Hüseyin Rahmi Gürpınar Kimdir?

Hüseyin Rahmi Gürpınar’nın yaşamı, kitapları, biyografisi. Hüseyin Rahmi Gürpınar kimdir, eserleri nedir, ayrıntılı bilgi. Hüseyin Rahmi Gü...

Hüseyin Rahmi Gürpınar’nın yaşamı, kitapları, biyografisi. Hüseyin Rahmi Gürpınar kimdir, eserleri nedir, ayrıntılı bilgi.

Hüseyin Rahmi Gürpınar tanınmış ve sevilen romancılarımızdandır. İstanbul’ da 17 Ağustos 1864 tarihinde hayata merhaba dedi. Mahmudiye Rüştiyesi’nde ve Mülkiye Mektebi (Siyasal Bilgiler Fakültesi) n de okudu. Hususi öğretmenlerden Fransızca öğrendi. Çocukluğunda sağlığı pek sağlam değildi. Bundan dolayı evlenemedi. Heybeliada’daki evinde yaşadı.

İlk uzun hikayesi ya da romanı olan «Ayna (Şık)» adlı eseri, Ahmet Mithat Efendi’nin önayak olması ile 1888’de gösterildi.

«İkdam» gazetesi çıkmaya başlayınca 1896’da oraya geçti. Edebiyatta gerçekçilik (realizm) taraflısı olarak tanındı. Bundan dolayı de, ileride ikide bir mahkemelere sürükleneceği açık sahneleri olan romanlar yazdı. Şöhretini hazırlayan ilk yapıt, o dönemin acıklı romanları ile ünlü olmuş Vecihi’ye benzer bir şey yazıp yazamayacağı üstündeki bir iddia sonunda yazdığı “İffet” romanıdır (1897).

Ertesi yıl, aslolan şöhretini elde eden «Mürebbiye» yayınlanmıştır. Bu romanda, Hüseyin Rahmi, ahlakçı ve cemiyetçi görünerek, bizde o zamanlar yerleşmeye başlamış olan, çocuğunu yabancı mürebbiyelere emanet etmenin kötülüklerini göstermek istiyordu. Bu yapıt, bununla birlikte filme çekilmiş ilk telif romandır. 1918’de Malul Gaziler Cemiyeti stüdyolarında erkek oyuncu Fehim Efendi’nin delaletiyle filme çekilmiş, ama Fransa büyükelçiliği, oyunda kepaze edilen kadının Fransız olmasını ileri sürerek senelerce filmin oynatılmasını engellemiştir.

Hüseyin Rahmi’nin «Metrös», «Nimetşinas», «Rastlantı» şeklinde nispeten derli toplu romanları bu sırada yazılmıştır. 1908’den sonrasında memurluğu bıraktı, «Boşboğaz» ismi ile bir gülmece gazetesi çıkardı. Bir taraftan da yapıt yazmaya devam ediyordu. Tiyatroyla da ilgilendi. Darülbedayi (Kent Tiyatrosu) kurulduğu sıralarda (1914) teşkil edilen edebi heyette o da vardı. Erkek oyuncu Kemal Ufak’ün ısrarı ile «Hanım Erkekleşince…» diye bir de güldürü yazmıştı.

Hüseyin Rahmi Gürpınar, beşinci dönem T.B.M.M’ne Kütahya milletvekili olarak girdi. Bir süre sonra siyasetten çekilip gene kendini yazı hayatına verdi. Eserlerinin geliriyle geçinen sayılı yazarlardandı. Elli yılını geçirmiş yazarlar için tertiplenen jübileye de katıldıktan sonrasında yaşlılık ve yalnızlık içinde Heybeli’de öldü, oraya gömüldü. Ölüm zamanı 8 Mart 1944’tür.

54 telif eserle bir çok tercüme bırakmıştır. Romancı olarak Hüseyin Rahmi Gürpınar, daha çok, halkı düşünür. Ahmet Mithat’ın geleneğine bağlıdır. Romanlarında birlik ve bütünlük sağlam değildir. Dili kimi zaman çok mütevazi, kimi zaman de karışıktır. Olayın akıcılığını durdurarak felsefe açıklamaları yapmayı sever. Bununla birlikte, tüm eserlerinde sert bir cemiyet eleştirisi, güçlü bir gülmece dehası görülür.

Gürpınar’ın eserleri şunlardır:

Romanlar. — Şık ( 1888); İffet (1896); Mutallâka (1897); Mürebbiye (1898); Bir Muadele-i Sevda (1898); Metres (1900); Rastlantı (1901), Nimetşinas (1902); Şıpsevdi (1909); Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç (1910); Hakka Sığındık (1919); Sevda Ardında (1912); Gulyabani (1912); Hanımlar Vaizi (1920); Tebessüm-i Elem ( 1922); Son Istek ^1923); Efsuncu Baba (1924); Billur Kalb (1926); Mezarından Kalkan Şehit (1928); Kokotlar Mektebi ( 1928); Ben Deli miyim? (1929); Cehennemlik (1924); Gadı (1914); Toraman (1919); Meyhanede Hanımlar (1925); Tutuşmuş Gönüller (1926); Kaynanam Nasıl Kudurdu (1927); Eşkıya İninde (1935); Utanmaz Adam (1934); Şeytan İşi (1933); Muhabbet Tılsımı (1928); Tünelden İlk Çıkış (1934); İki Hödüğün Seyahati (1933); Gönül Ticareti (1939).

Çevirileri. — 113 Numaralı Cüzdan (Emile Gaboriau’dan), Bir Kadının İntikamı (Emile Gaboriau’dan); Çaresiz Bakkal (Paul de Kock’tan); Frecleric ile Branaret (Alfred Musset’den). *

Bununla birlikte Hüseyin Rahmi Gürpınar eserleri, yaşamı ve edebi kişiliği hakkında onlarca yapıt yayınlanmıştır.