Masalların Ortak Özellikleri 1. Olağanüstü konular vardır. 2. Kahramanlar GERÇEK üstü özelliklere sahip olabilir. 3. Yer ve zaman belirsizdi...
Masalların Ortak Özellikleri
1. Olağanüstü konular vardır.
2. Kahramanlar GERÇEK üstü özelliklere sahip olabilir.
3. Yer ve zaman belirsizdir.
4. Her masaldan bir öğüt, bir ders çıkarılabilir.
5. Masallarda kalıplaşmış bir tekerleme ile başlar.
6. Masallarda olağanüstü varlıklar (cin, peri, melek) bulunabilir.
7. Masallar kalıplaşmış tekerlemelerle biter ve sonunda mutlaka gökten üç elma düşer.
8. Masallar hep mutlusonla biterler.
9. Niteliği ne olursa olsun her şeyiyle hayal ürünüdürler.
10. Olaya dayalı sanatsal kurmaca metinlerdir.
11. yazılı edebiyat ürünüdür.MASALIN GENEL ÖZELLİKLERİ
Masalın genel özelliklerinin “konu, olay, yer, zaman, kişi, amaç†yönlerinden değerlendirilmesi:
a- Konu: Masallarda her insanı ilgilendiren evrensel değerler ve konular anlatılır. Özellikle çocuklara doğruluk, dürüstlük, iyilik, güzellik, ahlâklı olmak, erdemli olmak, yardımseverlik gibi duygular verilmek istenir. Ayrıca çevredeki kişilerin, olayların ve yöneticilerin eleştirileri de yapılır. Haksızlıklara karşı halkın ve halk içinde bir önderin direnmesi ve sonuçta mutlaka üstün gelmesi işlenir.
b- Olay: Masallar olay eksenli bir edebiyat türüdür. Tamamen hayal ürünü olan bu olaylar, olağanüstü nitelikler taşıyabilir. Masallarda “olamaz†diye bir şey yoktur. Her şey olabilir ve bunlar konu olarak işlenir.
c- Yer: Masalda belirli bir yer, çevre yoktur. Hayali bir yer, çevre söz konusudur. Bunlar da genellikle “Kafdağı’nın arkasında bir ülke, yedi kat yerin altı, periler padişahının ülkesi†gibi hayalî yerlerdir.
d- Zaman: Masalda zaman da belirsizdir. Geçmişte bir zamandan söz edilir; ama aslında bu hayalî bir zamandır. Masallar geçmiş zaman kipi (-miş) kullanılarak anlatılır. Bu yönüyle de hikâyeden ayrılır. “Bir varmış, bir yokmuş. Evvel zaman içinde, kalbur saman içinde, pireler berber iken, develer tellâl iken, ben babamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken gibi tekerlemeler aslında zamanın belirsizliğini ve olayın hayalî olduğunu da açıklar.
e- Kişi: Masal kahramanları olağanüstü nitelikler taşıyabilir. Masallarda “peri, dev, cüce, cadı, gulyabani, şahmeran, Zümrüdüanka kuşu†gibi hayalî kahramanlar karşımıza çıkabilir. Masalda, gerçek hayatta rastlanamayacak kişiler bulunabilir. Kişiler ya iyidir ya da kötüdür. İyiler hep iyilik yapar, kötüler de hep kötülük yapar. İyiler masalın sonunda mutlaka kazanır, kötüler de her zaman kaybeder.
f- Amaç: Masalda eğiticilik esastır. Aslında yerin, kişilerin ve zamanın hayalî olması da bundandır. Kimse rencide edilmeden insanlara ders verilir. Herkes masalın sonunda verilen dersten kendisine düşen payı alır. Masallarda kötülükler eleştirilerek okurun ve dinleyenin bu kötüler gibi olmaması istenir. İyiler ve iyilikler de yüceltilir ki okur veya dinleyici iyi olsun ve iyilik yapsın. Bu yüzden özellikle eğitimde masallardan yararlanılır.Masallarda Anlatım Özellikleri
- Anlatım hiçbir engele uğramadan akıp gider. (Akıcılık)
- Gereksiz söz tekrarları yapılmaz.(Akıcılık)
- Ses akışını bozan, söylenmesi güç seslere ve kelimelere yer verilmez. (Akıcılık)
- Gereksiz ifadeler olmaz. (Duruluk - Açıklık)
- Anlaşılması güç cümlelere kurulmaz. (Duruluk - Açıklık)
- Anlatım sade ve süzsüz olur. (Yalınlık)
- Duygu ve düşünceler kısa ve kesin ifadelerle dile getirilirilr. (Yalınlık)
Masalın diğer ortak özellikleri nelerdir?
- Kişiler ya çok iyi ya da çok kötüdür.
- Sözlü nesir türüdür.
- Yazarları yoktur.Halk düşüncesinin,halk kültürünün ortak ürünüdür.
- Masallar eğlendirici ve eğiticidir.
- Masallar tekerleme ile başlar.
- Masal kahramanları yaşlanmaz.
- Masalda olağanüstü özellikler vardır.
- Masallarda yer kavramı sembolik bir biçimde yer alır.Genellikle uzak mekanlarda geçer.Bahsedilen yer isimlerinin çoğu hayalidir. Ne zaman,hangi yerde bulundukları asla bilinmez.
- Masallarda gerçek yer isimleri de belirtilir.Fakat masallarda anlatılanlar gerçekte bu yerler değildir.
YORUMLAR