Din dışı Halk edebiyatı, Aşık edebiyatında Destan nedir? Destan özellikleri nedir? Destan örnekleri, hakkında bilgi. Halk edebiyatında bir ...
Din dışı Halk edebiyatı, Aşık edebiyatında Destan nedir? Destan özellikleri nedir? Destan örnekleri, hakkında bilgi.
Halk edebiyatında bir nazım türü olan Destan, biçim bakımından Koşma’ya benzer. Hece ölçüsünün on birlik ve sekizlik kalıplarıyla yazılır. Destanın dörtlükleri koşmadaki şeklinde kafiyelenir. Fakat mevzu ve beste bakımından koşmanın tüm çeşitlerinden ayrılır.
Bir takım kitaplarda destanla koçaklama birbirine karıştırılmaktadır. Bu nazım türlerinin, mevzuları birbirlerine benzemekle birlikte, mevzunun işlenişi, dörtlük sayısı ve beste bakımından büyük ayrılıkları vardır.
Koçaklama, konunu duygusal yönünü işler, yiğitleri vuruşmaya teşvik eder; destan mevzuyu hikâye ve tasvir eder. Koçaklamanın dörtlük sayısı destanınkinden azdır. Destanın dörtlük sayısı mevzunun uzunluğuna gore alabildiğine aratabilir. Besteleri içinde da büyük ayrılık vardır.
Sanatçısı belirgin olan destanların son dörtlüğünde şairin ismi geçer. (Sanatçısı belirgin olmayan destanların Ortak Halk Edebiyatı’na mensup oldukları unutulmamalıdır).
Destan çoğu zaman kahramanlık vakalarını ele alır. Fakat bunun yanısıra toplumu ilgilendiren isyan, yangın, kıtlık, salgın hastalık ve doğa âfetleri şeklinde vakalarla hasislik, dalkavukluk, züğürtlük, küçüklük v.b. şeklinde acayip huylar da destanlara mevzu olabilir.
Kars bölgemizde vuruculuğu ve savaşçılığı aşılayan destan biçimindeki manzumelere Koçaklama denmektedir. Koçak ya da koç, yiğit anlamına gelir. Bir destan örneği :
Aslolan sermaye-i niyabetleri
Emval-i eytamdır ticaretleri
Davet-i rüşvete icabetleri
Sıdk ile gönlünün alçaklığından
Bülbülün aşkadır dalda öttüğü
Çobanın sütedir koyun güttüğü
Toprağın Hâbil’i kabul etmiş olduğu
Şüphesiz yüzünün yumuşaklığından
Dünyadan ahrete gidip gelmemek
Olmasa iktiza eder ölememek
Balık baştan kokar bu durumu bilmemek
Seyrani gafilin ahmaklığından
Seyramî
YORUMLAR