerrahı†tanımlamasında, bir cerrahın yılda averaj minimum 50 tiroid ameliyatı yapıyor olması beklenir.
Bütün ülkelerde sahili olup ta guatr hastalığı bu kadar yaygın olan tek sahil yeri karadenizdir.
garip olan bu.
bunun sebebi de; karadenizde çokca tüketilen lahanın iyot'u boğmasıdır diye biliyorum.
guatr hastası, hem de kadın ise; hemen aşağıdaki linki okumasında yarar olur diye düşünüyorum;
Guatr
Tiroit bezinin büyümesinden doğan bir hastalık.
Boynun ön tarafında oluşan şişlik, bir takım durumlarda yutak ve gırtlağa tazyik meydana getirecek seviyede büyüyebilir. Sebebi kati olarak bilinmemekle beraber iyot eksikliğinden meydana gelebildiği, kimi vakit da kalıtsal olduğu gözlenmiştir. Tedavide iyot ya da tiroit bezinin çalışmasını yavaşlatıcı maddeler verilir. İlerlemiş vakalarda tümörün ameliyatla alınması ve radyoterapi gerekir. Daha çok Alpler, Himalayalar, Pireneler ve ABD'nin Göller Yöresi'nde görülür. Türkiye'de Bolu, Isparta, Kütahya çevresinde yaygındır.
Morpa Genel Kültür Ansiklopedisi
Guatr
Boyun ön bölümde bulunan tiroid (kalkan) bezinin irin ve kanser dışındaki bir sebeble büyümesine guatr denir.
Tiroid bezinin görevi nedir?
Tiroid bezi boynumuzun ön kısmında yerleşik, iki parçalı, ufak bir içsalgı bezidir. Salgıladığı hormon ile vücudumuzun çabalama hızını belirler. ürettiği hormon azalırsa vücudumuzun çabalama hızı düşer, fazla hormon salgılarsa vücudumuzun çabalama hızı artar.
Hastalığın emareleri nedir?
Yukarıda saydığımız hastalık çeşitlerine gore guatr hastasının şikayetleri de değişiyor. Hormonların fazla üretildiği (zehirli guatr) tiplerde, ellerde titreme-terleme, kalp çarpıntısı, sinirlilik, gözlerin yuvalarından taşması, ishal, iştah artması ama kilo alamama, sayı düzensizlikleri görülür. Hormonların az üretildiği durumlarda ise hareketlerde ve duygularda yavaşlama, ellerde kuruma, saçlarda kuruma-dökülme, sayı düzensizlikleri görülür. Hormonal dengesizliğin olmadığı tiplerde bir tek tiroid bezinde gelişme ya da nodül oluşumu . Bu hastalıkların hepsinde tiroid bezi büyüyebilir, nodül oluşabilir.
İç/dış guatr, dişi/adam guatr, zehirli guatr nedir?
Tıbbi olarak bu şekilde bir sınıflama olmamasına karşın hastalara durumunu izah ederken kullanılan terimlerdir. Tiroid bezinin büyümediği, muayenesinin düzgüsel olduğu, bir tek hormon dengesizliği olduğu durumda guatr hastalığı iç guatr olarak açıklanmış olabilir. Fazla hormon salgılayan guatr hastalığını “zehirli†guatr olarak adlandırıyoruz. Ameliyat sonrası nüks eden guatr hastalığını izah etmek için de “dişi guatr†terimi kullanılmış. Gene de bu terimler tıbbi bir ayırımı ifade etmezler.
Guatr hastalıklarının iyot ile ilgisi nedir? İyot alsak hastalığı engeller miyiz?
Tiroid bezi İyot elementini kullanarak hormon üretir. Bu elementin noksan olduğu yerlerde guatr çok görülür. İyot eksikliğinin giderilmesiyle guatr hastalığı engellenir.
Guatr Tedavisi
Nodülü olan hastalarda yapılması ihtiyaç duyulan tedavi hakkında tam bir görüş birliği olduğu söylenemez. Ailede kanser öyküsünün olup olmaması, Nodülün çapı, nodülün yapısı (muayene ve görüntüleme yöntemlerine gore) ve bunların sonucuna gore yapılacak olan ince iğne biyopsisinin sonucu tedavinin iyi mi olması icap ettiğini belirleyebilir.
Bilhassa ince iğne biyopsisi ile kanser olmadığı sonucuna varılmış ve çapı 2.5 santimetre'den ufak nodülü olan hastalarda tiroidin çabalama durumuna gore tiroit hormonu ile baskılayıcı tedavi uygulanabilir. Bu yöntemle nodüllerde küçülme oranının yüksek bulunduğunu söylemek mümkün değildir. Nodül çapının 2,5-3 santimetre'den büyük olması, baskılayıcı tedavi altında büyüyen ya da kanser olmadığı tam olarak belirlenememiş nodüllerin cerrahi yolla tedavi edilmelerinde yarar vardır. Bununla birlikte iyi huylu olmasına rağmen, nefes darlığı şeklinde bası yakınmalarına neden olan ya da fena kozmetik görünüm veren nodüllü guatrlarda ameliyatla tedavi edilir. Bir başka ameliyat sebebi hiçbir şikayete yol açmasa da hastanın mevcut guatrdan kurtulma isteğidir.
Guatr ameliyatı iyi mi yapılır?Guatr ameliyatlarında en fazlaca uzunlukta iz kalıp kalmayacağı ve sesin kısılıp kısılmayacağı endişesi duyulur. Uzunlukta ten pililerine paralel olan 3-4 santimetrelik bir kesi yapılarak ameliyat gerçekleştirilir. Bu kesi güzel duyu dikildiğinde kalan iz asla belirgin olmaz. Anestezin esnasında boğazın tahriş olmasına bağlı olarak, 1-2 gün devam eden ses kısıklığı olabilir. Yutkunmadaki 1-2 günlük ağrı-sancı ile beraber ameliyat çok rahat geçer. Çoğu zaman hastalar 1 gün hastanede yatıp ertesi gün taburcu olur.
Erken teşhis önemlidir!
Guatrda erken teşhis çok önemlidir. Geç kalınması durumunda hastalık ilerler, tedavi zorlaşır ve sistemlerde yapmış olduğu hasarlar da artar.
Boyun ön bölümde bulunan tiroid (kalkan) bezinin irin ve kanser dışındaki bir sebeble büyümesine guatr denir.
Tiroid bezinin görevi nedir?
Tiroid bezi boynumuzun ön kısmında yerleşik, iki parçalı, ufak bir içsalgı bezidir. Salgıladığı hormon ile vücudumuzun çabalama hızını belirler. ürettiği hormon azalırsa vücudumuzun çabalama hızı düşer, fazla hormon salgılarsa vücudumuzun çabalama hızı artar.
Hastalığın emareleri nedir?
Yukarıda saydığımız hastalık çeşitlerine gore guatr hastasının şikayetleri de değişiyor. Hormonların fazla üretildiği (zehirli guatr) tiplerde, ellerde titreme-terleme, kalp çarpıntısı, sinirlilik, gözlerin yuvalarından taşması, ishal, iştah artması ama kilo alamama, sayı düzensizlikleri görülür. Hormonların az üretildiği durumlarda ise hareketlerde ve duygularda yavaşlama, ellerde kuruma, saçlarda kuruma-dökülme, sayı düzensizlikleri görülür. Hormonal dengesizliğin olmadığı tiplerde bir tek tiroid bezinde gelişme ya da nodül oluşumu . Bu hastalıkların hepsinde tiroid bezi büyüyebilir, nodül oluşabilir.
İç/dış guatr, dişi/adam guatr, zehirli guatr nedir?
Tıbbi olarak bu şekilde bir sınıflama olmamasına karşın hastalara durumunu izah ederken kullanılan terimlerdir. Tiroid bezinin büyümediği, muayenesinin düzgüsel olduğu, bir tek hormon dengesizliği olduğu durumda guatr hastalığı iç guatr olarak açıklanmış olabilir. Fazla hormon salgılayan guatr hastalığını “zehirli†guatr olarak adlandırıyoruz. Ameliyat sonrası nüks eden guatr hastalığını izah etmek için de “dişi guatr†terimi kullanılmış. Gene de bu terimler tıbbi bir ayırımı ifade etmezler.
Guatr hastalıklarının iyot ile ilgisi nedir? İyot alsak hastalığı engeller miyiz?
Tiroid bezi İyot elementini kullanarak hormon üretir. Bu elementin noksan olduğu yerlerde guatr çok görülür. İyot eksikliğinin giderilmesiyle guatr hastalığı engellenir.
Guatr Tedavisi
Guatrı şu demek oluyor ki tiroitte büyümesi olan hastaların tedavisini yönlendiren bir çok vaziyet vardır. Guatrla birlikte tiroit az ya da çok çalışır olabilir. Bu durumların tedavisine bir süre sonra değinilecektir. Bu bölümde düzgüsel çalışan guatrların tedavisi anlatılacaktır. Bu tip guatrlar düzgün (diffüz guatr) ya da nodüllü büyümüş olabilir ve vatanımızda daha çok nodüllü guatra rastlamaktayız. Düzgün büyümüş guatr esas olarak tiroit hormonu içeren ilaçlarla tedavi edilir. Bu mevzuda ara sıra iyot tedavisinin yararları mevzusunda sorularla karşılaşmaktayız. Genel kanı olarak guatr geliştikten sonrasında iyot verilmesinin tedavi edici tesirinin olmadığına inanılır. Ama iyot eksikliği olan bölgelerde guatr gelişmeden iyot verilerek iyot eksikliği giderildiğinde, guatr olması önlenebilir ve az olasılıkla mevcud guatrın büyümesi engellenebilir.
Guatr geliştikten sonrasında fazla iyot kullanılması bilhassa iyot eksikliği olan bölgelerde guatrın fazla emek harcaması şu demek oluyor ki hipertiroidizmle sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle düzgün büyümesi olan guatrlı hastalarda ara sıra TSH testi de tekrarlanarak tiroit hormonu verilmesi ile guatrda gerileme sağlanabilir. Çok sık görülmemekle birlikte büyük guatrı olan ve uzunlukta baskıya niçin olarak solunum sıkıntısı yaratan düzgün büyümüş guatrlı hastalarda ilaçla istenen netice elde edilemiyorsa cerrahi tedaviye başvurulabilir. Bu hastalarda ilacın ne oranda ve ne kadar kullanılması gerektiği tam açıklığa kavuşmamıştır. Ama hastayı izleyen hekimin seyretme süresinde hastada elde etmiş olduğu sonuçlara gore karar vermesi en uygun yoldur. Başka bir deyişle hastanın kendi başına karar vermesi doğru değildir.
Guatr geliştikten sonrasında fazla iyot kullanılması bilhassa iyot eksikliği olan bölgelerde guatrın fazla emek harcaması şu demek oluyor ki hipertiroidizmle sonuçlanabilmektedir. Bu nedenle düzgün büyümesi olan guatrlı hastalarda ara sıra TSH testi de tekrarlanarak tiroit hormonu verilmesi ile guatrda gerileme sağlanabilir. Çok sık görülmemekle birlikte büyük guatrı olan ve uzunlukta baskıya niçin olarak solunum sıkıntısı yaratan düzgün büyümüş guatrlı hastalarda ilaçla istenen netice elde edilemiyorsa cerrahi tedaviye başvurulabilir. Bu hastalarda ilacın ne oranda ve ne kadar kullanılması gerektiği tam açıklığa kavuşmamıştır. Ama hastayı izleyen hekimin seyretme süresinde hastada elde etmiş olduğu sonuçlara gore karar vermesi en uygun yoldur. Başka bir deyişle hastanın kendi başına karar vermesi doğru değildir.
Nodülü olan hastalarda yapılması ihtiyaç duyulan tedavi hakkında tam bir görüş birliği olduğu söylenemez. Ailede kanser öyküsünün olup olmaması, Nodülün çapı, nodülün yapısı (muayene ve görüntüleme yöntemlerine gore) ve bunların sonucuna gore yapılacak olan ince iğne biyopsisinin sonucu tedavinin iyi mi olması icap ettiğini belirleyebilir.
Bilhassa ince iğne biyopsisi ile kanser olmadığı sonucuna varılmış ve çapı 2.5 santimetre'den ufak nodülü olan hastalarda tiroidin çabalama durumuna gore tiroit hormonu ile baskılayıcı tedavi uygulanabilir. Bu yöntemle nodüllerde küçülme oranının yüksek bulunduğunu söylemek mümkün değildir. Nodül çapının 2,5-3 santimetre'den büyük olması, baskılayıcı tedavi altında büyüyen ya da kanser olmadığı tam olarak belirlenememiş nodüllerin cerrahi yolla tedavi edilmelerinde yarar vardır. Bununla birlikte iyi huylu olmasına rağmen, nefes darlığı şeklinde bası yakınmalarına neden olan ya da fena kozmetik görünüm veren nodüllü guatrlarda ameliyatla tedavi edilir. Bir başka ameliyat sebebi hiçbir şikayete yol açmasa da hastanın mevcut guatrdan kurtulma isteğidir.
Guatr ameliyatı iyi mi yapılır?Guatr ameliyatlarında en fazlaca uzunlukta iz kalıp kalmayacağı ve sesin kısılıp kısılmayacağı endişesi duyulur. Uzunlukta ten pililerine paralel olan 3-4 santimetrelik bir kesi yapılarak ameliyat gerçekleştirilir. Bu kesi güzel duyu dikildiğinde kalan iz asla belirgin olmaz. Anestezin esnasında boğazın tahriş olmasına bağlı olarak, 1-2 gün devam eden ses kısıklığı olabilir. Yutkunmadaki 1-2 günlük ağrı-sancı ile beraber ameliyat çok rahat geçer. Çoğu zaman hastalar 1 gün hastanede yatıp ertesi gün taburcu olur.
Erken teşhis önemlidir!
Guatrda erken teşhis çok önemlidir. Geç kalınması durumunda hastalık ilerler, tedavi zorlaşır ve sistemlerde yapmış olduğu hasarlar da artar.
Ameliyat Sonrası Vaziyet
Opr. Dr. Hamzaoğlu, ameliyat sonası durumla ilgili olarak da şunları söylüyor: "iyi meydana getirilen ameliyatlardan sonrasında tekrarlama ihtimali çok azdır. Fena meydana getirilen ameliyatlarda içerde fazla tiroid dokusu bırakıldığı için yine gelişme ya da nodül gelişme ihtimali vardır. Ama bilateral subtotal tiroidektomi usulune uygun yapılırsa, çok az doku bırakıldığı için tekrarlama riski yok denecek kadar azdır .Kanserli vakalarda bilateral total tiroidektomi şu demek oluyor ki tüm tiroid dokusu çıkartılır. Ameliyatın en büyük riski ses kıslklığı ya da tamamen ses kaybıdır. Genel anlamda kanserli vakalarda bu durumla karşılaşılır. Ses tellerine giden sinir derhal tiroid dokusunun arkasında yer almıştır .Dünyanın en iyi merkezlerinde 100 tiroid kanseri ameliyatında 1ses teli sinir kesilmesi oluyor. Şunu iftiharla söyleyebilirim ki, bugüne dek pek çok guatr ameliyatı yapmış olmamıza karşın, kliniğimizde şimdiye kadar bu şekilde bir komplikasyona rastlanmadı. Kimi zaman ameliyat sonrası geçici ses kıslklığı oluşur, ama, bu ses kıslklığı bir çok gün ile bir çok ay içinde kendiliğinden kaybolur. Bu geçici ses kısıklığı ameliyat sonrası dokularda gelişen ödeme (şişkinliğe) bağlıdır."
Guatr daima malum bir hastalıktı. Ama günümüzde yaygınlaştı ve fazlalığı arttı. Geriye kalan 10 kişiden 5'inde görülen hastalığın yanlış tanı ve tedavisi ise kişinin tüm yaşamını negatif etkiliyor. Depresif şikâyetlerle psikiyatriste başvuran çok sayıda şahıs aslen tiroit hastası bulunduğunu bilmiyor.
Doç.Dr. Neslihan Kurulmuş
Endokrinolog
Temelde guatr hastalığını yaratan organ ‘Tiroit' denilen boynun önünde yer edinen 20 gramlık ufak bir doku. Doku ufak ama fonksiyonu oldukça fazla. Hormonları üretme mekanizması karışık. Orada rol alan pek çok madde, enzim ve kullanılan elementler var. Bundan dolayı mekanizmanın her basamağında hastalık çıkabilir. Hastalığın en temel sebebi -bizim vatanımızda de en sık görüleni- iyot eksikliğidir. Buna bağlı olaraktan tiriotte büyümeler oluşur buna bağlı olarak emek harcaması değişiyor. 2000 yılından sonrasında tuzlar iyotlanmaya başladıktan sonrasında iyot eksikliğine bağlı olan tiriot hastalığı azalmıştır. Bu kez de genetik tiriot hastalığı ve tiriot kanserleri ortaya çıkmıştır.
Tabii yollardan en fazlaca suyla iyot eksikliğini tamamlayabilmek mümkündür. Bu nedenle toprak ve toprakta yetişen ürünlerle… Bu yollarla iyotu alırız. Ama bizim toprağımız da suyumuz da Şark Anadolu, Karadeniz bilhassa de Garp Karadeniz Bölgesi iyottan son aşama fakirdir. Bu nedenle insanların ortak kullandığı ortak madde tuza iyot eklendi. Geleneksel tuz kullanımını bırakmış olan her yerde iyotlu tuz kullanıldığı sürece bir mesele yok.
Nörologlar, kardiyologlar ‘böbreği ve kalbi korumak adına çok fazla tuzlu yemeyin' diyor. Bizler cemiyet olarak yemeğin tadına bakmadan tuz koyarız. Günde averaj bir tatlı kaşığı tuz kalp yetersizliği, böbrek yetersizliği olmayan, düzgüsel sıhhatli birinin yiyebileceği miktardır.
Guartr hastalığının emareleri
Tiroit organı iki şekilde değerlendirilir. Bir iyi mi çalışır, hormon üretimi iyi m? Çünkü tiroit hormonları başka organlarının sistemlerin çalışmasını direkt etkisinde bırakır. Dengesi bozulduğunda etkilenmeyen hiçbir sistem yoktur. En sık görüleni şu demek oluyor ki yavaşladığındaki emareleri; halsizlik ve bitkinlik şikâyetleridir. Saç dökülmeleri, ten kuruluğu, kaşıntı, tırnak kırılması, kabızlık şeklinde bulgularla kendini hissettirir. Tedavi edilmezse şikayetler giderek artar. Bir süre sonrasında efor kapasitesi düşer. Kalp ve solunumla ilgili problemler başlar. Gerilim dengesizlikleri görülebilir. Bir süre sonrasında da kişide yapmış olduğu değişimlerle doktora gitme zorunluluğu ortaya çıkar. Doğru tanı konulmadığında bir süre sonrasında şikâyetler geçmediği için yine doktora gidilir.
Bu rahatsızlıkta yaş sınırı yoktur, doğumdan ölene kadar her yaş grubunda rastlanabilir. Erişkinlik süreci, 25-40 yaş arası, hanımlarda doğurganlık ve menopoz döneminde daha sık görülebilir. Dış faktörlere ve genetiğe bağlı olarak gelişebilir.
Hastalılara ait bulgular şahsi farklılıklar izah edebilir. Her kişinin idrak düzeyi farklıdır. Ağırbaşlı depresyona giren, halsizlik sebebiyle iş gücü kaybı yaşayan, çok fazla sinir- kaygı sebebiyle etraflarıyla kavga eden hasta tablolarına rastlamak mümkündür.
Tiroit hastalığının en iyi yönü ne kadar ilerlemiş olursa olsun tedavide yüz güldürücü sonuçlar almanın mümkün olmasıdır. Hastalığın tipine gore ilaç, cerrahi ya da radyoaktif tedavi uygulanır. Hipotiroitte averaj 6-8 hafta içinde netice alınarak, tamamen normale dönülebilir.
Haşimoto nedir ?
Genel tiroit hastalığının içindeki bir gruptur. Tiroit hormon dengesini bozduğunda genel değişimler yapabilir. Haşimato grubu hastalarda hormonlar düzgüsel olması durumunda kişide açıklanamayan ten, tırnak, saç problemi olabilir. Gene bu kişilerde bilhassa hanımlarda adetlerle ilgili problemler yaşanır. Genetik olabilir. Bir insan farkına varmadan ömrü süresince yaşayabilir. Ailesinde tiroit hastası olanlar bilhassa bu grupta yer alır.Kolay bir kan testiyle tespiti mümkündür. Gerektiğinde ultrasonla bakılır.
Tiroit hormon düzeyi artığı vakit ‘Hipertiroiti' ismi verilir ve metabolizma süratli çalışır. Ağırbaşlı kilo kaybı yaşanır.
Gözler dışarıya doğru niçin çıkar?
Tiroit çok çalışmış olduğu durumda hem tiroit hem de gözler etkilenir. Çünkü aynı mekanizma gözlerin arkasındaki dokuda da geçerlidir. Orada iş küçük oranda daha karmaşık ve tedavisi de küçük oranda daha yorucudur. Çünkü tiroiti ve gözü beraber denetim altına alabilmek gerekir. Kimi zaman tiroiti denetim altına alsanız dahi göz bağımsız olarak ilerleyebilir. Bu da zorluk derecesi yüksek tiroit hastalıklarından biridir.
Kansere dönüşür mü?
Her tiroit hastalığı kansere dönüşmez. Tiroit modülü var ise bir takım modüller 3-5 yıl içinde kansere dönüşebilir.
Tiroit hastalığı depresyonla karıştırılıyor!
Psikiyatri kısmından oldukça fazla tiroit hastası endokronologlara yönlendirilir. Bu tip hastalar depresif şikâyetlerle psikiyatriste başvurur. Onlara uygulanan ilk kontrol tiroit hormonudur. Bilhassa doktorların bu mevzuda bilinçlendirmeli gerekir.
Karalahananın içindeki bir madde tiroit hormonunu yaparken bir enzimi bloke etmiş olduğu için tehlikelidir. Suşi içinde fazla iyot olduğundan tiroiti negatif etkisinde bırakır. Uzak doğudan zayıflamak için gelen yosun tabletleri tiroit hastalıklarını tetikleyebilir. Bunlara dikkat etmeliyiz.
*Ailesinde tiroit hastalığı olanlar,
*Doğurganlık çağından olanlar hanımlar,
*Erişkinlik çağındaki evlatların
Bir kez tiroit fonksiyonunu değerlendirmekte yarar vardır. Bilhassa ailesinde olanlar için bu yaş süreci çok önemlidir. Çünkü gebelikte bebeğin sağlığını, erişkinlik döneminde beyin- gövde fonksiyonu, menopoz hanım sağlığını etkisinde bırakır.
Bilhassa genetik tipteki tiroit hastalarında bir dönem aktiflenmediği için kimi zaman testlerde çıkmayabilir ama bir süre sonra herhangi bir niçin gebelik- lohusalık-stres zemindeki hastalığı tetikleyebilir. İnsanların senede bir kere tiroit hormonuna baktırması yeterlidir.
Guatr nefes darlığı yapar mı?
İç guatr nedir?
Guatr tahlil neticeleri neyi göstermektedir?
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR