Kala-Azar

Kala-Azar Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, hekim uyarısı ya da uzman önerisi değildir. Tarif ve Kl...

Kala-Azar

Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, hekim uyarısı ya da uzman önerisi değildir.

Tarif ve Klinik Bilgiler :

Lenforetiküler sistemin bir infeksiyonu olup ateş, kilo kaybi,iştahsizlik, splenomegali ve pansitopeni ile karakterizedir. Leishmania cinslerinden; L.infantum, L. donovani ve L. chagasi' nin niçin oldugu bir klinik tablodur. Etken, düzgüsel olarak köpek ve kemiricilerin paraziti olarak insanlara, infekte kum sinekleri tarafindan kan emme sirasinda bulaştirilir.


Klinik bulgular birdenbire ya da yavaş olarak ortaya çıkabilir. Subakut ve kronik olgularda ateş, halsizlik,iştahsızlık, öksürük ve kilo kaybı vardır. Çocuklarda bu klinik bulgulara ilave olarak gelişme geriliği ve organomegali görülür.Ateş,saptanır. Bir takım olgularda, enzim yüksekliği ve ikter görülebilir.Bu tablolar prognozun fena bulunduğunu gösterir. Deride kepeklenme,

pullanma görülür ve saçlar dökülür. Hastalığın geç döneminde ve çocuklarda periferal ödem görülebilir. Epistaksis ve gingival kanamalarla çoğunlukla karşılaşılır. Ekstremitelerde peteşi ve ekimozIar vardır.

Tanı Metodları : ateş, progressif kilo kaybi,hepatosplenomegali, pansitopeni ve hipergammaglobülinemi kala-azar'i

düşündürmelidir. Kati tani, kültürde organizmanin üretilmesi ya da dokularda amastigotlarin gösterilmesi ile olur. Kültür örnekleri,bifazik Novy-MacNeal-Nicolle (NNN) besiyerine ekilir. Kemik iligi aspirasyonu iyi bir tani yöntemidir. Aspiratta, amastigotlar Giemsa ya da Wright boyasiyla % 54-86 oraninda gösterilebilir. Karaciger biyopsisi, dalak ponksiyonuna gore daha geçerli olmakla beraber, her ikisi de dirimsel tehdit eden hemoraji riskine haizdir. Lenfadenopati saptanirsa biyopsi yapilabilir.


Spesifik leishmania antikorlarını araştırmak için değişik testler olmakla beraber ELISA en hassas ve spesifik testtir. Son zamanlarda türlerin tanınmasında hassas DNA probları ile PCR teknikleri de kullanılmaktadır. Bununla birlikte,İndirekt Fluoresan Antikor Testleri (IFAT), kompleman birleşmesi,hemaglutinasyon ve aglutinasyon testlerinin de tanıda bölgeleri vardır.

Tedavi ve Korunma :

Kala-azar tanısı alan hastalar hospitalize edilmeli, yüksek proteinli ve kalorili rejimde beslenmelidir. Sekonder infeksiyonlar uygun antibiyoterapi ile tedavi edilmelidir.KaIa-Azar tedavisinde en fazla kullanılan ilaç, antimon bileşikleridir. Eğer ilaç kafi doz ve sürede verilmezse çok hızlı direnç ortaya çıkar. Tedavide yaygın olarak kullanıan ilaçlar alt tarafta sıralanmıştır.

1. Sodium

stiboglukonat (Pentostam, Stibinol); 20 mg/kilo/gün İ.M. ya da yavaş İ.V. olarak minimum 30 gün süreyle verilmelidir. Dalaktan amastigotların temizlenip temizlenmediği denetim edilmeli ve hala amastigot var ise aynı miktar ilaç günde iki eşit doza bölünerek tedavi 90 güne çıkarılmalıdır.

2.

Allopurinol; antimon bileşiklerine dirençli olan Kala-Azar'da stiboglukonat ile beraber 16-24 mg/kilo/gün, oral olarak 3 eşit doza bölünerek 10 hafta süreyle kullanilir ve oldukça etkilidir.

3.

Amfoterisin B; antimon bileşiklenine yanıt vermeyen hastalarda 0.5 mg/kilo/gün ya da 1 mg/kilo/ gün olarak 8 haftaya kadar başarili bir biçimde kullanilir.Tedavi başarili ise, splenomegali bir ay içinde düzelmeli, kemik iligi ponksiyonu minimum iki kez 1 hafta araliklarla incelendiginde amastigot bulunmamalidir. Immünglobülin konsantrasyonu ve serolojik testler 6 ay içinde normale döner. Kisa dönem relaps 6 ay içinde, uzun dönem relaps ise tedaviden yaklaşik 2 yil sonrasında ortaya

çikar.Korunmada en mühim yol kum sineklerine karşi devamlı savaşım etmek, hayvan rezervuanlarini araştirip ortadan kaldirmak ve infekte insanlari tedavi etmektir.

Veba

Tarif ve Klinik Bilgiler : Esasen kemiricilerin ve büyük kafa hayvanların hastalığı olan veba;kemiricipirelerinin ısırması ile insanlara bulaştırılan Yersinia pestis (Y.pestis)'in, öncelikleısırılanbölgeye ait lenfatiklerde, bir süre sonra da tüm sistem ve organlarda oluşturduğu doku nekrozları ve süpürasyonlarla kendini gösteren, bakteriyel endotoksine bağlı

emarelere ek olarak organ yetmezliklerinin ön plan çıkmış olduğu bir hastalıktır

1. Bubon vebası: Pire hasta fareyi emince bakteri pirenin yutağına geçip ürer ve yutağı tıkar. Pire insanı ısırırken tıkanıklık sebebiyle kusar ve etkeni ısırık yerine boşaltır. Alt ekstremite ve kasıktan ısırıldıktan 2-7 gün sonrasında inguinal lenf nodlarına, üst ekstremiteden ısırmış ise aksiller nodlara ulaşır, artar. 2-5 gün sonrasında 10 santimetre iriliğe kadar olabilen ağrılı şişlikler gelişir, fistülize olur (Hıyarcık, Bubon). Hematojen yayılımla karaciğer, dalak, akciğer ve beyinde hemorajik ve nekrotik odaklar oluşturur; genel vaziyet bozulur, ateş yükselir, kafa ağrısı-sancısı, şuur bozuklukları, splenomegali ve ciltte peteşiyal kanamalar gelişir. İmmün sistem problemi yok ise hafifçe (pestis minör), defektif ise ağır seyirlidir (pestis major). Tedavi edilmez ise sepsis benzer biçimde ağır komplikasyonlara ilerleyebilir.

2. Veba pnömonisi: Veba pnömonili bir hastanın solunum sekresyonlarının solunması ile damlacık infeksiyonu şeklinde bulaşır. Veba seyrinde bakterinin kan yolu ile akciğere yetişmesi sonucu da gelişebilir. Kanlı, bolca basil içeren balgam

çıkarılır. Çok mortal bir pnömoni tablosudur


3. Veba Sepsisi: Endotoksemiye sekonder olarak gelişen çok ağır bir klinik tablodur.Komplikasyon ya da klinik seyir esnasında gelişebilir.

Tanı Metodları : Y.pestis, bubonlardan enjektörle alınan materyalden ve kandan üretilebilir. Alev ateş dönemde çift ekimli hemokültür, balgam var ise direkt araştırma ve çift ekimler yapılmalıdır. Koloniler kanlı agarda saç (Kossel) büküntüleri şeklinde görülür.

Tedavi :

Tedavide seçilecek ilk ilaçlar, streptomisin (30 mg/kilo/gün, iki dozda, 10 gün),tetrasiklin (4x500 mg/gün), doksisiklin (2x100 mg/gün) ve kloramfenikoldür (50 mg/kilo/gün). Tedavisiz olgularda ölüm şanssızlığı > % 75'dir. Risk grubundaki insanoğlu için formaldehid ya da ısı ile inaktive edilmiş bakteri aşıları mevcuttur, 1-3 ay ara ile iki aşı yapılır ve temas sürdükçe altı ayda bir tekrarlanır.

Sebep: Revize Edildi.

• 
  Adnan Azar


• 
  Pablo Azar

Kala-Azar
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi

Leishmania donavani denilen bir tür asalağın niçin olduğu hastalık. Dumdum humması da denir. Çocuklarda görülen bir tür dalak hastalığına da Akdeniz kalaazarı denir. Hastalığa tutulanlarda ateş düzensizdir, zaman içinde dalak ve karaciğer büyür, kanama, ülser emareleri ve kansızlık görülür. Hastalığı meydana getiren asalak, en fazla köpeklerde olur. Bir tür sinek, hastalığı insan ve köpekler içinde taşıyarak bulaştırır. Asya ve Afrika'da, bilhassa de Sudan'da yaygın bir hastalıktır.

Kaynak:msxlabs.org