Bu mesaj 'en iyi cevap' seçilmiştir.
Kırgızca
Kırgızca Kırgız Türkçesi
- Kırgızca Kiril alfabesi Telaffuz Kırgızça veya Kırgız tili
- bölge Orta Asya
- Etnik köken Kırgızlar
- Konuşan sayısı 2,941,930 (1993)
Dil aileleri - Altay dilleri
- Kıpçak grubu
- Kazak-Nogay
- Kırgızca Yazı sistemi Kiril alfabesi, Arap alfabesi
Kırgızca veya Kırgız Türkçesi (Kırgızca: Êûğãûç òèëè (Kiril), Kırgız tili (Latin), قىرعىزچا, قىرعىز تىلى), Altay dilleri'nin Türk dili'nin dallarından Kıpçak grubuna ait bir Türk dilidir. Kazakça ile yakın özellikler gösteren Kırgızca, yaklaşık 5 milyon kişi tarafından konuşulmakta olup Kırgızistan'ın birinci resmî dilidir.
Özellikleri
Sözcük başı Ortak Türkçe asıllı kelimeler y'ler c'ye dönüşmüştür; yol: æîë (col), yıldız: æûëäûç (cıldız) vb. Eklerde de değişme olur, yuvarlak ünlüler kendinden sonraki ünlüleri etkiler: bölmö: áөëìı (bölme), köpölöklördön: êıëıáıêëığäıà (kelebeklerden), bazı b ile başlayan kelimeler m olabilir: boyun: áîşÃ (moyun), bun (sıkıntı): ìóң (muñ; ñ nazal n, Ş‹ ve ng sesi verir)
Kırgızcanın eski şekilleri 24 harfli Orhun yazısı ile yazılmıştır. Günümüzde ise Kırgızca bazı ilave harfler kullanılarak Türkiye'de Latin alfabesi, Kırgızıstan'da Kiril alfabesi ve Çin'de [2] Arap alfabesi ile yazılabilmektedir.
Alfabe
Kırgız Türkleri tarih boyunca çok alfabe kullanmış bu ise Kırgız Türkçesinin telaffuzda çok olmasa da değişmesine sebep olmuştur. Kırgız Türklerinin milli alfabesi bütün Türk Dünyasının en eski ve özüne ait alfabesi olan Orhun alfabesi, Göktürk alfabesi, Runik, Turan alfabesi diye de adlandırılmış Eski Türk Alfabesidir.
Eski Türkçede olduğu gibi sağdan sola doğru KIRKIZ kelimesinin yazılışı :
Turan Alfabesinden sonra ise Sogdlardan alınan Uygur alfabesi kullanılmıştır. Ardından Türk Dünyasının Müslüman olmaya başlaması ile Müslüman olan bütün Türk toplulukları Arap alfabesine geçmeye başladılar. Uzun bir vakit Arap Alfabesi kullanılmıştır. Arap alfabesinden sonra kısa bir süre Latin alfabesi kullanılsa bile Sovyet baskısı sebebiyle Rusların kullandığı Kiril Alfabesi yerleştirilmiştir. Günümüzde Kırgızistan alfabesi Kiril Rus alfabesidir.
Günümüz Kırgız alfabesi Kırgızca'nın yazımı için kullanılan alfabedir. Kırgızca iki alfabe ile yazılır.
Ek Bilgi;
Alıntı
TüRKÇE - KIRGIZCA
- Abi = bayke (Kırgızistan'ın Kuzeyinde) Ake ( Kırgızistan'ın Güneyinde)
- Abla = ece
- Acıkmak = açka boluu
- Açıklamak = tüşündürüü
- Açmak = açuu
- Adalet = adilet
- Adet=adat
- adınız ne? - atınız kim
- Adres = adres
- Ağ = tor
- Ağır = oor
- Ağlamak = ıyloo
- Ağrı = ooruu
- Ahlak =adep
- Ajan = agent
- Ak Ciğer = öpkö
- akbaba=caru
- akşam = keçinde, beşim
- Aktrist= Aktrista
- Al = al
- Almanya = germanya
- Amca = ava
- Amerika =
- Anla = tüşün
- anlaşmak = makuldaşuu
- Anne = ane
- Anneanne = tayne
- Apartman = imarat
- ara = izdöö
- Araba = maşine(rusça)
- Aramak = izdöö
- Arasında = arasında
- Arka =arka - art
- Artist =Artist
- Asker = asker
- Asla = takır, eç kaçn
- Aslan = aslan
- Aşağı = tömöncak - astı
- Aşk = aşk, mahabat
- At = at - jılkı
- Atlamak =sekirüü
- Ay = ay
- Ay(gökteki)= ay
- Ayak = but
- aygır=erkek at
- Ayı = ayu
- aynı-benze = okşaş
- Ayran = çalap
- Azerbaycan =
- Baba = ata
- Babaanne = çon ene
- Bacak = san
- Bağlaç=baylamta
- Bağlama = baylo
- Bakkal = dukön
- Balık = balık
- Banyo = duş
- Bardak = çını
- Baş = baş
- Bateri = batareyka
- Batı = batış
- Bay = ar
- Bayan = ayal-ayım
- Bayır=cayloo
- baytal= 1 yaşındaki dişi at
- Bebek = kiçine bala, böbök
- bee= dişi at
- beklemek = kütü
- ben-men
- Beri=beri
- Beyaz = ak
- Bıçak = bıçak
- Bıçak= bıçak
- Bıyık = mürüt
- Biber = murç, kelempir
- Biçim = forma
- Bilet = bilet
- Bilgisayar = komputer
- Bilmek = bilüü
- bilmek = bilüü
- Birkaç = bir neçe
- Bitki = ösümdük
- biz-biz
- Bozkır=talaa
- Böbrek = böyrök
- Buralar = bul yerler
- Burası = bul cer
- Burun = murun
- buzağı(inek balası)=muzoo
- Büfe = bufet
- büyü=dubuloo
- Cadde = çon col, çon köçö
- cagımduu (hoşa gitmek anlamında)
- Canlı = canduu
- Cılız = arık
- Coğrafya = j= geografya
- çadır= çatır
- Çaldırmak = uurdoo
- Çalmak = çertüü
- Çamçak-Çanak= Çını
- Çatal = ayrı
- çatı= tambaş
- Çay = çay
- Çay kaşığı = çay kaşığı
- Çeçenistan = çeçnya
- Çek = tart
- Çıkarmak = cigaruu, alıp çıguu
- Çıkmak = cıguu
- Çiçek = gül
- Çin = Kitay
- Çirkin = dürü suuk
- Çocuk = bala
- Çocuk odası = baldar bölmösü
- Çöl = çöl
- Çünkü = antkeni
- Dağ= too
- Dakika = minuta (rusça)
- Dayı = tayke
- Dede = çon ata
- Dedil= zulum, kaardu
- dekor = casalga
- Deli = cindi
- Deniz = deniz
- Deprem = cer titiröö
- Dereotu= Ukrop
- Dergi = curnal
- derin = teren
- Ders = sabak
- Deve = töö
- Dilek = tilek
- Din =din
- Dingir= ayrı
- Doğu = cıgış
- Doktor = doktor
- Dolayı , Çünkü = oşonduktan
- Dolu = möndür
- Doymak = toyuu
- Dönmek = buruluu
- Dudak = erin
- durak = beket
- Duy = uk, kulak sal
- Dünya = düynö
- Düşünmek = oyloo
- Ecel = acal
- Edat= adat
- Eğri = iyri
- El = kol
- elbise = kiyim
- e-posta = e mail
- Esnaf = dükönçu
- Eşek= eşek
- Et = et
- Ev = üy
- Evet = ooba
- Fakat= birok
- fatura = esep
- Felsefe = filosofya
- Fiil = etiş
- Fil = pil
- Fotoğraf = süröt
- Fransa= fransiya
- Gaddar= zulum
- Garaj = garaj
- Gazete = gazeta
- Gazoz = gazdalgan su
- gece = tün
- Geçmek = keçüü
- gel - miş / kel-iptir(rivayet anı)
- Gel = kel
- gel- me- mek - kel -beyt (beyt olumsuzluk -mek- eki)
- gel-di / kel -di (haber anı)
- gel-i-yor / kel-e- catat
- gel-se / kel-se (dilek - tilek anı)
- Genç = caş
- Girmek = kirüü
- Git = ket
- Gitar = gitara
- Göl = köl
- Görev = mildet
- gösteri=çoguluş
- Göz = göz
- Grafiker = grafik
- Gülmek = külüü
- Gün = kün
- Güneş = aptap (kün)
- Güney = tüştük
- Güreş = küröş
- Güzel = kooz
- Hafif = ceNgil
- Hala = ece
- Halı = kilem
- haliniz nasıl? - özünüz kanday ?
- Halk = kalk
- Hasta = oorukçan
- Hastane = oorukona
- hava= abarayı
- Havale = akça kotoruu
- Havuç = sabız
- Hayal kıyal
- Hayat = caşoo
- Hayır= cok
- helikopte= vertalyot(rusça)
- Hemşire = medsestra, merman ece
- Hepsi = baarı
- Heykel = estelik
- Hoş = koş (hoşgeldiniz anlamında),
- Hristiyan = hristiyan
- Işık = carık
- İç = iç
- İklim = klimat -aba ırayı
- İlaç = darmek
- İlk = birinci
- İlkbahar = caz
- İmkan = mümkünçülük
- İnce = içke
- İnek = uy
- İngiltere = angliye
- İnternet = internet
- İri = iri
- istasyon = beket
- istemek = kaaloo
- İsviçre = şvetsariye
- İtfaiye = ot öçürgüç
- iyiyim, sağolun - cakşı ,rahmat sizge
- Japonya = yaponya
- Kabus = kara basmak
- Kaç-kaç
- Kahve= kofe
- Kahverengi = kürön (Kırgısiztan'ın Kuzeyinde) kuykul (Kırgısiztan'ın Güneyinde)
- kalabalık = köpçülük
- Kalın = kalın
- Kalk= tur
- Kalkmak = turuu
- Kalp = cürök
- Kampus = mektep bakça
- Kamyon = kamaz
- Kanada =
- Kapak= kapkak
- Kapamak = bekitüü
- Kar = kar
- Kar= kar
- Kara Ciğer= boor
- Kartal=bürküt
- Kasaba = saarça
- Kaş = kaş
- Kaşık = kaşık
- Keçi= eçki
- Kedi = mışık
- Kesilmek = kesilüü
- Keyif = rahat
- Kıbrıs = kipr
- Kırgızstan =
- Kırmızı = kızıl
- Kısa = kıska
- Kış = kış
- Kızmak = açuulannuu
- Kim = kim
- Kimse = eç kim
- kira = icara
- Kitap = kitep
- koç= koçkor
- Kol = bilek
- Kola = kola
- Kolay = oNoy
- Koltuk = kreslo
- Konser = konsert
- Konuşmak = süylöşüü
- kostüm = kostüm
- Koyun = koy
- Köpek = it
- Köy = kıştak, ayıl
- Kulak = kulak
- kulun=yeni doğan at
- Kum= kum
- Kum= kum
- kunaacın=1,5 yaşındaki dişi sığır
- kunan= 1 yaşındaki erkek at
- Kuş = kuş
- Kuzen = bölö
- Kuzey = tündük
- Kuzu = kozu
- kürek = kürök
- Limon = limon
- Lokanta = restoran
- Mahalle = rayon
- Mahcup = uyaluu
- Masa = stol
- Mavi = kök
- Maydanoz = petruşka
- Memur = kızmatçı
- Meslek = kesip
- meslek_kesip
- Meyve = mömö cemiş
- milliyet = ulut (moğolcadaki ulus gibi)
- Mimari = arhitektura
- Minibüs = marşutka
- Misafir odası = konak bölmösü
- Mor = kara kök
- Mutfak = aşkana
- Müslüman = müslüman
- Müzik = muzıka
- Müzik aleti = muzikalık aspaplar
- Nane = mentol
- Nasıl = kanday
- nasılsın? - kandaysın
- nasılsınız? - kandaysız?
- Ne = emne ?
- Ne kadar = kança
- Ne zaman=kaçan
- Neden = emnege?
- Niçin = emne üçün
- Nine
- Numara = nomer
- o- al
- Okul = mektep
- Olta = kayırmak
- onlar-alar
- Oralar = al cerler
- Orası = al cer
- Orman=tokoy
- otel = meymankana
- Otobüs= avtobus(rusça)
- Oturmak = oturuu
- Ova =oyduN*
- öğle = tüş, çaktüş(12:00)
- Öğrenci = okuuçu
- öğrenci-okuucu
- Öğretmen = okutuçu, mugalim
- ölmek = ölüü
- Ölüm = ölüm
- Ön = aldı-astı
- Öp = öp
- Örf = salt
- Örtü = cooluk
- Öte= başka
- Özbekstan =
- Özenmek = suktanuu
- Özerk = avtonom(rusça)
- Özgürlük = egemenlik
- Özlem = sagınıç
- pansiyon = meymankana
- Para = akça
- Patates = kartoşka (rusça)
- Peş peşe= arka arkasından
- Petrol = benzin
- Pırasa = kök piyaz
- Pirinç = kürüç
- Plato= -
- Polis = militsiya
- Portakal rengi = aplisin reng
- Radar = radar
- Resim = süröt
- Restaurant = restoran
- roket= dikuçak
- Rüya = tüş
- Rüzgar = şamal
- Saat = saat
- sabah = erten menen
- saban = soka
- Saç = çaç
- Sağ = on
- sağanak yağmur= nöşör
- Sağlamak = elip barmak
- Sahip = ege ( ee diye seslendirilir g sesi yutulur)
- Sahlep = -
- Sakal = sakal
- Sakın = abayla
- Sakla = sakta, kat
- Salça = salat
- Salise = dolisekond (rusça)
- Sanat = sanat
- Sancı = ooru
- Sandalye = oturguç
- Saniye = sekund (rusça)
- Sarı = Sarı
- Sarımsak = sarımsak
- Sat = sat
- Satmak = satuu
- Sayı = san
- Sayın = urmattuu
- Saz = saz
- Sebep? = sebep
- Sebze = caşılça cemiş
- Sel = sel
- Senet = aksiya
- sen-sen
- Serbest = erkin
- Sert = katuu
- Sev = süy
- Sevgi = süyüü
- Sevgili = süyüktüü
- Seyahat = sayakat
- Sıfat = sıpat
- sığ= tar
- Sıkılmak = zerigüü
- Sınav = sınak
- Sızı=sızdoo
- Sigara = tameki
- Sinema = kino
- Siyah = kara
- sizler- siler
- siz-siz
- Soğan = piyaz
- Sokak = köçö
- Sol = sol
- Son = akırcı
- Sonbahar = küz
- Sosyoloji = sosyologiya
- soy = tek- atatek, uruk
- sözleşme = kelişim
- Su = su
- Suç = künöö
- Süre = ubakıt
- Sürmek = aydoo
- Süs= kooz
- Süt = süt
- Şahin=şumkar, itelgi
- Şeker = şeker - kant
- Şişe=bötölkö - şişe
- Şuralar = uşul cerler
- Şurası = uşul yer
- Tabak = tabak
- Tabanca = tapança
- Tabiat = caratılış, tabiat
- Taklit =tuuroo, kayra easoo,kaytaloo
- Taksi = taksi(ingilizce)
- tamam = boldu
- Tarih= tarih
- Tarla = ezin talaası
- Tatlı kaşığı = tatlı kaşığı
- tay=1 yaşında ki at
- tekrar = kaytaloo
- Tekstil = cenil önör cayı
- Telefon = telefon
- Televizyon = sınalgı
- Ten =
- Tepe = çoku
- tepe= çoku
- Teyze = tayçe
- Tiyatro = tiyatr
- Top = top
- Toprak = topurak
- torpok= 1 yaşındaki sığır
- Tulum = aspap
- Turuncu = tok sarı
- Tuz = tuz
- Tüfek= mıltık, tap
- tür = tür
- Türkmenistan =
- Uçak = uçak
- Umut = ümüt
- unutmak = unutuu
- Utanmak = uyaluu
- Uygarlık = medeniyet
- ürün (alışveriş merkezlerinde satılan paketli ürünler)= tovar
- ürün = uruk
- üye = müçö
- Vadi= oy
- var = bar
- Vatan = yurt, atacurt
- Ve =cana
- Ver = ber
- Vur = ur, sok, muşta (yumruk)
- Vur= ur
- Web sitesi = saüt
- Yağmur = camgır
- Yahudi = évrey
- Yakışıklı = suluu
- yalnız = calgız
- Yangın = ot
- Yap = kıl casa
- Yarar = payda
- Yaş(insan yaşı) =caş
- Yaşlı = karı, aksakal (erkek) kempir (kadın-kaba)
- Yat = cat
- Yatak = divan, krovat
- Yatak odası = uktoo bölmösü
- Yaz = cay
- Ye = ce
- Yeğen = ceen
- Yemek = tamak
- Yetenek = talant
- Yıl= cıl
- Yılan = cılan
- Yılbaşı = cılbaşı
- Yıldız = cıldız
- yine = kayra
- yoğurt=ayran
- yok = cok
- Yol = col
- Yorum = cıyıntyk
- Yönetmek = başkaruu
- Yukarı = cogoru
- Yumuşak = cumşak
- Yuvarlak = togolok
- Zaman = zaman,möönöt (rusça)
- Zamir0 taktooç
- Zanaatkar = usta
- Zarar = zıyan
- Zıplamak = sekirüü
- Zor = oor
YANSIMA SESLER
- şıp şıp: tıp tıp (krg) şıp şıp (kzk)
- vız vız : bız bız (krg) ız ız (kzk)
- çatır çutur : çatır çutur (krg) şatır şutur (kzk)
- paldır küldür : kaldır küldür (krg) tarsıl güldir (kzk)
- takır tukur : takur tukur (krg) takır - tukur (kzk)
- harıl harıl yanmak: karıl karıl canuu - januv
YORUMLAR