Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, hekim uyarısı ya da uzman önerisi değildir. Liken Planus Liken pl...
Bu maddedeki yazılar yalnızca bilgi verme amaçlıdır. Yazılanlar, hekim uyarısı ya da uzman önerisi değildir.
Liken Planus
Liken planus sık görülen deriyi, ağız içini ya da her ikisini aniden etkileyen bir hastalıktır. Toplumda %1 oranında görülür.
Liken ne değildir?
Liken planusun (LP) idrak etmek için ilkin ne olmadığını bilmek gerekir. Liken planus bir enfeksiyon hastalığı değildir. Liken planusun başka bir kişiye bulaşması imkansızdır. Hastalık bir kanser türü değildir, kalıtımsal olarak geçmez ve gıdalarla ilişkili değildir.
Liken planus nedir?
Liken planus deriyi, ağız içini ve kimi zaman her ikisini de etkileyen enflamatuar bir ten hastalığıdır.Hastalık cinsel bölümde de görülebilir. Hastalığın sebebi bilinmemektedir. Kimi zaman kalp, hipertansiyon ve eklem hastalıklarında kullanılan ilaçlara karşı liken planus tipinde tepki gelişebilir. Bu durumda ilaçlar kesildikten bir kaç hafta sonrasında döküntü gerilemeye başlar. Liken planusu olan kişilerin bazılarında Hepatit C bulunabilir ve Dermatoloji uzmanınız hepatiti C araştırmak için bir takım kan tahlilleri isteyebilir. Liken planus adam ve bayanları eşit olarak etkisinde bırakır ve en sık orta yaşlarda görülür.
Deride Liken Planus
Liken planusta deride kırmızımsı morumsu, çok kaşıntılı, düz yüzeyli kabarıklıklar meydana gelir.
Vücudun herhangi bir yerinde görülebilmekle beraber el bileği ve ayak bileği en fazlaca görüldüğü yerlerdir. Hastalık sırtın alt bölgesi, boyun, bacaklar, cinsel bölge ve ender olarak da saçlı ten ve tırnaklarda görülebilir. Kalınca olan döküntüler bilhassa alt bacak ön yüzünde görülür. Su kabarcığı olması nadirdir. Tipik görünümde olan liken planusu tanımak kolayken, kimi zaman biyopsi alabilmek gerekebilir.
Kimi zaman derideki liken plan daha az sorun yaratır ve tedavi gerektirmeyebilir. Bununla beraber hastaların çoğunda kaşıntı şiddetlidir. Bir çok hastada hastalık 2 yıl sürer. İyileştiğinde çoğunlukla deride koyu renkli lekeler bırakır. Kendiliğinden ortaya çıkabildikleri şeklinde, kendiliğinden de kaybolabilirler. Beş hastadan birinde ikinci bir liken planus hücumu olur.
Liken planusta kati tedavi olmamakla beraber, hastalık gerileyene kadar tedavi kaşıntıyı azaltır ve döküntüyü iyileştirir. Her liken planus olgusu birbirlerinden değişik olduğundan tedavi seçenekleri de birbirlerinden farklıdır. En yaygın iki tedavi kortizonlu kremlerin ağızdan alınan antihistaminiklerle beraber kullanımıdır. Her iki ilaçta kaşıntıyı azaltır. Daha şiddetli liken planus olgularında kortizon ağızdan verilebilir. PUVA denilen ultraviyole ışık tedavisi kullanılabilir.
Bu tedavileri almadan evvel doktorunuzla bu tedavilerin yan tesirleri mevzusunda konuşun.
Liken plan tedavisinde doktorunuzun önerilerine uymak takipleri aksatmamak gerekir. Travmaya uğrayan alanlarda liken planus lezyonları çıkabildiğinden derinizi travmalardan koruyun.
Ağızda liken planus
Ağız içindeki liken planus en fazlaca yanakları, dişetleri ve dili etkisinde bırakır. Ağızdaki liken planusu tedavi etmek zor olsa gerek, derideki liken planusa bakılırsa hastalık daha uzun sürer. Ne yazık ki liken plalnusu bulunan bir sürü hastanın az da olsa ağızlarında lezyon vardır. Ağızda liken bulunan beş hastadan birinde ise deride liken planus vardır.
Ağızdaki liken planus ak çizgiler ve noktalar şeklinde görülür. Bu değişimler çoğu zaman rahatsızlığa yol açmazlar. Diş hekimleri rutin muayeneleri esnasında liken planusu saptayabilirler. Çok şiddetli liken planusta ağızda ağrılı yara ve ülserler görülebilir. Liken planusu doğrulamak için ağızdan biyopsi alabilmek gerekebilir. Doktorunuz bu yaranın bir enfeksiyon sonucu gelişip gelişmediğini araştırmak isteyebilir. Kimi zaman biyopsiyi bir kaç kez yeniden etmek gerekebilir.
Liken planus tipinde allerjik reaksiyonlarda diş malzemelerine karşı gelişebilir, fakat bu vaziyet nadirdir. Eğer bu şekilde bir vaziyet var ise allerjiye yol açan madde çıkartılmalıdır.
Pek çok tedavi ağrıyı azaltmasına ve yaraları iyileştirmesine karşın ağız içi liken planusunda kati tedavi yoktur. Ağrı-sancı ve yanma hissi yok ise tedavi hayata geçirmeye gerek kalmamıştır. Çok şiddetli ağız içi liken planus olguları lokal sürülen ve ağızdan alınan ilaçlarla tedavi edilebilir. Ağızdaki liken planus fena ağız bakımından negatif yönde etkilenir. Bu yüzden hastalar yılda iki kez diş hekimine muayene olmalıdırlar.
Cinsel bölümde liken planus
Liken planusu bulunan beş bayandan bir tanesinde vajinal bölümde liken planus lezyonu vardır. Eğer hafifse hiçbir rahatsızlığa yol açmaz. Fakat yara açılırsa, cinsel ilişki esnasında ağrıya niçin olabilir. Erkeklerde cinsel bölümde liken görülme sıklığı daha azdır.
Risk altında mısınız?
Ağız içinde liken planusu olan hastalarda kanser geliştirme riski hafifçe artmıştır. Bu yüzden ağız içinde liken planus bulunan hastalarda tütün ve alkol kullanımı kanser gelişim riskini arttırdığı için yasaklanmalıdır. 6-12 ayda bir rutin ağız içi dermatolojik muayenesi yapılmalıdır.
Rejim
Baharatlı gıdalar, domates ve domatesli ürünler, kafeinli kahve ve kola, cips, mısır patlağı, eğer ağız içinde yara var ise liken planusu tetikleyebilir.
Tırnak tutulumu
Bir takım liken planus olgularında tırnak tutulumu olabilir. Tırnak değişikliklerinin bir büyük bölümü tırnak yatağını haraplar. Çoğu zaman yalnızca bir kaç el ve ayak parmağı tutulabilir, fakat kimi zaman hepsinde de görülebilir.
Tırnakta uzunlamasına girinti ve kabarıklıklar, kalınlaşma, yataktan ayrışma ve tırnak kaybı görülebilir. Şiddetli olgularda tırnak geçici ya da kalıcı olarak haraplanabilir.
Saçlı ten tutulumu
Ender olgularda liken saçlı deride de görülebilir. Bu vaziyet liken planopilaris ismini alır. Liken planopilaris görülen alanda kızarıklık, tahriş ve bir takım olgularda kalıcı saç kaybı gelişebilir.
Liken planus durağan ise hastalığın sertliği ve dağılımında 1-2 aylık dönemde farklılık olmaz. Liken planusun sebebini açıklayacak bir sürü kuram olmasına karşın, bir sürü dermatolog bu hastalığın otoimmun bulunduğunu düşünmektedirler. Otoimmun terimi şu anlama gelmektedir: Hastanın mikroplarla savaşım etmesini elde eden ak küre hücreleri düzgüsel ten, ağız içi mukozası, tırnak ve saç hücrelerine saldırırlar.
Vitiligo Hastalığı (ALA) ve Vitiligo Hastalığı Tedavisi
Liken hastalığı nedir?
Liken planopilaris iyi mi bir hastalıktır, iyi mi tedavi edilir?
LİKEN PLANUS (LP)
Çok ender görülen bir ten hastalığıdır.Genel nüfusun %1'ini etkisinde bırakır.LP nedir? Bu hastalık iyi mi bulaşabilir? Tedavi edilebilir mi? İşte yanıtları;
LP Ne Değildir?
Bu hastalığı birinden kapmak ya da herhangi birine bulaştırmak imkansızdır. Özetlemek gerekirse LP bulaşıcı bir hastalık değildir.Bu hastalık fena tabiatlı değildir.Şu demek oluyor ki kanser değildir.Kalıtsal ya da beslenme ile ilgili bir hastalık da değildir. Peki , Bu Ne?
Bu hastalık, en başta ten ve mukozaları etkisinde bırakır. Nadiren de saç ve tırnakları meblağ. LP'nin sebebi çoğu zaman bilinmez. Hastalığın başlamasını bir takım ilaçlar, enfeksiyonlar, aşılar ve stres tetikler. Hanım ve erkekler bu hastalıktan eşit derecede etkilenirler ve çoğu zaman orta yaşlarındaki yetişkinlerde görülür. LP'un Ten Tutulumu
Ciltteki LP oldukça rahatsız edici bir vaziyet sayılır. Ciltte; kırmızı-mor üstü, düz-kesik, çok kaşındırıcı bir döküntü olarak tanımlanır. 
El Bileğinde Liken Planus
LP hastaları averaj iki yıl süresince bu hastalığı taşırlar. İyileşseler dahi Liken Planus, cildin üstünde koyu kahverengi lekeler olarak kalabilir. Bu lekeler vakit içinde tedavi edilmeden kendi kendilerine yok olurlar. İyileşen insanların ortalama beşte birisi yeniden LP hastalığına yakalanabilir.Şu demek oluyor ki yinelemeler görünebilir.
Tedavi Sistemleri,metotları
LP'a karşı belirgin, malum bir tedavi yoktur ama kaşıntıları azaltmak ve döküntüler kaybolana kadar meydana getirilen tedaviler büyük bölümü kez etkili olur. LP hastalığının değişik klinik görünümleri olduğundan tedavi sistemleri,metotları de farklıdır. Çok kullanılan yöntemlerden ikisi, dıştan kortikosteroid kremler ve antihistaminik ilaçlardır. İkisi de kaşıntı ve iltihabi azaltmaya destek verir. LP'nin çok şiddetli durumlarında ultraviyole ışınlarıyla PUVA tedavisi yapılabilir. Fakat herhangi bir ilacı kullanmadan ilkin bir dermatoloğa danışmak gerekir.
Ayak Bileğindeki Liken Planus
Ağızda LP Tutulumu
Ağızdaki LP'de ağız içi ve dil etkilenir. Ağızdaki Lichen Planus, ciltteki Liken Planus'a bakılırsa daha zor tedavi edilir ve çok uzun süre kalır. Her neyse ki, ağızdaki LP'nin görüntüsü çok ağırbaşlı problemler oluşturmaz. Ağızdaki LP hastalarının %30'unda LP'nin ten tutulumu da vardır. Vajinal LP ise, hanımlarda oluşur.Nadirdir.Özellikleri
Ağız LP'nin özelliği düzgüsel, ak çizgili, noktalı ve dantel şeklinde olmasıdır. Bunların büyük bölümü, check-up esnasında diş doktoru tarafınca fark edilebilir. Ağız LP'unun rahatsız edici durumlarından biri ise, dokunulduğunda çok ağrılı olmasıdır.LP'la beraber maya enfeksiyonu olma ihtimali de vardır. Bu durumlarda öncellikle maya enfeksiyonunun tedavi edilmesi zorunludur. Maya enfeksiyonu için tedaviler genel anlamda LP'a da iyi gelir. Nadiren, diş dolgu malzemelerine LP-benzeri allerjik reaksiyonlar gelişebilir. Bu diş dolgu maddelerini kaldırmak için çok vakit harcandığı ve maliyeti yüksek olduğu için son tedavi yöntemi olarak başvurulabilir.Tedaviler
Ağızdakı LP'ta belirgin bir tedavi yoktur.Çünkü büyük bölümü vakit, bu hastalık hiçbir hastalık oluşturmadığı için tedaviye gerek yoktur. Fakat, LP'un ağrılı ve duyarlı klinik tipleri içi tedavi gerekebilir. Bu ilaçlar ise genel anlamda ağızdan alınır. Ağızdakı LP'u çok dikkatli takip etmeniz lazımdır. Çünkü ,LP diş sağlığını zayıflatır ve diş eti hastalığına niçin olabilir. LP'li hastaların yılda 2 kez dermatolog ve diş hekimlerine görünmeleri gerekir.Siz tehlikede misiniz?
Lichen Planus'un çok şiddetli göstergelerinden birisi ise, dilin altında oluşmasıdır. Bu çok nadiren ağız kanserine niçin olabilir. Bu yüzden alkol ve sigara ürünlerinin kullanılmaması uygun olur.Yemekler ve LP
LP'li hastalar; baharatlı yiyecekleri, asitli meyve sularını, domatesten meydana getirilen yiyecekleri, kahve, kola şeklinde kafein içeren içecekleri, tost ve mısır cipsi yemeyi azaltmalıdırlar. Çünkü bu tür şeyler LP'un iyileşmesine engel olduğu şeklinde, hastayı daha da kötüleştirebilir.Tırnak Bağlantısı
LP hastalarının %10'unda tırnak değişimleri olmaktadır. Tırnak değişikliklerinin büyük bölümü, tırnağın büyümüş olduğu kısmın zarar görmesiyle oluşur. El ve ayak parmağının ise yalnız birkaçında farklılık görünmesine karşın kimi zaman tüm parmak tırnakları da etkilenebilir. LP'a ait olan tırnak değişikleri ise tırnak kaybı, tırnağın incelmesi, kırılması ve soyulması şeklinde olabilir. Çok şiddetli bir vaziyet ise, geçici ya da devamlı olarak tırnağın yok olmasıdır.
Tırnaklarda incelme ve renk değişimine sebep olan Liken Planus
Saç Bağlantısı
Ender durumlarda LP saçlı bölgeleri de etkisinde bırakır. Buna Liken Planopilaris denir ve tamamen saç yitirilmesine dahi sebep olabilir.Liken Planus hakkında Daha Fazlası
LP kalıcı bir durumdur. Sertliği ve dağılımı ilk 2 aydan sonrasında pek artmaz. LP'u gösteren pekçok kuram olmasına karşın dermatologlar bu konuyu, bağışıklık sistemi hastalığı olarak sınıflandırırlar. KAYNAK
1. AAD , 1995 , Patient Education Pamplet
HAZIRLAYANLAR
Gökyüzü ASLAN ve Dr. Celalettin R. ÇELEBİ
Liken Planus (Lichen Planus) Hastalığı
Hastalığın sebebi belirgin değidir, ruhsal etkenler üstünde durulmaktadır. Quinacrine adlı madde uzun süre alındığında bacaklarda liken planus gelişebilir.
Liken planus, bilhassa 20-50 yaşları içinde ve daha çok erkeklerde görülen bir ten hastalığıdır. Çocuklarda nadiren görülür. Hastalıkta meydana gelen kabarıklıklar; 2-4 mm çapında, çok köşeli, üstü düz ve basık, kırmızı ya da livid renkli ve serttir. Bir takım kabarıklıklar genişler ve ortaları çöker. Eski kabarıklıkların üst kısımları genel anlamda kuru, ak, zemine yapışık, ince bir kabuk ile kaplıdır. Kabarıklıklar bir araya gelmiş olarak genel anlamda 1-2 santimetre çapında, yuvarlak ya da oval plaklar yaparlar. Vakit içinde bu plakların ortası koyu lacivert bir renk kazanır.
Liken planus, genel anlamda bilek ve kolların iç yüzünde, genital bölge (peniste (liken niditus)) ve bacaklarda (liken corne) meydana gelir. Daha nadiren de gövdede ve başta meydana gelir. Hastaların %50 sinde ağız tutulumu vardır. Ağız içinde meydana ulaştığında genel anlamda son azı dişi hizasında, yanakların iç yüzünde ak porselen görünümündedir.
Çoğu zaman çok kaşıntılı olan hastalığın gelişimi yavaştır, kimi zaman aylarca ve senelerce hastalık devam edebilir. Fakat birden süregelen olgular da bildirilmiştir. Tedaviden sonrasında tekrarlayabilir.
Tedavi
Herhangi bir şikayete yol açmayan durumlarda tedavi gerekmez. Plaklara sürülmek suretiyle kortizonlu pomatlar kullanılır. Kaşıntıyı gidermek için yatıştırıcılar ve antihistaminikler, az etkili kortizon ve vitaminler verilebilir. Ağızda meydana gelen plaklar için yiyeceklerden ilkin lidokainli sıvı ile gargara faydalıdır. Hastalık genel anlamda sınırı olan kalır (tüm vücudu kaplamaz) ama seneler sonrasında tekrarlayabilir.
Hastalığın sebebi belirgin değidir, ruhsal etkenler üstünde durulmaktadır. Quinacrine adlı madde uzun süre alındığında bacaklarda liken planus gelişebilir.
Liken planus, bilhassa 20-50 yaşları içinde ve daha çok erkeklerde görülen bir ten hastalığıdır. Çocuklarda nadiren görülür. Hastalıkta meydana gelen kabarıklıklar; 2-4 mm çapında, çok köşeli, üstü düz ve basık, kırmızı ya da livid renkli ve serttir. Bir takım kabarıklıklar genişler ve ortaları çöker. Eski kabarıklıkların üst kısımları genel anlamda kuru, ak, zemine yapışık, ince bir kabuk ile kaplıdır. Kabarıklıklar bir araya gelmiş olarak genel anlamda 1-2 santimetre çapında, yuvarlak ya da oval plaklar yaparlar. Vakit içinde bu plakların ortası koyu lacivert bir renk kazanır.
Liken planus, genel anlamda bilek ve kolların iç yüzünde, genital bölge (peniste (liken niditus)) ve bacaklarda (liken corne) meydana gelir. Daha nadiren de gövdede ve başta meydana gelir. Hastaların %50 sinde ağız tutulumu vardır. Ağız içinde meydana ulaştığında genel anlamda son azı dişi hizasında, yanakların iç yüzünde ak porselen görünümündedir.
Çoğu zaman çok kaşıntılı olan hastalığın gelişimi yavaştır, kimi zaman aylarca ve senelerce hastalık devam edebilir. Fakat birden süregelen olgular da bildirilmiştir. Tedaviden sonrasında tekrarlayabilir.
Tedavi
Herhangi bir şikayete yol açmayan durumlarda tedavi gerekmez. Plaklara sürülmek suretiyle kortizonlu pomatlar kullanılır. Kaşıntıyı gidermek için yatıştırıcılar ve antihistaminikler, az etkili kortizon ve vitaminler verilebilir. Ağızda meydana gelen plaklar için yiyeceklerden ilkin lidokainli sıvı ile gargara faydalıdır. Hastalık genel anlamda sınırı olan kalır (tüm vücudu kaplamaz) ama seneler sonrasında tekrarlayabilir.
SORU: Liken Planus nedir,iyi mi bir hastalıktır?
YANIT: Liken Planus;ten,ten ekleri ve mukozaların(başta ağız içi, yiyecek borusu,hanım cinsel organın parçaları olan vulva, vagen) ve adam cinsel organının tutulduğu iyi huylu bir ten hastalığıdır.
SORU: Bu hastalığın oluşumundaki başlıca etkenler nedir, ne şeklinde hastalıklara eşlik edebilir?
YANIT: Hastalığın sebebi tam olarak bilinmemekle beraber, psikojenik stres gelişmesinde başlıca rol oynar.Bunun haricinde kimi zaman hepatit B,hepatit C,primer biliyer siroz şeklinde karaciğer hastalıklarına ve diyabet (şeker hastalığı)'e eşlik edebilir.
SORU: Kimlerde ve hangi yaşlarda daha sık görülür?
YANIT: 30-60 yaş içinde daha sık olmak suretiyle her yaşta görülebilir. Hanımlarda çok az daha sıktır.
SORU: Hastalıkta ortaya çıkan döküntülerin tipik görünütüsü nasıldır?
YANIT: Döküntüler çoğu zaman 1mm ile 1cm arası değişim gösteren boyutlarda, hafifçe kabarık, sınırı düzensiz, mor renkli, parlak oluşumlardır. üzerlerinde gri ya da ak çizgilenmeler bulunması oldukça tipiktir. Döküntüler ilk başta kırmızı olup sonrasında aslolan rengi olan mora dönüşebilir. Ağız içinde yerleşen döküntüler ise ak, hafifçe kabarık, silmekle geçmeyen, ufak yada daha yaygın oluşumlar şeklindedir. Kimi zaman de dil üstünde harabiyete sebep olabilir. Hanım ve adam cinsel organlarındaki döküntüler ağız içinde çıkanlara benzerlik izah edebilir.
SORU: Liken Planus'lu hastada ne şeklinde şikayetler olabilir?
YANIT: Bilhassa başlangıç döneminde şiddetli kaşıntı olabilir. Bunun haricinde ateş, halsizlik, bulantı, kusma, ishal şeklinde başka pekçok hastalıkta görülebilecek şikayetler görülmez.
SORU: Hatalığa ait döküntülerin ne şeklinde özellikleri vardır?
YANIT: Ten döküntüleri kaşımaya bağlı etkilerle ortaya çıkabilir ve çizgisel görünüm buna işarettir. Döküntülerin en sevilmiş olduğu vücut bölgeleri; el ve ayak bilekleriyle ön kol iç yüzüdür. Ufak döküntüler birleşerek geniş oluşumlar meydana getirebilirler. Kabarık ve geniş döküntüler bilhassa bacak ön yüz ve uylukta yerleşirler.Başka bir tipinde ise döküntüler düzgüsel renginden değişik olarak kahverengi ve siyahımsı renklerde olabilirler.
SORU: Hastalığın tanısı iyi mi konur?
YANIT: Tanı doktorun klinik gözlemiyle konur,gerektiğinde biyopsiyle şu demek oluyor ki lezyondan parça alınarak tanı kesinleştirilir. Kimi zaman lezyon kenarından alınan parçanın hususi bir mikroskopta incelenmesi şu demek oluyor ki Direkt İmmünfloresan (DİF) tetkiki de tanıda yardımcıdır.
SORU: Hastalığın seyri nasıldır?
YANIT: Liken Planus genellikle 1-1.5 yıl içinde iz bırakmadan iyileşir, ançak kimi zaman atrofi dediğimiz tutulan derinin incelmesiyle de sonlanabilir. Bu hastalıkta %20 olguda bir ya da birden fazla kez nüks görülür. Ağız içi tutuluma ait erozif-ülseratif formda şu demek oluyor ki dilde hasarlanma meydana getiren tipte kanserleşme riski vardır.
SORU: Liken Planusta tedaviyi etkileyen faktörler nedir?
YANIT: Liken Planusta tedavi seçimi lezyonların yerleşimi, tipi, yaygınlığı ve sübjektif semptomların varlığına bakılırsa değişiyor. Bunun haricinde ağız içi, yiyecek borusu ve genital bölge şu demek oluyor ki cinsel organların olduğu bölge tutulumuna bakılırsa de tedavi etkilenir. Mesela; az sayıda döküntüsü olan hastalarda deriye sürülen ilaçlar kafi olabilirken yaygın hastalık ve şiddetli şikayetlerle başvuran hastalarda ağızdan ilaç tedavisine başvurmak gerekebilir.
SORU: Tedavide ne şeklinde ilaçlar kullanılır,kullanırken nelere dikkat edilmelidir?
YANIT: Hastalığın tedavisinde en çok kullanılan ilaçlar,kaşıntıyı önlemeye yönelik olarak sedatif(sakinleştirici) etkili antihistaminikler (Atarax, Avil vs..) ve topikal şu demek oluyor ki sürme şeklinde kullanılan kuvvetli kortizon içeren merhemlerdir (psovate, dermovate, elocon vs..). Kortizonlu merhemler hekim kontrolü haricinde uzun vadeli kullanılmamalıdır. Ters takdirde deride incelme, kıllanma, stria denilen ince, çizgilenmeler, telenjiektazi şu demek oluyor ki ince damarlanmalar oluşabilir. Ağızdan verilen kortizonlu ilaçlar en fazlaca tercih edilen tedavi şekillerinden birisidir ve daha dirençli olgularda asitretin (a-vitamini türevi) ve siklosporin (bağışıklık sistemini baskılayarak hastalığın oluşma mekanizmasını kıran) şeklinde
İlaçlarda sistemik yoldan uygulanabilir.Asitretin şu demek oluyor ki Neotigason kullanımında tertipli olarak meydana getirilen aylık kan tahlilleri ilacın karaciğere, kandaki lipid düzeylerine ve kan değerlerine tesirinin takip edeni açısından önemlidir.
YANIT: Liken Planus;ten,ten ekleri ve mukozaların(başta ağız içi, yiyecek borusu,hanım cinsel organın parçaları olan vulva, vagen) ve adam cinsel organının tutulduğu iyi huylu bir ten hastalığıdır.
SORU: Bu hastalığın oluşumundaki başlıca etkenler nedir, ne şeklinde hastalıklara eşlik edebilir?
YANIT: Hastalığın sebebi tam olarak bilinmemekle beraber, psikojenik stres gelişmesinde başlıca rol oynar.Bunun haricinde kimi zaman hepatit B,hepatit C,primer biliyer siroz şeklinde karaciğer hastalıklarına ve diyabet (şeker hastalığı)'e eşlik edebilir.
SORU: Kimlerde ve hangi yaşlarda daha sık görülür?
YANIT: 30-60 yaş içinde daha sık olmak suretiyle her yaşta görülebilir. Hanımlarda çok az daha sıktır.
SORU: Hastalıkta ortaya çıkan döküntülerin tipik görünütüsü nasıldır?
YANIT: Döküntüler çoğu zaman 1mm ile 1cm arası değişim gösteren boyutlarda, hafifçe kabarık, sınırı düzensiz, mor renkli, parlak oluşumlardır. üzerlerinde gri ya da ak çizgilenmeler bulunması oldukça tipiktir. Döküntüler ilk başta kırmızı olup sonrasında aslolan rengi olan mora dönüşebilir. Ağız içinde yerleşen döküntüler ise ak, hafifçe kabarık, silmekle geçmeyen, ufak yada daha yaygın oluşumlar şeklindedir. Kimi zaman de dil üstünde harabiyete sebep olabilir. Hanım ve adam cinsel organlarındaki döküntüler ağız içinde çıkanlara benzerlik izah edebilir.
SORU: Liken Planus'lu hastada ne şeklinde şikayetler olabilir?
YANIT: Bilhassa başlangıç döneminde şiddetli kaşıntı olabilir. Bunun haricinde ateş, halsizlik, bulantı, kusma, ishal şeklinde başka pekçok hastalıkta görülebilecek şikayetler görülmez.
SORU: Hatalığa ait döküntülerin ne şeklinde özellikleri vardır?
YANIT: Ten döküntüleri kaşımaya bağlı etkilerle ortaya çıkabilir ve çizgisel görünüm buna işarettir. Döküntülerin en sevilmiş olduğu vücut bölgeleri; el ve ayak bilekleriyle ön kol iç yüzüdür. Ufak döküntüler birleşerek geniş oluşumlar meydana getirebilirler. Kabarık ve geniş döküntüler bilhassa bacak ön yüz ve uylukta yerleşirler.Başka bir tipinde ise döküntüler düzgüsel renginden değişik olarak kahverengi ve siyahımsı renklerde olabilirler.
SORU: Hastalığın tanısı iyi mi konur?
YANIT: Tanı doktorun klinik gözlemiyle konur,gerektiğinde biyopsiyle şu demek oluyor ki lezyondan parça alınarak tanı kesinleştirilir. Kimi zaman lezyon kenarından alınan parçanın hususi bir mikroskopta incelenmesi şu demek oluyor ki Direkt İmmünfloresan (DİF) tetkiki de tanıda yardımcıdır.
SORU: Hastalığın seyri nasıldır?
YANIT: Liken Planus genellikle 1-1.5 yıl içinde iz bırakmadan iyileşir, ançak kimi zaman atrofi dediğimiz tutulan derinin incelmesiyle de sonlanabilir. Bu hastalıkta %20 olguda bir ya da birden fazla kez nüks görülür. Ağız içi tutuluma ait erozif-ülseratif formda şu demek oluyor ki dilde hasarlanma meydana getiren tipte kanserleşme riski vardır.
SORU: Liken Planusta tedaviyi etkileyen faktörler nedir?
YANIT: Liken Planusta tedavi seçimi lezyonların yerleşimi, tipi, yaygınlığı ve sübjektif semptomların varlığına bakılırsa değişiyor. Bunun haricinde ağız içi, yiyecek borusu ve genital bölge şu demek oluyor ki cinsel organların olduğu bölge tutulumuna bakılırsa de tedavi etkilenir. Mesela; az sayıda döküntüsü olan hastalarda deriye sürülen ilaçlar kafi olabilirken yaygın hastalık ve şiddetli şikayetlerle başvuran hastalarda ağızdan ilaç tedavisine başvurmak gerekebilir.
SORU: Tedavide ne şeklinde ilaçlar kullanılır,kullanırken nelere dikkat edilmelidir?
YANIT: Hastalığın tedavisinde en çok kullanılan ilaçlar,kaşıntıyı önlemeye yönelik olarak sedatif(sakinleştirici) etkili antihistaminikler (Atarax, Avil vs..) ve topikal şu demek oluyor ki sürme şeklinde kullanılan kuvvetli kortizon içeren merhemlerdir (psovate, dermovate, elocon vs..). Kortizonlu merhemler hekim kontrolü haricinde uzun vadeli kullanılmamalıdır. Ters takdirde deride incelme, kıllanma, stria denilen ince, çizgilenmeler, telenjiektazi şu demek oluyor ki ince damarlanmalar oluşabilir. Ağızdan verilen kortizonlu ilaçlar en fazlaca tercih edilen tedavi şekillerinden birisidir ve daha dirençli olgularda asitretin (a-vitamini türevi) ve siklosporin (bağışıklık sistemini baskılayarak hastalığın oluşma mekanizmasını kıran) şeklinde
İlaçlarda sistemik yoldan uygulanabilir.Asitretin şu demek oluyor ki Neotigason kullanımında tertipli olarak meydana getirilen aylık kan tahlilleri ilacın karaciğere, kandaki lipid düzeylerine ve kan değerlerine tesirinin takip edeni açısından önemlidir.
Vitiligo Hastalığı (ALA) ve Vitiligo Hastalığı Tedavisi
Liken hastalığı nedir?
Liken planopilaris iyi mi bir hastalıktır, iyi mi tedavi edilir?
Kaynak:msxlabs.org
YORUMLAR