Mecaz Nedir ? (Özet) : Bir ilgi ya da benzetme sonucu gerçek anlamından başka mealde kullanılan söze mecaz , oluşan anlama da mecaz mana de...
Mecaz Nedir ? (Özet) :
Bir ilgi ya da benzetme sonucu gerçek anlamından başka mealde kullanılan söze mecaz, oluşan anlama da mecaz mana denir.
Mecaz Mana Nedir ? (Detay) :
Bir sözcüğün gerçek anlamından bütünüyle uzaklaşarak kazanılmış olduğu yeni anlama mecaz mana denir. Başka bir deyişle bir kelimenin, gerçek anlamı haricinde, başka bir kelimenin yerine kullanılması sonucu ortaya çıkan anlamdır. Bu kullanımda sunumu renklendirmek ve kuvvetlendirmek esastır. Mecaz mealde iki kelime bir yönüyle benzerlik ilgisi kurularak birbirine benzetilmiştir.
Kullanım Gayesi:
Sunumu daha etkili kılmak ve söze canlılık kazandırmak amacıyla yapılır. Mecaz, söze güzellik, güçlülük, canlılık, zarafet, derinlik ve genişlik vermek için kullanılır.
Mecaz Mana Örnekleri:
Bu meseleyi tekrar açmayacağım.
İşsizlik problemi hükümeti terletecek.
Derdim çoktur, hangisine yanayım.
Doktora boş gözlerle bakıyordu.
Bu şarkıya bayılıyorum.
Tatlı sözlerle babasının gönlünü aldı.
Yakında cenk patlayacak.
Tamamımız onun hafifçe birisi bulunduğunu biliyorduk.
İnce işlere aklım pek ermiyor.
Kitapları taşırken kolum koptu.
İlk damlalardan sonrasında yağmur aniden coştu.
Bu söze gençlerden birisi ince bir karşılık verdi.
Onun pişkinliğine bir mana veremedik.
Cesaretinin kırılmasına sen sebep oldun.
Mecaz anlamlar, benzetme ve ilgi yollarıyla yapılır. Benzetme kanalıyla yapılanlardan birisi istiaredir. İstiare açık ve kapalı olmak suretiyle ikiye ayrılır. Edebiyat dersinde söz sanatları içinde incelenir. Eğretileme ve deyim aktarması da denir.
“Kurban olam, kurban olam
Beşikte yatan kuzuya†(açık istiare)
“Tekerlekler yollara bir şeyle konu alıyor.†(kapalı istiare)
İlgi kanalıyla yapılanlara isim aktarması denir. Isim aktarmasında benzetme gayesi olmaz. İç-dış, parça-bütün, neden-sonuç, sanatçı-yapıt, yer-insan, yer-olay şeklinde ilgiler vardır. Hemen aşağıdaki cümleler isim aktarmasına örnektir. (isim aktarması bununla birlikte mecaz-ı mürsel adıyla söz sanatlarında da işlenir.)
Dalgalan sen de şafaklar şeklinde ey nazlı hilâl
Saçını kestir demedim mi?
Bolluk yağıyor; çiftçinin yüzü gülecek.
Ayağını çıkarmadan girebilirsin.
Bu vakalara Ankara sessiz kalıyor.
Orhan Veli’yi okur musun?
YORUMLAR