Düzgüsel -li TDK, Türk Dil Kurumu ödat Fransızca düzgüsel 1 . Kurala uygun, alışılagelen, olağan, düzgülü, aşırılığı olmayan, ...
Düzgüsel -li
TDK, Türk Dil Kurumu
ödat Fransızca düzgüsel
1 . Kurala uygun, alışılagelen, olağan, düzgülü, aşırılığı olmayan, uygun:
2 . (isim) Aşırılığı, eksikliği ve taşkınlığı olmama, averaj vaziyet.
3 . (isim, matematik) Bir eğrinin bir teğetine değme noktasından çizilen dikme.
Birleşik Sözler
TDK, Türk Dil Kurumu
1 . Kurala uygun, alışılagelen, olağan, düzgülü, aşırılığı olmayan, uygun:
"Mustafa kemal atatürk'ün düzgüsel zamanlarda insana okşamak arzusu veren ipek şeklinde saçları, aniden yelelenirdi."- Y. K. Karaosmanoğlu.
2 . (isim) Aşırılığı, eksikliği ve taşkınlığı olmama, averaj vaziyet.
3 . (isim, matematik) Bir eğrinin bir teğetine değme noktasından çizilen dikme.
Birleşik Sözler
- normalaltı
- düzgüsel fiyat
- normalüstü
Elisa testi düzgüsel değerleri nedir?
Gerilim değerlerim düzgüsel mi?
Başka verilerin düzgüsel, fakat plasenta içi sıvının yüksek olması nedir?
NORMAL, -II sıt. (fr. düzgüsel; lat. norma- lis, norma, gönye, kaide'dan).
1. Ölçü olarak kabul edilen bir averaja uygun olan, kuraldışı hiçbir yönü bulunmayan bir şey için kullanılır: Yaşına nazaran boyu düzgüsel. Düzgüsel bir zekâsı var. Düzgüsel kiloya gelmek.
2. Hiçbir bozukluk, düzensizlik göstermeyen: bir şeyin, bir varlığın yapısına, düzenine, oluşumuna uygun olan şey için kullanılır: Kalp atışları düzgüsel değildir. Bir aygıtın düzgüsel emek harcaması.
3. Alışkanlıklara uyan, hiçbir şaşırtıcı, yadırgatıcı yönü bulunmayan şey için kullanılır: Düzgüsel durumlarda bu şekilde davranmaz. Düzgüsel zamanlarda bu şekilde yapmaz.
4. Öngörülebilir, mantıklı, anlaşılır bir şey için kullanılır: Koşullar göz önüne alındığında, bu şekilde davranması normaldir.
5. Uygun ve adaletli olana ters düşmeyen şey için kullanılır: Bu kalitede bir mat için düzgüsel bir fiyat.
6. Beklentileri, yaşama ve düşünme şekli insanların genel doğasıyla çelişmeyen, ondan ayrılmayan, onunla orantısızlık göstermeyen bir kimse için kullanılır: O da düzgüsel bir insandır; hepimiz şeklinde yemesi, içmesi ve uyuması gerekiyor. Sen düzgüsel bir insan değilsin.
7. Tek başına kullanıldığında, söylenilenin şaşırtıcı, yadırgatıcı hiçbir yönünün bulunmadığını belirtir: *-*İşten atılmış. *-*Düzgüsel, bigün işe vaktinde gittiğini görmedim.
8. Düzgüsel olmamak, zihinsel özürlü olmak. || Çok düzgüsel, anlaşılabilir, hoşgörülebilir (tkz.).
*-*Anal. kim. Düzgüsel çözelti, her litresinde bir mol etkin element bulunan ve kimyasal nicelik belirlemelerinde kullanılan ayarlanmış çözelti. (Düzgüsel çözeltiler, titre etme koşullarına nazaran daha derişik [2 normal, 5 normal vb.] ya da daha seyreltik [0,1 normal, 0,01 normal vb ] olarak hazırlanabilir.) [Bk. ansikl. böl.]
*-*Dağc. Düzgüsel yol, bir tırmanışta en kolay yol.
*-*Dy. Düzgüsel hat, hat genişliği 1,435 m olan ve dünya demiryolu ağlarının ortalama % 60'ı tarafınca benimsenen hat.
*-*Eczc. Düzgüsel dozlu hap, östrojen ve progesteron içeren ve östrojen oranı 50 mikrogram olan doğum denetim hapı.
*-*Fizs. kim. Düzgüsel vaziyet, bir maddenin 0 °C sıcaklıkta ve 1 atmosfer tazyik altında bulunması.
*-*Hidr. pnöm. Düzgüsel kapalı, düzgüsel açık, bir devrede, bir boruda, durma konumunda kapalı ya da açık olan bir kontak, bir bağlantı, bir geçit için kullanılır.
*-*ikt. Düzgüsel fiyat, bir malın arz ve talebinin denge halinde bulunmuş olduğu tam rekabet koşullarında oluşan uzun dönem fiyatı. (Klasik kurama nazaran, düzgüsel fiyat, düzgüsel kârı da içeren maliyete eşittir.)
*-*inş. Düzgüsel kat planı, çok kattan oluşan bir tecim yapısında ya da bir konutta, bir sürü katta yinelenen plan (zemin katı, asma kat, teknik amaçlı ya da daha alçak üst katların tersine).
*-*Jeod. Bir noktanın düzgüsel yükseltisi, bir noktanın jeopotansiyel kotunun, seçilen karşılaştırma elipsoitiyle bu nokta arasındaki düzgüsel averaj yerçekimi değerine kısımı.
*-*Mant. Önerme hesabında, beraber:evet- lemeli düzgüsel şekil için kullanılır. [Önerme hesabının bir F formülünün beraber -evetlemeli düzgüsel şeklinde, F ye ait önerme harflerinin ayrıklık eklemi ya da değillemesi olan terimlerin bir beraber -evetleme şekline haiz olan F* formülüne "düzgüsel" denir. Mesela!((p V q) -* İP) formülünün birlikte-evetlemeli düzgüsel şekli, (p V q) lp dir. Önerme hesabının bir F formülünün ayrıklı düzgüsel şekli, F ye ait önerme harflerinin birlikte-evet- leme ya da değillemesi olan terimlerin bir ayrıklık eklemi şekline haiz ve F ye eşdeğerli olan bir F" formülüdür. Mesela, önceki formülün ayrıklı düzgüsel şekli, (p q) V (p lq) dür.
*-*Org. kim. Karbon zincirinde herhangi bir dallanma olmayan organik bileşikler için kullanılır. (Mesela düzgüsel bütanın, kısaca n-bütanın formülü CH3*-*(CH2)2*-*CH3 tür.)
*-*Örm. san. Düzgüsel kesim, orman ame- na[manı için öngörülen kesim.
*-*Ölçbil. Kıymeti bir deneyden diğerine hafifçe değişebilen tabii bir fizyolojik büyüklüğün kabul edilmiş referans değerine ilişkin deyim. (Düzgüsel atmosfer basıncı, kısaca düzgüsel tazyik, 101 325 Pa'ya ya da g†= 9,80665 m/sn2'lik düzgüsel yerçekimi ivmesinin tesiri altında kalan ve özgül hacmi pn = 13,595 g/cm3 olan düzgüsel cıvanın 760 mm yüksekliğindeki barometrik sütununa karşılık gelir.)
*-*Psik. Normallik durumunda olduğu fikredilen hiç kimseye denir.
*-*Topol. Herhangi iki kapalı kümesi ayrık olduğunda, her birisi ayrık iki dolaya haiz olan bir ayrık uzay için kullanılır. || A ya xte düzgüsel olan koni, A sonlu boyutlu bir afin uzayın kapalı bir dışbükeyi olduğuna nazaran, A ya x te dayanan aşırıdüzlemlere dikgen olan ve A ya ait olmayan bir aşırı- düzlem tarafınca bulunan, x başlangıçlı tüm yarıdoğruların birleşimi. (Şekilde, bu koni CNX ile gösterilmiştir ve uzayın boyutu 2 dir.) || Düzgüsel Montel ailesi, hususi Montel uzayı.
*-*Verg. huk. Düzgüsel fiyat, birbirlerinden bağımsız bir alıcı ile bir satıcının tam ve özgür rekabet koşulları içinde uyuştuğu varsayılan fiyat. (Bk. ansikl. böl.)
*-*Yerbil. Bir genişleme sonucu açılmış kırık için kullanılır. || Başlangıçtaki kutupsallığını sakınan bir kıvrım dizisi ya da kanadı için kullanılır.
♦ a.
1. Averajlara, kurallara uyan; bir şeyin, bir varlığın yapısına, alışkanlıklara uygun olan şey: Normalden değişik davran mak. Hava sıcaklıkları mevsim normalle rinin altında. Vaziyet normale dönüyor.
2. Normalde, genel olarak; düzgüsel olarak: Normalde bu kadar erken kalkmaz. Normalde bir saat ilkin orada olmalıydık.
*-*Meteorol. Bir meteoroloji öğesinin (ısı, yağışlılık, bulutluluk vb.) minimum otuz senelik bir dönem üstünden alınan averajı.
♦ be.
1. Düzgüsel, alışılmış, olağan şekilde: Görüşmede düzgüsel davranmadın. Yıkım günü herşey düzgüsel görünüyordu.
2. Düzgüsel olarak, normalin haricinde bir vaka olmadığı takdirde, normalde: Düzgüsel olarak iki saat sonrasında İzmir'de olmamız gerekir.
*-*ANSİKL. Anal. kim. Düzgüsel çözeltiler. Düzgüsel çözeltilerin her santimetre küpünde eşdeğer etkin element vardır. Bir düzgüsel çözeltinin her santimetre küpü, başka bir düzgüsel çözeltinin her santimetre küpünü yansızlaştırır, yükseltger ya da indirger. Bu da genel çözümleme hesaplarının yapılmasını kolaylaştırır. Asitölçüm ile alkaliölçümde kullanılan düzgüsel çözeltilerin her litresinde 1 mol asit H+ ya da 1 moi bazik OH" elementleri yer alır; bu da mesela litre başına 1 mol hidroklorik aside ya da yarım mol sülfürik aside müsavi düşer. Düzgüsel yükseltgen çözeltiler, litre başına 1 mol yükseltgen element ihtiva eder, kısaca düzgüsel permanganat asidi çözeltisinde litre başına 1/5 mol yükseltgen element vardır (2 KMnÖ4, 5 O açığa çıkarır). Düzgüsel indirgen çözeltilerdeyse litre başına 1 mol indirgen element vardır; buna nazaran düzgüsel arsenit asidi çözeltisinin her litresinde 1/4 mol arsenik III oksit vardır (AS203, 2 O bağlar).
*-*Verg. huk. Ithalat eşyasının gümrük vergisine esas olan kıymeti, gümrük vergisi ödeme yükümlülüğünün başladığı tarihteki düzgüsel fiyatıdır. Bu fiyat saptanırken, eşyanın alıcıya, Türkiye'de giriş liman ya da yerinde teslim edildiği; eşyanın satışına ve Türkiye'de giriş liman ya da yerinde teslimine ilişkin tüm giderlerin (nakliye ve sigorta, yurtdışında ödenmesi ihtiyaç duyulan vergi ve resimler, ambalaj bedelleri, yükleme giderleri vb.) satıcıya ait bulunmuş olduğu, bu nedenle düzgüsel fiyatın içinde olduğu; Türkiye'de ödenmesi ihtiyaç duyulan vergi ve resimlerin alıcıya ait olduğu, bu nedenle eşyanın düzgüsel fiyatı içinde bulunmadığı varsayılır (Gümrük k. md. 65).
1. Ölçü olarak kabul edilen bir averaja uygun olan, kuraldışı hiçbir yönü bulunmayan bir şey için kullanılır: Yaşına nazaran boyu düzgüsel. Düzgüsel bir zekâsı var. Düzgüsel kiloya gelmek.
2. Hiçbir bozukluk, düzensizlik göstermeyen: bir şeyin, bir varlığın yapısına, düzenine, oluşumuna uygun olan şey için kullanılır: Kalp atışları düzgüsel değildir. Bir aygıtın düzgüsel emek harcaması.
3. Alışkanlıklara uyan, hiçbir şaşırtıcı, yadırgatıcı yönü bulunmayan şey için kullanılır: Düzgüsel durumlarda bu şekilde davranmaz. Düzgüsel zamanlarda bu şekilde yapmaz.
4. Öngörülebilir, mantıklı, anlaşılır bir şey için kullanılır: Koşullar göz önüne alındığında, bu şekilde davranması normaldir.
5. Uygun ve adaletli olana ters düşmeyen şey için kullanılır: Bu kalitede bir mat için düzgüsel bir fiyat.
6. Beklentileri, yaşama ve düşünme şekli insanların genel doğasıyla çelişmeyen, ondan ayrılmayan, onunla orantısızlık göstermeyen bir kimse için kullanılır: O da düzgüsel bir insandır; hepimiz şeklinde yemesi, içmesi ve uyuması gerekiyor. Sen düzgüsel bir insan değilsin.
7. Tek başına kullanıldığında, söylenilenin şaşırtıcı, yadırgatıcı hiçbir yönünün bulunmadığını belirtir: *-*İşten atılmış. *-*Düzgüsel, bigün işe vaktinde gittiğini görmedim.
8. Düzgüsel olmamak, zihinsel özürlü olmak. || Çok düzgüsel, anlaşılabilir, hoşgörülebilir (tkz.).
*-*Anal. kim. Düzgüsel çözelti, her litresinde bir mol etkin element bulunan ve kimyasal nicelik belirlemelerinde kullanılan ayarlanmış çözelti. (Düzgüsel çözeltiler, titre etme koşullarına nazaran daha derişik [2 normal, 5 normal vb.] ya da daha seyreltik [0,1 normal, 0,01 normal vb ] olarak hazırlanabilir.) [Bk. ansikl. böl.]
*-*Dağc. Düzgüsel yol, bir tırmanışta en kolay yol.
*-*Dy. Düzgüsel hat, hat genişliği 1,435 m olan ve dünya demiryolu ağlarının ortalama % 60'ı tarafınca benimsenen hat.
*-*Eczc. Düzgüsel dozlu hap, östrojen ve progesteron içeren ve östrojen oranı 50 mikrogram olan doğum denetim hapı.
*-*Fizs. kim. Düzgüsel vaziyet, bir maddenin 0 °C sıcaklıkta ve 1 atmosfer tazyik altında bulunması.
*-*Hidr. pnöm. Düzgüsel kapalı, düzgüsel açık, bir devrede, bir boruda, durma konumunda kapalı ya da açık olan bir kontak, bir bağlantı, bir geçit için kullanılır.
*-*ikt. Düzgüsel fiyat, bir malın arz ve talebinin denge halinde bulunmuş olduğu tam rekabet koşullarında oluşan uzun dönem fiyatı. (Klasik kurama nazaran, düzgüsel fiyat, düzgüsel kârı da içeren maliyete eşittir.)
*-*inş. Düzgüsel kat planı, çok kattan oluşan bir tecim yapısında ya da bir konutta, bir sürü katta yinelenen plan (zemin katı, asma kat, teknik amaçlı ya da daha alçak üst katların tersine).
*-*Jeod. Bir noktanın düzgüsel yükseltisi, bir noktanın jeopotansiyel kotunun, seçilen karşılaştırma elipsoitiyle bu nokta arasındaki düzgüsel averaj yerçekimi değerine kısımı.
*-*Mant. Önerme hesabında, beraber:evet- lemeli düzgüsel şekil için kullanılır. [Önerme hesabının bir F formülünün beraber -evetlemeli düzgüsel şeklinde, F ye ait önerme harflerinin ayrıklık eklemi ya da değillemesi olan terimlerin bir beraber -evetleme şekline haiz olan F* formülüne "düzgüsel" denir. Mesela!((p V q) -* İP) formülünün birlikte-evetlemeli düzgüsel şekli, (p V q) lp dir. Önerme hesabının bir F formülünün ayrıklı düzgüsel şekli, F ye ait önerme harflerinin birlikte-evet- leme ya da değillemesi olan terimlerin bir ayrıklık eklemi şekline haiz ve F ye eşdeğerli olan bir F" formülüdür. Mesela, önceki formülün ayrıklı düzgüsel şekli, (p q) V (p lq) dür.
*-*Org. kim. Karbon zincirinde herhangi bir dallanma olmayan organik bileşikler için kullanılır. (Mesela düzgüsel bütanın, kısaca n-bütanın formülü CH3*-*(CH2)2*-*CH3 tür.)
*-*Örm. san. Düzgüsel kesim, orman ame- na[manı için öngörülen kesim.
*-*Ölçbil. Kıymeti bir deneyden diğerine hafifçe değişebilen tabii bir fizyolojik büyüklüğün kabul edilmiş referans değerine ilişkin deyim. (Düzgüsel atmosfer basıncı, kısaca düzgüsel tazyik, 101 325 Pa'ya ya da g†= 9,80665 m/sn2'lik düzgüsel yerçekimi ivmesinin tesiri altında kalan ve özgül hacmi pn = 13,595 g/cm3 olan düzgüsel cıvanın 760 mm yüksekliğindeki barometrik sütununa karşılık gelir.)
*-*Psik. Normallik durumunda olduğu fikredilen hiç kimseye denir.
*-*Topol. Herhangi iki kapalı kümesi ayrık olduğunda, her birisi ayrık iki dolaya haiz olan bir ayrık uzay için kullanılır. || A ya xte düzgüsel olan koni, A sonlu boyutlu bir afin uzayın kapalı bir dışbükeyi olduğuna nazaran, A ya x te dayanan aşırıdüzlemlere dikgen olan ve A ya ait olmayan bir aşırı- düzlem tarafınca bulunan, x başlangıçlı tüm yarıdoğruların birleşimi. (Şekilde, bu koni CNX ile gösterilmiştir ve uzayın boyutu 2 dir.) || Düzgüsel Montel ailesi, hususi Montel uzayı.
*-*Verg. huk. Düzgüsel fiyat, birbirlerinden bağımsız bir alıcı ile bir satıcının tam ve özgür rekabet koşulları içinde uyuştuğu varsayılan fiyat. (Bk. ansikl. böl.)
*-*Yerbil. Bir genişleme sonucu açılmış kırık için kullanılır. || Başlangıçtaki kutupsallığını sakınan bir kıvrım dizisi ya da kanadı için kullanılır.
♦ a.
1. Averajlara, kurallara uyan; bir şeyin, bir varlığın yapısına, alışkanlıklara uygun olan şey: Normalden değişik davran mak. Hava sıcaklıkları mevsim normalle rinin altında. Vaziyet normale dönüyor.
2. Normalde, genel olarak; düzgüsel olarak: Normalde bu kadar erken kalkmaz. Normalde bir saat ilkin orada olmalıydık.
*-*Meteorol. Bir meteoroloji öğesinin (ısı, yağışlılık, bulutluluk vb.) minimum otuz senelik bir dönem üstünden alınan averajı.
♦ be.
1. Düzgüsel, alışılmış, olağan şekilde: Görüşmede düzgüsel davranmadın. Yıkım günü herşey düzgüsel görünüyordu.
2. Düzgüsel olarak, normalin haricinde bir vaka olmadığı takdirde, normalde: Düzgüsel olarak iki saat sonrasında İzmir'de olmamız gerekir.
*-*ANSİKL. Anal. kim. Düzgüsel çözeltiler. Düzgüsel çözeltilerin her santimetre küpünde eşdeğer etkin element vardır. Bir düzgüsel çözeltinin her santimetre küpü, başka bir düzgüsel çözeltinin her santimetre küpünü yansızlaştırır, yükseltger ya da indirger. Bu da genel çözümleme hesaplarının yapılmasını kolaylaştırır. Asitölçüm ile alkaliölçümde kullanılan düzgüsel çözeltilerin her litresinde 1 mol asit H+ ya da 1 moi bazik OH" elementleri yer alır; bu da mesela litre başına 1 mol hidroklorik aside ya da yarım mol sülfürik aside müsavi düşer. Düzgüsel yükseltgen çözeltiler, litre başına 1 mol yükseltgen element ihtiva eder, kısaca düzgüsel permanganat asidi çözeltisinde litre başına 1/5 mol yükseltgen element vardır (2 KMnÖ4, 5 O açığa çıkarır). Düzgüsel indirgen çözeltilerdeyse litre başına 1 mol indirgen element vardır; buna nazaran düzgüsel arsenit asidi çözeltisinin her litresinde 1/4 mol arsenik III oksit vardır (AS203, 2 O bağlar).
*-*Verg. huk. Ithalat eşyasının gümrük vergisine esas olan kıymeti, gümrük vergisi ödeme yükümlülüğünün başladığı tarihteki düzgüsel fiyatıdır. Bu fiyat saptanırken, eşyanın alıcıya, Türkiye'de giriş liman ya da yerinde teslim edildiği; eşyanın satışına ve Türkiye'de giriş liman ya da yerinde teslimine ilişkin tüm giderlerin (nakliye ve sigorta, yurtdışında ödenmesi ihtiyaç duyulan vergi ve resimler, ambalaj bedelleri, yükleme giderleri vb.) satıcıya ait bulunmuş olduğu, bu nedenle düzgüsel fiyatın içinde olduğu; Türkiye'de ödenmesi ihtiyaç duyulan vergi ve resimlerin alıcıya ait olduğu, bu nedenle eşyanın düzgüsel fiyatı içinde bulunmadığı varsayılır (Gümrük k. md. 65).
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR