Kayaç Döngüsü Yerkabuğunu oluşturan 3 temel kayaç türü vardır.Bunlar;magmatik kayaçlar,tortul kayaçlar ve başkalaşım kayaçlarıdır.An...
Kayaç Döngüsü
Yerkabuğunu oluşturan 3 temel kayaç türü vardır.Bunlar;magmatik kayaçlar,tortul kayaçlar ve başkalaşım kayaçlarıdır.Ancak bunlar,oluştukları günden bugüne kadar geçen zamanda birçok değişikliğe uğramışlardır. Yani her ne kadar bulundukları yerde hiç hareket etmeden dursalar da, her biri çok uzun yıllardır süren bir değişikliğin parçasıdırlar. Kyaçların oluştukları günden bu yana devam eden ve farklı tür kayaçların doğal yollarla birbirine dönüşmesini açıklayan bu sürece "kaya döngüsü" denir. Kaya döngüsünü devam ettiren şey ise doğal olaylardır.Şimdi gelelim bu serüvenin nasıl başlayıp ne şekilde devam ettiğine:
Yeraltındaki magmanın soğumasıyla oluşan magmatik bir kayaçtan başlayalım. Bu kayacın yerkabuğundaki tektonik hareketler sonucu yeryüzüne çıktığını düşünelim. Yüzeye çıkan bu kayaç artık burada oluşan tüm koşullardan etkilenebilecek durumdadır. Bu etkileşim oldukça değişik yollarla oluşabilir. Erozyon, yağmur suyu ve rüzgar bunlardan birkaçıdır. Bu olayların sonucunda kayaç, fiziksel ve kimyasal olarak değişime uğrar ve taşınma sonucu bir yerde çökelir. Farklı yerlerden gelen tüm çökeller, yeni gelen çökellerin de etkisiyle sıkışarak zamanla kendi içinde kaynaşarak taşlaşır. Ve böylelikle tortul kayacımız oluşur.Oluşan bu yeni kayacımızın üzerine uzun bir süre daha yeni çökelimlerin devam edeceğini düşünelim. Zamanla üstündeki malzeme birikeceği için kayacımız basınca ve sıcaklığa daha fazla maruz kalacak demektir. Bu da tortul kayacımızın yapısında çok daha farklı değişimlere yol açacaktır. Basıncın ve sıcaklığın belli bir düzeye gelmesi sonucu oluşan yeni kayacımız artık bir başkalaşım kayacıdır. Oldukça yüksek bir sıcaklığa maruz kalırsa başkalaşım kayacımızın da değişimi kaçınılmazdır. Ve bu sıcaklığa dayanamayan kayacımız sonunda eriyerek magmatik kayaca dönüşür. Böylece döngümüzün başladığı yere yani tekrar magmatik kayaçlara gelmiş oluyoruz. Her ne kadar burada magmatik kayaçtan başladıysak da aynı şekilde tortul vaya başkalaşım kayaçtan da başlayabiliriz bu döngüye.
Yerkabuğunu oluşturan 3 temel kayaç türü vardır.Bunlar;magmatik kayaçlar,tortul kayaçlar ve başkalaşım kayaçlarıdır.Ancak bunlar,oluştukları günden bugüne kadar geçen zamanda birçok değişikliğe uğramışlardır. Yani her ne kadar bulundukları yerde hiç hareket etmeden dursalar da, her biri çok uzun yıllardır süren bir değişikliğin parçasıdırlar. Kyaçların oluştukları günden bu yana devam eden ve farklı tür kayaçların doğal yollarla birbirine dönüşmesini açıklayan bu sürece "kaya döngüsü" denir. Kaya döngüsünü devam ettiren şey ise doğal olaylardır.Şimdi gelelim bu serüvenin nasıl başlayıp ne şekilde devam ettiğine:
Yeraltındaki magmanın soğumasıyla oluşan magmatik bir kayaçtan başlayalım. Bu kayacın yerkabuğundaki tektonik hareketler sonucu yeryüzüne çıktığını düşünelim. Yüzeye çıkan bu kayaç artık burada oluşan tüm koşullardan etkilenebilecek durumdadır. Bu etkileşim oldukça değişik yollarla oluşabilir. Erozyon, yağmur suyu ve rüzgar bunlardan birkaçıdır. Bu olayların sonucunda kayaç, fiziksel ve kimyasal olarak değişime uğrar ve taşınma sonucu bir yerde çökelir. Farklı yerlerden gelen tüm çökeller, yeni gelen çökellerin de etkisiyle sıkışarak zamanla kendi içinde kaynaşarak taşlaşır. Ve böylelikle tortul kayacımız oluşur.Oluşan bu yeni kayacımızın üzerine uzun bir süre daha yeni çökelimlerin devam edeceğini düşünelim. Zamanla üstündeki malzeme birikeceği için kayacımız basınca ve sıcaklığa daha fazla maruz kalacak demektir. Bu da tortul kayacımızın yapısında çok daha farklı değişimlere yol açacaktır. Basıncın ve sıcaklığın belli bir düzeye gelmesi sonucu oluşan yeni kayacımız artık bir başkalaşım kayacıdır. Oldukça yüksek bir sıcaklığa maruz kalırsa başkalaşım kayacımızın da değişimi kaçınılmazdır. Ve bu sıcaklığa dayanamayan kayacımız sonunda eriyerek magmatik kayaca dönüşür. Böylece döngümüzün başladığı yere yani tekrar magmatik kayaçlara gelmiş oluyoruz. Her ne kadar burada magmatik kayaçtan başladıysak da aynı şekilde tortul vaya başkalaşım kayaçtan da başlayabiliriz bu döngüye.
Kayaç Nedir? Kayaçlar Hakkında
Kayaç nedir, özellikleri nelerdir?
Krebs Döngüsü (Sitrik Asit Döngüsü)
Kayaç döngüsü
Kayaç döngüsü: Yerkabuğunda önceden oluşmuş kayaların belli koşullar ve etkenler altında başka tür kayalara dönüşmesi veya eriyerek mantoya karışması olayına “ Kayaç Döngüsü†adı verilir. Kaya döngüsünü devam ettiren şey ise doğal olaylardır.Bu olayda mevcut kayaçlar derinlere doğru inerek eriyip magma haline gelir. Sonra bu magma yerkabuğu içinde veya yeryüzüne çıkıp soğuyarak katılaşım kayaçlarını oluşturur. Çözülme ve erozyonla yeryüzündeki kayaçlar parçalanıp ,taşınıp tabakalar halinde biriktirilerek tortul kayaçları oluşturur. Tortul yada katılaşım kayaçları yüksek basınç ve sıcaklığın etkisiyle başkalaşım kayaçlara dönüşmektedir.
Yerkabuğu oluşumları ve özellikleri farklı olan taşlardan yapılmıştır.
Yer şekillerinin biçimlenmesinde taşların aşınmaya karşı direnci, geçirimliliği, kolay çözülüp dağılması gibi özellikleri rol oynar. Bu özellikler sonucunda farklı kayaç türleri üzerinde farklı yeryüzü şekilleri oluşmaktadır
Taşlar tabiatta mevcut olan inorganik maddeler olarak bilinen minarellerin bir araya gelmesi ile oluşur
Bir taş tek bir minarelden meydana geldiği gibi birden fazla minarelden meydana gelebilir örneğin
Kalker- kalsit minarelinden
Granit-kuvars+feldispat+mika minarellerinden
Minarellerin ekonomik değer arz edenlerine maden denir
Minarel homojen olup bir kimyasal formül ile gösterilebilen katı ve inorganik maddelere denir.
Kayaların geçirimliliği erimeye karşı direnci gibi özellikleri ile duruşların yer şekillerin oluşmasında gelişmesinde önemli etkileri vardır.
Yer şekillerini toprak ve bitki örtülerini yerleşme ve tarım hayatı gibi coğrafi olayların açıklanmasında taşların özelliklerinden yararlanılır.
Kayaları inceleyen bilim dalına PETROĞRAFİ(LİTOLOJİ) denir
En yumuşak taş türü TALK en sert taş türü ELMAS tır.
Kayaç döngüsü: Yerkabuğunda önceden oluşmuş kayaların belli koşullar ve etkenler altında başka tür kayalara dönüşmesi veya eriyerek mantoya karışması olayına “ Kayaç Döngüsü†adı verilir. Kaya döngüsünü devam ettiren şey ise doğal olaylardır.Bu olayda mevcut kayaçlar derinlere doğru inerek eriyip magma haline gelir. Sonra bu magma yerkabuğu içinde veya yeryüzüne çıkıp soğuyarak katılaşım kayaçlarını oluşturur. Çözülme ve erozyonla yeryüzündeki kayaçlar parçalanıp ,taşınıp tabakalar halinde biriktirilerek tortul kayaçları oluşturur. Tortul yada katılaşım kayaçları yüksek basınç ve sıcaklığın etkisiyle başkalaşım kayaçlara dönüşmektedir.
Yerkabuğu oluşumları ve özellikleri farklı olan taşlardan yapılmıştır.
Yer şekillerinin biçimlenmesinde taşların aşınmaya karşı direnci, geçirimliliği, kolay çözülüp dağılması gibi özellikleri rol oynar. Bu özellikler sonucunda farklı kayaç türleri üzerinde farklı yeryüzü şekilleri oluşmaktadır
Taşlar tabiatta mevcut olan inorganik maddeler olarak bilinen minarellerin bir araya gelmesi ile oluşur
Bir taş tek bir minarelden meydana geldiği gibi birden fazla minarelden meydana gelebilir örneğin
Kalker- kalsit minarelinden
Granit-kuvars+feldispat+mika minarellerinden
Minarellerin ekonomik değer arz edenlerine maden denir
Minarel homojen olup bir kimyasal formül ile gösterilebilen katı ve inorganik maddelere denir.
Kayaların geçirimliliği erimeye karşı direnci gibi özellikleri ile duruşların yer şekillerin oluşmasında gelişmesinde önemli etkileri vardır.
Yer şekillerini toprak ve bitki örtülerini yerleşme ve tarım hayatı gibi coğrafi olayların açıklanmasında taşların özelliklerinden yararlanılır.
Kayaları inceleyen bilim dalına PETROĞRAFİ(LİTOLOJİ) denir
En yumuşak taş türü TALK en sert taş türü ELMAS tır.
]Kayaç döngüsü
Kayaç döngüsü: Yerkabuğunda önceden oluşmuş kayaların belli koşullar ve etkenler altında başka tür kayalara dönüşmesi veya eriyerek mantoya karışması olayına “ Kayaç Döngüsü†adı verilir. Kaya döngüsünü devam ettiren şey ise doğal olaylardır.Bu olayda mevcut kayaçlar derinlere doğru inerek eriyip magma haline gelir. Sonra bu magma yerkabuğu içinde veya yeryüzüne çıkıp soğuyarak katılaşım kayaçlarını oluşturur. Çözülme ve erozyonla yeryüzündeki kayaçlar parçalanıp ,taşınıp tabakalar halinde biriktirilerek tortul kayaçları oluşturur. Tortul yada katılaşım kayaçları yüksek basınç ve sıcaklığın etkisiyle başkalaşım kayaçlara dönüşmektedir.
BEĞEN YETERR
Kayaç döngüsü: Yerkabuğunda önceden oluşmuş kayaların belli koşullar ve etkenler altında başka tür kayalara dönüşmesi veya eriyerek mantoya karışması olayına “ Kayaç Döngüsü†adı verilir. Kaya döngüsünü devam ettiren şey ise doğal olaylardır.Bu olayda mevcut kayaçlar derinlere doğru inerek eriyip magma haline gelir. Sonra bu magma yerkabuğu içinde veya yeryüzüne çıkıp soğuyarak katılaşım kayaçlarını oluşturur. Çözülme ve erozyonla yeryüzündeki kayaçlar parçalanıp ,taşınıp tabakalar halinde biriktirilerek tortul kayaçları oluşturur. Tortul yada katılaşım kayaçları yüksek basınç ve sıcaklığın etkisiyle başkalaşım kayaçlara dönüşmektedir.
BEĞEN YETERR
Kayaç Nedir? Kayaçlar Hakkında
Kayaç nedir, özellikleri nelerdir?
Krebs Döngüsü (Sitrik Asit Döngüsü)
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR