Kabakulak

Kabakulak Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, hekim uyarısı ya da uzman önerisi değildir. Kabakulak b...

Kabakulak

Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, hekim uyarısı ya da uzman önerisi değildir.

Kabakulak bir virüsten ileri gelen mikro­bik ve bulaşıcı bir hastalıktır. Kulağın derhal önünde yer edinen kulakaltı tükürük bezi bu virüsün etkisiyle iltihaplanarak şiştiği için bu hastalığa kabakulak denmiştir. Kimi zaman virüsün tesiri kulakaltı tükürük beziyle sınırı olan kalmaz; hastalık diğer tükürük bezlerine de yayılmış olduğu için çenealtı ve dilaltı bezleri de şişebilir.

Hastalık boğaz ağrısı-sancısı ve hafifçe bir ateşle başlar. Bir iki gün sonrasında sağ ya da sol kulağın önündeki tükürük bezi şişer ve ateş yükselir. Çoğu zaman bu durumu diğer yandaki tükürük bezi­nin şişmesi izler. Ağrı-sancı fazla değildir; ama hastanın ağzını açması, çiğnemesi ve yutkun­ması güçleşmiştir. Dört beş gün sonrasında ateş düşer ve tükürük bezlerinin şişliği iner.

Kabakulak hastalığının hususi bir tedavisi yoktur. Yapılacak tek şey hastanın yatarak dinlenmesini sağlamak ve kolay yutabileceği yiyecekler vermektir. Ayrıca hastalığın bulaşarak yayılmasını önlemek suretiyle hastayı ev halkından, bilhassa diğer çocuklardan uzak tutmak gerekir.

Kuluçka süreci, şu demek oluyor ki virüsün vücuda bu­laşması ile hastalık belirtilerinin ortaya çık­ması içinde geçen süre, averaj üç hafta­dır. Kabakulak en fazla minik çocuklarda ve kızlardan çok erkeklerde görülür; yetişkinlere bulaşması enderdir. üstelik bir kez kabaku­lak geçirenler yaşam boyu bağışıklık kazandık­ları için tekrar bu hastalığa yakalanmazlar.

Daha çok çocuklarda görülen bulaşıcı bir hastalıktır. Hastanın ağzından çıkan tükürük damlacıklarıyla bulaşır. Tıp dilinde parotitis epidemica denilen bu hastalık; çoğu zaman kulak altında bulunan tükürük bezlerinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Kuluçka devresi, 18 gündür. Hastanın ateşi ansızın yükselir, genel bir halsizlik görülür. Çok kez kulağın ön ve altında bulunan tükürük bezleri şişer ve merhamet hissi duyulur. Yanak ve kulağın altı kabarır, kulak memesi de hafifçe yukarı doğru kalkar. Ağızda kuruluk, dilde pas vardır. İştah da azalmıştır. Bu vaziyet bir çok gün devam ettikten sonrasında tükürük bezlerindeki şişlik yavaş yavaş kaybolmaya ve hasta iyileşmeye başlar. Hastalığın kendisi çok tehlikeli bir hastalık olmadığı halde; başka hastalıklara zemin hazırlar. Bu hastalıklar içinde; pankreas, gözyaşı keseleri, böbreküstü bezleri, erkeklerde husyeler, hanımlarda yumurtalıkların etkilenmesi mühim sonuçlar doğurabilir. Bundan dolayı en iyi şekilde tedavi edilmesi gerekir. Hastanın sıhhatli kimselerle hitabı, görüşmesi önlenir. Sulu yiyecekler verilir. Kabız olmaması sağlanır.

Kısırlık

Adam ya da kadının döl vermemesi haline, halk içinde kısırlık, tıp dilinde ise sterilite denir. Sebeplerini, adam ve hanımda ayrı ayrı incelemek gerekir. - Erkeklerde KısırlıkNormal cinsel ilişkide bulunmayan ya da menisi olmayan erkeklere kısır denir. Ruhsal etkenler, iktidarsızlık, adam uzvunda görülen biçim bozukluğu, gereği şeklinde tedavi edilmemiş belsoğukluğu, yumurtaların yerlerine inmemiş olması, kabakulak hastalığı esnasında husyelerin iltihaplanmış olması kısırlığı doğuran en başta gelen nedenlerdendir. - Hanımlarda Kısırlık Cinsi münasebetlerin, hamile kalma ihtimalinin çok az olduğu zamanlarda yapılması, fallop borularının tıkalı olması, döl yatağında görülen hastalıklar, hormon salgılarının yetersiz olması, rahim ya da dış üretim organlarında görülen biçim bozuklukları, şeker hastalığı ya da tiroid bozuklukları, gövde yorgunluğu, sinir bozukluğu en başta gelen nedenlerdendir. Çocuk sahibi olmayan eşlerin, tepeden tırnağa kadar muayene olup, gerçek sebepleri, tespit ettirmeleri gerekir.

Kusmak

Midenin içindekilerini, elde olmayarak ağız yolu ile dışarı atmaya kusmak, kusulan şeye de kusmuk denir. Kusmanın pek çok sebebi vardır. Mesela, zehirli, bozulmuş yiyecekler, içki, gastrit ve ülser şeklinde mide hastalıkları, bir takım besinlere karşı duyarlılık, bir takım ilaçlar, kanser, mide kanaması, mide fıtığı, sinirlenme, migren, araç tutması, zehirlenme, kansızlık, sarılık, tiroid hastalıkları, hamilelik ve çocuklarda kabakulak, bademcik ya da bağırsak hastalıkları esnasında kusma görülür. Tedavinin ilk şartı, kusmanın nedenini belirlemektir. Tedavi nedene nazaran yapılır. Hasta kustuktan sonrasında, sırt üstü yatırılır. Birşey yedirilmez. Bir bardak buzlu su, yudum yudum içirilir.

• 
  Kabakulak Otu ve Sıhhat için Yararları

Kabakulak, tükürük bezlerinde şişliğe yol açarak yanaklarda dolgun görünüme yol açan bir viral enfeksiyondur. Kolay bir çocukluk çağı hastalığı olarak görülse de, nadiren menenjit, ensefalit, işitme kaybı, orşit ( testiste iltihabi şişlik ) şeklinde ağırbaşlı komplikasyonlara da yol açabilir. Bilhassa 2-12 yaş arası aşısız çocuklar risk altındadırlar. Bebeğinize ilk olarak 15 ayda yaptıracağınız Kızamık Kızamıkçık Kabakulak aşısı ile, bu hastalığa karşı koruma sağlayabilirsiniz. Ama tek doz aşı, yaşam boyu koruyucu olmadığından tavsiye edilen zamanda tekrarını yaptırmayı da unutmamalısınız

Hastalık, çoğu zaman ateş, iştahsızlık, halsizlik ile başlar. Peşinden tükürük bezinin şişmesiyle yanakta tek ya da iki taraflı dolgun bir görünüm ortaya çıkar. Çocuk çene hareketlerinde ağrıdan, yutma güçlüğünden, ağız kuruluğundan yakınır. Kimi zaman başağrısı, karın ağrısı-sancısı , kusma da olabilir. Mikrobu almış kişilerin 1/3' ü de emare göstermeden hastalığı geçirirler.


Hasta ile yakın temasla, bilhassa solunum yöntemiyle, öpmeyle, aynı bardak, çatal kaşığı kullanmakla çevredekilere de bulaşır. Bulaşıcı dönem, şişliğin başlamasından 1 gün öncesinden 9 gün sonrasına dek sürer. Bu süreçte okul çocuğunun evde izole edilmesi, sık el yıkamaya ehemmiyet verilmesi gereklidir. Hasta ile temastan 2-3 hafta sonrasında, mikrobu alan başka kişide de emareler başlar.


Hastalık esnasında lüzuma nazaran doktorun önereceği ağrı-sancı kesici, ateş düşürücü ilaçlar kullanılabilir. Yumuşak, kolay çiğnenen, asitli olmayan gıdalar tercih edilmelidir. Eğer; şiddetli başağrısı, yüksek ateş, ısrarlı kusmalar, uyku hali, testislerde ağrı-sancı var ise derhal doktorunuza başvurmalısınız.

Kabakulak

Kabakulak Tükrük bezleri ve sinir dokularına yerleşmeyi seven hususi bir virüs tarafınca çocuk ve erişkinlerde meydana getirilen bulaşıcı bir hastalık.


Daha çok çocuklarda görülen bulaşıcı bir hastalıktır. Hastanın ağzından çıkan tükürük damlacıklarıyla bulaşır.


Tıp dilinde parotitis epidemica denilen bu hastalık; çoğu zaman kulak altında bulunan tükürük bezlerinin iltihaplanması sonucu ortaya çıkar. Kuluçka devresi, 18 gündür.

Hastanın ateşi ansızın yükselir, genel bir halsizlik görülür. Çok kez kulağın ön ve altında bulunan tükürük bezleri şişer ve merhamet hissi duyulur. Yanak ve kulağın altı kabarır, kulak memesi de hafifçe yukarı doğru kalkar. Ağızda kuruluk, dilde pas vardır. İştah da azalmıştır. Bu vaziyet bir çok gün devam ettikten sonrasında tükürük bezlerindeki şişlik yavaş yavaş kaybolmaya ve hasta iyileşmeye başlar.


Hastalığın kendisi çok tehlikeli bir hastalık olmadığı halde; başka hastalıklara zemin hazırlar. Bu hastalıklar içinde; pankreas, gözyaşı keseleri, böbreküstü bezleri, erkeklerde husyeler, hanımlarda yumurtalıkların etkilenmesi mühim sonuçlar doğurabilir. Bundan dolayı en iyi şekilde tedavi edilmesi gerekir.


Hastanın sıhhatli kimselerle hitabı, görüşmesi önlenir. Sulu yiyecekler verilir. Kabız olmaması sağlanır.


Kabakulak virüsünün yapmış olduğu hastalık, 16-18 günlük bir kuluçka devresinden sonrasında ortaya çıkar. Hastalığa maruz kalan şahısların ortalama % 30-40'ı herhangi bir hastalık emaresi olmadan hastalığı geçirirler. Geri kalan şahıslarda değişim gösteren şiddetlerde hastalık kendisini gösterir.

Emareleri

Vak'aların çoğunda virus, tükrük bezlerini meblağ. Hastalık ateş, titreme, kırıklık, kulağın önünde çiğnemeyle artan ağrı-sancı ve buradaki tükrük bezinde şişme ile başlar. Nisbeten sık görülen başka emareleri içinde, beynimiz iltihabı ve erişkin erkeklerde yumurtalık iltihabı yapması sayılabilir. Daha az sıklıkta pankreas ve tiroit bezlerini de tutabilir. Kabakulağın bu türlü emareleri beraber ya da ayrı ayrı görülebilir.


Tükrük bezine ait emareler, hastalığın şiddetine bağlı olarak 1-6 günde geçer. Çoğu zaman her iki yanaktaki tükrük bezlerini aniden meblağ ve daha ileri durumlara yol açmaz. Erişkin erkeklerde % 20-30 oranında yumurtalık iltihabı (orşiepididimit, orşit) yapabilir. Yaygın kanaatin aksine bu durumun kısırlık ve iktidarsızlığa yol açması sık değildir. % 10 vak'ada menenjite (beynimiz zarı iltihabı) sebep olur. Menenjit, ateş, kafa ağrısı-sancısı, kusma, ense sertliği ile kendini gösterir; çoğu zaman 5-10 günde kendiliğinden iyileşir. Sağırlık çok ender olarak görülür.


Kabakulak, daha çok 5 ila 10 yaş grubunu meblağ. Kabakulak enfeksiyonlarının % 85'i 15 yaşın altında geçirilir; hastalık başka tüm yaşlarda da görülebilir. Her ikilim ve bölümde hastalığa yakalanabilinir.


Kabakulaklı bir hasta, belirtilerin başlamasından bir çok gün öncesinden, tükrük bezindeki şişlik geçene kadar olan sürede (ortalama 7-10 gün) hastalığı bulaştırabilir. Kabakulak virüsü tükrük ile atılarak bulaşmayı sağlar. Hastalığın yayılmasını önlemek zor olsa gerek. Hastanın soyutlama edilmesi ve karantina metodları bir aşama etkilidir. Hastalık bir kez geçirildikten sonrasında yaşam boyu bağışıklık sağlar.


Hastalıktan korunmada en etkili metod aşıdır. Bir yaşını tamamlamış ve kabakulak geçirmemiş hepimiz aşılanabilir. Aşı tek başına ya da kızamık-kızamıkçık aşıları ile beraber de yapılabilir. Hamilelere yapılmaz.

Tedavi

Kabakulak kendi kendisini sınırlayan bir hastalıktır. Destekleyici ve emarelere yönelik tedavi yapılır. Hastalar mutlak yatak istirahatine alınır ve minimum iki hafta başka şahıslardan ayrı tutulmalıdır. Hastalığın başlangıcında gammaglobulin yapılırsa hafifçe geçmesi sağlanabilir. Antibiyotik verilmez. Şişmiş tükrük bezlerine sıcak uygulamalı ve aspirin kullanma ağrıyı denetim eder. Bu hastalar, ağrı-sancı sebebiyle katı gıdalar alamazlar, sıvı gıdalarla beslenmelidirler.

Kabakulak
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi


Tükürük bezlerinin iltihaplanmasına ve büyümesine neden olan bulaşıcı bir hastalık. Virütik olan bu hastalığa en fazla 5-10 yaş içinde rastlanır. Hastalığın averaj 17 günlük bir kuluçka süreci vardır. Emareler ansızın yükselen ateş, kusma ve boynun bir tarafındaki tükürük bezlerinin şişmesiyle başlar. Bir-iki gün sonrasında boynun başka tarafındaki bezlerde de şişme görülür. Hastalık tabii sürecini izlerse, ateş 4 gün sonrasında düşer ve şişkinlik azalır. Şişkinliğin tümüyle geçmesi 7-10 gün alır. Kabakulağın hususi bir tedavisi yoktur. Alev ateş ve ağrılı dönemlerde ateş düşürücü ve ağrı-sancı kesici ilâçlar verilebilir. Kabakulak, hanım ve adam cinsiyet bezlerini de etkisinde bırakır, kısırlığa niçin olabilir.

• 
  Kabakulak Otu ve Sıhhat için Yararları

Kaynak:msxlabs.org