Kömür nerede üretilir? Kömür nedir, nerede üretilir? Vikipedi Kömür, katmanlı tortul çökellerin içinde bulunan katı, koyu renkli...
Kömür nerede üretilir?
Kömür nedir, nerede üretilir?
Vikipedi
Kömür, katmanlı tortul çökellerin içinde bulunan katı, koyu renkli ve karbon bakımından varlıklı kayaçtır. Kömür (taşkömürü) torkugillerden oluşur.
Dünyanın bir çok bölgesinde bulunan kömüre, yerin yüzeye yakın bölümlerinde ya da çeşitli derinliklerde rastlanır. Kömür çok oranda organik kökenli maddenin kısmi ayrışması ve kimyasal dönüşüme uğraması sonucunda oluşan birçok madde ihtiva eder. Bu oluşum sürecine kömürleşme denir.
Tarihçe
İlk olarak milattan önceki yıllarda Çinliler tarafınca kullanıldığı bilinmektedir. Kömür işletmeciliğine ilişkin dokümanlar 12. yüzyıla aittir. Kömürün yoğun olarak kullanımı ise 18. yüzyılın ikinci yarısına rastlar. Bilhassa gelişen endüstri ve sanayi, kömür kullanımını arttırmış, kömürü mühim bir mineral haline getirmiştir. Kömür demir-çelik sanayisinin hammaddesi olarak kullanılmış ve buharlı motorlarda, buharın oluşumu için yakıt olarak kullanılmıştır. Bugün çıkarılan kömürün büyük kısmı ise elektrik üretimi ve çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.
Kömürün oluşumu
Bataklıklarda uygun rutubet ve sıcaklığın oluşması, ortamın asit miktarının artması, lüzumlu organik maddelerin ortamda bulunmasıyla bozunmuş, çürüyen bitkilerin su altına inmesi ve bataklığın zaman içinde üstünün örtülmesi şeklinde vakalar sonucu oluşur.
- Deltalar (en kalınca kömür damarlarının oluştuğu ortamlardır)
- Göller ve nehirler (göl kıyıları, kalınca kömür damarlarının meydana geldiği uygun bataklık ortamlardır)
- Lagünler (deniz tesirinin olduğu ince kömür damarcıklarını meydana getirirler)
- Akarsu taşma ovaları (ince kömür damarcıklarını oluştururlar).
Kömürler yoğunluk, gözeneklilik, sertlik ve parlaklık bakımından farklılık izah edebilir. Çoğu zaman kömür türleri bazı inorganik maddeler, genelliklede killer, sülfürler ve klorürler ihtiva eder. Bunlar da azca oranda civa, titan ve manganez şeklinde bazı elementler de ihtiva eder.
Kömür: Bitkiler öldükten sonrasında, bakteriler etkisiyle değişime uğrar. Eğer su altında kalmış olarak değişime uğrarsa, C (karbon) miktarı artarak kömürleşme adım atar. C miktarı %60 ise turba, C miktarı %70 ise linyit, C miktarı %80-90 ise taş kömürü, C miktarı %94 ise antrasit adını alır...
Dünyada kömür
Malum kömür yatakları incelendiğinde, Cenup ve Şimal yarımküreler içinde mühim bir farklılık olduğu görülmektedir. Cenup yarım küre kömür bakımından oldukça yoksundur. Bunun sebebi Devosiyen dönem ve daha önceki dönemlerin alçak ovalarında kömür yataklarını oluşturacak seviyede kalınca nebat depolarının birikmesine elverişli bitkisel yaşamın olmayışıdır. Dünya sıralamasında, en büyük kömür üreticisi ilk beş ülke; Çin, ABD, Hindistan, Avustralya ve Cenup Afrika'dır.
1991 senesinde hazırlanmış tabloya nazaran bazı ülkelerin kömür rezervleri
Türkiye'de kömürün tarihçesi
Türkiye'de ilk taş kömürü madenciliği Uzun Mehmet'in 1829 senesinde Ereğli'de kömürü bulmasıyla adım atmıştır. İlk fiilî üretim ise 1848 senesinde "Gömü-i Hassa" tarafınca havzanın Galata sarraflarına kiralanmasıyla gerçekleşmiş ve bu yönetim altında çok ilkel bir emek verme ile 40-50 bin ton civarında kömür üretilmiştir. Kırım Harbi'nin başlaması ile yönetim İngilizlere geçmiş, 1864 senesinde ise devrin Kaptan-ı Deryası'na devredilmiş ve bir maden nazırlığı kurulmuştur. Bu devrede havzada büyük gelişmeler olmuş, tren ve dekovil hatları döşenmiş havzanın sınırları tespit edilmiş, kok, briket, ateş tuğlası ve çimento fabrikaları şeklinde tüketici tesisler kurulmuş ve üretim muntazam artışlarla 1907 senesinde 735.000 tona erişmiştir. 1. Dünya Savaşı esnasında etkinlik yeniden gerilemiş savaşın sonunda ise havza Fransızlar tarafınca işgal edilmiştir. Bu yönetim altında istihsal 1920 senesinde 570.000 tona erişmiştir.
Türkiyede antrasit içeren kömür yatağına rastlanmamıştır. En fazlaca rastlanan kömür çeşidi ise linyittir. Türkiye linyit bakımından oldukça varlıklı bir ülkedir ve toplam 8,4 milyar ton linyit rezervine haizdir. Fakat bu rezervin %68'inin ısıl kıymeti azca olduğundan, üretilen linyitler çoğu zaman termik santrallerde kullanılır.
Çeşitli derinliklerdeki taşkömürü yatakları ile Ereğli, Zonguldak havzası Türkiye'nin en mühim taş kömürü havzasıdır. Taşkömürü rezervi ise toplam 1,35 milyar tondur.
Ek olarak her ne kadar kalori kıymeti düşük olsa da, elektrik enerjisi alanında Türkiye'nin en büyük linyit rezervi Afşin-Elbistan bölgesinde bulunmaktadır.
Türkiye'deki başlıca linyit yatakları
- Afşin Elbistan AEL (Afşin Elbistan Linyitleri)
- Karaisalı, Adana)
- Merzifon ve Suluova
- Mengen, Bolu
- Kükürtlü
- Eynez, Soma ve Işıklar, Soma (Manisa)
- Uluçayır, Divriği (Sivas)
- Gülşehir, Nevşehir)
- Zonguldak
- Tunçbilek, Tavşanlı (Kütahya) GLİ (Garp Linyitleri İşletmesi)
Nasrettin Hoca ne süre ve nerede hayata merhaba dedi, nerede öldü, nereye gömüldü?
devletimizde meyve, sebze ve bakliyat nerelerde üretilir, fabrikaları nerede yer alır?
Cam iyi mi ve nerede üretilir?
Bu bildiri 'en iyi çözüm' seçilmiştir.
Vikipedi
Kömür, katmanlı tortul çökellerin içinde bulunan katı, koyu renkli ve karbon bakımından varlıklı kayaçtır. Kömür (taşkömürü) torkugillerden oluşur.
Dünyanın bir çok bölgesinde bulunan kömüre, yerin yüzeye yakın bölümlerinde ya da çeşitli derinliklerde rastlanır. Kömür çok oranda organik kökenli maddenin kısmi ayrışması ve kimyasal dönüşüme uğraması sonucunda oluşan birçok madde ihtiva eder. Bu oluşum sürecine kömürleşme denir.
Tarihçe
İlk olarak milattan önceki yıllarda Çinliler tarafınca kullanıldığı bilinmektedir. Kömür işletmeciliğine ilişkin dokümanlar 12. yüzyıla aittir. Kömürün yoğun olarak kullanımı ise 18. yüzyılın ikinci yarısına rastlar. Bilhassa gelişen endüstri ve sanayi, kömür kullanımını arttırmış, kömürü mühim bir mineral haline getirmiştir. Kömür demir-çelik sanayisinin hammaddesi olarak kullanılmış ve buharlı motorlarda, buharın oluşumu için yakıt olarak kullanılmıştır. Bugün çıkarılan kömürün büyük kısmı ise elektrik üretimi ve çeşitli alanlarda kullanılmaktadır.
Kömürün oluşumu
Bataklıklarda uygun rutubet ve sıcaklığın oluşması, ortamın asit miktarının artması, lüzumlu organik maddelerin ortamda bulunmasıyla bozunmuş, çürüyen bitkilerin su altına inmesi ve bataklığın zaman içinde üstünün örtülmesi şeklinde vakalar sonucu oluşur.
- Deltalar (en kalınca kömür damarlarının oluştuğu ortamlardır)
- Göller ve nehirler (göl kıyıları, kalınca kömür damarlarının meydana geldiği uygun bataklık ortamlardır)
- Lagünler (deniz tesirinin olduğu ince kömür damarcıklarını meydana getirirler)
- Akarsu taşma ovaları (ince kömür damarcıklarını oluştururlar).
Kömürler yoğunluk, gözeneklilik, sertlik ve parlaklık bakımından farklılık izah edebilir. Çoğu zaman kömür türleri bazı inorganik maddeler, genelliklede killer, sülfürler ve klorürler ihtiva eder. Bunlar da azca oranda civa, titan ve manganez şeklinde bazı elementler de ihtiva eder.
Kömür: Bitkiler öldükten sonrasında, bakteriler etkisiyle değişime uğrar. Eğer su altında kalmış olarak değişime uğrarsa, C (karbon) miktarı artarak kömürleşme adım atar. C miktarı %60 ise turba, C miktarı %70 ise linyit, C miktarı %80-90 ise taş kömürü, C miktarı %94 ise antrasit adını alır...
Dünyada kömür
Malum kömür yatakları incelendiğinde, Cenup ve Şimal yarımküreler içinde mühim bir farklılık olduğu görülmektedir. Cenup yarım küre kömür bakımından oldukça yoksundur. Bunun sebebi Devosiyen dönem ve daha önceki dönemlerin alçak ovalarında kömür yataklarını oluşturacak seviyede kalınca nebat depolarının birikmesine elverişli bitkisel yaşamın olmayışıdır. Dünya sıralamasında, en büyük kömür üreticisi ilk beş ülke; Çin, ABD, Hindistan, Avustralya ve Cenup Afrika'dır.
1991 senesinde hazırlanmış tabloya nazaran bazı ülkelerin kömür rezervleri
Türkiye'de kömürün tarihçesi
Türkiye'de ilk taş kömürü madenciliği Uzun Mehmet'in 1829 senesinde Ereğli'de kömürü bulmasıyla adım atmıştır. İlk fiilî üretim ise 1848 senesinde "Gömü-i Hassa" tarafınca havzanın Galata sarraflarına kiralanmasıyla gerçekleşmiş ve bu yönetim altında çok ilkel bir emek verme ile 40-50 bin ton civarında kömür üretilmiştir. Kırım Harbi'nin başlaması ile yönetim İngilizlere geçmiş, 1864 senesinde ise devrin Kaptan-ı Deryası'na devredilmiş ve bir maden nazırlığı kurulmuştur. Bu devrede havzada büyük gelişmeler olmuş, tren ve dekovil hatları döşenmiş havzanın sınırları tespit edilmiş, kok, briket, ateş tuğlası ve çimento fabrikaları şeklinde tüketici tesisler kurulmuş ve üretim muntazam artışlarla 1907 senesinde 735.000 tona erişmiştir. 1. Dünya Savaşı esnasında etkinlik yeniden gerilemiş savaşın sonunda ise havza Fransızlar tarafınca işgal edilmiştir. Bu yönetim altında istihsal 1920 senesinde 570.000 tona erişmiştir.
Türkiyede antrasit içeren kömür yatağına rastlanmamıştır. En fazlaca rastlanan kömür çeşidi ise linyittir. Türkiye linyit bakımından oldukça varlıklı bir ülkedir ve toplam 8,4 milyar ton linyit rezervine haizdir. Fakat bu rezervin %68'inin ısıl kıymeti azca olduğundan, üretilen linyitler çoğu zaman termik santrallerde kullanılır.
Çeşitli derinliklerdeki taşkömürü yatakları ile Ereğli, Zonguldak havzası Türkiye'nin en mühim taş kömürü havzasıdır. Taşkömürü rezervi ise toplam 1,35 milyar tondur.
Ek olarak her ne kadar kalori kıymeti düşük olsa da, elektrik enerjisi alanında Türkiye'nin en büyük linyit rezervi Afşin-Elbistan bölgesinde bulunmaktadır.
Türkiye'deki başlıca linyit yatakları
- Afşin Elbistan AEL (Afşin Elbistan Linyitleri)
- Karaisalı, Adana)
- Merzifon ve Suluova
- Mengen, Bolu
- Kükürtlü
- Eynez, Soma ve Işıklar, Soma (Manisa)
- Uluçayır, Divriği (Sivas)
- Gülşehir, Nevşehir)
- Zonguldak
- Tunçbilek, Tavşanlı (Kütahya) GLİ (Garp Linyitleri İşletmesi)
YORUMLAR