Holiganizm nedir? Holiganların özellikleri nedir? Holiganizmin tarihçesi, zararları, hakkında bilgi. HOLİGANİZM Futbolda holiganizmin tanı...
Holiganizm nedir? Holiganların özellikleri nedir? Holiganizmin tarihçesi, zararları, hakkında bilgi.
HOLİGANİZM
Futbolda holiganizmin tanımını yapmak oldukça güçtür. Medyada yer edinen değişik olayların hepsinin holiganizm olarak anlatılması bu terimi açıklamayı daha da zorlaştırmaktadır, Futbol holiganizmi, kargaşalık ve düzensizliğe niçin olacak kadar futbola düşkün olmaktır. Futbol fanatikliği kendini genellikle maçların öncesinde ya da sonrasında yaşanmış olan vakalarla gösterir. Fanatik grupların bir kısımı rastgele bir araya toplanan insanlardan oluşurken, mühim bir çoğunluğunu, evvel, rakip taraftarla kavga etmek için hazırlık yapmış olan çete elemanları oluşturur.
Futbol holiganizmi ilk olarak 1960’lı yıllarda görülmeye başlandı ve 1970 ile 1980’lerin sonlarına kadar hızla yayılarak en uç noktasına kadar tırmandı. Bu zamanda meydana gelen Heysel ve Hillsborough faciaları hâlâ hafızalarda durmaktadır (1985 senesinde Belçika’nın başkenti Brüksel’de Heysel Stadyumu’nda Juventus ve Liverpool içinde oynanan Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası finalinde çıkan kargaşada 38 şahıs öldü. 15 Nisan 1989 senesinde da İngiltere’de Hillsborough oyun sahasında meydana gelen kazada 95 şahıs çiğnenerek öldü ve 200 kadar şahıs de yaralandı). 19. yy.ın başlarında futbol sahalarında türlü kavgalar yaşanmasına rağmen söz konusu kavgalar organize olmadığı ve fanatiklik olgusunun kuvvetli olmaması sebebiyle holiganizm olarak nitelendirilmemektedir.
Holiganizmin artmasındaki mühim bir payda da medyaya aittir. Bilhassa tabldot (tabloid) adı ile malum, mübalağa yayınlar ve gerçeklerin çarpıtılması ile insanları etkileyecek haberler yaparak finansal sorunlarını çözen gazetelerin artması, holiganizm ile paralellik göstermektedir. Tabldot gazetelerinin kafa sayfalarında yer verdikleri sertlik içerikli ve cenk çağrışımı meydana getiren başlıklar ve resimlerin insanoğlu üstünde etkili olduğu araştırmalar sonucunda belirlenmiştir. 1950’lerin sonlarında ortaya çıkmaya süregelen söz konusu yayınlar günümüzde daha da yaygınlaşmıştır.
1990lı yılların başlarından itibaren futbol fanatikliğinde mühim değişimler meydana gelmiştir. Kısa süre önce stat çevrelerinde görülen kavgalar kent meydanlarına taşınmıştır, İngiliz Ulusal Kabahat danışma Servisi’nin yayımladığı rapora gore; 19901ı yıllarda holiganizmin boyutları ikiye katlanmıştır. Servisin raporunda dünya genelinde ün meydana getiren İngiliz fanatiklerin, kendi ülkelerinden daha çok, yurt haricinde söz konusu sertlik içerikli hareketler yaptıklarına dikkat çekmektedir.
1998 Fransa Dünya Kupası ve 2000 Avrupa Futbol Şampiyonası süresince İngiliz holiganlar vakalar çıkartmıştır. 2000 yılının Ağustos ayında Galatasaray ile Leeds United içinde oynanacak maçın bigün öncesinde İstanbul’da 2 ingiliz taraftarının bıçaklanarak öldürülmesinin yankısı uzun süre devam etmiştir.
Ne tür vakalar meydana getiren kişilere holigan denileceği mevzusunda kati bir yargıda bulunulamamaktadır. Çok fazla futbol fanatiklerini yaş ya da toplumsal statüye gore ayırma imkânı da yoktur. Futbol maçlarında kavga etmeyi seven ve bu konuyu alışkanlık hâline getiren, genellikle alkolün tesiri altındakiler holigan olarak tanımlanabilmektedir. Futbolda bilimsel niteliği olan açıdan araştırılması ihtiyaç duyulan en mühim mevzunun “futbol holiganizmi” bulunduğunu düşünen sosyologlar, tarihçiler ve psikologlar, yaptıkları bilimsel niteliği olan çalışmalarda holiganizmin niçin bu kadar yayıldığını ve devamlılık gösterdiğini değişik açılardan ele almaktadırlar. Araştırma sonuçlarında, futbol holiganizminin tüm önlemlere rağmen denetim altına alınamaması ve devamlı artış göstermesi karşısında çok sert tedbirler almanın, “balyoz ile fındık” kırmaya analiz etmek olacağı uyarısı yapılmaktadır.
YORUMLAR