Arap tarihçilerinin en büyüklerinden birisi olan ve sosyolojinin kurucusu kabul edilen İbni Haldun’un hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler...
Arap tarihçilerinin en büyüklerinden birisi olan ve sosyolojinin kurucusu kabul edilen İbni Haldun’un hayatı ve eserleri ile ilgili bilgiler. İbni Haldun kimdir?
Büyük Arap tarihçisidir, tarih felsefesinin kurucusu sayılır. Tunus’ta doğdu. Endülüs (Müslüman İspanya), Fas, Cezayir ve Tunus ülkelerinde yüksek devlet memurluklarında bulundu; hükümdarların yakınında yaşadı; pek çok siyasi olaya karıştı. Vezirliğe (başbakanlığa) kadar yükseldi. Bu sıralarda 1380’de ünlü eserini bitirdi; sonradan 1392′ de Kahire’de yeniden gözden geçirerek değiştirdi.
1382’de Kahire’ye geldi; 1384’te Mâlikî baş kadısı oldu. 1387’de hacca gitti. Bu arada Şam’da Timur’la pek ünlü konuşmasını yapmış, büyük cihangirle siyaset felsefesi üzerinde çekişmiştir. Timur’un onu beraberinde Semerkant’a götürmek istediği, fakat İbni Haldun’un bu teklifi reddettiği söylenir. Kahire’de Mekaabiru’s-Sûfîye’de gömülüdür.
İbni Haldun’un büyük eseri «Kitâbu’l-İber» (İbretler Kitabı) adını taşır. 7 ciltlik eserin «Mukaddime» (başlangıç) denen İlk ciltleri ünlüdür. «
Eser bir Kuzey Afrika tarihidir; yalnız ilk ciltlerde tarih, sosyoloji, tarihle ilgili bütün konular incelenmiştir. Böylece tarih felsefesinin kuruculuğu şerefi İbni Haldun’a aittir.
Bu büyük eser Batı dillerine çevrilmiştir. Batıda ve Türkiye’de etkisi çok büyük olmuştur. 1932’de Doğumunun 600. yıldönümü bütün Batı bilim aleminin katılması ile kutlanmıştır.
Sosyolojinin kurucusu olarak da İbni Haldun kabul edilir. Psikoloji usullerini de tarihe uygulayan odur.
İbni Haldun, tarihte kendi adı ile anılan birtakım kanunlar ileri sürmüştür. Bunlara göre, her kavmin, her devletin insanlar gibi belirli bir hayatı vardır. Onların da gençlik, olgunluk, ihtiyarlık çağları olur. Hiçbir kavim ve devlet bu çağları yaşamamazlık edemez.
YORUMLAR