METODİZM a. (inçi, methodism'den). XVIII. yy.'da John VVesley tarafından kurulan hıristiyan tarikatı. —ANSİKL. Oxford...
METODİZM a. (inçi, methodism'den). XVIII. yy.'da John VVesley tarafından kurulan hıristiyan tarikatı.
—ANSİKL. Oxford'da "/dizler klübü" adıyla tanınan ve mistik çilecilik uygulaması yapan küçük bir topluluğa katılmış genç tanrıbilimcilere (John VVesley, kardeşi Charles ve George VVhitefield), 1729'a doğru, kendi okul arkadaşları tarafından “metodistler†adı verildi. Birdin "uyanış'T gerçekleştirmeyi amaçlayan (nitekim bu "uyanış" tüm anglosateon dünyasına hızla yayıldı) metodizmin özellikleri, hıristiyan- lığa yaraşır biçimde yaşama kaygısı, kitlelere (özellikle işçi çevrelerine) İncil öğretisinin aşılanması, ibpdet biçimlerine karşı kayıtsızlık ve laiklerin de dini işlevler yapabileceğinin kabulü demek olan "evrensel rahiplik†olarak belirlenebilir. Böylece, ilk Reform'un bazı yanlarını benimseyen metodizm, bu akımın ortodoks tanrıbilimini sürdürdü; VVhitefield aracılığıyla calvinci kadercilik anlayışı üstünde ısrar ederken, bunu kabul etmeyen VVesley ile birlikte kişinin kendini tümüyle Tanrı'ya adaması (buna bazen yanlış olarak tam kutsallaşma denir) gereği üstünde durdu. Ama metodizm, her şeyden önce kalplerin iman yoluyla dine kazanılmasına önem verir ve bu arada hayır işlerini de ihmal etmez.
Metodizm, çeşitli dallara bölünmüştür. Bunların en belli başlısı 1784'te VVesley' in de onayıyla Amerika'da kurulan, yönetim ve disiplin amacıyla piskoposluk ku- rumunu yeniden benimseyen “piskoposluk metodizmi'dir. Metodizmin öteki dalları, tutuculuktan uzak türdendir, içinde Tanrı'nın sesini duyan herkes, ister rahip, ister laik olsun, vaaz verebilir; bu yüzden “laik vaazcılar" metodizmde çok büyük önem taşır. Eskiden “dernek" adı verilen metodist Kiliseler, gözetmen denen rahip lerin denetiminde “çevreler†biçiminde gruplandırılmıştır. Genellikle “gezgin rahipler" diye anılan bu gözetmenler sık sık değiştirilir ("gezginlik†ilkesi gereği). Yüksek yargı hakkı “konferanslar''a tanınmıştır 1951 de bir Dünya metodist konseyi kuruldu; metodistler, öteki reformcu Kiliseler'e yaklaştılar: bu yakınlaşma Kanada'da 1925'te oldu; Fransa'da reformcu Kiliselerin birleşmesi sırasında (1938), çoğu metodistler bu Kilise'ye katıldılar. Bütün dünyaya yayılmış otuz milyon kadar metodist vardır. Bunlar etkin bir biçimde misyonerlik ve hayır işleri yaparlar (Salvation Army [Kurtuluş ordusu] buradan doğmuştur). Fransa'da ancak beş metodist top luluğu kalmıştır. Ama metodizm, Kiliseler birliği konseyi içinde en dinamik alkımlardan biridir.
—ANSİKL. Oxford'da "/dizler klübü" adıyla tanınan ve mistik çilecilik uygulaması yapan küçük bir topluluğa katılmış genç tanrıbilimcilere (John VVesley, kardeşi Charles ve George VVhitefield), 1729'a doğru, kendi okul arkadaşları tarafından “metodistler†adı verildi. Birdin "uyanış'T gerçekleştirmeyi amaçlayan (nitekim bu "uyanış" tüm anglosateon dünyasına hızla yayıldı) metodizmin özellikleri, hıristiyan- lığa yaraşır biçimde yaşama kaygısı, kitlelere (özellikle işçi çevrelerine) İncil öğretisinin aşılanması, ibpdet biçimlerine karşı kayıtsızlık ve laiklerin de dini işlevler yapabileceğinin kabulü demek olan "evrensel rahiplik†olarak belirlenebilir. Böylece, ilk Reform'un bazı yanlarını benimseyen metodizm, bu akımın ortodoks tanrıbilimini sürdürdü; VVhitefield aracılığıyla calvinci kadercilik anlayışı üstünde ısrar ederken, bunu kabul etmeyen VVesley ile birlikte kişinin kendini tümüyle Tanrı'ya adaması (buna bazen yanlış olarak tam kutsallaşma denir) gereği üstünde durdu. Ama metodizm, her şeyden önce kalplerin iman yoluyla dine kazanılmasına önem verir ve bu arada hayır işlerini de ihmal etmez.
Metodizm, çeşitli dallara bölünmüştür. Bunların en belli başlısı 1784'te VVesley' in de onayıyla Amerika'da kurulan, yönetim ve disiplin amacıyla piskoposluk ku- rumunu yeniden benimseyen “piskoposluk metodizmi'dir. Metodizmin öteki dalları, tutuculuktan uzak türdendir, içinde Tanrı'nın sesini duyan herkes, ister rahip, ister laik olsun, vaaz verebilir; bu yüzden “laik vaazcılar" metodizmde çok büyük önem taşır. Eskiden “dernek" adı verilen metodist Kiliseler, gözetmen denen rahip lerin denetiminde “çevreler†biçiminde gruplandırılmıştır. Genellikle “gezgin rahipler" diye anılan bu gözetmenler sık sık değiştirilir ("gezginlik†ilkesi gereği). Yüksek yargı hakkı “konferanslar''a tanınmıştır 1951 de bir Dünya metodist konseyi kuruldu; metodistler, öteki reformcu Kiliseler'e yaklaştılar: bu yakınlaşma Kanada'da 1925'te oldu; Fransa'da reformcu Kiliselerin birleşmesi sırasında (1938), çoğu metodistler bu Kilise'ye katıldılar. Bütün dünyaya yayılmış otuz milyon kadar metodist vardır. Bunlar etkin bir biçimde misyonerlik ve hayır işleri yaparlar (Salvation Army [Kurtuluş ordusu] buradan doğmuştur). Fransa'da ancak beş metodist top luluğu kalmıştır. Ama metodizm, Kiliseler birliği konseyi içinde en dinamik alkımlardan biridir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR