Mutasyon (Değişiklik) ne anlamına gelir? Mutasyon ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu mutasyon hakkında bilgi bulunan yazımı...
Mutasyon (Değişiklik) ne anlamına gelir? Mutasyon ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu mutasyon hakkında bilgi bulunan yazımız.
DEĞİŞİM (MUTASYON), genlerin etkilenmesi sonucu bir türün şu ya da bu hususi durumunu kati olarak değiştiren birdenbire ve gelişigüzel oluşum. 1892’de Hollandalı botanikçi Hugo De Vries, bitkilerde suni olarak değişinimi (mutasyon) gerçekleştirmiş oldu. Bu şekilde Darwin’in evrim kuramı iyice rayına oturdu. Bir süre sonra biyoloji uzmanı T.H. Morgan bir sirkesineği (drosophila) kolonisi üstünde pozitif yönde emekler yaparak 600’den fazla değişinim gerçekleştirmiş oldu. Bu değişinimlerin oranı yüz binde birdi.
İnsanlar, ana ve babalarından gelen 23 çift kromozomdan oluşur. Kromozomlar kişinin özelliklerini taşıyan ve proteinlerden oluşan zincirler biçimindedir. Bu zincirin her halkası bir özelliği taşıdığından halkalardan birinin bozulması, özelliği tümüyle bozar ve ye ni-bir özellik oluşturur. Mesela özellik taşıyan gizyazı “bir tel dik saç yap” olsun. Buradaki bir harf değişimi şifreyi “bit elt iks açy aar” şeklinde tümüyle bozacak’ve yepyeni bir özellik ortaya çıkaracaktır. Değişimin hücre dışına taşmayan ve çoğu zaman DNA moleküllerinde oluşan rastlantısal bir vaka olup, oluşan yeni özellikler kalıtsaldır. Çokhücreli organizmalarda değişinim fakat üreme hücresinde olursa yavrulara geçebilir. Genlerin bozulmasında söz mevzusu olan DNA molekülünün azotlu bazlarının (adenin, guanin, thymin, cytosin) bir kısmında oluşan değişmelerdir. Bu rastlantısal değişimler kimi süre hastalıklara niçin olurlar. Gendeki bozukluklar enzimlerin oluşumunu engeller. İnsanlarda işeme (fenilketonüri) hastalığındada bir enzimin yokluğu söz mevzusudur. Bu şekilde geri zekâlılığa neden olan bazı biyokimyasal bozukluklar oluşur.
Düzgüsel hemoglobinin amino asitlerinden birinin yerini yetersiz bir amino asitin almasıyla “orak hücreli” anemi (kan-sızlık-siyah ırkta görülür) oluşur. Bu şekilde bir hemoglobin oksijen taşıma kabiliyetine haiz olmadığından fert erişkin yaşa gelmeden ölür. Albinizmde ise renk hücreleri oluşmadığından bireyler renksizdir. Hücre bölünmeleri esnasında da değişinim olabilir. Yeni oluşan yavru hücreler içinde kromozom dağılımı hatalıdır. İnsanda 46 olan kromozom sayısı değişiyor. Belirme olasılığı 700 binde bir olan hücre fazlalığında (mongolizm) hastalar hususi bir şekil bozukluğu, enfeksiyonlara karşı gözle görünür bir duyarlık ve 6-7 yaş düzeyini aşmayan bir zekâ yaşına sahiptirler. İnsanlarda 13. ve 18. kromozom çiftinde oluşan değişinimler ölümle sonuçlanır. Kromozom sayısındaki değişimler insan ruhuna da tesir eder. Erkeklerde düzgüsel olan XY kromozomu yerine XXY kromozomu bulunanlar dişiliğe yönelir; XYY olanlarsa caniliğe ve saldırganlığa eğilimlidir. Bu kişilerde kabahat oranı çok yüksektir. Mitokondrilerdeki (hücrelerin oksijeni kullanmasını elde eden bölüm) DNA’ ların değişinimi solunum sistemi bozukluklarına niçin olur. X ve Gama ışınları, morötesi ışınlar, iyonlaştırıcı ışınlar değişinime neden olur. Değişinimlerin kalıcı olabilmeleri için değişinime uğrayan bireylerin yaşam koşullarına uyum gösiermesi gerekir. Mesela dişsiz oluşan bir köpekbalığı aç kalacağı için ölecektir. Bu şekilde oluşan değişinim de canlının ölmesiyle yok olacaktır. Boyu çok fazla uzayan bir tavşan yaşasa dahi kendine eş bulamayacağından üreyemeyecek, böylelikle değişinim son bulacaktır. Değişinimin uygun olduğu durumlarda değişinime uğrayan fert, türdeşlerinden daha ayrıcalıklı duruma gelecek ve yeni hususi durumunu aktarabileceği bir eş bulabilecektir. Bu sebeple değişinim kuşaktan kuşağa geçecek ve o türün özelliklerinden birisi olacaktır.
YORUMLAR