İmge nedir, özellikleri nedir? İmge gücü ve türleri nedir? İmge hakkında bilgi. İMGE Ruhbilimde, sinirlerin merkezcil bir uyarımı olmadan ...
İmge nedir, özellikleri nedir? İmge gücü ve türleri nedir? İmge hakkında bilgi.
İMGE
Ruhbilimde, sinirlerin merkezcil bir uyarımı olmadan insanların zihninde kendiliğinden canlanan duyumsal şekle «imge» (hayal) denir. Bu şekilde meydana gelen şekillerin zihinde canlandırılması «imgelemek» (imgelemek); hayalleri doğrusu eşyanın zihindeki şekillerini oluşturan meleke de «imgelen» (muhayyile) dir.
Zihinde canlandırılan hayaller, genel olarak, ya insanların kısa süre önce edindikleri duyumların, algıların (idraklerin) zihinde kalan bölümlerinin birleşmesiyle, ya da karıştırılmasıyla meydana gelir; yalnız, duyumlardan, algılardan farklıdır.
Bu farkı başlıca üç bölümde inceleyebiliriz: Birincisi, hayaller idrak ve duyumlar kadar şiddetli değildir. Meselâ her hangi bir şeyi yemekle onu yemeği imgelemek içinde sertlik bakımından fark vardır.
İkincisi, duyumlar, algılar uyarıcıların cinsine, durumuna nazaran meydana gelir, bu şekilde olduğundan de zihne kendilerini zorla kabul ettirir; imgeler ise hürdür, uyarıcılara, bunların durumuna bağlı değildir. Meselâ yağmur altında yürüyen bir insan ıslanınca üşür; yağmur altında yürüdüğünü düşünen bir insan üşümez.
Üçüncüsü, algılar, duyumlar, el, göz, kulak, vaziyet ve deney benzer biçimde yollardan gerçekliliklerini her an duyururlar; imgeler ise kaypak ve akıcı tasarlamalardır.
Geçmişe ait imgeleri tüm şiddetiyle yaşatmak, bu hayallere dayanarak yeni düşünceler meydana getirebilmek melekesine «imge (hayal) gücü» denir. İmge gücü üç tür olur:
1. — Yaratıcı İmge Gücü: Bilimsel alanlardaki yeni buluşlarla, keşiflerle, sanat eserleriyle sonuçlanan hayal imge gücüdür. En güzel müzik parçaları, heykel, edebiyat, fotoğraf örnekleri yaratıcı imge gücü ile ortaya çıkar. Medeniyetin ilerlemesini mümkün kılan tekerlek, makine, tayyare, buna benzer daha pek çok araç, yaratıcı imge gücünden doğmuştur.
2. — Tekrarlayıcı İmge Gücü: Zihinde kendiliğinden canlanan duyumsal şekilleri tüm canlılığı ile görmek, öncesinden yaşanmış vakaları sonradan tekrardan yaşarmış benzer biçimde güçlü ve şiddetli bir biçimde duymaktır. Tekrarlayıcı imge gücü, hatırlamaya benzemekle birlikte, pek çok bakımlardan farklıdır. Meselâ geçmişe ait hâtıralar zaman içinde sönükleştiği ve sertliğini kaybetmiş olduğu halde tekrarlayıcı imge gücünden ileri gelen hayaller, canlılıklarını olduğu benzer biçimde muhafaza ederler.
3. — Edilgin İmge Gücü: Kuruntuları, hülyaları oluşturan imge gücüdür. Edilgin (edilgen) imge gücü daha çok isteklerin yönelişlerin, hakkaten kaçış ihtiyacının, ya da kendini minik görmenin sonucunda meydana gelir. Hülya, zihnin hakkaten uzaklaşması, isteklere nazaran yapma bir düşsel âleme yönelmesidir.
Bir insan gerçek dünya ile ilgisini büsbütün kesip yalnız zihninde yarattığı yapma bütün ülkelerde yaşamaya başlarsa hastalanmış, doğrusu akli dengesini yitirmiş anlamına gelir.
YORUMLAR