Karpat Dağları

Karpat Dağları Temel Britannica Karpat Dağları, Çekoslovakya'nın do­ğusundan başlar, Polonya'nın güneyinden ve Ukrayna'...

Karpat Dağları
Temel Britannica

Karpat Dağları, Çekoslovakya'nın do­ğusundan başlar, Polonya'nın güneyinden ve Ukrayna'nın güneybatısından geçerek Ro­manya içlerine uzanır. Büyük bir yay çizen Karpatlar, Macar Ovası'nı, kuzeyde Polonya Ovası'ndan ve doğuda Ukrayna bozkırların­dan farklı kılan tabii bir engel oluşturur.

Uzunluğu 1.500 kilometreye yaklaşan Karpat Dağları, Alpler'le aynı büyük dağ siste­minde yer alır. Öte taraftan dorukları Alpler'in doruklarının fakat yarı yüksekliğindedir. Karpatlar'ın en yüksek noktası 2.655 metreyle Çekoslovakya sınırın­daki Gerlsdorf Tepesi'dir. Karpatlar'ın alçak dağ dizileri üstünde sık ormanlara ve güzel göllere rastlanır.

Ormanlar Karpat Dağları çevresinin en mühim geçim kaynağını oluşturur. Yüksek yamaçlarda yıl boyu yeşil kalan kozalaklı ağaçlar, alçaklarda ise yüce kayın ormanları vardır. Ormancılıktan başka bölümde koyun besiciliği ile buğday, mısır ve üzüm üretimi önemlidir. Karpatlar'da yüzyıllardan bu yana ma­dencilik yapılmaktadır. Avrupa'nın en varlıklı altın, gümüş, bakır, kurşun, çinko, demir, kömür ve petrol yataklarından bazıları bu dağlarda mevcuttur. Bununla birlikte yaylalarda kalınlığı 180 metreye varan tuz damarları vardır.

Karpatlar yüzyıllar süresince Orta Avrupa'yı, doğudan gelen saldırılara karşı korudu. Ne var ki, kuzeydoğuda daralan dağ sıraları arasındaki geçitleri aşan Hun, Macar ve Tatar akıncıları 5., 7. ve 13. yüzyıllarda Macar Ovası'nı işgal ettiler.

• 
  Türkiye'nin Dağları - Amanos Dağları


• 
  Türkiye'nin Dağları - Canik Dağları


• 
  Türkiye'nin Dağları - Tahtalı Dağları

• Bucegi Dağları, Karpatlar

Karpat Dağları Şark Avrupa'da bir dağ silsilesi.Viyana civarlarında Bratislava'da başlayıp kuzeydoğuya doğru bir yay şeklinde uzanarak Polonya'nın güneyinden ve Ukrayna'nın güneybatı kesiminden geçip güneydoğuya,Romanya topraklarında Ramnicu Sarat civarlarında batıya kıvrılır ve Tuna üstünde Demirkapı denilen bölümde son bulur.Macaristan'ı çok geniş ve açıktan çevreleyen bir yay biçimindedir.

Karpat Dağları,Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Polonya, Ukrayna ve Romanya olmak suretiyle beş ülkenin toprakları üstünde yer alır. Dağların uzunluğu ortalama 1500 km, averaj genişliği 150 km'nin üzerindedir. Karpat Dağlarının meydana gelişi hakkında tahmin meydana getiren araştırmacılar, dağların Alp Dağlarından bir süre önce teşekkül etmiş olabileceğini söylemektedirler. Karpat Dağlarını yapı ve biçim bakımından üç bölümde incelemek mümkündür. Bratislava'dan, Ujok Geçidi (889 m)ne kadar olan kısma Garp Karpatlar denir. Karpat Dağlarının en yüksek bölümüdür. Dağ silsilesinin en yüksek noktası olan Geristort Tepesi (2655 m) burada vardır. Garp Karpatlar: Ak Karpatlar, Ufak Karpatlar, Tatra ve Slovakya Maden Dağlarının meydana getirmiş olduğu kütledir. Mühim yükseltileri, Aşağı Takra (2043 m), Babja Gora (1725 m) dır. Garp Karpatlar üstünde Lysa Geçiti (502 m) ve Lubkaw Geçidi (657 m) mühim geçitlerdir. Borislav'ın cenup batısındaki Ujok Geçidi (889 m) çok mühim bir geçit olup, Garp Karpatlarla şark Karpatları birbirlerinden ayırır. Garp Karpatlar, bir sürü nehrin beslendiği ve su depoları olan bölgedir. Örneğin Vah Nehri, Hron Nehri, Hernad Nehri, Dunajeçvistül ve San Nehri bunların başlıcalarıdır. Kuzeyde akan nehirler üstünde bulunan barajlar minik Polonya denilen bölgenin ekonomik desteğidir. Garp Karpatların bir takım otlaklar hariç büyük kısımı sık ormanlarla kaplıdır. Bu ormanlarda yırtıcı hayvanlar mevcuttur. Kremnica bölgesinde demir gümüş ve altın madenleri vardır.


Şark Karpatlar, Ujok Geçidinden Braşov şehrinin doğusuna, güneyde ise Buzau'ya kadar uzanır. Averaj yüksekliği 1100 m kadardır. Kuzeyde Ukrayna sınırlarında kalan mıntıkaya Karpatlar Ormanı, güneyde ise Callımanu Dağları ve Narghita Dağları vardır. Bu bölge Karpatların en verimli, nebat örtüsü bakımından en varlıklı olan kısmıdır. Bu kısımdaki yükseklikler, Vf Pietrosu(2305 m), Sibulja (818 m), Goverla (2061 m) ve İneu (2280 m)dur. Bununla birlikte Ukrayna'yı Romanya'ya bağlayan Tabloniste Geçidi (931 m) burada vardır. Ukrayna'da Borislay bölgesinde varlıklı maden yatakları, petrol, güneyinde Dasava'da ise doğal gaz vardır. Bu kesim çok sık ve gür ormanlarla kaplı olup, Siret, Otlu Mureş, Somes ve Dinyester nehirlerini besler. Dağların üçüncü kısımı olan Transilvanya Alpleri, Alp Dağlarının özelliklerini haiz olduğundan bu isim verilmiştir. Averaj yükseklik 1500 m'nin üzerindedir. Eflak ile Transilvanya içinde büyük bir engel olup geçitlerden ulaşım imkânı vardır. Mühim yükseltileri Peleaga Tepesi(2509 m), Cındrelu Tepesi(2245 m) ve Moldavneanu Tepesi (2543 m)dir. Mühim geçitler ise Demirkapı Geçidi, Kızkule Geçidi ve Pradal Geçididir. Bacauve Plolesti bölgelerinde petrol çıkar. Burası da sık ormanlarla kaplı olup, yeryer otlaklara rastlanır. Bu otlaklarda koyun yetiştiriciliği gelişmiştir.

• Uzaydan Karpatlar

• Şark Karpatlar

1. Dış Garp Karpatlar

2. Aslolan Garp Karpatlar

3. Dış Şark Karpatlar

4. Aslolan Şark Karpatlar

5. Cenup Karpatlar

6. Garp Romanya Karpatları

7. Transilvanya Platosu

8. Sırbistan Karpatları

ülkeler:

• Romanya
• Ukrayna
• Macaristan
• Polonya
• Sırbistan
• Slovakya
• Çek Cumhuriyeti

En Yüksek Noktası:

• 2,655 m Geristort Tepesi, Slovakya

Karpat Dağları
MORPA Genel Kültür Ansiklopedisi


Orta-Avrupa'da batıya dönük bir yay şeklinde uzanan dağlar. üçüncü zamanda oluşmuş ve tepeleri aşınmış olan bu dağlar Polonya, Çek Cumhuriyeti, Rusya ve Romanya sınırları içinde bırakılırlar. 1.500 km. uzunluk ve 150 km. genişlikleri vardır. En yüksek tepeleri Tatrıp, (2.663 m.) ve Fagaras'tır (2.544 m.). Sık ormanlar sebebiyle bolca yağış alan dağlar Tuna, Vistül, Dinyester ırmaklarını besler. Gösterim iç yamaçlarında kömür, demir ve altın şeklinde madenler çıkarılır. Verimli toprakları çiftçiliğe elverişlidir. Kaplıcalarının da etkisiyle turizmi gelişmiştir.

• 
  Türkiye'nin Dağları - Amanos Dağları


• 
  Türkiye'nin Dağları - Canik Dağları


• 
  Türkiye'nin Dağları - Tahtalı Dağları

Kaynak:msxlabs.org