İş, oluş, durum bildiren fiiller, cümleler nelerdir? örnek cümleler; Ali camı kırdı(geçişli-Kılış fiiline örnek ) Yapraklar sarar...
İş, oluş, durum bildiren fiiller, cümleler nelerdir?
örnek cümleler;
Ali camı kırdı(geçişli-Kılış fiiline örnek )
Yapraklar sararmaya başladı.(oluş fiiline örnek)
Ayşe yıkandı,tarandı(Durum fiiline örnek)
yukarıda üç fiilede örnek verdim bu doğrultuda açıklamaları okuyarak örnekleri kendiniz benzer şekilde çoğaltabilirsiniz....
Ek fiilin yüklem olduğu cümlelere örnek verir misiniz?
İş oluş bildiren sözcükler nelerdir?
Durum hikayesine örnek verir misiniz?
a)Kılış fiilleri
b)Durum fiilleri
c)Oluş fiilleri.
Bunları birbirinden ayırt etmek için pratik olarak şu bilgiyi kullanabiliriz.:
Eğer bir fiil geçişli ise (yani ‘neyi', ‘kimi' sorularını sorabiliyorsak) kılış fiilidir.
*Kırmak ,atmak , dikmek, içmek, ezmek,delmek,yolmak,dizmek….
Görüldüğü gibi yukarıdaki fiillere ‘neyi kırmak?, neyi atmak…'sorularını yöneltebiliyoruz.
Öyleyse bu fiiller geçişlidir ve geçişli olduğu için de kılış fiilidir.
Fiil, öznenin kendi iradesi dışında geçirdiği değişimi anlatıyorsa ve bir hareket bildirmiyorsa o fiil oluş fiilidir.
*Sararmak ,Yaşlanmak,Uzamak, Paslanmak,büyümek,solmak,acıkmak…
Görüldüğü gibi yukarıdaki fiiller geçişli olmadığı için kılış fiili olamaz.Bir hareket olmadığı için ve eylem öznenin kendi isteği dışında gerçekleştiği için bu fiiller oluş fiilidir.
Fiil, öznenin kendi iradesinde yani kendi isteği ile gerçekleşiyorsa ve fiil bir hareket ifade ediyorsa o fiil durum fiilidir.
*Yürümek, oturmak, gitmek, çıkmak,ağlamak…
Görüldüğü gibi yukarıdaki fiiller , bir hareket bildirmektedir ve bu hareket kişinin kendi isteğiyle gerçekleşmektedir bu yüzden yukarıdaki fiiller durum fiilleridir.
Not: Durum fiilleri de oluş fiilleri de geçişsiz fiillerdir.
^ yukarıda ki filleri baz alarak cümlelerinizi kendiniz kurabilirsiniz.Kolay gelsin.
Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Ali camı kırdı(geçişli-Kılış fiiline örnek )
Yapraklar sararmaya başladı.(oluş fiiline örnek)
Ayşe yıkandı,tarandı(Durum fiiline örnek)
yukarıda üç fiilede örnek verdim bu doğrultuda açıklamaları okuyarak örnekleri kendiniz benzer şekilde çoğaltabilirsiniz....
Ayşe okula yarım saat geç geldi
Çocuk simit satıyor.
Tren saat dokuzda istasyona geldi.
Ali tahtayı sildi.
Okulun bahçesinde toplandık.
Duvarlar boyandı.
Babam çabucacık giyindi.
Çocuk biraz geriye çekildi.
havalar soğumaya başladı
dün bulduğum yavru serçecik bugün öldü
vsvs....
Bir işin kılışın yapıldığını yapılacağını anlatan fiillerdir. Kılış fiillerinde eylem bir nesne üzerinde gerçekleşir
Bu tür fiiller mastar durumunda iken kimi neyi sorularına cevap verirler.mesela yukarıdaki örnek cümlelerden Ali tahtayı sildi cümlesi kılış -iş fiiline örnek bir cümledir neyi sildi Ali dediğimizde tahtayı şeklinde cvp alırız bu nedenle aynı zamanda bu cümleler yani kılış-iş cümleleri geçişli fiillerede giriyordur
Doğmak ve ölmek fiilleri OLUŞ bildirir. Hatta geçen hafta 7. sınıfların yazılı sınavında sormuştum.
Ayrıca ''Onu'' kelimesinden sonra fiili getirdiğimizde ( Kapıyı kapat. [Onu kapat.] ) anlamlıysa iş fiilidir. Yani yüklem nesneye ihtiyaç duyar. Durum ve oluş fiillerinin ikisi de nesne almaz.
Fiilin gerçekleşmesi belirli bir zaman alıyorsa, sararmak, yaşlanmak vb. oluş fiillerine örnektir. Fiillerin anlam özelliklerini cümle içinde aramamız gerekir.. Çünkü bir fiil iki farklı cümlede iki farklı türde olabilir. Örnek:
''Okulun tüm kapıları açıldı. Bu cümle sözde özne olan kapılar bu işi gerçekleştirirken başka bir nesneye ihtiyaç duyacaktır. Örneğin bir insana. Bu sebeple işin gerçekleştirilmesi için başka bir nesneye ihtiyaç duyulduğundan İş(Kılış) fiilidir. Nesne almıyor demeyin sözde özne aslında bu cümlenin nesnesidir.
Yüzme bilmediği halde denize açıldı. Burada açıl- fiili durum fiilidir. Bu kez özne bu işi her istediğinde yapabilecek konumdadır. (Örneğin bir insan) Her istediğinde denize açılabilir. Öznenin işi yapmasında bünyesinin yeterli olması gerkir. Ve her istediğinde işi gerçekleştirebilecek konumda olması gerekir.''
onu çok kırdın (işkılış)
eline batan iğne paslanmış(oluş)
düz yolda bile yürüyemiyor(durum)
iş:silmek ,dövmek, yırtmak, asmak,taşmak.....
durum:yatmak, uzanmak, oturmak, yürümek, koşmak..........
oluş: esmek, açtı, dogdu,öldü, kızardı, sarardı........
gözlerimi kapatıp istanbul'u dinledim dinledi iş fiili mi
onu karşımda görünce olduğum yerde kaldım kaldım durum fiili mi
sevgili kardesim,hasretle gözlerinden öpüyorum öpüyorum durum fiili midir cevap bekliyorum.
Oluş Cümleleri
-Oluş cümlelerinde kendine kendine olma söz konusudur
-Kırlar yeşillendi
-Yağmurun etkisiyle baraj taşmış
-Yapraklar sararmaya başladı
-Güneş doğdu
-Rüzgar deli gibi esiyor
-Dün yaptığımız kardanadam bugün erimiş
-Havalar soğumaya başladı
-Dün bulduğum yavru serçecik bugün öldü
Altı çizili sözcükler oluş fiilidir
-Oluş cümlelerinde kendine kendine olma söz konusudur
-Kırlar yeşillendi
-Yağmurun etkisiyle baraj taşmış
-Yapraklar sararmaya başladı
-Güneş doğdu
-Rüzgar deli gibi esiyor
-Dün yaptığımız kardanadam bugün erimiş
-Havalar soğumaya başladı
-Dün bulduğum yavru serçecik bugün öldü
Altı çizili sözcükler oluş fiilidir
Ek fiilin yüklem olduğu cümlelere örnek verir misiniz?
İş oluş bildiren sözcükler nelerdir?
Durum hikayesine örnek verir misiniz?
YORUMLAR