Hidrojen nedir, nerelerde kullanılır? hidrojen en rahat kimyasal element. Renksiz, kokusuz, tatsız ve yanıcı bir gazdır. Sembol: ...
Hidrojen nedir, nerelerde kullanılır?
hidrojen
en rahat kimyasal element. Renksiz, kokusuz, tatsız ve yanıcı bir gazdır.
Sembol: HAtom numarası: 1
Atom ağırlığı: 1.00794 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K)
Malum renksiz en hafifçe gaz
A-metal
s-blok elementi
Hidrojen atomu, birim artı elektrik yüklü bir proton içeren bir çekirdek ile bu çekirdeğin çevresinde dolanan birim eksi elektrik yüklü bir elektrondan oluşur. Hidrojen atomları tepkindir ve çiftler halinde birleşerek hidrojen moleküllerini (H2) oluştururlar. Bolluk bakımından Yer'de bulunan elementler içinde dokuzuncu sırayı alır ve Yer hacminin ortalama yüzde 0,9'u hidrojendir. Evrende en bolca oranda bulunan elementtir ve tüm madde hacminin ortalama yüzde 75'ini oluşturur. Hidrojen, karbonla ve diğeri elementlerle yapmış olduğu bileşikler halinde tüm hayvansal ve bitkisel maddelerde, bununla birlikte kömürde ve petrolde mevcuttur; su hacminin de ortalama yüzde ll'i hidrojendir.
Hidrojeni ilk olarak 16. yüzyılda İsviçreli simyacı Paracelsus, asitlerin bir takım metaller üstündeki tesirini araştırırken elde etti. 1766'da İngiliz kimyacı Henry Cavendish ise hidrojenin diğer yanıcı gazlardan ayrı bir gaz bulunduğunu belirledi ve belli başlı miktarlardaki asitleri ve metalleri tepkimeye sokarak oluşan hidrojenin miktarını ve yoğunluğunu ölçtü. Hidrojenin yanmasıyla su oluşumu 1776'da gözlendi. Hidrojen ismi 1781'de Fransız kimyacı Antoine-Laurent Lavoisier tarafınca önerildi.
1783'te balonlarda hidrojen gazı kullanımı başlatıldı; bu uygulama II. Dünya Savaşı'na değin sürdürüldü, ama ayrıca hava gemilerinde daha çok, hidrojenin tersine yanıcı olmayan helyum gazından yararlanıldı. Hidrojen en fazlaca, bireşim kanalıyla amonyak ve metanol üretiminde, petrol ürünü yakıtlarda kükürt giderilmesi işlemlerinde ve bir takım rafineri yan ürünlerinden uçucu, kesin ürünler elde edilmesinde tüketilir.
Aynca, organik bileşiklerin hidrojenlenmesiyle türlü endüstri ürünlerinin ve çözücülerin üretiminde, mesela benzenden sikloheksan elde etmede, hayvansal ve bitkisel yağlardan kahvaltılık ve yemeklik yağlar benzer biçimde besin ürünlerinin hazırlanmasında kullanılır. Hidrojen, klor ve brom ile tepkiyerek hidrojen klorür ve hidrojen bromür oluşturur. Bilhassa tungsten ve molibden benzer biçimde bir takım metaller, oksitlerinin ya da tuzlarının hidrojenle işlenmesi kanalıyla elde edilir.
Hidrojenin oksijenle yanması sonucunda ortalama 2.600°C'lik bir ısı ortaya çıkar; hidrojen moleküllerinin bir elektrik arkı ya da akkor bir tungsten teli yardımıyla ayrıştırılması sonucunda oluşan hidrojen atomlarının tekrardan birleşmesiyle de 3.400°C'nin üstünde sıcaklıklar elde edilebilir.
Az miktarlarda hidrojen elde etmek için genellikle çinkonun sülfürik asitle işlenmesi yönteminden yararlanılır. Endüstri çapındaki üretimde ise, metan benzer biçimde bir takım hidrokarbonların üstünden su buhan ya da oksijen geçirilmesi tekniği uygulanır. Hidrojen aynca, türlü mayalama ve petrol arıtma işlemlerinde ve elektroliz kanalıyla sudkostik ve klor üretiminde yan ürün olarak elde edilir. Hidrojen kimyasal açıdan periyodik tablodaki I. ve VII. grup elementlerine benzer. Metallerle oluşturduğu bileşiklerinde hidrojen atomu ikinci bir elektron alıp eksi yüklü hidrür iyonu (H"), ametallerle yapmış olduğu bileşiklerinde ise elektronunu paylaşarak metan, amonyak, su ve hidrojen klorür benzer biçimde ortaklaşım bağıyla bağlanmış moleküller oluşturur. Bir takım durumlarda or- taklaşım bağı kolayca kırılır ve bu şekilde ortaya hidrojen iyonu (H+) ile başlangıçtaki molekülün geri kalan kısmından eksi yüklü bir iyon ortaya çıkar. Bilhassa sulu çözeltilerdeki büyük bölümü asidin özellikleri, hidrojen iyonunun varhğından lanır. Başlıca hidrojen bileşiklerine ilişkin ek bilgi için bak. alkoller; amonyak; hidrokarbonlar; hidrür.
Hidrojen, flüor ile son aşama az sıcaklıklarda dahi şiddetle tepkimeye girerken diğer elementlerin çoğuyla ısı yardımıyla ya da bir katalizör eşliğinde tepkimeye girer.
Hidrojen tabiatta üç kesin izotopunun birleşimi halinde mevcuttur.
hidrojen-1 (protyum) yüzde 99,985
hidrojen-2 (döteryum) yüzde 0,015 oranında,
hidrojen-3 (trityum) ise yapıt oranda mevcuttur. Trityum suni olarak da üretilebilir, radyoaktiftir ve yan ömrü 12,26 senedir.
Fabrikada
Kullanım Alanları
Hidrojen, endüstri gazlarının en önemlisidir. Özgür durumda balonların şişirilmesinde uzun süre kullanıldı. Fakat tutuşması yüzünden bir çok kazaya yol açtı (Akron, Hindenburg vb.); bundan dolayı yerini, hafifçe ağır olmasına rağmen bilhassa tutuşmaması sebebiyle helyuma bıraktı. Hidrojen bununla birlikte, bir çok kimyasal işlemde hammadde olarak kullanılır.
Sanayisel olarak üretilen hidrojen, temel olarak alt taraftaki katalitik hidrojenleme tepkimelerinde tüketilir:
—Haber yöntemiyle amonyak (NH4) bireşimi;
—metanol (CH3OH) bireşimi;
—bitkisel yağlan doyurma;
—alkenleri "okso†yöntemiyle aldehit ve alkollere hidroformilleme;
—petrokimyada hidrojenle işleme.
Sıvı hidrojen, çoğu zaman uzay araçlarının fırlatıcılarını itmede yakıt olarak kullanılır. Bu durumda büyük bölümü kez, sıvı oksijen benzer biçimde bir yakıtla tepkimeye sokularak aracın muhteşem bir hıza (4 500 m/sn'nin üstünde) erişmesini sağlar. Nükleer ya da güneş kökenli elektrikle suyun elektrolizi sonunda üretilen hidrojen, verimin artırılması ve fiyatların düşürülmesi durumunda geleceğin mühim bir enerji membaı olabilir.
DEVAMI
Demir nerelerde kullanılır ve nerelerde çıkartılır?
Optik nedir, nerelerde kullanılır?
Antifriz nedir, nerelerde kullanılır?
Bu bildiri 'en iyi yanıt' seçilmiştir.
hidrojen
en rahat kimyasal element. Renksiz, kokusuz, tatsız ve yanıcı bir gazdır.
Sembol: HAtom numarası: 1
Atom ağırlığı: 1.00794 g/mol
Oda koşullarında (25°C 298 K)
Malum renksiz en hafifçe gaz
A-metal
s-blok elementi
Hidrojen atomu, birim artı elektrik yüklü bir proton içeren bir çekirdek ile bu çekirdeğin çevresinde dolanan birim eksi elektrik yüklü bir elektrondan oluşur. Hidrojen atomları tepkindir ve çiftler halinde birleşerek hidrojen moleküllerini (H2) oluştururlar. Bolluk bakımından Yer'de bulunan elementler içinde dokuzuncu sırayı alır ve Yer hacminin ortalama yüzde 0,9'u hidrojendir. Evrende en bolca oranda bulunan elementtir ve tüm madde hacminin ortalama yüzde 75'ini oluşturur. Hidrojen, karbonla ve diğeri elementlerle yapmış olduğu bileşikler halinde tüm hayvansal ve bitkisel maddelerde, bununla birlikte kömürde ve petrolde mevcuttur; su hacminin de ortalama yüzde ll'i hidrojendir.
Hidrojeni ilk olarak 16. yüzyılda İsviçreli simyacı Paracelsus, asitlerin bir takım metaller üstündeki tesirini araştırırken elde etti. 1766'da İngiliz kimyacı Henry Cavendish ise hidrojenin diğer yanıcı gazlardan ayrı bir gaz bulunduğunu belirledi ve belli başlı miktarlardaki asitleri ve metalleri tepkimeye sokarak oluşan hidrojenin miktarını ve yoğunluğunu ölçtü. Hidrojenin yanmasıyla su oluşumu 1776'da gözlendi. Hidrojen ismi 1781'de Fransız kimyacı Antoine-Laurent Lavoisier tarafınca önerildi.
1783'te balonlarda hidrojen gazı kullanımı başlatıldı; bu uygulama II. Dünya Savaşı'na değin sürdürüldü, ama ayrıca hava gemilerinde daha çok, hidrojenin tersine yanıcı olmayan helyum gazından yararlanıldı. Hidrojen en fazlaca, bireşim kanalıyla amonyak ve metanol üretiminde, petrol ürünü yakıtlarda kükürt giderilmesi işlemlerinde ve bir takım rafineri yan ürünlerinden uçucu, kesin ürünler elde edilmesinde tüketilir.
Aynca, organik bileşiklerin hidrojenlenmesiyle türlü endüstri ürünlerinin ve çözücülerin üretiminde, mesela benzenden sikloheksan elde etmede, hayvansal ve bitkisel yağlardan kahvaltılık ve yemeklik yağlar benzer biçimde besin ürünlerinin hazırlanmasında kullanılır. Hidrojen, klor ve brom ile tepkiyerek hidrojen klorür ve hidrojen bromür oluşturur. Bilhassa tungsten ve molibden benzer biçimde bir takım metaller, oksitlerinin ya da tuzlarının hidrojenle işlenmesi kanalıyla elde edilir.
Hidrojenin oksijenle yanması sonucunda ortalama 2.600°C'lik bir ısı ortaya çıkar; hidrojen moleküllerinin bir elektrik arkı ya da akkor bir tungsten teli yardımıyla ayrıştırılması sonucunda oluşan hidrojen atomlarının tekrardan birleşmesiyle de 3.400°C'nin üstünde sıcaklıklar elde edilebilir.
Az miktarlarda hidrojen elde etmek için genellikle çinkonun sülfürik asitle işlenmesi yönteminden yararlanılır. Endüstri çapındaki üretimde ise, metan benzer biçimde bir takım hidrokarbonların üstünden su buhan ya da oksijen geçirilmesi tekniği uygulanır. Hidrojen aynca, türlü mayalama ve petrol arıtma işlemlerinde ve elektroliz kanalıyla sudkostik ve klor üretiminde yan ürün olarak elde edilir. Hidrojen kimyasal açıdan periyodik tablodaki I. ve VII. grup elementlerine benzer. Metallerle oluşturduğu bileşiklerinde hidrojen atomu ikinci bir elektron alıp eksi yüklü hidrür iyonu (H"), ametallerle yapmış olduğu bileşiklerinde ise elektronunu paylaşarak metan, amonyak, su ve hidrojen klorür benzer biçimde ortaklaşım bağıyla bağlanmış moleküller oluşturur. Bir takım durumlarda or- taklaşım bağı kolayca kırılır ve bu şekilde ortaya hidrojen iyonu (H+) ile başlangıçtaki molekülün geri kalan kısmından eksi yüklü bir iyon ortaya çıkar. Bilhassa sulu çözeltilerdeki büyük bölümü asidin özellikleri, hidrojen iyonunun varhğından lanır. Başlıca hidrojen bileşiklerine ilişkin ek bilgi için bak. alkoller; amonyak; hidrokarbonlar; hidrür.
Hidrojen, flüor ile son aşama az sıcaklıklarda dahi şiddetle tepkimeye girerken diğer elementlerin çoğuyla ısı yardımıyla ya da bir katalizör eşliğinde tepkimeye girer.
Hidrojen tabiatta üç kesin izotopunun birleşimi halinde mevcuttur.
hidrojen-1 (protyum) yüzde 99,985
hidrojen-2 (döteryum) yüzde 0,015 oranında,
hidrojen-3 (trityum) ise yapıt oranda mevcuttur. Trityum suni olarak da üretilebilir, radyoaktiftir ve yan ömrü 12,26 senedir.
Fabrikada
Kullanım Alanları
Hidrojen, endüstri gazlarının en önemlisidir. Özgür durumda balonların şişirilmesinde uzun süre kullanıldı. Fakat tutuşması yüzünden bir çok kazaya yol açtı (Akron, Hindenburg vb.); bundan dolayı yerini, hafifçe ağır olmasına rağmen bilhassa tutuşmaması sebebiyle helyuma bıraktı. Hidrojen bununla birlikte, bir çok kimyasal işlemde hammadde olarak kullanılır.
Sanayisel olarak üretilen hidrojen, temel olarak alt taraftaki katalitik hidrojenleme tepkimelerinde tüketilir:
—Haber yöntemiyle amonyak (NH4) bireşimi;
—metanol (CH3OH) bireşimi;
—bitkisel yağlan doyurma;
—alkenleri "okso†yöntemiyle aldehit ve alkollere hidroformilleme;
—petrokimyada hidrojenle işleme.
Sıvı hidrojen, çoğu zaman uzay araçlarının fırlatıcılarını itmede yakıt olarak kullanılır. Bu durumda büyük bölümü kez, sıvı oksijen benzer biçimde bir yakıtla tepkimeye sokularak aracın muhteşem bir hıza (4 500 m/sn'nin üstünde) erişmesini sağlar. Nükleer ya da güneş kökenli elektrikle suyun elektrolizi sonunda üretilen hidrojen, verimin artırılması ve fiyatların düşürülmesi durumunda geleceğin mühim bir enerji membaı olabilir.
DEVAMI
YORUMLAR