Coşku ve heyecana bağlı (lirik) ifade, üzüntü, luk, coşku, taşkınlık benzer biçimde temaların coşkulu bir biçimde ifade edilmesidir. Coşku v...
Coşku ve heyecana bağlı (lirik) ifade, üzüntü, luk, coşku, taşkınlık benzer biçimde temaların coşkulu bir biçimde ifade edilmesidir. Coşku ve heyecana bağlı ifade daha çok şiirde kullanılmıştır.Lirik Anlatımın Özellikleri
1. Daha çok, şiir ve hitabet (söylev)Â’te kullanılır.
2. Sözcükler daha çok yan ve mecaz mealde kullanılır.
3. His, coşku ve heyecanların ifade edilmesi esastır. Coşku ve heyecana bağlı ifade daha çok şiir, roman, hikâye, tiyatro türlerinde kullanılır.
4. Dil, daha çok, heyecana bağlı işlevde ve şiirsel işlevde kullanılır.
5. Coşku ve heyecana bağlı anlatımda hisleri ve içinde bulunulan ruh hali yansıtılır.
6. İmgelerden, söz sanatlarından ve uyum unsurlarından yararlanılır.
7. Öyküleyici anlatımda bir vaka ve durumun anlatılması; betimleyici anlatımda şahıs, vaziyet ve varlıkların betimlenmesi; lirik anlatımda ise duyguların ifade edilmesi esastır.
8. Şahıs, süre, mekân, vaka ve vaka örgüsü benzer biçimde öğelere pek yer verilmez.
9. Okuyucuyu heyecanlandırmak, hüzünlendirmek, sevindirmek, coşturmak amacıyla düzenlenir.Lirik Ifade Örnekleri
Garp edebiyatında Rönesans devrim şairlerinin(PETRERCA,RONSARD) bir süre sonra da ilke olarak içe dönüklüğü benimseyen duygusal şairlerin(Lamartine ,Hugo, Goethe, Schiller) duygusal ve öznel bir kalite gösteren şiirlerin bu türün başarı göstermiş örnekleridir.Örnek-1
Ne süre seni düşünsem
Bir ceylan su içmeye iner
Çayırları büyürken görürüm
Her akşam seninle
Yeşil bir zeytin tanesi
Bir parça mavi deniz
Alır beni
Seni düşündükçe
Gül dikiyorum elimin değdiği yere
Atlara su veriyorum
Daha bir seviyorum dağları
( İlhan BERK) Örnek-2
Kara dutum, çatal karam ,çingenem
Nar tanem , nur tanem , bir tanem,
Ağaç isem dalımsın salkım saçak
Petek isem balımsın oğulum
Günahımsın vebalimsin .
Dili mercan , dizi mercan, dişi mercan
Yoluna bir can koyduğum,
Gökte ararken yerde olduğuna inandığım
Karadutum ,çatal karam çingenem
Daha rutubet olacaktın bir tanem?
(Bedri Rahmi EYÜBOÄžLU) Örnek-3
NERDESİN?
Geceleyin bir ses böler uykumu.
İçim ürpermeyle usd: - Nerdesin?
Arıyorum seneler var ki ben onu,
Aşıkıyım beni çağıran bu sesin.
Gün olur sürüyüp beni derbeder,
Bu ses rüzgarlara karışır gider.
Gün olur peşimden yürür birlikte,
Aniden haykırır bana: Nerdesin?
Tüm sevgileri atıp içimden,
Varlığımı yalnız ona verdim ben,
Elverir ki bigün bana derinden
Ta derinden bigün bana "Gel" desin
(Ahmet Kutsi TECER) Örnek-4
ENDÜLÜSTE RAKS
Zil, şal ve gül. Bu bahcede raksın tüm hızı...
Şževk akşamında endülüs üc kez kırmızı.
Aşkın büyülü şarkısı yüzlerce dildedir
İspanya neş'esi ile bu akşam bu zildedir.
Yelpaze çevrilir benzer biçimde aniden dönüşleri,
İşveyle devriliş, örtünüşleri...
Her rengi istemez, gözümüz şimdi aldadır.
İspanya dalga dalga bu akşam bu şaldadır..
Alnında halka halka aşüfte kakülü
Gögsünde yosma gırnatanın en güzel gülü...
Raks ortasında bir durup oynar, yürür benzer biçimde;
Bir kafa çevirmesiyle bakar öldürür benzer biçimde...
Gül tende, kor dudaklı, kömür gözlü sürmeli,
Şžeytan diyor ki, sarmalı yüz kere öpmeli.
Gözler kamaştıran şala, meftun eden güle
Her kalbi dolduran zile, her sineden "Ole!"
(Yahya Kemal BEYATLI)
YORUMLAR