İLK YARDIM NEDİR? Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren durumda, sıhhat görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, yaşam...
İLK YARDIM NEDİR?
Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren durumda, sıhhat görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, yaşamın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla, ilaçsız olarak meydana getirilen uygulamalara ilk yardım denir.
* İLK YARDIM UYGULAMASINDA KESİNLİKLE İLAÇ KULLANILMAZ.
İLK YARDIMDA AMAÇ NEDİR?
1. Yaşamı koruma ve sürdürülmesini sağlama
2. Durumun kötüleşmesini engelleme
3.İ yileşmesini kolaylaştırma
İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ VE SORUMLULUKLARI NEDİR?
1. Sakin ve telaşsız olmalı.
2. Hastayı sakinleştirmeli.
3. Çevreyi değerlendirip devam eden bir çekince olup olmadığını belirlemeli.
4. Kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalı.
5. Çevredeki kişileri, sıhhat kuruluşları, itfaiye ve güvenliğe haber vermeleri için organize etmeli.
6. Hastanın durumunu değerlendirerek uygun ilk desteğe başlamalı.
7. Hastanın sıhhat kuruluşuna bir an ilkin ulaşmasını sağlamalı.
İLK YARDIMIN ABC'Sİ NEDİR?
A. Nefes yolunun açılması.
B. Solunumun düzeltilmesi.
C. Dolaşımın etkinliğini sağlama.
SOLUK YOLU NASIL AÇILIR?
1. Ağızda toz toprak,kırık takma diş ve yabancı cisimler var ise çıkarılır.
2. Bilinci kapalı kişilerde dil arkaya düşüp havayolunu tıkayabilir.Bu durumda kafa geriye itilip çene yukarı kaldırılarak nefes yolu açılır.
SOLUNUM YOLU NASIL DüZELTİLİR? (YAPAY SOLUNUM)
Solunumu duran kişiye hemen suni solunum uygulanmalıdır.
1. Hasta sert bir zemine yatırılır.
2. Ağız içi temizlenerek var ise yabancı cisimler çıkarılır.
3. Çenesi yukarı kaldırılarak kafa hafifçe arkaya itilir.
4. Ağızdan ağıza solunum yapılacaksa burun kapatılır.Burundan solunum yapılacaksa ağız kapatılır.
5. Derin bir nefes alınarak, solunum yaptırılacak kişinin ağzına (ya da burnuna) ağız yerleştirlir.
6. Hastanın göğsünün kabarmasına yetecek şiddette nefes verilir.
DOLAŞIMIN ETKİNLİĞİ NASIL SAĞLANIR? (KALP MESAJI)
1. Kalp durmuşsa derhal kalp mesajına başlanır.
2. Hasta sert bir zemine yatırılır ve bir yanına diz çökülür.
* YARA İÇİNDEKİ YABANCI CİSİM,KEMİK,PARÇASI VS. ÇIKARILMAMALIDIR.
3. Göğüs kemiğinin(inanç tahtası)üçte bir alt ucuna bir elin ayası sıkıca yerleştirilir,başka elin ayası bunun üzerine konur.Parmaklar hastaya temas etmemelidir.
4. Kollar dik tutularak (bilek ve dirsekler bükülmeden) durağan ve ritmik bir biçimde göğüse 4-5 santimetre bastırılır.
5. Arada nabız denetim edilerek dakikada 60 kez olmak suretiyle dolaşım başlayıncaya kadar devam edilir.
BAYILMALARDA UYGULANACAK İLK YARDIM KURALLARI
1. Elbiseleri boyundan,göğüsten ve karından gevşetilir.
2. Hastanın beynine kan gitmesini sağlamak için düz bir mekanda sırtüstü yatırılarak,ayakları yukarı kaldırılır ve sonrada şok pozisyonunda bekletilir. Kesinlikle başının altına yastık konmaz.
3. Hastaya uyarıcı kokular koklatılır. (Amonyak vb.)
4. Hastanın zorlanmaksızın kendine gelmesi beklenir.
5. Kendine ulaştığında su, çay benzer biçimde içecekler yavaş yavaş verilmelidir.
GÖĞüS YARALANMALARINDA İLK YARDIM
1. Yaralı,yarı oturur duruma getirilir
2. Havanın akciğerler dolmasına engel olmak için açık olan yara yerine temiz bir bez kapatıp tazyik yapmadan sarılmış olur
3. Kazazedenin ısı kaybı önlenir.
KARIN YARALANMALARINDA İLK YARDIM
1. Hastaya ağızdan yiyecek içecek verilmez.
2. Yaralı başı hafifçe yüksek, dizlernin altına rulo edilmiş bir battaniye konularak sırt üstü yatırılır.
3. Herhangi bir organ dışarı çıkmış ise hiç bir zaman el sürülmez. Geniş bir gaz bezi var ise serum fizyolojik ile ıslatılarak tazyik yapmadan organların üstüne örtülür.
4. Yaralı vakit geçirmeden sevkedilir..
EGZOS ZEHİRLEMELERİNDE İLK YARDIM
1. Hasta hemen temiz havaya çıkarılır.
2. Şuuru tam kapalı olmayanlar temiz havada derin solunum yaptırılır.
3. Şuuru kapalı ya da solunum yapmakta güçlük çeken hastalara yapay solunum uygulama edilir.
4. Gövde ısısının düşmesini engellemek için üstü örtülür.
5. Hasta en seri şekilde sıhhat merkezine gönderilir.
SİNDİRİM YOLU İLE OLAN ZEHİRLEMELERİNDE İLK YARDIM
1. Zehrin sulanması ve emilimin yavaşlaması için hastalara; süt, yumurta akı, nişasta solisyonlu su içirilir
2. Kusmasına yardım edilir.
3. Asitle olan zehirlenmelerde,hasta hiçbir vakit kusmaya zorlanmaz. Su ve süt yumurta akı karıştırılarak içirilir.
4. Alkali ile olan zehirlenmelerde: 1/4 oranında sirke ile hazırlanmış 500ml. su ya da limon suyu içirilir.
KANAMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Kanayan uzuv (kol,bacak vs.) yükseltilir.
2. Yara üstüne temiz gazlıbez, mendil ya da çamaşır parçası konur ve sıkıca bastırılır.
3. Kanama durmazsa kanayan yerin 5 santimetre yukarı kısmına bandaj uygulanır.
BURUN KANAMASINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Burnu kanayan kişinin başı hafifçe öne eğilir.
2. Hasta burun üstüne tazyik yapar
3. Bu sırada ağızdan nefes alıp verir ve hiç bir zaman sümkürmez.
* BURUN KANAMASINDA HASTANIN BAŞI GERİYE DOĞRU KALDIRILMAZ.
ELEKTİRİK ÇARPMALARINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Ilkin ilk destek kendi güvenliğini sağlar.
2. Elektrik akımının yaralı ile teması kesilir. Bu yapılmadan ilkin yaralıya dokunulmaz
3. Kuru tahta parçası ve lastik benzer biçimde elektrik geçirmeyen maddelerle hasta çekilerek ya da kablo itilerek akımdan kurtarılır.
4. Solunum durmuşsa suni solunuma,kalp durmuşsa kalp mesajına başlanır.
5. Yanık var ise soğuk su ile yıkanır.
KIRIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Hasta sarsılmaz ve hareket ettirilmez.
2. Kanama var ise durdurulur.
3. Hasta taşınmadan ilkin kırık bölgesi hareketsiz hale getirilir. (Bundan ötürü tahta benzer biçimde sert cisimler kullanılabilir.)
4. Açık kırık var ise (kırık uçları görülüyorsa)kırık kemik parçalarına kesinlikle dokunulmaz ve bu tür şeyler yerleştirilmeye çalışılmaz.Yara üstüne temiz bir gazlıbez kapatılır.
YANIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Soğuk musluk suyu ile ağrı-sancı azaltılır.
2. Hastanın takıları çıkartılır. (Bir süre sonra oluşabilecek şişler sebebiyle çıkarmak zorlaşabilir.)
3. Oluşan kabarcıklar patlatılmaz.
4. Yanan kısımların üstü temiz gazlıbezle kapatılır hiçbir şey sürülmez.
5. Hastanın bilinci yerinde ise bolca su içirilir.
* YANIK YüZEYİNE DİŞ MACUNU, SALÇA, YOĞURT GİBİ MADDELER KESİNLİKLE SüRüLMEMELİDİR.
YARALANMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Kanama var ise denetim edilir.
2. Yaranın kirlenmesi önlenir.
3. Var ise kopan parça korunur. (Islak bir gazlı beze sarılıp bir naylon torbaya konulur,bu poşet da içi buz dolu başka bir torbaya konulur.)
Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren durumda, sıhhat görevlilerinin yardımı sağlanıncaya kadar, yaşamın kurtarılması ya da durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla, ilaçsız olarak meydana getirilen uygulamalara ilk yardım denir.
İLK YARDIMDA AMAÇ NEDİR?
1. Yaşamı koruma ve sürdürülmesini sağlama
2. Durumun kötüleşmesini engelleme
3.İ yileşmesini kolaylaştırma
İLK YARDIMCININ ÖZELLİKLERİ VE SORUMLULUKLARI NEDİR?
1. Sakin ve telaşsız olmalı.
2. Hastayı sakinleştirmeli.
3. Çevreyi değerlendirip devam eden bir çekince olup olmadığını belirlemeli.
4. Kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalı.
5. Çevredeki kişileri, sıhhat kuruluşları, itfaiye ve güvenliğe haber vermeleri için organize etmeli.
6. Hastanın durumunu değerlendirerek uygun ilk desteğe başlamalı.
7. Hastanın sıhhat kuruluşuna bir an ilkin ulaşmasını sağlamalı.
İLK YARDIMIN ABC'Sİ NEDİR?
A. Nefes yolunun açılması.
B. Solunumun düzeltilmesi.
C. Dolaşımın etkinliğini sağlama.
SOLUK YOLU NASIL AÇILIR?
1. Ağızda toz toprak,kırık takma diş ve yabancı cisimler var ise çıkarılır.
2. Bilinci kapalı kişilerde dil arkaya düşüp havayolunu tıkayabilir.Bu durumda kafa geriye itilip çene yukarı kaldırılarak nefes yolu açılır.
SOLUNUM YOLU NASIL DüZELTİLİR? (YAPAY SOLUNUM)
Solunumu duran kişiye hemen suni solunum uygulanmalıdır.
1. Hasta sert bir zemine yatırılır.
2. Ağız içi temizlenerek var ise yabancı cisimler çıkarılır.
3. Çenesi yukarı kaldırılarak kafa hafifçe arkaya itilir.
4. Ağızdan ağıza solunum yapılacaksa burun kapatılır.Burundan solunum yapılacaksa ağız kapatılır.
5. Derin bir nefes alınarak, solunum yaptırılacak kişinin ağzına (ya da burnuna) ağız yerleştirlir.
6. Hastanın göğsünün kabarmasına yetecek şiddette nefes verilir.
DOLAŞIMIN ETKİNLİĞİ NASIL SAĞLANIR? (KALP MESAJI)
1. Kalp durmuşsa derhal kalp mesajına başlanır.
2. Hasta sert bir zemine yatırılır ve bir yanına diz çökülür.
* YARA İÇİNDEKİ YABANCI CİSİM,KEMİK,PARÇASI VS. ÇIKARILMAMALIDIR.
3. Göğüs kemiğinin(inanç tahtası)üçte bir alt ucuna bir elin ayası sıkıca yerleştirilir,başka elin ayası bunun üzerine konur.Parmaklar hastaya temas etmemelidir.
4. Kollar dik tutularak (bilek ve dirsekler bükülmeden) durağan ve ritmik bir biçimde göğüse 4-5 santimetre bastırılır.
5. Arada nabız denetim edilerek dakikada 60 kez olmak suretiyle dolaşım başlayıncaya kadar devam edilir.
BAYILMALARDA UYGULANACAK İLK YARDIM KURALLARI
1. Elbiseleri boyundan,göğüsten ve karından gevşetilir.
2. Hastanın beynine kan gitmesini sağlamak için düz bir mekanda sırtüstü yatırılarak,ayakları yukarı kaldırılır ve sonrada şok pozisyonunda bekletilir. Kesinlikle başının altına yastık konmaz.
3. Hastaya uyarıcı kokular koklatılır. (Amonyak vb.)
4. Hastanın zorlanmaksızın kendine gelmesi beklenir.
5. Kendine ulaştığında su, çay benzer biçimde içecekler yavaş yavaş verilmelidir.
GÖĞüS YARALANMALARINDA İLK YARDIM
1. Yaralı,yarı oturur duruma getirilir
2. Havanın akciğerler dolmasına engel olmak için açık olan yara yerine temiz bir bez kapatıp tazyik yapmadan sarılmış olur
3. Kazazedenin ısı kaybı önlenir.
KARIN YARALANMALARINDA İLK YARDIM
1. Hastaya ağızdan yiyecek içecek verilmez.
2. Yaralı başı hafifçe yüksek, dizlernin altına rulo edilmiş bir battaniye konularak sırt üstü yatırılır.
3. Herhangi bir organ dışarı çıkmış ise hiç bir zaman el sürülmez. Geniş bir gaz bezi var ise serum fizyolojik ile ıslatılarak tazyik yapmadan organların üstüne örtülür.
4. Yaralı vakit geçirmeden sevkedilir..
EGZOS ZEHİRLEMELERİNDE İLK YARDIM
1. Hasta hemen temiz havaya çıkarılır.
2. Şuuru tam kapalı olmayanlar temiz havada derin solunum yaptırılır.
3. Şuuru kapalı ya da solunum yapmakta güçlük çeken hastalara yapay solunum uygulama edilir.
4. Gövde ısısının düşmesini engellemek için üstü örtülür.
5. Hasta en seri şekilde sıhhat merkezine gönderilir.
SİNDİRİM YOLU İLE OLAN ZEHİRLEMELERİNDE İLK YARDIM
1. Zehrin sulanması ve emilimin yavaşlaması için hastalara; süt, yumurta akı, nişasta solisyonlu su içirilir
2. Kusmasına yardım edilir.
3. Asitle olan zehirlenmelerde,hasta hiçbir vakit kusmaya zorlanmaz. Su ve süt yumurta akı karıştırılarak içirilir.
4. Alkali ile olan zehirlenmelerde: 1/4 oranında sirke ile hazırlanmış 500ml. su ya da limon suyu içirilir.
KANAMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Kanayan uzuv (kol,bacak vs.) yükseltilir.
2. Yara üstüne temiz gazlıbez, mendil ya da çamaşır parçası konur ve sıkıca bastırılır.
3. Kanama durmazsa kanayan yerin 5 santimetre yukarı kısmına bandaj uygulanır.
BURUN KANAMASINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Burnu kanayan kişinin başı hafifçe öne eğilir.
2. Hasta burun üstüne tazyik yapar
3. Bu sırada ağızdan nefes alıp verir ve hiç bir zaman sümkürmez.
* BURUN KANAMASINDA HASTANIN BAŞI GERİYE DOĞRU KALDIRILMAZ.
ELEKTİRİK ÇARPMALARINDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Ilkin ilk destek kendi güvenliğini sağlar.
2. Elektrik akımının yaralı ile teması kesilir. Bu yapılmadan ilkin yaralıya dokunulmaz
3. Kuru tahta parçası ve lastik benzer biçimde elektrik geçirmeyen maddelerle hasta çekilerek ya da kablo itilerek akımdan kurtarılır.
4. Solunum durmuşsa suni solunuma,kalp durmuşsa kalp mesajına başlanır.
5. Yanık var ise soğuk su ile yıkanır.
KIRIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Hasta sarsılmaz ve hareket ettirilmez.
2. Kanama var ise durdurulur.
3. Hasta taşınmadan ilkin kırık bölgesi hareketsiz hale getirilir. (Bundan ötürü tahta benzer biçimde sert cisimler kullanılabilir.)
4. Açık kırık var ise (kırık uçları görülüyorsa)kırık kemik parçalarına kesinlikle dokunulmaz ve bu tür şeyler yerleştirilmeye çalışılmaz.Yara üstüne temiz bir gazlıbez kapatılır.
YANIKLARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Soğuk musluk suyu ile ağrı-sancı azaltılır.
2. Hastanın takıları çıkartılır. (Bir süre sonra oluşabilecek şişler sebebiyle çıkarmak zorlaşabilir.)
3. Oluşan kabarcıklar patlatılmaz.
4. Yanan kısımların üstü temiz gazlıbezle kapatılır hiçbir şey sürülmez.
5. Hastanın bilinci yerinde ise bolca su içirilir.
* YANIK YüZEYİNE DİŞ MACUNU, SALÇA, YOĞURT GİBİ MADDELER KESİNLİKLE SüRüLMEMELİDİR.
YARALANMALARDA İLK YARDIM NASIL YAPILIR?
1. Kanama var ise denetim edilir.
2. Yaranın kirlenmesi önlenir.
3. Var ise kopan parça korunur. (Islak bir gazlı beze sarılıp bir naylon torbaya konulur,bu poşet da içi buz dolu başka bir torbaya konulur.)
Şok Nedir? Şokta İlk Yardım
Boğulmalarda İlk Yardım
Hamilelikte İlk Yardım
İlk Yardım Uygulamaları
İlk yardımın Temel Aşamaları:
İlk ilkin yaralının genel sıhhat şartları değerlendirilir. Yaralının omuzlarına hafifçe dokunup ona seslenerek bilincinin yerinde olup olmadığı saptanır.
- Hemen ambulans çağırılır.
- Yaralı, boynu ve başı durağan tutularak sırt üstü yatırılır.
- Yaralının bilinci kapalı ise çenesi yukarı kaldırılarak başı geride tutulur. Böylelikle dilin, nefes borusunu kapatması önlenir.
- Yaralının nefes alıp almadığına bakılır. Nefes almıyorsa ağzından ya da burnundan yapay solunum yapılır. Nefes verirken göğüs kalkıyor mu diye bakmak gerekir. Nefes verme aralarında akciğerlerden hava boşalması beklenmelidir.
- Kan dolaşımının gerçekleşip gerçekleşmediğini idrak etmek için nabız denetim edilir. Nabız, adem elması ve boyun kası arasındaki mıntıkaya, üç parmakla hafifçe bastırılarak denetim edilir.
- Yaralının nabzı yoksa kalp masajına başlanır. Temel yaşam desteği tek şahıs ile yapılıyorsa 15 kalp masajı ve 2 tam nefes şeklinde tekrarlanarak uygulanmalıdır. İki şahıs ile ise 5 kalp masajı 1 nefes şeklinde uygulanır. Temel yaşam desteği, yalnız solunumu ve kan dolaşımı durmuş kişilere uygulanır.
- Eğer nabız var, solunum yoksa her 5 saniyede bir nefes verilmelidir.
- Solunum ve kan dolaşımı sağlandığında temel yaşam desteği kesilmelidir.
İLK YARDIM EĞİTİMİNİZ YOKSA, İNSANLAR üZERİNDE BU HAREKETLERİ DENEMEYİN,
ÖLDüRüCü OLABİLİR.
Bilgisayar başlangıcında akciğer embolisi tehlikesi
Zamanının çoğunu asla hareket etmeden bilgisayar başlangıcında geçiren bir çok şahıs, akciğer embolisi, kısaca akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanması tehlikesi ile karşı karşıya.
Şişmanlar, gebeler, doğum denetim hapı kullananlar, sigara tiryakileri, varisleri olanlar, kalp hastaları ve yakın vakit ilkin ameliyat geçirmiş kişilerde pıhtı oluşma riski ise epey yüksek.
Akciğer embolisinin, akciğer damarlarının bir kan pıhtısı ile tıkanmasına bağlı olarak gelişen bir tablo bulunduğunu açıklayan uzmanlar, pıhtının kaynağının büyük bölümü vakit bacakların derin toplardamarları bulunduğunu belirtiyor. Bacak toplardamarlarında pıhtı oluşumuna ise üç mühim unsur niçin oluyor; kanın damarlarda birikmesi, damar duvarının zedelenmesi ve kanın koyulaşması.
Uzmanların verdikleri bilgilere nazaran, uzun süre hareket etmeden oturmak, kan akımının yavaşlamasına ve kanın bacak toplardamarlarında birikmesine niçin oluyor. Hem uzun süre oturmak hem de bacakları sarkıtmak, toplardamarlardaki kan akımının yavaşlaşlamasına ve pıhtı oluşumuna zemin hazırlıyor. Bacak damarlarında oluşan pıhtılar buradan koparak akciğer damarlarını tıkıyor ve akciğer embolisi ismi verilen hastalığa niçin oluyor. Bu duruma kolaylaştırıcı risk faktörleri de eklendiğinde, pıhtı oluşumu kaçınılmaz oluyor.
Uzmanlar; şişmanlar, gebeler, doğum denetim hapı kullananlar, sigara tiryakileri, varisleri olanlar, kalp hastaları ve yakın vakit ilkin ameliyat geçirmiş kişilerde pıhtı oluşma riskinin epey yüksek olduğuna dikkat çekiyor.
Akciğer embolisinin belirtilerinin, tıkanan akciğer damarının büyüklüğü bakımından farklılık gösterdiğine işaret eden uzmanlar, pıhtı çok büyük ise kişinin birden fenalaşıp daha ne olduğu anlaşılamadan ölebileceğini belirtiyor. Daha minik pıhtılar ise birdenbire başlamış olan nefes darlığı, göğüs ağrısı-sancısı, öksürük, öksürükle kan tükürülmesi, çarpıntı, ateş, sorun hissi benzer biçimde değişik emarelere niçin oluyor. Akciğer embolisinin kati tanısı için; akciğer röntgeni, sintigrafi, spiral tomografisi, kanda D- dimer yüksekliği, bacak toplardamar ultrasonografisi benzer biçimde tanı sistemlerinden-,metotlarından yararlanılıyor.
Uzmanlar, zamanlarının çoğunu bilgisayar başlangıcında geçirenlerin şu önerileri dikkate almaları durumunda bu ağırbaşlı tehlikeyi azaltabileceklerini belirtiyor:
-Bilgisayar karşısında uzun süre hareket etmeden oturmayın, arada kalkıp dolaşın.
-Kan dolaşımını arttırmak için, bacak kaslarına bazen masaj yapın ya da bacaklarınızı 5-10 saniye süre ile gerip gevşetin.
-Oturduğunuz vakit bacaklarınızı sarkıtmayın, yükseğe koyun.
-Çok sıkı çoraplar giymeyin ve jartiyer kullanmayın.
-Tertipli olarak yürüyüş ve egzersiz yapın.
-Bolca sıvı alın.
-Sigara, alkol ve kafeinli içeceklerden uzak durun".
Zamanının çoğunu asla hareket etmeden bilgisayar başlangıcında geçiren bir çok şahıs, akciğer embolisi, kısaca akciğer damarlarının pıhtı ile tıkanması tehlikesi ile karşı karşıya.
Şişmanlar, gebeler, doğum denetim hapı kullananlar, sigara tiryakileri, varisleri olanlar, kalp hastaları ve yakın vakit ilkin ameliyat geçirmiş kişilerde pıhtı oluşma riski ise epey yüksek.
Akciğer embolisinin, akciğer damarlarının bir kan pıhtısı ile tıkanmasına bağlı olarak gelişen bir tablo bulunduğunu açıklayan uzmanlar, pıhtının kaynağının büyük bölümü vakit bacakların derin toplardamarları bulunduğunu belirtiyor. Bacak toplardamarlarında pıhtı oluşumuna ise üç mühim unsur niçin oluyor; kanın damarlarda birikmesi, damar duvarının zedelenmesi ve kanın koyulaşması.
Uzmanların verdikleri bilgilere nazaran, uzun süre hareket etmeden oturmak, kan akımının yavaşlamasına ve kanın bacak toplardamarlarında birikmesine niçin oluyor. Hem uzun süre oturmak hem de bacakları sarkıtmak, toplardamarlardaki kan akımının yavaşlaşlamasına ve pıhtı oluşumuna zemin hazırlıyor. Bacak damarlarında oluşan pıhtılar buradan koparak akciğer damarlarını tıkıyor ve akciğer embolisi ismi verilen hastalığa niçin oluyor. Bu duruma kolaylaştırıcı risk faktörleri de eklendiğinde, pıhtı oluşumu kaçınılmaz oluyor.
Uzmanlar; şişmanlar, gebeler, doğum denetim hapı kullananlar, sigara tiryakileri, varisleri olanlar, kalp hastaları ve yakın vakit ilkin ameliyat geçirmiş kişilerde pıhtı oluşma riskinin epey yüksek olduğuna dikkat çekiyor.
Akciğer embolisinin belirtilerinin, tıkanan akciğer damarının büyüklüğü bakımından farklılık gösterdiğine işaret eden uzmanlar, pıhtı çok büyük ise kişinin birden fenalaşıp daha ne olduğu anlaşılamadan ölebileceğini belirtiyor. Daha minik pıhtılar ise birdenbire başlamış olan nefes darlığı, göğüs ağrısı-sancısı, öksürük, öksürükle kan tükürülmesi, çarpıntı, ateş, sorun hissi benzer biçimde değişik emarelere niçin oluyor. Akciğer embolisinin kati tanısı için; akciğer röntgeni, sintigrafi, spiral tomografisi, kanda D- dimer yüksekliği, bacak toplardamar ultrasonografisi benzer biçimde tanı sistemlerinden-,metotlarından yararlanılıyor.
Uzmanlar, zamanlarının çoğunu bilgisayar başlangıcında geçirenlerin şu önerileri dikkate almaları durumunda bu ağırbaşlı tehlikeyi azaltabileceklerini belirtiyor:
-Bilgisayar karşısında uzun süre hareket etmeden oturmayın, arada kalkıp dolaşın.
-Kan dolaşımını arttırmak için, bacak kaslarına bazen masaj yapın ya da bacaklarınızı 5-10 saniye süre ile gerip gevşetin.
-Oturduğunuz vakit bacaklarınızı sarkıtmayın, yükseğe koyun.
-Çok sıkı çoraplar giymeyin ve jartiyer kullanmayın.
-Tertipli olarak yürüyüş ve egzersiz yapın.
-Bolca sıvı alın.
-Sigara, alkol ve kafeinli içeceklerden uzak durun".
Genel İlk Yardım Detayları
Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir vaziyet karşısında sıhhat mensubunun yardımı sağlanıncaya kadar yaşamın kurtarılması yada durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla ilaçsız olarak meydana getirilen uygulamalara ilkyardım denir.
İlkyardımcı kişiler aldıkları eğitimlerle sıhhat mesleğine mensup kişilerin yetki ve sorumluluklarını kazanmadıklarını bilmelidirler. İlkyardım eğitimi kişilere sıhhat mensubunun yetkisinde bulunan bir takım uygulamaları yapabilme yetkisi vermeyecektir.
İlkyardımcı uygulamalarda kati karar verme yetkisinin sıhhat çalışanında bulunduğunu bilmelidir. Onun yardımcısı durumunda hareket etmeli ve tartışmamalıdır. Hasta en yakındaki sıhhat kuruluşuna götürülmeli uzak hastanelere götürülmeye çalışılmamalıdır.
İlk yardım meydana getiren kişinin özellikleri:
Sakin olmalıdır, telaşa kapılmamalıdır. Hasta ile onu rahatlatacak tonda konuşmalıdır. Hiçbir vakit kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalıdır. Kendi can güvenliğini aldıktan sonrasında müdahale etmelidir. Çevrede bulunanları organize etmeli (polis, itfaiye, ambulans çağırma mevzusunda) Hastaya müdahalede ehemmiyet sırasını iyi bilmeli mesela nefes almayan bir hastanın ayağında kanayan bir yara ile uğraşmamalıdır.
İlk yardım ilkeleri ve öncelikler:
Öncelikli gaye yaralı kişinin yaşamının korunması ve mevcut sıhhat durumunun daha kötüleşmesini önlemektir. Kanaması olan bir hastanın kan kaybı devam ettikçe mevcut şartları da kötüleşecektir. Kanama durdurulursa mevcut vaziyet korunmuş olur ve sıra iyileşmeyi kolaylaştırıcı önlemlere gelir. Mesela yara su ve sabunla yıkanır ise enfeksiyon oluşma riski azalır ve iyileşme hızlanmış olur.
Hastanın boynunu sıkan kravat düğme vs. benzer biçimde şeyler gevşetilir. Solunum denetim edilir. Durmuş ise suni solunum yapılır. Hastanın kalbi denetim edilir. Eğer kalp atımı yok ise gecikmeden kalp masajı uygulanır. Kanama kontrolü yapılır kanama var ise bir süre sonra anlatılacak olan tekniklerle durdurulur.
Çevredekilerin hastanın başına toplanıp onu huzursuz edecek şekilde konuşmaları engellenir. Kazazede kendine gelse, kendini iyi hissetse dahi durumundan güvenli olunmadan ayağa kalkmasına izin verilmemelidir. Bilici kapalı hastalara ağızdan hiçbir yiyecek yada içecek verilmez. Hastanın üstüne bir battaniye örtülerek ısıtılması gereklidir. Kaza ortam koşullarına bağlı ise derhal ortamdan uzaklaştırılmalıdır (mesela gaz zehirlenmesi) ama bu şekilde bir niçin yoksa hastanın yerinden kıpırdatılmaması esastır. Kırık var ise kırık bölgesi hareketsiz bırakılır. Şok var ise şokla savaşılır. Bilinci açık ise sakinleştirilir. Hastanın ağzında toz toprak kırık diş vs. olabileceği akla getirilmeli ve temizlenmelidir. Hastaya turnike uygulanmış ise bu bildirilmelidir. İlkyardımcının kaza yerinde kalmasını gerektirecek bir niçin yoksa hastaneye kadar yaralı ile beraber gitmelidir.
İlkyardımın A B C si:
A: Hava yolunun açılması
B: Solunumun düzenlenmesi
C: Dolaşımın sağlanması
Hastaya saplanmış herhangi bir şey var ise bu tür şeyler çıkartılmaz.çıkartılmaya çalışılırsa hasta ölebilir. Ameliyatla hastanede çıkartılır. Mümkünse kesilir ya da sökülür. Elbiselerin çıkartılmasında hırpalayıcı hareketlerden kaçınılmalıdır. Ilkin sağlam kol ve bacak çıkartılır. Hırpalanma olacaksa kesilip çıkartılmalıdır. Yanık olan bölgelerde elbiseler kesinlikle sıyrılmamalı kesilip çıkartılmalıdır.
Hastanın ya da ilkyardımcının yaşamını tehdit eden bir vaziyet yoksa hastanın şartları denetim altında değilse hareket ettirilmemelidir taşımaya en elverişi araç sedyedir.
Şuur Kaybı ve Koma:
Şuur kapalı kişilerde 5 duyu ile idrak etme ortadan kalkar. İleri derecede komada ise ağrılı uyaranlara çözüm veremez.bilinci kapalı kişiler.
1- Yardım isteyemez.
2- Dikkatli değerlendirilemez ise ölü sanılabilirler.
3- Nedene yönelin tahmin yaşam kurtarabilir.
4- Kolayca zarar görebilirler.
5- Solunum yolu tıkanmış olabilir.
6- Hasta kusabilir kusmuk solunum sistemine kaçabilir.
7- Refleksler ortadan kalkmıştır.
En ileri şuur yitirilmesine koma denir. Türlü nedenlerle oluşabilir. İlk olarak hava yolu açılır. Nefes alıyor ise koma duruşuna getirilir. Nefes almıyor ise suni solunum başlanır. Nabız denetim edilir. Kalp durmuş ise suni solunumla beraber kalp masajı ile beraber suni solum devam ettirilir. Kalp ve solunum geri döndükten sonrasında koma duruşuna getirilerek hastaneye nakledilir.
Kafa travmalarına bağlı komalar:
Beynimiz sarsıntısı, zedelenme, kanama koma sebebi olabilir. Kaza sonrası kulaktan ya da burundan kan ya da ak bir sıvı gelmesi kırık riskini ve ileri derecede beynimiz sarsıntısını gösterir. Kafa travmasına uğrayan kişinin muayenesi düzgüsel olsa dahi 24 saat süre ile yalnız kalmamalıdır. Derin uykuya dalar ve uyanmazsa, fışkırır tarzda kusarsa en yakın hastaneye götürülmelidir. Bu süre içinde ağrı-sancı kesici ve uyku ilacı verilmemelidir.
Ölüm:
Çevre ile anlamlı haberleşme-iletişim kurma kabiliyeti kaybolur. Şuur kaybı ve hava yolu tıkanıklığı bu durumu izler dil kökü geriye kayarak nefes borusunun ağzını kapatır. Bir süre sonra solunum durur. Solunum ile sağlanan oksijenin kesilmesinin 1-2 dk peşinden kalpte durur. Kalbin durmasına klinik ölüm denir. Kalbin durması ile tüm hücrelere oksijen gitmesi engellenir. Oksijensizliğe en hassas hücreler beynimiz hücreleridir. 4-6 dk sonrasında beyinde geri dönüşü olmayan doku ölümü olur. Beynimiz hücreleri öldükten sonrasında kalp çalışacak olursa şahıs bitkisel hayata girer. Soğukta beynimiz ölümü gecikebilir. İlkyardımcı kişinin ölüp ölmediğini değerlendirmelidir. Nabız alınmıyorsa (boyundan, bilekten, kasıktan) kulak göğse dayanıp dinlendiğinde ses duyulmuyorsa. Nefes almıyorsa, gözler mat bulanık ve kaymış durumda ise her iki gözbebeği de ileri derecede genişlemişse vücut gittikçe soğuyorsa ölmüş anlamına gelir.
Görüldüğünden daha mühim olan durumlar:
Oksijen eğer olmazsa hücreler kaçınılmaz olarak ölürler. Beynimiz hücreleri oksijene en hassas olanlardır. Çoğu zaman oksijensizliğe 3 dk dayanabildiği kabul edilir. Kalp hücreleri oksijensizliğe 20-30 dk dayanabilirler. Ten ve tırnaktaki hücreler oksijensizliğe en fazlaca dayanan hücrelerdir. Solunum dakikada 12-20 kez olur. Ve beynimiz sapı tarafınca denetim edilir. Solunum yolu tıkanırsa 2 dk içinde şuur kaybı olur. 5-10 dk içinde kalp durur. Hava yolu tıkanıklığına dilin geri kaçması, yabancı cisimler nefes borusunun şişlikleri ve ödemi niçin olur.
Dil tabanının geriye sarkmasına bağlı tıkanıklıklarda hava yolu yöntemle açılabilir. Sırtüstü yatırılır. Kafa geri bükülür boyun desteklenerek kaldırılır. Boyun kırığı riski var ise yapılmamalıdır. Bebekler dede uygulanabilir.
Kafa bükülürken çene kaldırılması. Buda boyun kırığı riski var ise yapılmamalıdır.
üçlü havayolu manevrası: Kafa geri bükülürken çene öne çekilir alt dudak aşağı itilir.
Çeneye baskı yöntemi hasta sırtüstü yatarken çene öne çekilir kafa nötral durumda kalır. Boyun kırığı riskinde uygulanabilir.
Koma duruşu: Hasta sol yana çevrilir. Sol bacak ve kalça içe bükülür. Kafa kol üstünde yarı yüzüstü durumudur. Boyun kırığı tehlikesi var ise kullanılmaz.
Yabancı Cisim: Hasta aniden konuşamaz hale gelir. Nefes alamadığını belirten işaretler yapar. Hastanın öksürükle yabancı cismi çıkarabilmesi için akciğerlere kısmen hava girmesi gereklidir.
Sırta darbe yöntemi ile kürek kemiklerinin arasına el tabanı ile 4 kez sert darbe vurulur. Göğüsten desteklenmelidir.
Elle bası: Karnın üst kısmına ya da göğse bası yaparak sanki suni öksürük oluşturma durumudur. Çocuk ve bebeklerde karna baskı uygulanmamalı sırta darbe ve göğse baskı uygulanmalıdır.
Parmakla sıvazlama. Bu yöntemler etkisiz kaldı ise çene ve dil başparmak ve parmaklarla yukarı çekilir. Nefes borusunun ağzı görülür. Bu uygulama ile öksürük refleksi uyarılır elin işaret parmağı ile boğaza yakın cisimler çıkartılır. Başka bir cisim sokulmalıdır.
Solunumun Durması:
Solunumu durmuş kişilerde zaman kaybetmeden suni solunuma geçilmeli buda ağızdan ağza ya da ağızdan buruna hava verilerek yapılmalıdır. Büyük bölümü vakit suda boğulmalarda hastanın midesindeki ve akciğerindeki suyu çıkartmak için gereksiz yere vakit kaybedilmektedir. Oysaki midedeki suyun herhangi bir ziyanı yoktur. Akciğerdeki suyunda çıkarılması mümkün değildir.
Hasta sert bir zemine sırt üstü yatırılır. Ağız içi sıvazlanarak içinde kusmuk, toprak, yosun, kırık diş, takma diş vs var ise çıkartılır. Çene yukarı çekilirken kafa hafifçe geri yatırılır. Ağızdan solunum yapılacaksa burun burundan yapılacaksa ağız kapatılır. Derin nefes alınır. Çapraz olarak ağız ağza yerleştirilir. Göğsün kabarmasına yetecek kadar nefes verilmelidir. Kafa yana çevrilerek tekrardan nefes alınır. Bu işlem 3-4 sn de bir tekrarlanır. Hastanın kendi solunumu gelene kadar tekrarlanır.
Kalp Durması:
Kalp Durmasında hastanın bilincinin kapalı bulunduğunu kalp atımlarının nabız hissedilmediğini görürüz. Uzunlukta şah damarı kalp atımlarının en kolay hissedildiği yerdir.
Kalp Masajı: Kesinlikle kalp durduğundan güvenli olduktan sonrasında yapılmalıdır. Hasta sert bir zemine sırt üstü yatırılır. Hastanın ayaklarının altına bir yastık konur. Kalbe kanın dönüşü kolaylaşır. Göğüs kemiğinin 1/3 alt kısmına gelecek şekilde el ayası altta başka el ayası alttaki elin üstünde olacak şekilde baskı uygulanır. Parmaklar göğse değmemelidir. Kollar dirsekten bükülmeden baskı uygulanır. Düzgüsel bir erişkinde göğüsün 4-5 santimetre aşağı inmesi yeterlidir. Dakikada 80-100 kez masaj yapılır. Her 5 kalp masajından sonrasında 1 kez suni solunum yaptırılır. Eğer tek şahıs var ise her 15 kalp masajından sonrasında 2 kez suni solunum yaptırılır.
Suda Boğulma:
İster tuzlu suda ister tatlı suda boğulma olsun yapılacaklar aynıdır. Boğulma esnasında nefes borusunun kasılmasına bağlı olarak çok az oranda su akciğere gider. Soğuk havada suda boğulanlarda 20-30 dk geçse dahi suni solunum ve kalp masajına başlanmalıdır.
Şok:
Kan dolaşımının etkin olarak çalışabilmesi için kalbin pompa görevini yapması, kapalı damar ağının ve dolaşım sisteminin bütünlüğünün korunması ve kafi oranda kan hacminin bulunması gereklidir. Bu bölümlerden herhangi birinde bir eksiklik olursa dokulara kan iletimi bozulacak ve şok oluşacaktır. Kalp dakikada ortalama 8 litre kanı damarlara pompalar. Kalp krizi, şiddetli kanamalar, çok fazla sıvı kayıpları, büyük yanıklar, çok fazla isal, kusma, karın içi iltihaplanmalar, karın ve başa şiddetli darbelerde çok fazla korku ve heyecanlanmalarda şok görülebilir.
Başlıca Şok Emareleri: Huzursuzluk, kaygı hali, çok fazla susama, dudakların kuruması, bulantı, kusma, soğuk ve nemli ten. Nabız zayıf ve hızlıdır. Solunum yüzeysel ve hızlıdır. Şuur bozulur, uyku hali ve komaya doğru giden evreler olabilir. Kan basıncında düşme olur.
Kanama Sebebiyle Olan Şokta İlk yardım: Kan kaybı olunca vücut bu durumu kendi çabalarıyla önlemeye çalışır. Damarlar büzülür ve daralır.kalp atımı hızlanır. Eğer bu tür şeyler etkili olmaz kan kaybı devam ederse şok gelişir. Kan kaybı durdurulmalı ve ilkyardımın ABC si yerine getirilmelidir. Eğer olanak var ise hastaya oksijen verilmelidir. Ayaklarının altına bir yastık konularak ayaklar yükseltilir. Oldukça fazla yükseltilmemeli solunum sıkıntısı oluşabilir. Şoktaki hastaya ağızdan hiçbir şey verilmez. Çok susamış ise ıslak pamukla ağız silinir. Kırık var ise durağan hale getirilmeli. Hastanın üstüne battaniye örtülerek üşümesi engellenmelidir.
Kanamalar:
Damarlar atardamar, toplardamar, kılcal damar olarak ayrılmıştır. Atardamarlar kalpten dokulara kan taşıyan damarlardır. Atardamarlarda tazyik yüksektir ve her kalp atımıyla daha da yükselir.kılcal damarlar dokular arası dağılmış olan minik ince damarlardır. Toplar damarlar ise dokulardan kanı yeniden kalbe getiren damarlardır.negatif bir tazyik vardır ve devamlı bir kan akımı vardır.
Atardamar kanamalarında kan nabızla beraber kan ritmik olarak fışkırır. Kısa sürede çok oranda kan yitirilmesine niçin olabilir. Toplardamar kanaması ise daha yavaştır ama süreklidir.
Kanama Tedavisi:
1- Doğrudan Bası uygulama: En rahat ve en etkili yoldur. Kanayan bölgenin üstüne mikropsuz bir gazlı bez ile el ayası ile baskı uygulanır. Kanama sebebiyle bezin dış kısmı ıslanırsa bez kaldırılmadan üstüne bir bez daha konarak baskı uygulanır.
2- Tazyik Noktalarına Baskı: Büyük damarların kolayca bastırılarak kan akımının kesilebileceği noktalarına baskı uygulanarak kanama durdurulabilir bu tür şeyler çoğu zaman nabız noktalarıdır.
3- Turnike Ya da Boğucu Sargı Uygulaması: Turnike uygulaması istenen bir uygulama değildir. Tüm yollar denendikten sonrasında kanama durmazsa uygulanmalıdır. Alttaki dokuları ezme damar ve sinirlere kalıcı zararlar verme riski vardır. Turnike ince olmamalıdır. Genişliği 7-8 santimetre olmalıdır. Sıkıştırma işlemi kanama durana kadar yapılmalıdır. Daha çok sıkılmaz 15 dk da bir gevşetilmeli ve kan geçişi sağlanmalıdır. Elbise kolları vs turnikeyi ötmemelidir. Hastaya turnike uygulanmış olduğu belirtilmelidir. Dikkatli olunmalıdır.
Ufak dış kanamalar: kısa süreli tazyik uygulama kolayca pıhtılaşmayı sağlar hiçbir vakit yaradaki pıhtı silinmez. Yara kirli ise su ve sabunla yıkanır. Yaranın üstüne mikropsuz sargı bezi ile baskı uygulanır. yara kolda elde ya da bacakta ise kalp seviyesinden yukarı kaldırılırsa kanama durması kolaylaşır. Yaraya herhangi bir ilaç vs. sürülmemelidir.
Büyük Dış Kanamalar: Kanama oldukça fazla olursa şok gelişebilir. İlkyardımın ABC si unutulmamalıdır. Kanama durdurulmaya çalışılır. Gerekirse turnike uygulanır.
Kol ve Bacak Kopmaları: Kopan kol ve bacak benzer biçimde uzuvların yerine dikilmesi mümkündür. Güdük kısmına baskı uygulanarak kanama durdurulur. Kopan kısımlar plastik bir poşet içinde buz dolu bir kaba konur. Buz ile direkt temas engellenmelidir. Hasta derhal en yakın sıhhat kuruluşuna iletilmelidir.
İç Kanmalar: Vücut boşluklarına olan kanamalardır. Karın içi, göğüs içi ya da kafa içi kanamalardır. Biriken kan dışarı akmıyor olsa da damar içinden yitik olduğundan şok gelişebilir. Büyük kemik kırıklarında mühim oranda kan kayıpları olabilmektedir.
Hasta başı alt tarafta ayakları hafifçe yükseltilerek yatırılır. Boğazını sıkan şeyler kravat düğme vs. gevşetilir. Hasta rahatlatılmaya çalışılır. Şok önlenmeye çalışılır. Hastada başka yaralanma ve darbe olup olmadığı denetim edilir. Şuur kapanır ise kalp atımı ve solunum var ise koma yatışına getirilir. üstüne battaniye örtülerek üşümesi engellenir. En yakın sıhhat kuruluşuna iletilir.
Delici Göğüs Yaralanmaları: Derhal göğüsteki delik kapatılır. Göğüs içinde kanama var ise hasta sıhhat kuruluşuna yarı oturur şekilde iletilmelidir.
Burun Kanamaları: Eğer kafatası kırığından kuşkulanılıyorsa burun kanamasını durdurmak için uğraşılmamalıdır. 35 yaş üstünde burun kamalarında yüksek gerilim akla gelmelidir. Hasta oturtulur sakinleştirilir. Başı öne eğilerek kendisine burun delikleri sıkıca tutturulur. Gerekirse buruna buz torbası uygulanabilir. 30 dk üstünde devam ederse sıhhat kuruluşuna iletilmelidir.
Kulak Kanamaları: Kafa darbesi sonucu olursa çok önemlidir. Kanama dış kulak ya da iç kulaktan olabilir. Hasta yarı oturur pozisyonda kafa kanayan tarafa eğilir. Kulk ilaçsız ve mikropsuz bir sargı bezi ile sarılmış olur.
Saçlıderi Kanamaları: Mühim oranda kanama olur. Kafatası kırığı olabileceği unutulmamalıdır. Şuur kaybı var ise bu olasılık yüksektir. Direkt bası uygulanarak denetim altına alınabilir. İçinde yabancı cisim var ise direkt bası uygulanmamalıdır. Simit sargı konulur.
YARALAR:
Deriye gelen darbeler soncu kapalı doku zedelenmeleri olabilir. Bu durumda ağrı-sancı ve şişlik meydana gelebilir. Kimi zaman morarma ve şişlik içinde kan birikebilir. Şiş olan mıntıkaya sıkı bandaj uygulanır soğuk uygulanır. Yalnız bandaj kan dolaşımını engelleyecek derecede sıkı olmamalıdır. Açık yaralarda tetanos riski unutulmamalıdır bu niçin tetanos aşısı yapılmalıdır.
YANIKLAR:
1. aşama yanık: yüzeysel yanıktır.kızarıklık ve ağrı-sancı vardır. İz bırakmadan 1 haftada iyileşir.
2. aşama yanık: ten ve ten altı dokularda yanmıştır. Benekli kırmızı renkli kabarcık oluşumu vardır. Derideki sinir uçları da ziyan olmuştur. Enfeksiyon gelişmezse 2-3 hafta da iyileşir.
3. aşama yanık: Ten tamamen yanmıştır. Alttaki kas tabakasına kadar uzanır.
Tehlikeli yanıklar: Vücudun %30 dan fazlasının yanması, solunum sistemini içine alan yanıklar, vücudun %10 dan fazlasında 3. aşama yanık olması, yüz, el, genital bölge yanıkları, göz yanıkları, derin asit ve elektrik yanıkları, uzunluğunda halka şeklinde yanıklar.
Yanık yüzeye hiçbirşey örtülmez. Soğuk su ağrıyı azaltır. Kabarcıklar patlatılmaz yanık alanındaki kolye yüzük bilezik vs. çıkartılmalıdır. Elbiseler kesilerek çıkartılmalı sıyrılmamalıdır.
Kimyasal Yanıklar: Etken hızla uzaklaştırılmalı 10-20 dk bolca su altında tutulmalıdır. Bir süre sonra yumuşak sabunla yıkanır. Sönmemiş kireç su ile karşılaştığında yakıcı tesir gösterir. Tozlar fırça ile alındıktan sonrasında bolca su ile yıkanır.
Elektirik yanığından şüphelenilen her hasta şartları düzgüsel olsada hastanede değerlendirilmelidir.
SARGI VE ATELLER:
Sargıların çok sıkı ve gevşek sarılmaması gerekir. El ve ayak parmakları dışarıda duracak şekilde sarılmalıdır. Parmaklarda uyuşma karıncalanma morarma olduğu görülürse sargı sıkı sarılmış anlamına gelir. Sargılar mikropsuz olmalıdır.
Ateller ise herhangi bir vücut bölgesini hareketsiz olarak bırakmak için kullanılan desteklerdir. Kırık bacağa sağlam bacağı kırık kola gövdeyi yardım yapmakta mümkündür. Mümkünse şişme ateller kullanılmalı bu tür şeyler kırığı her yönden desteklerler. Yine yeniden kullanılabilirler.
Kırık çıkık ve incilmelerde ilkyardım:
Kemik üstüne darbe gelen yada zorlanma olan bölgelerde ağrı-sancı, şişme, kabarıklık, olağan dışı görünüm, şekil bozukluğu, eklem olmayan yerde eklem görünümü, kol ya da bacağın uzunluğunda kısalma, yarada kırık uçlarının görülmesi. O bölümde kırık bulunduğunu gösterir.
Kırık olup olmadığını belirlemeden hasta yerinden oynatılmamalıdır. Eğer hasta kırık bölgesi hareketsiz hale getirilmeden kıpırdatılmaya çalışılırsa kırık uçları kemiğe yakın ya da paralel uzana damar ve sinirlere zarar verebilir. Hasta taşınmadan ilkin kırık atele alınmalıdır. Kırığın ilerisindeki nabız denetim edilmelidir. Atel kırığa yakın yerdeki eklemide hareketsiz hale getirmelidir. Açık kırıklarda kanama denetim altına alınır. Kırık bölgesinde kopmuş kemik parçaları var ise dokunulmaz, kırık uçları uçuca getirilmeye çalışılmaz. Hastaneye nakledilirken ağızdan yiyecek verilmemelidir. Çünkü hasta ameliyat olacaksa bundan dolayı gecikebilir.
Çıkıklar:
Hareketle artan ağrı-sancı olur. Yapısal biçim bozukluğu olur. Duyarlılık vardır. Şilik erken dönemde olmayabilir. Hareket kısıtlılığı olabilir. Anatomik yapıyı iyi bilen kişiler tarafınca oturtulması gerekir. Burkulmalarda eklem sabitleştirilir ve hastaneye iletilir.
Boyun Kırığı: Kafası üstüne düşen kafasına darbe gelen herkeste boyun kırığı akla gelmelidir. Birdenbire frenlerde kamçı hareketi sonrasında boyun kırığı oluşabilir. Hastanın boynu boyunlukla desteklenmelidir. Hasta yerinden oynatılmamalı bu mevzuda eğitim görmüş personelce taşınmalıdır.
Zehirlenmeler:
Kusturulur. Alınan maddenin sulandırılması için bolca oranda su ya da süt verilir. Şuur kaybı varsı havale geçiriyorsa yakıcı madde içti ise petrol ürünü içmiş ise kusturulmaz. Gaz zehirlenmelerinde hasta derhal açık havaya çıkarılmalı oksijen verilmelidir.
Böcek, Yılan Sokmaları:
Yara bolca su ile yıkanır. Hasta sakinleştirilir. Yara bölgesindeki şişliğin 5 er santimetre altından ve üstünden turnike uygulanır. Turnike venöz dolaşımı engelleyecek arteryel dolaşımı engellemeyecek şekilde sıkılmalıdır. Hastanın yürümesine izin verilmez. Isırılan extremite atele alınmalıdır. Isırılan alanda diş izleri içinde yarım santim derinliğinde kesi yapılır. Mecburi olmadıkça ağız kullanılmadan kanama sağlanır. İlkyardımın ABC si yönünden izlenir. Yılan serumu uygulanmak üzree hastaneye iletilir.
Soğuk ve Donma:
Yüzeyel soğuk çarpması: ten mumsu bir görünüm alır. Dokunmakla serttir. Ellerde küntlük hissedilir. Şişlik ve kabarcık olabilir. Hasta sıcak biryere alınır üşüyen bölge vücut ısısıyla ısıtılır. Direkt ısı membaı ile ısıtılmamalıdır. Ovmaktan masajdan kaçınılmalıdır.
Derin soğuk çarpması kısmi donma: dokunmakla his alınmaz. Travmadan kaçınılmalıdır. 37.7-40,5 C içinde ısıtılır. Kabarcıkların patlatılması tehlikelidir.
Herhangi bir kaza ya da yaşamı tehlikeye düşüren bir vaziyet karşısında sıhhat mensubunun yardımı sağlanıncaya kadar yaşamın kurtarılması yada durumun daha kötüye gitmesini önlemek amacıyla ilaçsız olarak meydana getirilen uygulamalara ilkyardım denir.
İlkyardımcı kişiler aldıkları eğitimlerle sıhhat mesleğine mensup kişilerin yetki ve sorumluluklarını kazanmadıklarını bilmelidirler. İlkyardım eğitimi kişilere sıhhat mensubunun yetkisinde bulunan bir takım uygulamaları yapabilme yetkisi vermeyecektir.
İlkyardımcı uygulamalarda kati karar verme yetkisinin sıhhat çalışanında bulunduğunu bilmelidir. Onun yardımcısı durumunda hareket etmeli ve tartışmamalıdır. Hasta en yakındaki sıhhat kuruluşuna götürülmeli uzak hastanelere götürülmeye çalışılmamalıdır.
İlk yardım meydana getiren kişinin özellikleri:
Sakin olmalıdır, telaşa kapılmamalıdır. Hasta ile onu rahatlatacak tonda konuşmalıdır. Hiçbir vakit kendi can güvenliğini tehlikeye atmamalıdır. Kendi can güvenliğini aldıktan sonrasında müdahale etmelidir. Çevrede bulunanları organize etmeli (polis, itfaiye, ambulans çağırma mevzusunda) Hastaya müdahalede ehemmiyet sırasını iyi bilmeli mesela nefes almayan bir hastanın ayağında kanayan bir yara ile uğraşmamalıdır.
İlk yardım ilkeleri ve öncelikler:
Öncelikli gaye yaralı kişinin yaşamının korunması ve mevcut sıhhat durumunun daha kötüleşmesini önlemektir. Kanaması olan bir hastanın kan kaybı devam ettikçe mevcut şartları da kötüleşecektir. Kanama durdurulursa mevcut vaziyet korunmuş olur ve sıra iyileşmeyi kolaylaştırıcı önlemlere gelir. Mesela yara su ve sabunla yıkanır ise enfeksiyon oluşma riski azalır ve iyileşme hızlanmış olur.
Hastanın boynunu sıkan kravat düğme vs. benzer biçimde şeyler gevşetilir. Solunum denetim edilir. Durmuş ise suni solunum yapılır. Hastanın kalbi denetim edilir. Eğer kalp atımı yok ise gecikmeden kalp masajı uygulanır. Kanama kontrolü yapılır kanama var ise bir süre sonra anlatılacak olan tekniklerle durdurulur.
Çevredekilerin hastanın başına toplanıp onu huzursuz edecek şekilde konuşmaları engellenir. Kazazede kendine gelse, kendini iyi hissetse dahi durumundan güvenli olunmadan ayağa kalkmasına izin verilmemelidir. Bilici kapalı hastalara ağızdan hiçbir yiyecek yada içecek verilmez. Hastanın üstüne bir battaniye örtülerek ısıtılması gereklidir. Kaza ortam koşullarına bağlı ise derhal ortamdan uzaklaştırılmalıdır (mesela gaz zehirlenmesi) ama bu şekilde bir niçin yoksa hastanın yerinden kıpırdatılmaması esastır. Kırık var ise kırık bölgesi hareketsiz bırakılır. Şok var ise şokla savaşılır. Bilinci açık ise sakinleştirilir. Hastanın ağzında toz toprak kırık diş vs. olabileceği akla getirilmeli ve temizlenmelidir. Hastaya turnike uygulanmış ise bu bildirilmelidir. İlkyardımcının kaza yerinde kalmasını gerektirecek bir niçin yoksa hastaneye kadar yaralı ile beraber gitmelidir.
İlkyardımın A B C si:
A: Hava yolunun açılması
B: Solunumun düzenlenmesi
C: Dolaşımın sağlanması
Hastaya saplanmış herhangi bir şey var ise bu tür şeyler çıkartılmaz.çıkartılmaya çalışılırsa hasta ölebilir. Ameliyatla hastanede çıkartılır. Mümkünse kesilir ya da sökülür. Elbiselerin çıkartılmasında hırpalayıcı hareketlerden kaçınılmalıdır. Ilkin sağlam kol ve bacak çıkartılır. Hırpalanma olacaksa kesilip çıkartılmalıdır. Yanık olan bölgelerde elbiseler kesinlikle sıyrılmamalı kesilip çıkartılmalıdır.
Hastanın ya da ilkyardımcının yaşamını tehdit eden bir vaziyet yoksa hastanın şartları denetim altında değilse hareket ettirilmemelidir taşımaya en elverişi araç sedyedir.
Şuur Kaybı ve Koma:
Şuur kapalı kişilerde 5 duyu ile idrak etme ortadan kalkar. İleri derecede komada ise ağrılı uyaranlara çözüm veremez.bilinci kapalı kişiler.
1- Yardım isteyemez.
2- Dikkatli değerlendirilemez ise ölü sanılabilirler.
3- Nedene yönelin tahmin yaşam kurtarabilir.
4- Kolayca zarar görebilirler.
5- Solunum yolu tıkanmış olabilir.
6- Hasta kusabilir kusmuk solunum sistemine kaçabilir.
7- Refleksler ortadan kalkmıştır.
En ileri şuur yitirilmesine koma denir. Türlü nedenlerle oluşabilir. İlk olarak hava yolu açılır. Nefes alıyor ise koma duruşuna getirilir. Nefes almıyor ise suni solunum başlanır. Nabız denetim edilir. Kalp durmuş ise suni solunumla beraber kalp masajı ile beraber suni solum devam ettirilir. Kalp ve solunum geri döndükten sonrasında koma duruşuna getirilerek hastaneye nakledilir.
Kafa travmalarına bağlı komalar:
Beynimiz sarsıntısı, zedelenme, kanama koma sebebi olabilir. Kaza sonrası kulaktan ya da burundan kan ya da ak bir sıvı gelmesi kırık riskini ve ileri derecede beynimiz sarsıntısını gösterir. Kafa travmasına uğrayan kişinin muayenesi düzgüsel olsa dahi 24 saat süre ile yalnız kalmamalıdır. Derin uykuya dalar ve uyanmazsa, fışkırır tarzda kusarsa en yakın hastaneye götürülmelidir. Bu süre içinde ağrı-sancı kesici ve uyku ilacı verilmemelidir.
Ölüm:
Çevre ile anlamlı haberleşme-iletişim kurma kabiliyeti kaybolur. Şuur kaybı ve hava yolu tıkanıklığı bu durumu izler dil kökü geriye kayarak nefes borusunun ağzını kapatır. Bir süre sonra solunum durur. Solunum ile sağlanan oksijenin kesilmesinin 1-2 dk peşinden kalpte durur. Kalbin durmasına klinik ölüm denir. Kalbin durması ile tüm hücrelere oksijen gitmesi engellenir. Oksijensizliğe en hassas hücreler beynimiz hücreleridir. 4-6 dk sonrasında beyinde geri dönüşü olmayan doku ölümü olur. Beynimiz hücreleri öldükten sonrasında kalp çalışacak olursa şahıs bitkisel hayata girer. Soğukta beynimiz ölümü gecikebilir. İlkyardımcı kişinin ölüp ölmediğini değerlendirmelidir. Nabız alınmıyorsa (boyundan, bilekten, kasıktan) kulak göğse dayanıp dinlendiğinde ses duyulmuyorsa. Nefes almıyorsa, gözler mat bulanık ve kaymış durumda ise her iki gözbebeği de ileri derecede genişlemişse vücut gittikçe soğuyorsa ölmüş anlamına gelir.
Görüldüğünden daha mühim olan durumlar:
- Şuur kaybı
- İç kanama olasılığı kuşkusu
- Püskürür tarzda kusma kafaya darbe ulaştıktan sonra ya da darbe ile beraber şuur kaybı olması.
- Delici yaralar
- Eklemlere yakın yaralanmalar
- Kırık olasılığı
- Göz yaralanmaları
- Elektirik çarpması
- Etkeni bilinmeyen zehirlenmeler
Oksijen eğer olmazsa hücreler kaçınılmaz olarak ölürler. Beynimiz hücreleri oksijene en hassas olanlardır. Çoğu zaman oksijensizliğe 3 dk dayanabildiği kabul edilir. Kalp hücreleri oksijensizliğe 20-30 dk dayanabilirler. Ten ve tırnaktaki hücreler oksijensizliğe en fazlaca dayanan hücrelerdir. Solunum dakikada 12-20 kez olur. Ve beynimiz sapı tarafınca denetim edilir. Solunum yolu tıkanırsa 2 dk içinde şuur kaybı olur. 5-10 dk içinde kalp durur. Hava yolu tıkanıklığına dilin geri kaçması, yabancı cisimler nefes borusunun şişlikleri ve ödemi niçin olur.
Dil tabanının geriye sarkmasına bağlı tıkanıklıklarda hava yolu yöntemle açılabilir. Sırtüstü yatırılır. Kafa geri bükülür boyun desteklenerek kaldırılır. Boyun kırığı riski var ise yapılmamalıdır. Bebekler dede uygulanabilir.
Kafa bükülürken çene kaldırılması. Buda boyun kırığı riski var ise yapılmamalıdır.
üçlü havayolu manevrası: Kafa geri bükülürken çene öne çekilir alt dudak aşağı itilir.
Çeneye baskı yöntemi hasta sırtüstü yatarken çene öne çekilir kafa nötral durumda kalır. Boyun kırığı riskinde uygulanabilir.
Koma duruşu: Hasta sol yana çevrilir. Sol bacak ve kalça içe bükülür. Kafa kol üstünde yarı yüzüstü durumudur. Boyun kırığı tehlikesi var ise kullanılmaz.
Yabancı Cisim: Hasta aniden konuşamaz hale gelir. Nefes alamadığını belirten işaretler yapar. Hastanın öksürükle yabancı cismi çıkarabilmesi için akciğerlere kısmen hava girmesi gereklidir.
Sırta darbe yöntemi ile kürek kemiklerinin arasına el tabanı ile 4 kez sert darbe vurulur. Göğüsten desteklenmelidir.
Elle bası: Karnın üst kısmına ya da göğse bası yaparak sanki suni öksürük oluşturma durumudur. Çocuk ve bebeklerde karna baskı uygulanmamalı sırta darbe ve göğse baskı uygulanmalıdır.
Parmakla sıvazlama. Bu yöntemler etkisiz kaldı ise çene ve dil başparmak ve parmaklarla yukarı çekilir. Nefes borusunun ağzı görülür. Bu uygulama ile öksürük refleksi uyarılır elin işaret parmağı ile boğaza yakın cisimler çıkartılır. Başka bir cisim sokulmalıdır.
Solunumun Durması:
Solunumu durmuş kişilerde zaman kaybetmeden suni solunuma geçilmeli buda ağızdan ağza ya da ağızdan buruna hava verilerek yapılmalıdır. Büyük bölümü vakit suda boğulmalarda hastanın midesindeki ve akciğerindeki suyu çıkartmak için gereksiz yere vakit kaybedilmektedir. Oysaki midedeki suyun herhangi bir ziyanı yoktur. Akciğerdeki suyunda çıkarılması mümkün değildir.
Hasta sert bir zemine sırt üstü yatırılır. Ağız içi sıvazlanarak içinde kusmuk, toprak, yosun, kırık diş, takma diş vs var ise çıkartılır. Çene yukarı çekilirken kafa hafifçe geri yatırılır. Ağızdan solunum yapılacaksa burun burundan yapılacaksa ağız kapatılır. Derin nefes alınır. Çapraz olarak ağız ağza yerleştirilir. Göğsün kabarmasına yetecek kadar nefes verilmelidir. Kafa yana çevrilerek tekrardan nefes alınır. Bu işlem 3-4 sn de bir tekrarlanır. Hastanın kendi solunumu gelene kadar tekrarlanır.
Kalp Durması:
Kalp Durmasında hastanın bilincinin kapalı bulunduğunu kalp atımlarının nabız hissedilmediğini görürüz. Uzunlukta şah damarı kalp atımlarının en kolay hissedildiği yerdir.
Kalp Masajı: Kesinlikle kalp durduğundan güvenli olduktan sonrasında yapılmalıdır. Hasta sert bir zemine sırt üstü yatırılır. Hastanın ayaklarının altına bir yastık konur. Kalbe kanın dönüşü kolaylaşır. Göğüs kemiğinin 1/3 alt kısmına gelecek şekilde el ayası altta başka el ayası alttaki elin üstünde olacak şekilde baskı uygulanır. Parmaklar göğse değmemelidir. Kollar dirsekten bükülmeden baskı uygulanır. Düzgüsel bir erişkinde göğüsün 4-5 santimetre aşağı inmesi yeterlidir. Dakikada 80-100 kez masaj yapılır. Her 5 kalp masajından sonrasında 1 kez suni solunum yaptırılır. Eğer tek şahıs var ise her 15 kalp masajından sonrasında 2 kez suni solunum yaptırılır.
Suda Boğulma:
İster tuzlu suda ister tatlı suda boğulma olsun yapılacaklar aynıdır. Boğulma esnasında nefes borusunun kasılmasına bağlı olarak çok az oranda su akciğere gider. Soğuk havada suda boğulanlarda 20-30 dk geçse dahi suni solunum ve kalp masajına başlanmalıdır.
Şok:
Kan dolaşımının etkin olarak çalışabilmesi için kalbin pompa görevini yapması, kapalı damar ağının ve dolaşım sisteminin bütünlüğünün korunması ve kafi oranda kan hacminin bulunması gereklidir. Bu bölümlerden herhangi birinde bir eksiklik olursa dokulara kan iletimi bozulacak ve şok oluşacaktır. Kalp dakikada ortalama 8 litre kanı damarlara pompalar. Kalp krizi, şiddetli kanamalar, çok fazla sıvı kayıpları, büyük yanıklar, çok fazla isal, kusma, karın içi iltihaplanmalar, karın ve başa şiddetli darbelerde çok fazla korku ve heyecanlanmalarda şok görülebilir.
Başlıca Şok Emareleri: Huzursuzluk, kaygı hali, çok fazla susama, dudakların kuruması, bulantı, kusma, soğuk ve nemli ten. Nabız zayıf ve hızlıdır. Solunum yüzeysel ve hızlıdır. Şuur bozulur, uyku hali ve komaya doğru giden evreler olabilir. Kan basıncında düşme olur.
Kanama Sebebiyle Olan Şokta İlk yardım: Kan kaybı olunca vücut bu durumu kendi çabalarıyla önlemeye çalışır. Damarlar büzülür ve daralır.kalp atımı hızlanır. Eğer bu tür şeyler etkili olmaz kan kaybı devam ederse şok gelişir. Kan kaybı durdurulmalı ve ilkyardımın ABC si yerine getirilmelidir. Eğer olanak var ise hastaya oksijen verilmelidir. Ayaklarının altına bir yastık konularak ayaklar yükseltilir. Oldukça fazla yükseltilmemeli solunum sıkıntısı oluşabilir. Şoktaki hastaya ağızdan hiçbir şey verilmez. Çok susamış ise ıslak pamukla ağız silinir. Kırık var ise durağan hale getirilmeli. Hastanın üstüne battaniye örtülerek üşümesi engellenmelidir.
Kanamalar:
Damarlar atardamar, toplardamar, kılcal damar olarak ayrılmıştır. Atardamarlar kalpten dokulara kan taşıyan damarlardır. Atardamarlarda tazyik yüksektir ve her kalp atımıyla daha da yükselir.kılcal damarlar dokular arası dağılmış olan minik ince damarlardır. Toplar damarlar ise dokulardan kanı yeniden kalbe getiren damarlardır.negatif bir tazyik vardır ve devamlı bir kan akımı vardır.
Atardamar kanamalarında kan nabızla beraber kan ritmik olarak fışkırır. Kısa sürede çok oranda kan yitirilmesine niçin olabilir. Toplardamar kanaması ise daha yavaştır ama süreklidir.
Kanama Tedavisi:
1- Doğrudan Bası uygulama: En rahat ve en etkili yoldur. Kanayan bölgenin üstüne mikropsuz bir gazlı bez ile el ayası ile baskı uygulanır. Kanama sebebiyle bezin dış kısmı ıslanırsa bez kaldırılmadan üstüne bir bez daha konarak baskı uygulanır.
2- Tazyik Noktalarına Baskı: Büyük damarların kolayca bastırılarak kan akımının kesilebileceği noktalarına baskı uygulanarak kanama durdurulabilir bu tür şeyler çoğu zaman nabız noktalarıdır.
3- Turnike Ya da Boğucu Sargı Uygulaması: Turnike uygulaması istenen bir uygulama değildir. Tüm yollar denendikten sonrasında kanama durmazsa uygulanmalıdır. Alttaki dokuları ezme damar ve sinirlere kalıcı zararlar verme riski vardır. Turnike ince olmamalıdır. Genişliği 7-8 santimetre olmalıdır. Sıkıştırma işlemi kanama durana kadar yapılmalıdır. Daha çok sıkılmaz 15 dk da bir gevşetilmeli ve kan geçişi sağlanmalıdır. Elbise kolları vs turnikeyi ötmemelidir. Hastaya turnike uygulanmış olduğu belirtilmelidir. Dikkatli olunmalıdır.
Ufak dış kanamalar: kısa süreli tazyik uygulama kolayca pıhtılaşmayı sağlar hiçbir vakit yaradaki pıhtı silinmez. Yara kirli ise su ve sabunla yıkanır. Yaranın üstüne mikropsuz sargı bezi ile baskı uygulanır. yara kolda elde ya da bacakta ise kalp seviyesinden yukarı kaldırılırsa kanama durması kolaylaşır. Yaraya herhangi bir ilaç vs. sürülmemelidir.
Büyük Dış Kanamalar: Kanama oldukça fazla olursa şok gelişebilir. İlkyardımın ABC si unutulmamalıdır. Kanama durdurulmaya çalışılır. Gerekirse turnike uygulanır.
Kol ve Bacak Kopmaları: Kopan kol ve bacak benzer biçimde uzuvların yerine dikilmesi mümkündür. Güdük kısmına baskı uygulanarak kanama durdurulur. Kopan kısımlar plastik bir poşet içinde buz dolu bir kaba konur. Buz ile direkt temas engellenmelidir. Hasta derhal en yakın sıhhat kuruluşuna iletilmelidir.
İç Kanmalar: Vücut boşluklarına olan kanamalardır. Karın içi, göğüs içi ya da kafa içi kanamalardır. Biriken kan dışarı akmıyor olsa da damar içinden yitik olduğundan şok gelişebilir. Büyük kemik kırıklarında mühim oranda kan kayıpları olabilmektedir.
Hasta başı alt tarafta ayakları hafifçe yükseltilerek yatırılır. Boğazını sıkan şeyler kravat düğme vs. gevşetilir. Hasta rahatlatılmaya çalışılır. Şok önlenmeye çalışılır. Hastada başka yaralanma ve darbe olup olmadığı denetim edilir. Şuur kapanır ise kalp atımı ve solunum var ise koma yatışına getirilir. üstüne battaniye örtülerek üşümesi engellenir. En yakın sıhhat kuruluşuna iletilir.
Delici Göğüs Yaralanmaları: Derhal göğüsteki delik kapatılır. Göğüs içinde kanama var ise hasta sıhhat kuruluşuna yarı oturur şekilde iletilmelidir.
Burun Kanamaları: Eğer kafatası kırığından kuşkulanılıyorsa burun kanamasını durdurmak için uğraşılmamalıdır. 35 yaş üstünde burun kamalarında yüksek gerilim akla gelmelidir. Hasta oturtulur sakinleştirilir. Başı öne eğilerek kendisine burun delikleri sıkıca tutturulur. Gerekirse buruna buz torbası uygulanabilir. 30 dk üstünde devam ederse sıhhat kuruluşuna iletilmelidir.
Kulak Kanamaları: Kafa darbesi sonucu olursa çok önemlidir. Kanama dış kulak ya da iç kulaktan olabilir. Hasta yarı oturur pozisyonda kafa kanayan tarafa eğilir. Kulk ilaçsız ve mikropsuz bir sargı bezi ile sarılmış olur.
Saçlıderi Kanamaları: Mühim oranda kanama olur. Kafatası kırığı olabileceği unutulmamalıdır. Şuur kaybı var ise bu olasılık yüksektir. Direkt bası uygulanarak denetim altına alınabilir. İçinde yabancı cisim var ise direkt bası uygulanmamalıdır. Simit sargı konulur.
YARALAR:
Deriye gelen darbeler soncu kapalı doku zedelenmeleri olabilir. Bu durumda ağrı-sancı ve şişlik meydana gelebilir. Kimi zaman morarma ve şişlik içinde kan birikebilir. Şiş olan mıntıkaya sıkı bandaj uygulanır soğuk uygulanır. Yalnız bandaj kan dolaşımını engelleyecek derecede sıkı olmamalıdır. Açık yaralarda tetanos riski unutulmamalıdır bu niçin tetanos aşısı yapılmalıdır.
YANIKLAR:
1. aşama yanık: yüzeysel yanıktır.kızarıklık ve ağrı-sancı vardır. İz bırakmadan 1 haftada iyileşir.
2. aşama yanık: ten ve ten altı dokularda yanmıştır. Benekli kırmızı renkli kabarcık oluşumu vardır. Derideki sinir uçları da ziyan olmuştur. Enfeksiyon gelişmezse 2-3 hafta da iyileşir.
3. aşama yanık: Ten tamamen yanmıştır. Alttaki kas tabakasına kadar uzanır.
Tehlikeli yanıklar: Vücudun %30 dan fazlasının yanması, solunum sistemini içine alan yanıklar, vücudun %10 dan fazlasında 3. aşama yanık olması, yüz, el, genital bölge yanıkları, göz yanıkları, derin asit ve elektrik yanıkları, uzunluğunda halka şeklinde yanıklar.
Yanık yüzeye hiçbirşey örtülmez. Soğuk su ağrıyı azaltır. Kabarcıklar patlatılmaz yanık alanındaki kolye yüzük bilezik vs. çıkartılmalıdır. Elbiseler kesilerek çıkartılmalı sıyrılmamalıdır.
Kimyasal Yanıklar: Etken hızla uzaklaştırılmalı 10-20 dk bolca su altında tutulmalıdır. Bir süre sonra yumuşak sabunla yıkanır. Sönmemiş kireç su ile karşılaştığında yakıcı tesir gösterir. Tozlar fırça ile alındıktan sonrasında bolca su ile yıkanır.
Elektirik yanığından şüphelenilen her hasta şartları düzgüsel olsada hastanede değerlendirilmelidir.
SARGI VE ATELLER:
Sargıların çok sıkı ve gevşek sarılmaması gerekir. El ve ayak parmakları dışarıda duracak şekilde sarılmalıdır. Parmaklarda uyuşma karıncalanma morarma olduğu görülürse sargı sıkı sarılmış anlamına gelir. Sargılar mikropsuz olmalıdır.
Ateller ise herhangi bir vücut bölgesini hareketsiz olarak bırakmak için kullanılan desteklerdir. Kırık bacağa sağlam bacağı kırık kola gövdeyi yardım yapmakta mümkündür. Mümkünse şişme ateller kullanılmalı bu tür şeyler kırığı her yönden desteklerler. Yine yeniden kullanılabilirler.
Kırık çıkık ve incilmelerde ilkyardım:
Kemik üstüne darbe gelen yada zorlanma olan bölgelerde ağrı-sancı, şişme, kabarıklık, olağan dışı görünüm, şekil bozukluğu, eklem olmayan yerde eklem görünümü, kol ya da bacağın uzunluğunda kısalma, yarada kırık uçlarının görülmesi. O bölümde kırık bulunduğunu gösterir.
Kırık olup olmadığını belirlemeden hasta yerinden oynatılmamalıdır. Eğer hasta kırık bölgesi hareketsiz hale getirilmeden kıpırdatılmaya çalışılırsa kırık uçları kemiğe yakın ya da paralel uzana damar ve sinirlere zarar verebilir. Hasta taşınmadan ilkin kırık atele alınmalıdır. Kırığın ilerisindeki nabız denetim edilmelidir. Atel kırığa yakın yerdeki eklemide hareketsiz hale getirmelidir. Açık kırıklarda kanama denetim altına alınır. Kırık bölgesinde kopmuş kemik parçaları var ise dokunulmaz, kırık uçları uçuca getirilmeye çalışılmaz. Hastaneye nakledilirken ağızdan yiyecek verilmemelidir. Çünkü hasta ameliyat olacaksa bundan dolayı gecikebilir.
Çıkıklar:
Hareketle artan ağrı-sancı olur. Yapısal biçim bozukluğu olur. Duyarlılık vardır. Şilik erken dönemde olmayabilir. Hareket kısıtlılığı olabilir. Anatomik yapıyı iyi bilen kişiler tarafınca oturtulması gerekir. Burkulmalarda eklem sabitleştirilir ve hastaneye iletilir.
Boyun Kırığı: Kafası üstüne düşen kafasına darbe gelen herkeste boyun kırığı akla gelmelidir. Birdenbire frenlerde kamçı hareketi sonrasında boyun kırığı oluşabilir. Hastanın boynu boyunlukla desteklenmelidir. Hasta yerinden oynatılmamalı bu mevzuda eğitim görmüş personelce taşınmalıdır.
Zehirlenmeler:
Kusturulur. Alınan maddenin sulandırılması için bolca oranda su ya da süt verilir. Şuur kaybı varsı havale geçiriyorsa yakıcı madde içti ise petrol ürünü içmiş ise kusturulmaz. Gaz zehirlenmelerinde hasta derhal açık havaya çıkarılmalı oksijen verilmelidir.
Böcek, Yılan Sokmaları:
Yara bolca su ile yıkanır. Hasta sakinleştirilir. Yara bölgesindeki şişliğin 5 er santimetre altından ve üstünden turnike uygulanır. Turnike venöz dolaşımı engelleyecek arteryel dolaşımı engellemeyecek şekilde sıkılmalıdır. Hastanın yürümesine izin verilmez. Isırılan extremite atele alınmalıdır. Isırılan alanda diş izleri içinde yarım santim derinliğinde kesi yapılır. Mecburi olmadıkça ağız kullanılmadan kanama sağlanır. İlkyardımın ABC si yönünden izlenir. Yılan serumu uygulanmak üzree hastaneye iletilir.
Soğuk ve Donma:
Yüzeyel soğuk çarpması: ten mumsu bir görünüm alır. Dokunmakla serttir. Ellerde küntlük hissedilir. Şişlik ve kabarcık olabilir. Hasta sıcak biryere alınır üşüyen bölge vücut ısısıyla ısıtılır. Direkt ısı membaı ile ısıtılmamalıdır. Ovmaktan masajdan kaçınılmalıdır.
Derin soğuk çarpması kısmi donma: dokunmakla his alınmaz. Travmadan kaçınılmalıdır. 37.7-40,5 C içinde ısıtılır. Kabarcıkların patlatılması tehlikelidir.
Evinizdeki Sessiz Tehlikeler
Banyoda
Islak bez, sabun ve deterjan, şampuan, sıcak su, tıraş bıçağı, saç kurutucusu, makas, elektrikli tıraş makinası, priz, cam karpuz, ampul, ayna, lavabo seramiği, çamaşır makinesi, şofben, elektrikli ısıtıcı benzer biçimde.
Oturma Odasında
Elektrik anahtarları, prizler, cam sehpa, cam eşya, soba, ısıtıcılar, çeşitli seramik eşya, avize, bir takım zehirli ev bitkileri (diffenbahia) benzer biçimde.
Çocuk Odasında
Top, minik parçalı oyuncaklar, paten, yayla kurulan oyuncaklar, patlayıcı oyuncaklar (maytap, çatapat vb.), vurucu oyuncaklar (ucu sivri oklar) benzer biçimde.
Depo Alanları ve İş Odasında
üst üste dengesiz dizilmiş ağır nesneler (odun vb.), balta, keser, burgu, tornavida, testere, çekiç, tüm elektrikli hobi aletleri, av silahları, fişek, barut, kapsül, solvent (tiner, gazyağı vb.) ve boyalar, ısı yürüyerek araçlar (ütü, soba vb.) benzer biçimde.
Mutfakta
Kibrit, çakmak, tüp gaz, cam eşya, çatal, bıçak, tirbüşon, tabak - çanak, ağır metal tencere, rende, tüm elektrikli ev aletleri benzer biçimde.
Evimizdeki Güvenliğiniz İçin Vazgeçmemeniz Ihtiyaç duyulan Hazırlıklar Neler Olmalıdır?
Hazırlıklı olun!
Acil merkezlerle ilgili tem telefon numaralarını telefonun yanında görünebilir bir mekanda bulundurun!
155 Polis İmdat
110 İtfaiye
112 Hızır Acil
Kendinize ve ailenize ait mühim sıhhat bilgilerini kolayca görülebilir bir yere yazın (kan grubu, alerji, şeker, böbrek nakli, by - pass, hemofili, hipertansiyon, kalp yetmezliği.)
- Sıhhat kontrolleriyle ilgili hiçbir belgeyi atmayın, dosyalayın.
- İlk yardım kurallarını öğreniniz ve sık sık tekrarlayın.
Bu nedenle elinizdeki kitapçığın ilgili bölümlerini okuyun. Lüzumlu bulunduğunu fikrediyorsanız sivil ya da resmi kuruluşların düzenlemiş olduğu ilk yardım kurslarına katılabilirsiniz. üniversiteler, mahalli idareler, acil tıp dernekleri bu benzer biçimde kursları periyodik olarak düzenlemektedirler.
- Ev ya da apartman numaranız dışarıdan kolayca okunabilmelidir.
- Kronik bir hastalığınız var ise buna ait detayları yakınlarınıza bildirin, künye ya da cüzdanınızda taşıyın. Devamlı olarak kullanmak mecburiyetinde olduğunuz insülin, kalp hipertansiyon, hormon ilaçlarını; kanama probleminiz var ise bu durumu tedavi etmek için kullandığınız ilaçları kolayca anlaşılabilir bir biçimde sıhhat dosyanıza kaydedin.
- Donanımı eksiksiz bir sıhhat çantası bulundurun.
Donanımı Eksiksiz Bir Sıhhat Çantasında Olması Gerekenler
25 santimetre'lik lastik turnike
1 tane 10'luk steril enjektör
1 tane makas
1 tane penset
10 tane büyük boy çengelli iğne
1 tane 5 x 5 santimetre'lik flaster
5 tane 5 x 5 santimetre'lik steril tampon
5 tane 10 x 10 santimetre'lik steril tampon
1 tane 50x50 santimetre'lik kare bez (üçgen askı yapmak için)
1 tane antibiyotikli merhem
1 şişe 30 cc yara temizleme çözeltisi (battikon)
1 çift steril lastik ameliyat eldiveni
2 tane 15x20 santimetre ebatında plastik poşet
2 tane 10 santimetre eninde sargı bezi (rulo)
1 tane 10 santimetre'lik elastik bandaj
1 tane minik paket hidrofil pamuk
1 tane tebeşir
Evimizde En Çok Karşılaştığımız “Ev Kazası†Ne?
Aygaz'ın, “Aygaz ev kazalarına karşı uyarıyor!†kampanya kapsamında yaptırdığı araştırmaya nazaran; “Yanma ve haşlanmalar mevzusunda meydana getirilen hatalarâ€, ev kazalarına neden olan hatalar sıralamasında %14,10 ile ilk sırada yer aldı.
LPG sektörünün öncü kuruluşu Aygaz'ın araştırma şirketi Strateji Mori'ye yaptırdığı araştırma, kampanya kapsamında iki senedir sürdürülen Halk Eğitim Merkezi Seminerleri'ne katılan 350 ev hanımı içinde yapılmış oldu. Araştırma sonucunda; hanımefendilerin %14,10'unun yanıklara buz konulmasından diş macunu sürülmesine, ocak üstünde kaynayan tencere ve çaydanlık bırakılmasına kadar pek çok hata yapmış olduğu belirlendi.
Öte taraftan Aygaz'ın HEM Seminerleri'ne katılan ev bayanları içinde yaptırdığı araştırma sonucunda;
Yanma ve haşlanmalar mevzusunun yanısıra, elektrikli ev aletlerinin kullanılması, elektrik prizlerine ıslak elle dokunulması, elektrikli aletlerin prizde bırakılması benzer biçimde hata yapanların oranının ise %8 bulunduğunu belirleyen araştırmaya nazaran; %7,3 oranında şohben kazaları, %6,1 oranında kesici ve delici yaralanmalar, %0,3 oranında düşmeler ve kırılmalar, %0,3 oranında zehirlenmeler, mevzusunda hata yapılıyor.
İlk yardımın öneminin ve ilk yardım uygulamalarının bilinmemesi, kazalara karşı alınacak önlemlerin bilinmemesi, dedantörün kullanımının bilinmemesi, marka ayırt etmeksizin tüp satın alınması, tüp takarken gaz kaçağı kontrolünün kibritle / ateşle yapılması, gaz bittiğinde tüpün yana çevrilmesi, sallanması ve gaz kaçağı olduğunda elektrik düğmesine dokunulması benzer biçimde mevzularda meydana getirilen hataların ise toplam % 31,5 bulunduğunu ortaya koyan araştırma, bilhassa ev kadınlarının ve 7 yaş altı evlatların karşı karşıya bulundukları tehlikenin boyutlarını gözler önüne serdi.
İki senedir sürdürdüğü “Aygaz ev kazalarına karşı uyarıyor!†kamyanyası kapsamında ortalama 400 bin ev hanımını ve kazaları ve LPG mevzusunda bilinçlendiren Aygaz; yanmalar ve haşlanmalardan korunmak için kibrit, çakmak ve ateş yakma gereçlerinin ortalıkta bırakılmaması mevzusunda tüketicileri uyarıyor.
Banyoda
Islak bez, sabun ve deterjan, şampuan, sıcak su, tıraş bıçağı, saç kurutucusu, makas, elektrikli tıraş makinası, priz, cam karpuz, ampul, ayna, lavabo seramiği, çamaşır makinesi, şofben, elektrikli ısıtıcı benzer biçimde.
Oturma Odasında
Elektrik anahtarları, prizler, cam sehpa, cam eşya, soba, ısıtıcılar, çeşitli seramik eşya, avize, bir takım zehirli ev bitkileri (diffenbahia) benzer biçimde.
Çocuk Odasında
Top, minik parçalı oyuncaklar, paten, yayla kurulan oyuncaklar, patlayıcı oyuncaklar (maytap, çatapat vb.), vurucu oyuncaklar (ucu sivri oklar) benzer biçimde.
Depo Alanları ve İş Odasında
üst üste dengesiz dizilmiş ağır nesneler (odun vb.), balta, keser, burgu, tornavida, testere, çekiç, tüm elektrikli hobi aletleri, av silahları, fişek, barut, kapsül, solvent (tiner, gazyağı vb.) ve boyalar, ısı yürüyerek araçlar (ütü, soba vb.) benzer biçimde.
Mutfakta
Kibrit, çakmak, tüp gaz, cam eşya, çatal, bıçak, tirbüşon, tabak - çanak, ağır metal tencere, rende, tüm elektrikli ev aletleri benzer biçimde.
Evimizdeki Güvenliğiniz İçin Vazgeçmemeniz Ihtiyaç duyulan Hazırlıklar Neler Olmalıdır?
Hazırlıklı olun!
Acil merkezlerle ilgili tem telefon numaralarını telefonun yanında görünebilir bir mekanda bulundurun!
155 Polis İmdat
110 İtfaiye
112 Hızır Acil
Kendinize ve ailenize ait mühim sıhhat bilgilerini kolayca görülebilir bir yere yazın (kan grubu, alerji, şeker, böbrek nakli, by - pass, hemofili, hipertansiyon, kalp yetmezliği.)
- Sıhhat kontrolleriyle ilgili hiçbir belgeyi atmayın, dosyalayın.
- İlk yardım kurallarını öğreniniz ve sık sık tekrarlayın.
Bu nedenle elinizdeki kitapçığın ilgili bölümlerini okuyun. Lüzumlu bulunduğunu fikrediyorsanız sivil ya da resmi kuruluşların düzenlemiş olduğu ilk yardım kurslarına katılabilirsiniz. üniversiteler, mahalli idareler, acil tıp dernekleri bu benzer biçimde kursları periyodik olarak düzenlemektedirler.
- Ev ya da apartman numaranız dışarıdan kolayca okunabilmelidir.
- Kronik bir hastalığınız var ise buna ait detayları yakınlarınıza bildirin, künye ya da cüzdanınızda taşıyın. Devamlı olarak kullanmak mecburiyetinde olduğunuz insülin, kalp hipertansiyon, hormon ilaçlarını; kanama probleminiz var ise bu durumu tedavi etmek için kullandığınız ilaçları kolayca anlaşılabilir bir biçimde sıhhat dosyanıza kaydedin.
- Donanımı eksiksiz bir sıhhat çantası bulundurun.
Donanımı Eksiksiz Bir Sıhhat Çantasında Olması Gerekenler
25 santimetre'lik lastik turnike
1 tane 10'luk steril enjektör
1 tane makas
1 tane penset
10 tane büyük boy çengelli iğne
1 tane 5 x 5 santimetre'lik flaster
5 tane 5 x 5 santimetre'lik steril tampon
5 tane 10 x 10 santimetre'lik steril tampon
1 tane 50x50 santimetre'lik kare bez (üçgen askı yapmak için)
1 tane antibiyotikli merhem
1 şişe 30 cc yara temizleme çözeltisi (battikon)
1 çift steril lastik ameliyat eldiveni
2 tane 15x20 santimetre ebatında plastik poşet
2 tane 10 santimetre eninde sargı bezi (rulo)
1 tane 10 santimetre'lik elastik bandaj
1 tane minik paket hidrofil pamuk
1 tane tebeşir
Evimizde En Çok Karşılaştığımız “Ev Kazası†Ne?
Aygaz'ın, “Aygaz ev kazalarına karşı uyarıyor!†kampanya kapsamında yaptırdığı araştırmaya nazaran; “Yanma ve haşlanmalar mevzusunda meydana getirilen hatalarâ€, ev kazalarına neden olan hatalar sıralamasında %14,10 ile ilk sırada yer aldı.
LPG sektörünün öncü kuruluşu Aygaz'ın araştırma şirketi Strateji Mori'ye yaptırdığı araştırma, kampanya kapsamında iki senedir sürdürülen Halk Eğitim Merkezi Seminerleri'ne katılan 350 ev hanımı içinde yapılmış oldu. Araştırma sonucunda; hanımefendilerin %14,10'unun yanıklara buz konulmasından diş macunu sürülmesine, ocak üstünde kaynayan tencere ve çaydanlık bırakılmasına kadar pek çok hata yapmış olduğu belirlendi.
Öte taraftan Aygaz'ın HEM Seminerleri'ne katılan ev bayanları içinde yaptırdığı araştırma sonucunda;
Yanma ve haşlanmalar mevzusunun yanısıra, elektrikli ev aletlerinin kullanılması, elektrik prizlerine ıslak elle dokunulması, elektrikli aletlerin prizde bırakılması benzer biçimde hata yapanların oranının ise %8 bulunduğunu belirleyen araştırmaya nazaran; %7,3 oranında şohben kazaları, %6,1 oranında kesici ve delici yaralanmalar, %0,3 oranında düşmeler ve kırılmalar, %0,3 oranında zehirlenmeler, mevzusunda hata yapılıyor.
İlk yardımın öneminin ve ilk yardım uygulamalarının bilinmemesi, kazalara karşı alınacak önlemlerin bilinmemesi, dedantörün kullanımının bilinmemesi, marka ayırt etmeksizin tüp satın alınması, tüp takarken gaz kaçağı kontrolünün kibritle / ateşle yapılması, gaz bittiğinde tüpün yana çevrilmesi, sallanması ve gaz kaçağı olduğunda elektrik düğmesine dokunulması benzer biçimde mevzularda meydana getirilen hataların ise toplam % 31,5 bulunduğunu ortaya koyan araştırma, bilhassa ev kadınlarının ve 7 yaş altı evlatların karşı karşıya bulundukları tehlikenin boyutlarını gözler önüne serdi.
İki senedir sürdürdüğü “Aygaz ev kazalarına karşı uyarıyor!†kamyanyası kapsamında ortalama 400 bin ev hanımını ve kazaları ve LPG mevzusunda bilinçlendiren Aygaz; yanmalar ve haşlanmalardan korunmak için kibrit, çakmak ve ateş yakma gereçlerinin ortalıkta bırakılmaması mevzusunda tüketicileri uyarıyor.
Evimizdeki Güvenliğiniz İçin Vazgeçmemeniz Ihtiyaç duyulan Hazırlıklar Neler Olmalıdır?
Hazırlıklı olun!
Acil merkezlerle ilgili tem telefon numaralarını telefonun yanında görünebilir bir mekanda bulundurun!
155 Polis İmdat
110 İtfaiye
112 Hızır Acil
Kendinize ve ailenize ait mühim sıhhat bilgilerini kolayca görülebilir bir yere yazın (kan grubu, alerji, şeker, böbrek nakli, by - pass, hemofili, hipertansiyon, kalp yetmezliği.)
- Sıhhat kontrolleriyle ilgili hiçbir belgeyi atmayın, dosyalayın.
- İlk yardım kurallarını öğreniniz ve sık sık tekrarlayın.
Bu nedenle elinizdeki kitapçığın ilgili bölümlerini okuyun. Lüzumlu bulunduğunu fikrediyorsanız sivil ya da resmi kuruluşların düzenlemiş olduğu ilk yardım kurslarına katılabilirsiniz. üniversiteler, mahalli idareler, acil tıp dernekleri bu benzer biçimde kursları periyodik olarak düzenlemektedirler.
- Ev ya da apartman numaranız dışarıdan kolayca okunabilmelidir.
- Kronik bir hastalığınız var ise buna ait detayları yakınlarınıza bildirin, künye ya da cüzdanınızda taşıyın. Devamlı olarak kullanmak mecburiyetinde olduğunuz insülin, kalp hipertansiyon, hormon ilaçlarını; kanama probleminiz var ise bu durumu tedavi etmek için kullandığınız ilaçları kolayca anlaşılabilir bir biçimde sıhhat dosyanıza kaydedin.
- Donanımı eksiksiz bir sıhhat çantası bulundurun.
Donanımı Eksiksiz Bir Sıhhat Çantasında Olması Gerekenler
25 santimetre'lik lastik turnike
1 tane 10'luk steril enjektör
1 tane makas
1 tane penset
10 tane büyük boy çengelli iğne
1 tane 5 x 5 santimetre'lik flaster
5 tane 5 x 5 santimetre'lik steril tampon
5 tane 10 x 10 santimetre'lik steril tampon
1 tane 50x50 santimetre'lik kare bez (üçgen askı yapmak için)
1 tane antibiyotikli merhem
1 şişe 30 cc yara temizleme çözeltisi (battikon)
1 çift steril lastik ameliyat eldiveni
2 tane 15x20 santimetre ebatında plastik poşet
2 tane 10 santimetre eninde sargı bezi (rulo)
1 tane 10 santimetre'lik elastik bandaj
1 tane minik paket hidrofil pamuk
1 tane tebeşir
Çocuklarınızın ve Kendinizin Evimizdeki Güvenliğini Sağlamak İçin Ne Benzer biçimde Önlemler Almanız Gerekiyor?
- Çocuklar, büyüklerin hareketlerini izler ve onlar benzer biçimde davranmayı öğrenir. Emniyetli hareket ederek çocuğa örnek olunuz ve iyi mi davranması icap ettiğini sık sık anlatın.
- Evlatları yalnız bırakmayın. Ev kazalarındaki çocuk yaralanmalarının yüzde 90'ı çocuklar yalnızken oluşturur.
- Evde, dolu bulunan ve kilit altında olmayan tabanca muhafaza etmeyin.
- Yutulabilecek minik nesneleri ulaşabileceği bölgelere koymayın. Oynadığı oyuncaklardan parçaların çıkmaması için oyuncak seçimine dikkat edin.
- Plastik poşet, ip, kablo, iğne, çivi, bıçak, jilet, tornavida, kırılgan cam eşya benzer biçimde cisimleri ulaşabileceği alanlardan kaldırın.
Ihmal etmeyin ki, evlatların karşılaşacağı kazalardan erişkinler mesuldür.
Çocuklarınızın ve Kendinizin Güvenliğini Sağlamak İçin Evin Türlü Kullanım Alanlarında Alınabilecek Başka Önlemler:
Depo Alanları:
- Çiçek ilaçlarını, tüm aerosolleri evlatların ulaşamayacağı bir yere koyunuz, ateş yakma gereçlerini ortadan kaldırın.
- El aletleri de aynı kurala doğal olarak olmalıdır.
- Av silahlarını ve gereçlerini boş ve kilit altında tutun.
Genel Kullanım Alanları:
- Merdivenleri iyi aydınlatın.
- Emekleyen bebeğin merdivenden inmesini ya da merdivene çıkmasını engellemiş olan bariyerler kurun.
- Şömine, ocak, radyatör, kalorifer boruları, soba benzer biçimde ısı yürüyerek cihazların çevresinde, direkt teması engellemiş olan önlemler alın.
- Keskin köşeli ve uçlu mobilyaların bu bölgelerini yumuşak sünger ya da kumaşla kaplayın.
- Sildikten sonrasında yerlerin ve merdivenlerin ıslak olduğu mevzusunda ev halkını uyarın.
- Elektrik fişlerini emniyetli kapatıcılarla kapayın.
- Perde iplerini erişilecek düzeyde bırakmayın.
- Pencereler kapalı mı? Balkon kapısı açık kalabilir, dikkat!
- Plastik torbaları ortadan kaldırın.
- Evde yangın söndürücü var mı? Yoksa alın.
- Duman dedektörleriniz çalışır durumda mı?
- Evde devamlı sıcak su var ise lütfen derecesini 50 dereceden fazlaya ayarlamayın.
- Evde zehirli nebat bulundurmayın.
Mutfak:
- Yiyecekleri daima duvara yakın taraftaki ocak gözlerinde pişiriniz ya da ısıtın. Tavaların saplarını duvara paralel tutun.
- Tezgahın kenarına yakın bölgelere sıcak tencere, tabak, sıcak su kabı koymayın.
- Sıcak sıvıları çocuklardan uzak tutun.
- Kesici aletleri evlatların ulaşamayacağı bölgelere koyun.
- Bebek sandalyesini, soba, fırın ve benzeri ısıtıcıların yakınına koymayın.
- Kibrit ve çakmağı ortalarda bırakmayan.
- Kablo, uzatma fişi benzer biçimde gereçleri ortada bırakmayın.
- Dolap kapaklarını kapalı tutun.
- Temizlik malzemeleri ve gereçlerini ortalıkta bırakmayın.
- Bebeğe vereceğiniz mamanın sıcaklığını daima deneyin.
Banyo:
- Banyo kapısını kilitlemeyin.
- Şampuan, vb. maddeleri evlatların ulaşamayacağı bir yere koyun.
- Jilet, traş bıçağı vb. keskin maddeleri evlatların ulaşamayacağı bir yere koyun.
- Saç kurutucusu, elektrikli ısıtıcısı benzer biçimde elektrikli ev aletleri banyo küveti yakınında ya da fiş prize takılı olarak hiç bir zaman bulundurmayın.
- Kullanılmış sıhhat malzemelerini ve zamanı geçmiş ilaçları içine plastik poşet takılmış çöp kutusuna atın ve çöp kutusunun kapağını sıkıca kapatın.
- Banyo küvetinin tabanına kaymayı önleyen lastik bir paspas koyun.
- Banyo küvetinin yakınına sağlam bir tutunma demiri taktırın.
- Bebekleri ve evlatları banyoda yalnız bırakmayan.
Bebek Odası:
- Bebeğin yatağını ısıtıcı yüzeylere yakın tutmayınız.
- Bebeğin bahçe çubukları arası en fazla birbirlerinden 1 santimetre uzaklıkta olmalıdır.
- Bebeğin çarşafı yatağının altına yeterince kıvrılabiliyor mu?
- Bebeğin oynadığı oyuncakların boyası toksit olmamalıdır.
- Bebeğin giysileri acele alev alan plastik, naylon yanıcı materyalden olmamalıdır.
- Oyuncaklar sağlam olmalı, üstlerine takılı parçalar çıkmamalıdır. Kolay çıkan parçaları bebekler ağızlarına sokabilirler.
Oyun Alanı (bahçe):
- Çöp kutusunun kapağını sıkıca kapatmalısınız.
- Merdiven vb. bahçe yolları temiz ve bakımlı olmalıdır.
- Çukur, drenaj alanı benzer biçimde noktaları, su ızgaralarını devamlı denetim edip emniyetli olduklarını tespit etmelisiniz.
Ebeveyn Odası:
- Kozmetik ürünleri, parfümleri, kırılacak cam malzemeleri yüksekte tutmalısınız.
- İğne, düğme, dikiş malzemesi benzer biçimde eşyaları kilit altında tutmalısınız.
- Yatakta sigara içmemelisiniz.
Tüm bu önlemleri alacak olursanız, kaza şansını ağırbaşlı bir şekilde azaltabilirsiniz. Fakat gene de hazırlıklı olmalısınız.
Niçin Çocuklar Sık Sık Kazaya Uğrarlar
- Etraflarındaki nesnelere çok fazla ilgi gösterirler, meraklıdırlar.
- Zamanlarının çoğunu etrafı kurcalamak ve öğrenmeye çalışmakla geçirirler.
- El ve vücut maharetleri yetişkinlerden azdır.
- Vücut oranları yetişkinlerden farklıdır. Mesela; kafaları daha büyüktür, dar alanlarda kolayca sıkışabilirler.
- Kendilerini bir işe kaptırdıklarında dış ortamdan gelen başka ikazları erişkinlere kıyasla daha az algılarlar.
- Öğrenme yollarından birisi de buldukları cisimleri ağızlarına sokmaktır.
- Ev aletlerinin kabloları, prizler, musluklar ilk ilgi alanlarıdır.
- Delik ve minik aralıklara çivi, firkete, tel, kibrit çöpü benzer biçimde nesneler sokmaya bayılırlar.
- Yürümeye başladıklarında daha çok çekince gösteren noktalara kolayca ulaşabilirler. (Merdiven, balkon, pencere vb.)
- Boylarınca ulaşabildikleri lavabo altı benzer biçimde alçak dolaplarda duran kimyasal temizleyicilere kolayca ulaşabilirler, bu tarz şeyleri içebilirler.
- Konuşmayı öğrendikleri dönemde sual sormayı da öğrenirler. Fakat yargılama kabiliyetleri ve karar verme kabiliyetleri yoktur.
- Anlama kabiliyetleri kısıtlıdır. Sıcak bir cismin kendilerine zarar verip veremeyeceğini kestiremezler. Keskin nesnelerin kendilerine ağırbaşlı bir zarar verebileceğini anlayamazlar.
- Ağır cisimleri devirip altında kalabilirler. Çaydanlığı devirip haşlanabilirler. ütü tahtasını devirip yaralanabilirler
Hazırlıklı olun!
Acil merkezlerle ilgili tem telefon numaralarını telefonun yanında görünebilir bir mekanda bulundurun!
155 Polis İmdat
110 İtfaiye
112 Hızır Acil
Kendinize ve ailenize ait mühim sıhhat bilgilerini kolayca görülebilir bir yere yazın (kan grubu, alerji, şeker, böbrek nakli, by - pass, hemofili, hipertansiyon, kalp yetmezliği.)
- Sıhhat kontrolleriyle ilgili hiçbir belgeyi atmayın, dosyalayın.
- İlk yardım kurallarını öğreniniz ve sık sık tekrarlayın.
Bu nedenle elinizdeki kitapçığın ilgili bölümlerini okuyun. Lüzumlu bulunduğunu fikrediyorsanız sivil ya da resmi kuruluşların düzenlemiş olduğu ilk yardım kurslarına katılabilirsiniz. üniversiteler, mahalli idareler, acil tıp dernekleri bu benzer biçimde kursları periyodik olarak düzenlemektedirler.
- Ev ya da apartman numaranız dışarıdan kolayca okunabilmelidir.
- Kronik bir hastalığınız var ise buna ait detayları yakınlarınıza bildirin, künye ya da cüzdanınızda taşıyın. Devamlı olarak kullanmak mecburiyetinde olduğunuz insülin, kalp hipertansiyon, hormon ilaçlarını; kanama probleminiz var ise bu durumu tedavi etmek için kullandığınız ilaçları kolayca anlaşılabilir bir biçimde sıhhat dosyanıza kaydedin.
- Donanımı eksiksiz bir sıhhat çantası bulundurun.
Donanımı Eksiksiz Bir Sıhhat Çantasında Olması Gerekenler
25 santimetre'lik lastik turnike
1 tane 10'luk steril enjektör
1 tane makas
1 tane penset
10 tane büyük boy çengelli iğne
1 tane 5 x 5 santimetre'lik flaster
5 tane 5 x 5 santimetre'lik steril tampon
5 tane 10 x 10 santimetre'lik steril tampon
1 tane 50x50 santimetre'lik kare bez (üçgen askı yapmak için)
1 tane antibiyotikli merhem
1 şişe 30 cc yara temizleme çözeltisi (battikon)
1 çift steril lastik ameliyat eldiveni
2 tane 15x20 santimetre ebatında plastik poşet
2 tane 10 santimetre eninde sargı bezi (rulo)
1 tane 10 santimetre'lik elastik bandaj
1 tane minik paket hidrofil pamuk
1 tane tebeşir
Çocuklarınızın ve Kendinizin Evimizdeki Güvenliğini Sağlamak İçin Ne Benzer biçimde Önlemler Almanız Gerekiyor?
- Çocuklar, büyüklerin hareketlerini izler ve onlar benzer biçimde davranmayı öğrenir. Emniyetli hareket ederek çocuğa örnek olunuz ve iyi mi davranması icap ettiğini sık sık anlatın.
- Evlatları yalnız bırakmayın. Ev kazalarındaki çocuk yaralanmalarının yüzde 90'ı çocuklar yalnızken oluşturur.
- Evde, dolu bulunan ve kilit altında olmayan tabanca muhafaza etmeyin.
- Yutulabilecek minik nesneleri ulaşabileceği bölgelere koymayın. Oynadığı oyuncaklardan parçaların çıkmaması için oyuncak seçimine dikkat edin.
- Plastik poşet, ip, kablo, iğne, çivi, bıçak, jilet, tornavida, kırılgan cam eşya benzer biçimde cisimleri ulaşabileceği alanlardan kaldırın.
Ihmal etmeyin ki, evlatların karşılaşacağı kazalardan erişkinler mesuldür.
Çocuklarınızın ve Kendinizin Güvenliğini Sağlamak İçin Evin Türlü Kullanım Alanlarında Alınabilecek Başka Önlemler:
Depo Alanları:
- Çiçek ilaçlarını, tüm aerosolleri evlatların ulaşamayacağı bir yere koyunuz, ateş yakma gereçlerini ortadan kaldırın.
- El aletleri de aynı kurala doğal olarak olmalıdır.
- Av silahlarını ve gereçlerini boş ve kilit altında tutun.
Genel Kullanım Alanları:
- Merdivenleri iyi aydınlatın.
- Emekleyen bebeğin merdivenden inmesini ya da merdivene çıkmasını engellemiş olan bariyerler kurun.
- Şömine, ocak, radyatör, kalorifer boruları, soba benzer biçimde ısı yürüyerek cihazların çevresinde, direkt teması engellemiş olan önlemler alın.
- Keskin köşeli ve uçlu mobilyaların bu bölgelerini yumuşak sünger ya da kumaşla kaplayın.
- Sildikten sonrasında yerlerin ve merdivenlerin ıslak olduğu mevzusunda ev halkını uyarın.
- Elektrik fişlerini emniyetli kapatıcılarla kapayın.
- Perde iplerini erişilecek düzeyde bırakmayın.
- Pencereler kapalı mı? Balkon kapısı açık kalabilir, dikkat!
- Plastik torbaları ortadan kaldırın.
- Evde yangın söndürücü var mı? Yoksa alın.
- Duman dedektörleriniz çalışır durumda mı?
- Evde devamlı sıcak su var ise lütfen derecesini 50 dereceden fazlaya ayarlamayın.
- Evde zehirli nebat bulundurmayın.
Mutfak:
- Yiyecekleri daima duvara yakın taraftaki ocak gözlerinde pişiriniz ya da ısıtın. Tavaların saplarını duvara paralel tutun.
- Tezgahın kenarına yakın bölgelere sıcak tencere, tabak, sıcak su kabı koymayın.
- Sıcak sıvıları çocuklardan uzak tutun.
- Kesici aletleri evlatların ulaşamayacağı bölgelere koyun.
- Bebek sandalyesini, soba, fırın ve benzeri ısıtıcıların yakınına koymayın.
- Kibrit ve çakmağı ortalarda bırakmayan.
- Kablo, uzatma fişi benzer biçimde gereçleri ortada bırakmayın.
- Dolap kapaklarını kapalı tutun.
- Temizlik malzemeleri ve gereçlerini ortalıkta bırakmayın.
- Bebeğe vereceğiniz mamanın sıcaklığını daima deneyin.
Banyo:
- Banyo kapısını kilitlemeyin.
- Şampuan, vb. maddeleri evlatların ulaşamayacağı bir yere koyun.
- Jilet, traş bıçağı vb. keskin maddeleri evlatların ulaşamayacağı bir yere koyun.
- Saç kurutucusu, elektrikli ısıtıcısı benzer biçimde elektrikli ev aletleri banyo küveti yakınında ya da fiş prize takılı olarak hiç bir zaman bulundurmayın.
- Kullanılmış sıhhat malzemelerini ve zamanı geçmiş ilaçları içine plastik poşet takılmış çöp kutusuna atın ve çöp kutusunun kapağını sıkıca kapatın.
- Banyo küvetinin tabanına kaymayı önleyen lastik bir paspas koyun.
- Banyo küvetinin yakınına sağlam bir tutunma demiri taktırın.
- Bebekleri ve evlatları banyoda yalnız bırakmayan.
Bebek Odası:
- Bebeğin yatağını ısıtıcı yüzeylere yakın tutmayınız.
- Bebeğin bahçe çubukları arası en fazla birbirlerinden 1 santimetre uzaklıkta olmalıdır.
- Bebeğin çarşafı yatağının altına yeterince kıvrılabiliyor mu?
- Bebeğin oynadığı oyuncakların boyası toksit olmamalıdır.
- Bebeğin giysileri acele alev alan plastik, naylon yanıcı materyalden olmamalıdır.
- Oyuncaklar sağlam olmalı, üstlerine takılı parçalar çıkmamalıdır. Kolay çıkan parçaları bebekler ağızlarına sokabilirler.
Oyun Alanı (bahçe):
- Çöp kutusunun kapağını sıkıca kapatmalısınız.
- Merdiven vb. bahçe yolları temiz ve bakımlı olmalıdır.
- Çukur, drenaj alanı benzer biçimde noktaları, su ızgaralarını devamlı denetim edip emniyetli olduklarını tespit etmelisiniz.
Ebeveyn Odası:
- Kozmetik ürünleri, parfümleri, kırılacak cam malzemeleri yüksekte tutmalısınız.
- İğne, düğme, dikiş malzemesi benzer biçimde eşyaları kilit altında tutmalısınız.
- Yatakta sigara içmemelisiniz.
Tüm bu önlemleri alacak olursanız, kaza şansını ağırbaşlı bir şekilde azaltabilirsiniz. Fakat gene de hazırlıklı olmalısınız.
Niçin Çocuklar Sık Sık Kazaya Uğrarlar
- Etraflarındaki nesnelere çok fazla ilgi gösterirler, meraklıdırlar.
- Zamanlarının çoğunu etrafı kurcalamak ve öğrenmeye çalışmakla geçirirler.
- El ve vücut maharetleri yetişkinlerden azdır.
- Vücut oranları yetişkinlerden farklıdır. Mesela; kafaları daha büyüktür, dar alanlarda kolayca sıkışabilirler.
- Kendilerini bir işe kaptırdıklarında dış ortamdan gelen başka ikazları erişkinlere kıyasla daha az algılarlar.
- Öğrenme yollarından birisi de buldukları cisimleri ağızlarına sokmaktır.
- Ev aletlerinin kabloları, prizler, musluklar ilk ilgi alanlarıdır.
- Delik ve minik aralıklara çivi, firkete, tel, kibrit çöpü benzer biçimde nesneler sokmaya bayılırlar.
- Yürümeye başladıklarında daha çok çekince gösteren noktalara kolayca ulaşabilirler. (Merdiven, balkon, pencere vb.)
- Boylarınca ulaşabildikleri lavabo altı benzer biçimde alçak dolaplarda duran kimyasal temizleyicilere kolayca ulaşabilirler, bu tarz şeyleri içebilirler.
- Konuşmayı öğrendikleri dönemde sual sormayı da öğrenirler. Fakat yargılama kabiliyetleri ve karar verme kabiliyetleri yoktur.
- Anlama kabiliyetleri kısıtlıdır. Sıcak bir cismin kendilerine zarar verip veremeyeceğini kestiremezler. Keskin nesnelerin kendilerine ağırbaşlı bir zarar verebileceğini anlayamazlar.
- Ağır cisimleri devirip altında kalabilirler. Çaydanlığı devirip haşlanabilirler. ütü tahtasını devirip yaralanabilirler
Kesici ve Delici Yaralanmaları Tanımak İçin Temel Bilgiler
Mutfakta iş yapanların en sık karşılaştıkları yaralanma tipidir. Cam eşya ve kesici aletlerle meydana gelir.
Ten altına ulaşan kesikler büyük sinir, kiriş ve damarları keserek kopmalarına, yoğun kanamalara sebep olabilir.
Kesici yaraların oluşturduğu yaraların oluş şekli ve anatomik olarak gösterdiği özellikler yara zemininin rahatça görülmesine olanak verir. Delici yaralarda ise yaranın eni ve boyu çok küçüktür. Bu şekilde yaralar kimi zaman ince - uzun kesici aletler, kimi zaman sivri dal ve çubuklar kimi zaman de alev ateş silahlar yol açarlar. Bıçak, şiş, sivri cam benzer biçimde nesnelerle meydana gelen yaralanmalarda isabet alan yere nazaran hangi organın ne aşama yaralandığını kestirmek son aşama zor olsa gerek.
Delici Göğüs Yaralanmaları
Göğüse isabet eden yaralanmalarda göğüs kafesi delinebilir. Bu durumda göğüs kafesi ile akciğer arasına hava kaçar. Buradaki tazyik dengesi bozulur, akciğer kendi üstüne toplanarak büzüşür ve solunum hareketlerine katılamaz. Hasta sağlam taraftaki akciğeri yardımıyla solunuma devam eder.
Delici Karın Yaralanmaları
Delici yaralanmalar insanlarda karın duvarının açılması ve iç organların dışarı çıkmasına da sebep olabilirler.
Kesici ve delici yaralanmalarda alınması ihtiyaç duyulan önlemler nedir?
- Kesici ev ve onarım aletlerini açıkta bulundurmayın.
- Evlatların bu aletlerle oynamasına izin vermeyin.
- Çatal, bıçağı yüksekten düşebilecek şekilde ortada bırakmayın.
- Bıçakların yeni bilendiğini ailenin başka fertlerine hatırlatın.
- Tıraş takımlarını evlatların ulaşamayacağı bölgelere koyun.
- Yakıcı silahları kilit altında tutun ve anahtarlarını üzerinizde taşıyın.
- Çivi, bıçak, jilet, elektrikli hobi aletleri, kırılgan cam eşya benzer biçimde nesneleri ortadan kaldırın.
- Evde hiç bir zaman dolu tabanca bulundurmayın.
- Tamamen camdan olan balkon kapıları için etrafınızdakileri uyarın.
Kesici ve delici yaralanmalarda yapılması gerekenler nedir?
- Paslı maddeler ve cam kesiklerinde tetanoz aşısı olun.
- Ufak kesiklerde kesiği su ve sabunla yıkayıp, temiz gazlı bezle 5 dk. süresince üzerine bastırın.
- Fışkıran tarzda kanayan kesiklerde derhal hastaneye gidin. Hastaneye ulaşana kadar, yaranın üzerine temiz bir bez ile bastırmaya ilerleyin. Yaralı ekstremite (kol, bacak, parmak öb) yukarı kaldırılmalıdır.
- Damarları açan kesikler için bir doktordan, turnike kullanmayı öğrenin.
- Delici yaralanmalarda, batarak vücutta kırılmış delici cisimleri yerinde erteleyerek kabu bir bandajla bölgeyi sargılayın ve doktora başvurun.
- Delici göğüs yaralanmalarında göğüs kafesindeki deliği hava ile irtibatı tam olarak kesilecek şekilde bantlarla kapatın ve hastayı acilen hastaneye ulaştırın.
Delici karın yaralanmalarında yapılması gerekenler:
- Zaman kaybetmeden acil ambulans servisini arayın.
- Hastayı sırtüstü yatırın.
- Karından dışarı çıkan organların üstünü mutfakta kullandığınız saydam plastik film ile kapatın.
- Bu konuyu üstüne temiz, kutlanmış bir havlu koyun.
- Bir süre sonra kalınca bir çarşafı katlayarak havluyu takviye edin. Hastayı böyle hastaneye nakledin.
Parmak ve minik organ kopmalarında yapılması gerekenler:
- Kanayan yere kesinlikle tütün, makine yağı, solvent benzer biçimde maddeler sürmeyin.
- Kesilen yeri, mikrop kapacak bir yere değdirmeyin.
- Sıcak kompres uygulamayın.
- Yaraya batan cismi (bıçak, tahta çubuk cb.) çıkartmaya çabalamayın, bölgeyi kalınca bir bandajla sarın.
- Kesik kısmı vücudun aşağısına doğru sarkıtmayın.
Sıcak Bitkinliği, Krampları, Çarpması
Yaşam ve enerji membaı olan Güneş, bir takım durumlarda hayatımızı tehdit edebilir. İnsan vücudunun yaşam formülü olarak da malum metabolizma döngüsünün sıhhatli olarak işleyebileceği vücut iç sıcaklığı 37 santigrad aşama civarındadır. Vücut ısısını regüle etmeye yönelik tüm mekanizmalar, 37 santigrad dereceyi korumayı hedefler. Mesela, vücut ısımız artarsa ten alt kısmındaki kan damarları genişler ve ter bezlerinden salgılanan ter miktarı artar ve hatta üzerimizdeki elbiseleri çıkarmak ve soğuk bir ortama kendimizi atmak isteriz. Böylelikle ısı kaybını arttırarak, vücut ısımızı düzgüsel sınırlar içinde tutmuş oluruz.
Sıcağa maruz kalmayla gelişen tehlikeleri yaşamı tehdit edebilirlikleri bakımından üç ana grupta ele alabiliriz
1. Sıcak Krampları
2. Sıcak Bitkinliği
3. Sıcak Çarpması
Sıcak Krampları
Çok fazla egzersizden sonrasında ve genellikle bacak kaslarında ağrılı kramplar şeklinde kendini gösterir. Sıcak kramplarının sebebi pek bilinmiyor, ortaya çıkması için sıcak ortam da koşul değildir. Vücudun su-tuz dağılım dengesi bozulmuştur. Egzersiz sonucu gelişen sıvı kaybının, hassas kaslara etkisiyle ilişkili olabilir.
Sıcak krampları olan bir hasta ile karşılaşırsanız neler yapmalısınız?
1. Ilkin hastayı bulunmuş olduğu ortamdan uzaklaştırınız. Mümkünse serin bir ortama alınız.
2. Hastayı yatırarak ya da oturtarak dinlendiriniz. Böylelikle bacaklarındaki kramplar geçecektir.
3. Ağızdan su ya da sulandırılmış dengeli tuz solüsyonları vermek yararlı olacaktır. Sakın hastaya ağızdan tuz vermeyiniz.
Unutmayınız ki! Sıcak krampları uzun süre devam etmezler ve kalıcı bozukluk yapmazlar. Çok fazla egzersizle tekrardan ortaya çıkabilirler.
Sıcak Bitkinliği ya da Baygınlığı
Çok fazla sıcağa maruz kalma sonucu en sık karşılaşılan rahatsızlıktır. Çok fazla terleme sonucu su-tuz kaybı ve sonuçta kan hacminin azalmasıyla şok gelişir. Çoğunlukla güneş altında kat kat elbiselerle maç seyreden yandaş olarak adlandırılan meraklılarda görülür. Bu durumda terleme fazladır ama ısı kaybı azdır. Kan hacminin azlığıyla seyreden şok tipi gelişir. Ten soğuk-nemli ve yüz gri- soluktur. Kafa dönmesi, göz kararması, çarpıntı ve bayılma hissi görülebilir. Kimi zaman de kafa ağrısı-sancısı ve bulantı eşlik edebilir. Hastanın ağzından ölçülen ateşi genellikle düzgüsel ya da küçük çapta yüksektir.
Sıcak bitkinliği ya da baygınlığı emareleri olan hasta için neler yapmalısınız?
1. Hastayı serin bir ortama götürünüz ve üstündeki sıkı giysileri çıkartınız.
2. Hastayı sırtüstü yatırınız ve ayaklarını vücut seviyesinden 30 santimetre yükseltiniz.
3. Bilinci açıksa, su ya da dengeli tuz solüsyonları içirilmelidir. Sakın! Bilinci kapalı hastaya ağızdan sıvı ya da katı herhangi bir şey vermeyiniz.
Hastaların büyük bölümü, bu önlemlerle ortalama otuz dakika içinde kendisine gelir. Emareler düzelmezse ya da ilerlerse, hastayı kesinlikle en yakın sıhhat kuruluşuna götürünüz.
Sıcak Çarpması
Çok fazla sıcağa maruz kalmanın, minimum görülen ve en trajik sonucudur. Çok fazla ısı, vücudun ısıdan korunma mekanizmalarını bozmuştur. Sıcak çarpmalarında vücut ısısı 40 santigrad derecenin üstüne çıkar, metabolizma durur ve süratli doku ziyanı gelişir. Çoğunlukla çok fazla sıcak dalgaları esnasında, iyi havalanamayan ve nemli binalarda yaşayan yaşlı hastalarda, yoğun fizyolojik aktivite esnasında görülür. Bununla birlikte sıcak yaz gününde, otomobilde kilitli olarak bırakılan çocuklarda da sıcak çarpması görülür. Son örnek ülkemiz insanını yakından ilgilendiriyor. Sıcak çarpması olan kişilerde terleme mekanizmaları bozulmuş olduğu için terleme olmaz ve ten kurudur. Tedavi edilmemiş sıcak bitkinliği sıcak çarpmasına ilerlemişse aksine ten nemlidir. Sıcak çarpmalarında hastanın bilinci giderek kapanır, nabız sayısı ve dolgunluğu azalır. Tedavi edilmezse daima ölümle sonuçlanır.
Sıcak çarpması emareleri olan hasta için neler yapmalısınız?
1. Hastayı hızlıca sıcak ortamdan uzaklaştırınız, giysilerini çıkartınız ve üstüne ıslak havlular koyunuz.
2. Kliması maksimum serinliğe ayarlanmış bir ambulans ya da araçla, hastayı en kısa sürede hastaneye götürünüz. Hastanın şartları hakkında hastaneye kesinlikle evvelinde bilgi veriniz! Çünkü bu hastalar için acil serviste buzlu su banyosu hazırlanması gerekir.
Çok Mühim Ikazlar!
1. Güneşin yakıcı etkilerinin yoğun olduğu 11-16 saatleri içinde, uzun süre korunmasız olarak güneş altında kalmayınız ve sıcak ortamlarda egzersizden kaçınınız.
2. Kıymetli varlıklarınız olan çocuk ve bebeklerinizi araçlarınızda koyup kısa süreli de olsa bir yere gitmeyiniz.
3. Evladınız okuldan eve servis aracıyla geliyorsa, servis şoförünü averaj varış süresini aştığında derhal arayıp, evladınız hakkında bilgi alınız. Görevlerinin bilincinde olan, güvenilir servis firmalarırıı tercih ediniz.
Yaşam ve enerji membaı olan Güneş, bir takım durumlarda hayatımızı tehdit edebilir. İnsan vücudunun yaşam formülü olarak da malum metabolizma döngüsünün sıhhatli olarak işleyebileceği vücut iç sıcaklığı 37 santigrad aşama civarındadır. Vücut ısısını regüle etmeye yönelik tüm mekanizmalar, 37 santigrad dereceyi korumayı hedefler. Mesela, vücut ısımız artarsa ten alt kısmındaki kan damarları genişler ve ter bezlerinden salgılanan ter miktarı artar ve hatta üzerimizdeki elbiseleri çıkarmak ve soğuk bir ortama kendimizi atmak isteriz. Böylelikle ısı kaybını arttırarak, vücut ısımızı düzgüsel sınırlar içinde tutmuş oluruz.
Sıcağa maruz kalmayla gelişen tehlikeleri yaşamı tehdit edebilirlikleri bakımından üç ana grupta ele alabiliriz
1. Sıcak Krampları
2. Sıcak Bitkinliği
3. Sıcak Çarpması
Sıcak Krampları
Çok fazla egzersizden sonrasında ve genellikle bacak kaslarında ağrılı kramplar şeklinde kendini gösterir. Sıcak kramplarının sebebi pek bilinmiyor, ortaya çıkması için sıcak ortam da koşul değildir. Vücudun su-tuz dağılım dengesi bozulmuştur. Egzersiz sonucu gelişen sıvı kaybının, hassas kaslara etkisiyle ilişkili olabilir.
Sıcak krampları olan bir hasta ile karşılaşırsanız neler yapmalısınız?
1. Ilkin hastayı bulunmuş olduğu ortamdan uzaklaştırınız. Mümkünse serin bir ortama alınız.
2. Hastayı yatırarak ya da oturtarak dinlendiriniz. Böylelikle bacaklarındaki kramplar geçecektir.
3. Ağızdan su ya da sulandırılmış dengeli tuz solüsyonları vermek yararlı olacaktır. Sakın hastaya ağızdan tuz vermeyiniz.
Unutmayınız ki! Sıcak krampları uzun süre devam etmezler ve kalıcı bozukluk yapmazlar. Çok fazla egzersizle tekrardan ortaya çıkabilirler.
Sıcak Bitkinliği ya da Baygınlığı
Çok fazla sıcağa maruz kalma sonucu en sık karşılaşılan rahatsızlıktır. Çok fazla terleme sonucu su-tuz kaybı ve sonuçta kan hacminin azalmasıyla şok gelişir. Çoğunlukla güneş altında kat kat elbiselerle maç seyreden yandaş olarak adlandırılan meraklılarda görülür. Bu durumda terleme fazladır ama ısı kaybı azdır. Kan hacminin azlığıyla seyreden şok tipi gelişir. Ten soğuk-nemli ve yüz gri- soluktur. Kafa dönmesi, göz kararması, çarpıntı ve bayılma hissi görülebilir. Kimi zaman de kafa ağrısı-sancısı ve bulantı eşlik edebilir. Hastanın ağzından ölçülen ateşi genellikle düzgüsel ya da küçük çapta yüksektir.
Sıcak bitkinliği ya da baygınlığı emareleri olan hasta için neler yapmalısınız?
1. Hastayı serin bir ortama götürünüz ve üstündeki sıkı giysileri çıkartınız.
2. Hastayı sırtüstü yatırınız ve ayaklarını vücut seviyesinden 30 santimetre yükseltiniz.
3. Bilinci açıksa, su ya da dengeli tuz solüsyonları içirilmelidir. Sakın! Bilinci kapalı hastaya ağızdan sıvı ya da katı herhangi bir şey vermeyiniz.
Hastaların büyük bölümü, bu önlemlerle ortalama otuz dakika içinde kendisine gelir. Emareler düzelmezse ya da ilerlerse, hastayı kesinlikle en yakın sıhhat kuruluşuna götürünüz.
Sıcak Çarpması
Çok fazla sıcağa maruz kalmanın, minimum görülen ve en trajik sonucudur. Çok fazla ısı, vücudun ısıdan korunma mekanizmalarını bozmuştur. Sıcak çarpmalarında vücut ısısı 40 santigrad derecenin üstüne çıkar, metabolizma durur ve süratli doku ziyanı gelişir. Çoğunlukla çok fazla sıcak dalgaları esnasında, iyi havalanamayan ve nemli binalarda yaşayan yaşlı hastalarda, yoğun fizyolojik aktivite esnasında görülür. Bununla birlikte sıcak yaz gününde, otomobilde kilitli olarak bırakılan çocuklarda da sıcak çarpması görülür. Son örnek ülkemiz insanını yakından ilgilendiriyor. Sıcak çarpması olan kişilerde terleme mekanizmaları bozulmuş olduğu için terleme olmaz ve ten kurudur. Tedavi edilmemiş sıcak bitkinliği sıcak çarpmasına ilerlemişse aksine ten nemlidir. Sıcak çarpmalarında hastanın bilinci giderek kapanır, nabız sayısı ve dolgunluğu azalır. Tedavi edilmezse daima ölümle sonuçlanır.
Sıcak çarpması emareleri olan hasta için neler yapmalısınız?
1. Hastayı hızlıca sıcak ortamdan uzaklaştırınız, giysilerini çıkartınız ve üstüne ıslak havlular koyunuz.
2. Kliması maksimum serinliğe ayarlanmış bir ambulans ya da araçla, hastayı en kısa sürede hastaneye götürünüz. Hastanın şartları hakkında hastaneye kesinlikle evvelinde bilgi veriniz! Çünkü bu hastalar için acil serviste buzlu su banyosu hazırlanması gerekir.
Çok Mühim Ikazlar!
1. Güneşin yakıcı etkilerinin yoğun olduğu 11-16 saatleri içinde, uzun süre korunmasız olarak güneş altında kalmayınız ve sıcak ortamlarda egzersizden kaçınınız.
2. Kıymetli varlıklarınız olan çocuk ve bebeklerinizi araçlarınızda koyup kısa süreli de olsa bir yere gitmeyiniz.
3. Evladınız okuldan eve servis aracıyla geliyorsa, servis şoförünü averaj varış süresini aştığında derhal arayıp, evladınız hakkında bilgi alınız. Görevlerinin bilincinde olan, güvenilir servis firmalarırıı tercih ediniz.
SOLUNUM SİSTEMİ İLE İLGİLİ İLK YARDIM
Dakikada averaj 12 - 16 kez nefes alınır.
BOĞULMA:Düzgüsel solunum ile hava akciğer keseciklerinden kana geçmekte ve kandaki CO2 akciğer keseciklerine geçmektedir. Türlü nedenler ile bu işlemler yapılmazsa kandaki CO2 yükselir. Buna boğulma denir.
Boğulmada görülen mühim emareler: Halsizlik, kafa dönmesi, nefes almada güçlük. Süratli nabızlıdır. Dudaklarda, tırnaklarda, deride morarma, göz bebeklerinde genişleme, boyun damarlarında şişme ve hafifçe bilinç kaybı olur. İlerleyen dönemde deride, yanaklarda, tırnaklarda, burunda , kulaklarda, parmaklarda görülen morluk artar. Mavi grimsi bir renk alır. Solunum ya asla yoktur yada sıkıntılı ve kesik ke*****r. Nabız düzensizleşir ve hafifler. Tam bilinç kaybı olur. Kalp durması ve ölüm meydana gelir.
BOĞULMANIN GENEL NEDENLERİ
1 ) Solunum yolu tıkanıklıkları: Solunum yolu türlü nedenlerle tıkanabilir.
- Anatomik nedenler: Dilin arkaya gitmesi, başın öne doğru bükülmesi
- Mekanik nedenler : Yabancı cisimler, ağızda biriken kan, takma diş.
- Türlü hastalıklar: Solunum yollarının yaralanması, ses tellerinin şişmesi
- Santral sinir sistemine tesir eden durumlar: Türlü zehirli gazlar, böcek ilaçları, kafa yaralanmaları
- Solunum sistemi ile ilgili durumlar: Suda boğulma, iple boğulma, solunum sistemine türlü maddelerin (sıvı, yiyecek vs.) kaçması
Zehirlenmesi ( eksoz gazı benzer biçimde ),elektrik çarpmaları, derin şok şartları, ağır kanamalar, siyanür zehirlenmesi vb. mevcuttur.
4 ) Akciğer ve göğüs duvarı ile ilgili durumlar
Yaralanmalar sonucu akciğer ve akciğer zarı içinde hava girer. Akciğer büzülür. Solunum zorluğu olur. Şiddetli ezilmeler vb. durumlarda asfikseye neden olur.
BOĞULMADA ANA İLKYARDIM KURALLARI
1- Boğulmaya neden olan niçin ortadan kaldırılır.
2- Boyun arkaya doğru bükün. Çene açılır, dil öne doğru çekilir.
3-Ağızdan ağıza suni solunum yapılır. Bu sırada göğüs öne doğru yükselip yükselmediği denetim edilir.En mühim ilkyardımdır. İlk üç dakikada yapılmalıdır. Daha uzun süre beynimiz O2'liğe dayanmaz. Şuursuz kalan kişinin dili arkaya doğru kayarak solunum yolunu tıkar. Başıda öne doğru düşer. Solunum yolunu bükerek ve daraltarak havanın geçmesi önlenmiş olur. (Biçim 80)
SOLUNUMUN KONTROLü
1- Solunum sesini kulak verin.
2- Ağız- buruna ayna, gözlük camı tutarak nefes verme ile camın buğulandığını görürsünüz.
3-Göğüs kafesinin öne doğru yükselip yükselmediğini deneyin.
4-Elinizin sırtını ağız - buruna doğru tutarak nefes verişini hissediniz
5-Elinizi göğüs kafesinin üstüne koyarak 1 dakika süre ile göğüs kafesinin öne doğru hareket edip etmediğini saptayınız.
AĞIZDAN AĞIZA YAPAY SOLUNUMA NE ZAMAN BAŞLANMALIDIR ?
Kafi solunum, rahat önlemler ile ( solunum yolunun açılması ve açık tutulması ) sağlanamıyorsa solunuma yardım edilmelidir.
Hasta - yaralının solunumu durmadan gerekebilir. Solunum yardımı destek gerek olmaksızın yada destek gereçle yapılabilir.
Ağızdan - ağıza
Ağızdan - buruna
Ağızdan destek gereçle
- Solunum hızı ve nefes hacmi:Yaşa ve vücut ölçülerine bağlıdır.
- Çok fazla yüksek nefes hacmi: Hastanın göğüs bölgesinde yüksek tazyik oluşturur. Verilen hava ile hastanın midesi de şişer. Buda akciğerlerin genişlemesini engeller.
- Çok az nefes hacmi: Hastaya lüzumlu O2 ve CO2 değişimi sağlayamaz
- Oldukça yüksek sayıda: İlkyardımı meydana getiren kişinin acele yorulmasına ya da yaralının kasılmasına sebep olur.
AĞIZDAN - BURNA SOLUNUM:
- Hastanın hava yolları, ağız kapalı iken ve alt çene yukarı kaldırılmışken daha kati olarak açık tutulabilir.
- Hastanın burnuna ilkyardımı meydana getiren şahıs ağızını daha rahat yerleştirebilir.
- üfleme basıncı burun boşluklarından azalır. Böylelikle midenin şişmesi önlenir.
Derin bir nefes alıp ağzını hastanın burnuna sıkıca kapatın. Nefesinizi üfleyin. Başarı göstermiş olup olmadığınızı idrak etmek için göğüsün yükselip yükselmediğini deneyin.Biçim.81
AĞIZDAN - AĞIZA SOLUNUM
Burun yaralanmaları ya da burun tıkalı olduğu zamanlarda uygulanır.
Teknik:Hastayı düz bir zemine yatırın. Kemer, kravatı çözün. Göğüs kısmından harekatı görebilecek şekilde göğüs kısmını açın. Hastanın yanına diz çökün. Bir elinizle alın saç çizgisinden diğeriyle çene altından kavrayın. Başını arkaya, çeneyi öne doğru çekin, hastanın ağzı parmak genişliğinde açın. Alına yerleştirdiğiniz elinizle burun deliklerini kapatın. Derin bir nefes alıp hastanın ağzına üfleyin. Denetim için göğüsün hareketine bakın. (Biçim 82-83-84-85-86)
DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
- Hastayı düz bir zemin üstüne sırtüstü yatırın.
- Yakasını, kemerini, kravatını, elbisesinin önünü açın.
- Boyun kırığından şüpheleniyorsanız kafa ve boyunu bükmeyin. Yalnızca alt çeneyi öne doğru çekin. (Biçim 87)
- Takma diş, ağız boşluğunda bulunan kan, kusmuk benzer biçimde yabancı cisimleri parmağınıza doladığınız bir mendil ile paklayın. Bu konuyu yaparken daha derine, nefes borusuna kaçmamasına dikkat edin.( Biçim 88 )
- Büyükler için 1 dakikada 12 kez tertipli ve güçlü olarak üfleyin.
- Başkası tarafınca doktora telefon ettiriniz.
- İlkyardıma asla ara vermeden tıbbi yardım gelene kadar, yada hastaneye gidene kadar ilerleyin.
SUDA BOĞULMADA İLK YARDIM
Suda boğulma yada solunum sistemine bir sıvının kaçması sonucu akciğerler sıvı ile usd. Gırtlak kaslarında kasılma olur. Kalp düzensizleşir. Kana geçen su ile kırmızı kan hücreleri parçalanır ve ölüm meydana gelir.
Şahıs nefes, soğuk, gevşek ve morumsu renktedir. Nabız zayıflamıştır, yada kaybolmuştur. Bilinç değişik derecede azalmış olur.
- Tatlı suda boğulmada kana geçen su kan hücrelerin parçalanmasına neden olur.
- Tuzlu suda boğulmada kandan su akciğerlere geçer ve kanın akıcılığı azdır.
2-Ağızdan - ağıza suni solunum yapınız.
3-Verdiğiniz hava solunum yollarındaki hava ile karışır. Solunum yolundaki su köpürerek dışarı çıkar. Nefes verdiği vakit kişinin başını çabucak yana çevirin. Her seferinde daha çok su köpürerek dışarı çıkar ve yaralıya yeterince solunum yaptırmış olmuş olursunuz. Mide üstüne bastırarak midedeki suyunda dışarı çıkmasını sağlayın.( Biçim.89)
4-Islak elbiselerini çıkartır. Battaniyeye sarıp ısınmasına destek olun. Şuuru düzelince sıcak içecekler verin
5-Kendi solunumuna başlayana kalp düzgüsel çalışana kadar ilkyardıma gerekirse kalp mesajına (kompresyonuna)ilerleyin.
6-Şuuru yerine gelirken amonyak, kolanya koklatın. Derin nefes almasını sağlayın.
7-Kesinlikle hastaneye gönderin.
ELEKTRİK ÇARPMASINDA İLK YARDIM
Yüksek voltajlı elektrik akımının yerle temas eden vücuttan geçmesi sonucu olur.
Yaralı yüksek bir mekanda, direkte bulunuyorsa itfaiyenin yardımı ile kurtarılıp yere indirilmelidir
Unutulmamalıdır ki elektrik yanıkları görüldüğünden daha derindir. Kas krampları ile kırıklar sinir felci solunum merkezinin felci solunumun ve kalbin durması.
1-Kesinlikle kendinizi tehlikeye sokmayın
2-Elektrik devresinin kapatılması ve başka uzman kişiler tarafınca tekrardan açılmamasına yönelik tedbir alınması ( İtfaiye, elektrik idaresi)
3-Hasta kimi zaman akım kaynağına yapışabilir. Kuru tahta, sopa vb. aletler ile hastanın elektrik teli olan ilişkisi kesilmelidir. Elbisesi yanıyorsa söndürün. Derhal başka yere taşımak için vakit kaybetmeyiniz.
Yaralı şuursuzsa(-) ve nefes almıyorsa(-)
Elbiselerini gevşetin, kemerini çözün, yakasını açın. Suni solunum yapın. Gerekiyorsa kalp masajı yapın. Şok durumunu önleyici önlem alın. Ayaklarını yukarı kaldırın.
Yaralı şuursuzsa(-) ve nefes alıyorsa(+) (Şk.90)
Elbiselerini gevşetin, kemerini çözün, yakasını açın. Şok durumunu önleyici önlem alın. Ayaklarını yukarı kaldırın. Gerekiyorsa kalp masajı yapın. NATO pozisyonunda yatırın.
Yaralı şuurlu (+) ve nefes alıyorsa(+) (Şk.91)
En yakın hastaneye taşıyın. Sakinleştirin. Sodalı su, çay benzer biçimde içecekler alabilir. Bir çay kaşığı yiyecek sodası ve bir çay kaşığı tuzu 1/3 litre suda eritip kazadan sonrasında ilk saatlerde her saat içirin. Ambulansla hastaneye gönderin. Kesinlikle yürütmeyin.
Hafifçe ve kısa devam eden elektrik çarpması ile kas kasılmaları, uyuşukluk, karıncalanma duygusu olabilir.Uzun devam eden ve güçlü çarpmalarda şiddetli kas kasılmaları, bilinç kaybı, solunum ve kalp durması olabilir
GÖGüS YARALANMALARINDA İLK YARDIM
Göğüse tesir eden darbe sonucu, göğüs ya da göğüs organlarının yaralanması yaşamı tehdit edebilecek düzeyde olabilir. Nefes alma ile göğüs kafesi genişler. Nefes verme ile göğüs kafesi daralır.
Kaburga kırıklarında ilkyardım:
Yaralıyı yere oturur durumda dinlendirin. Ağrı-sancı olmaması için derin nefes almamasını açıklayın. Kırık bölgesi üstüne kalınca bir bez parçası koyup sarın. Kırık bölgesi üstüne yaralıyı yatırın. Derhal hastaneye gönderin.
Göğüs duvarını geçip akciğere kadar giden yara:Bıçak, alev ateş tabanca yaralanmaları ile dışarıdaki hava göğüs civarındaki delikten göğüs boşluğuna girer. Akciğer büzülür. Şiddetli solunum zorluğu olur.
Derhal göğüs duvarındaki deliği kapatmak gerekir.Bundan ötürü deliğin üstüne ıslak mendil ya da bir bez parçası ile örtülür. üstüne su geçirmeyen bir cisim mesela naylon poşet vb. koyup etrafı bantlanır. üstünden elastik bir sargı ile sarılmış olur.
Yaralı şuuru yok ise yaralı taraf yere gelecek şekilde yatırılır.
Yaralının şuuru var ise kafa ve göğüs arkaya yastık koyup 45 dereceyükseltilerek yaralıyı yan oturur durumda hastaneye taşıyınız. (Biçim 92)
YUTULMUŞ YABANCI CİSİMLERDE YAPILACAK İLK YARDIM
Sert, büyük, sivri gıdaların yanı sıra bir takım yabancı cisimler (Mesela ısırılmış bir elma parçası) yutulduğunda yiyecek borusunu tıkayabilir.
1-Ilkin yutulmuş olan yabancı cisimin ne işe yaradığını öğreniniz.
2-Öksürmek yada kusmaya çalışıyor olmak, yiyecek borusuna takılan yabancı cismin yerinde dışarı çıkmasına destek olabilir.
3-Ağıza parmak sokarak yabancı cismi dışarı çıkartmaya gayret edin. Fakat daha derine kaçmamasına dikkat edin.
4-Batıcı yada yakıcı bir cisim değilse, küçükse kendiliğinden dışarı atılma şansı çok fazladır.
5-Kesinlikle hastaneye gidin.
SOLUNUM YOLUNA YABANCI CİSİM KAÇMASINDA İLK YARDIM
Solunum yoluna yabancı cisim kaçması ile üst hava yolu tamamen tıkana bilir. Akciğerde hasara neden olur. Yabancı cisim oyuncak parçası, kuruyemiş parçası yada kan, kusmuk olabilir. En sık Süt Çocuklarında, çok yaşlılarda, beynimiz kanaması sonucu yutma güçlüğü olan hastalarda görülür. Solunum sıkıntılıdır. Kimi zaman öksürük, hırıltılı ve sesli solunum olabileceği benzer biçimde sessizde olabilir. Dudaklar morarır, solunum durmuş olabilir. Yabancı cismin çıkartılıp ağızdan - ağıza suni solunum yapılması gerekmektedir. (Biçim 93)
ERİŞKİNLERDE YABANCI CİSMİ SOLUK YOLUNDAN ÇIKARMAK İÇİN
1.Sırta vurma yöntemi (biçim 94) iki kürek kemiğinin ortasına vurulur.
2.Karına bastırma yöntemi (biçim 95) göbekle inanç tahtasının alt ucu içinde karın üstüne kuvvetlice arkaya ve yukarıya doğru bastırın.
3.Göğüse bastırma yöntemi (biçim 96) Çocuklarda uygulanmaz. Hamile , karın kısmı geniş ve şişmanlarda uygulanır.
Ayakta dururken karına bastırma yöntemi (biçim 97)
Heimlich Manevrası :
Yabancı cisim güçlü öksürme ile çıkartılamıyorsa avuç içi ile hastanın sırtına kuvvetlice vurulur. Ayakta ya da oturan hastanın arkasına geçin. Ellerinizi göbeğin üzerine inanç tahtasının altına birleştirerek aniden fazla sayıda güçlü bası uygulanır.
Yatan hastada kurtarıcı hastanın üstüne diz çöker. Ellerini göbek üzerine inanç tahtasının altına koyar ve dik olarak bir ya da aniden fazla bası uygulanır Şk.98
Unutulmamalıdır kisolunum yolunun tam tıkalı olmasında ilk yardım en fazla 3-5 dk. bir vakit içinde yapılmalıdır. Beynimiz daha uzun bir süre O2 dayanamaz. Beynimiz hücrelerinde ölüm meydana gelir.
Bebek ve Çocuklarda sırta vurma yöntemi (biçim 99-100-101)
Ayaklarından basacağı tutma, sırta vurma yöntemi (biçim 102-103) derhal hastaneye gönderilmelidir.
Şofben Kazalarını Tanımak İçin Temel Bilgiler
- Şofben sistemleri sıcak su temini amacıyla yaygın olarak kullanılır.
- Elektrikle çalışanlar daha çok termostat arızası sebebiyle kazan patlamalarına sebep olmakta, hastalar sıcak su yanıkları ile karşılaşır.
- LPG ile çalışan şofbenler de kimi zaman kazalara sebep olur. Fakat bu kazalar, ortamdaki oksijenin yanma esnasında tüketilmesine bağlıdır.
- LPG zehirli değildir ama 6 m3'den minik, iyi havalandırılmamış mekanlarda şofben kullanıldığında, ortamdaki oksijen hızlıca tükenmekte, kazazedeler bu sebeple kaybedilir.
Şofben kazalarında alınması ihtiyaç duyulan önlemler nedir?
- Şofbeni kesinlikle iyi çeken bir bacaya bağlayın.
- Şofbeni havalandırmasız, kapalı ve 6 m3'den minik hacimli mekanlarda kullanmayın.
- Şofben ile tüp arasındaki LPG hortumunu 125 santimetre'den uzun tutmayın.
- Banyoya bol miktarda hava girişi sağlayın.
- Banyoyu içerden kilitlemeyin.
- Koku hissettiğinizde şofbeni kullanmayın.
- Banyodan uzun süre çıkmayan kişiyi deneyin.
- Korsan tüp kullanmayın, tüpünüzü daima abonesi olduğunuz bayiden alın.
- Gaz kaçağını kibrit ve çakmakla denetim etmeyin.
Şofben kazalarında yapılması gerekenler nedir?
- Yardım isteyin.
- Hastayı bulunmuş olduğu yerden çıkarın.
- Zehirlenen kişiyi sırtüstü yatırın, nefes alıp almadığını deneyin.
- Nabız atışlarını araştırın.
- Nabız ve solunum yoksa yapay solunum ve kalp masajına hazırlanın.
- Gaz kaçağında evi derhal havalandırın.
- Çukur ve kuytu bölgeleri süpürerek LPG'yi havalandırın.
- Yapay solunum ve kalp masajı uygulayın.
- Acil tıbbi yardım davetini tekrarlayın.
Şofben kazalarında yapılmaması gerekenler nedir?
- Paniğe kapılmayın.
- Problemi tek başına çözmeye teşebbüs etmeyin.
- Hastayı düşmüş olduğu yerde tedavi etmeyin.
- Gaz kaçağı olan mekanlarda 1 dakikadan uzun süre bulunmayın.
- Pencereleri ve kapıları kapalı tutmayın.
- Elektrik düğmesine dokunmayın.
- Ateş yakmayın.
Şok Nedir? Şokta İlk Yardım
Boğulmalarda İlk Yardım
Hamilelikte İlk Yardım
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR