Oymak -ğı - 1 - isim 1 . Aşiret: "Dayısı, amcası dâhil, obadan, oymaktan kimse dünür gitmeye gönüllü değildir."- T....
Oymak -ğı
- 1 -
isim
1 . Aşiret:
2 . İzcilikte ufak birlik:
- 2 -
isim, gök bilimi
Nerede ise benzer ya da aynı tür yıldızlardan oluşmuş, Samanyolu'nun seyrek yapılı genç kümelerinden her biri.
- 3 -
Oymak -ar
(-i)
1 . Keskin, sivri uçlu bir cisimle bir şeyi yontarak ya da delerek çukur oluşturmak:
2 . Kumaş vb.ni girintili bir halde kesmek:
3 . (argo) Bıçaklayarak yaralamak.
4 . (argo) Kazıklamak.
- 1 -
1 . Aşiret:
"Dayısı, amcası dâhil, obadan, oymaktan kimse dünür gitmeye gönüllü değildir."- T. Buğra.
2 . İzcilikte ufak birlik:
"Oymak beyi."- .
Birleşik Sözler
- oymakbaşı
- 2 -
isim, gök bilimi
Nerede ise benzer ya da aynı tür yıldızlardan oluşmuş, Samanyolu'nun seyrek yapılı genç kümelerinden her biri.
- 3 -
Oymak -ar
(-i)
1 . Keskin, sivri uçlu bir cisimle bir şeyi yontarak ya da delerek çukur oluşturmak:
"Bir ağaç kütüğünü keser, oyar, nakışlayıp bezerdi."- S. Ayverdi.
2 . Kumaş vb.ni girintili bir halde kesmek:
"Gömleğin yakasını ve koltuğunu birazcık oydu."- .
3 . (argo) Bıçaklayarak yaralamak.
4 . (argo) Kazıklamak.
Oymak
Oymak, ulusun ayrılmış olduğu bölümlerden her birine verilen addır.
Oymak kelimesi Cenup Türkçesi dışındaki Altay, Teleüt, Kazak, Kırgız vb. şivelerde aymak şeklindedir. Bu şivelerde kelime şu anlamlara gelir: Halk, kavim, boy, soy, aile, köy, yabancı, yabancı göçebe, memleket vb.
Moğolca'da "büyük kavim birlikleri" anlamını taşır. Moğolteşkilat bölümlerinde uluslar utuklara, utuklar da ayımaglara (oymak) ayrılırdı. Batı Anadolu ile Güneybatı Anadolu'daki göçebe ve yarı göçebe Türkmen boylarına "oymak" deniyordu. Bunlar 16. yüzyıl'dan sonrasında yörük adını aldılar, bir süre bunlara cemaat ve aşiret de dendi.
Bir boydan ayrılmış, zaman içinde türeyerek sayıları dörtten on altıya çıkan ya da daha çok olan oymaklar vardır. Bunlar çoğu zaman reislerinin adlarını alırlar. Oymak beyi devletin en yüksek askerî mevkilerine çıkabiliyordu.
Oymaklar, Osmanlı devrinde riayet, kısaca vergi veren halktan sayıldı. Osmanlı Devleti, Devşirme Ocağı önemini kaybetmiş olduğu ve asker sıkıntısı çekmeye başladığı vakit bunlardan yararlandı. Oymaklar malî bakımdan hanedana bağlandı. Devlet bilhassa, Halep Türkmenlerinden asker topladı. 16. yüzyıl'da bu Türkmen topluluğu başlıca şu oymaklardan kuruluydu: Beğdili, Hurbendelü, Bayat, İnallu, Karkın, Kızık, Eymur, Bahadurlu. İçel'de oymak teşkilâtını muhafaza eden yörüklerin bir kısmı Kıbrıs'ın alınmasından sonrasında, ara sıra bu adaya göçmen olarak gönderildi. Tecirli, Bozdoğan, Melemenci, Sırkıntı, Karsantı, Kara Hacılı benzer biçimde oymaklar Çukurova'da; Menteşe, Aydın, Kütahya ve Ankara sancaklarında Türkmen boyları yaşadılar ve yörük kuruluşlarını meydana getirdiler. Safevi Devleti ise askerî bakımdan Türk oymaklarına dayanıyordu.
Bu oymaklar bugün de yerleştikleri yerlerde toprağa bağlı bir durumda, oymak adı altında yaşarlar.
Toplumsal Yaşam
Oymaklar, mevsimden mevsime yaylak ve kışlak içinde devamlı olarak hareket ederler. Yaylak ve kışlak bölgeleri kimi zaman birbirinden çok uzakta bulunur. Erzurum Yaylası'na, Fırat Nehri'nin çıkmış olduğu bölgelere yaylamağa giden bir oymak, kışlık için Suriye çöllerine kadar iner. Çoğu zaman hayvancılıkla geçinirler ve sürülerine otlak bulmak için zamanlarının mühim kısmını değişik yerlerde geçirirler. Yurt ya da ev denilen çadırları acele kurulup acele kaldırılacak türdendir.
Türk oymaklarında çoğu zaman üç türlü çadır vardır:
Oymakların yaşayışında binek ve taşıt hayvanları mühim bir yer meblağ. Oymak halkı gömleğinden çuvalına kadar her birşeyini kendi dokur. Kendi kendine yeter ve oymak içinde kapalı bir iktisadî yaşam sürerler. Çobanlık ve çeşitli sanatlarla da uğraşırlar. Konya bölgesindeki Türk oymakları Karamanoğulları ve Osmanlılar devrinde her yerde aranan atlar yetiştirirlerdi. Bunlar önceleri vergilerini, yetiştirdikleri atlardan verdiklerinden atçeken adını aldılar.
Yönetim
Oymakların başlangıcında bir bey bulunur. Beyler kethüda ve ihtiyarların oyları alınarak hükûmet tarafınca onaylanır, beylik beraatı verilirdi. Kethüdalar, bey tarafınca belirleme edilirdi. Kethüdalara oymak halkının kefil olması gerekirdi. Bu yetkililer, kanunen belirleme edilmiş olan vergileri özgü voyvodalarına vermekle görevliydiler. Oymağı yönetmek ve vergi toplamakta ihmalleri görülürse, oymak halkının şikâyeti ve özgü voyvodalarının onayıyla azledilerek yerlerine yenileri seçilirdi.
Oymak kelimesi Cenup Türkçesi dışındaki Altay, Teleüt, Kazak, Kırgız vb. şivelerde aymak şeklindedir. Bu şivelerde kelime şu anlamlara gelir: Halk, kavim, boy, soy, aile, köy, yabancı, yabancı göçebe, memleket vb.
Moğolca'da "büyük kavim birlikleri" anlamını taşır. Moğolteşkilat bölümlerinde uluslar utuklara, utuklar da ayımaglara (oymak) ayrılırdı. Batı Anadolu ile Güneybatı Anadolu'daki göçebe ve yarı göçebe Türkmen boylarına "oymak" deniyordu. Bunlar 16. yüzyıl'dan sonrasında yörük adını aldılar, bir süre bunlara cemaat ve aşiret de dendi.
Bir boydan ayrılmış, zaman içinde türeyerek sayıları dörtten on altıya çıkan ya da daha çok olan oymaklar vardır. Bunlar çoğu zaman reislerinin adlarını alırlar. Oymak beyi devletin en yüksek askerî mevkilerine çıkabiliyordu.
Oymaklar, Osmanlı devrinde riayet, kısaca vergi veren halktan sayıldı. Osmanlı Devleti, Devşirme Ocağı önemini kaybetmiş olduğu ve asker sıkıntısı çekmeye başladığı vakit bunlardan yararlandı. Oymaklar malî bakımdan hanedana bağlandı. Devlet bilhassa, Halep Türkmenlerinden asker topladı. 16. yüzyıl'da bu Türkmen topluluğu başlıca şu oymaklardan kuruluydu: Beğdili, Hurbendelü, Bayat, İnallu, Karkın, Kızık, Eymur, Bahadurlu. İçel'de oymak teşkilâtını muhafaza eden yörüklerin bir kısmı Kıbrıs'ın alınmasından sonrasında, ara sıra bu adaya göçmen olarak gönderildi. Tecirli, Bozdoğan, Melemenci, Sırkıntı, Karsantı, Kara Hacılı benzer biçimde oymaklar Çukurova'da; Menteşe, Aydın, Kütahya ve Ankara sancaklarında Türkmen boyları yaşadılar ve yörük kuruluşlarını meydana getirdiler. Safevi Devleti ise askerî bakımdan Türk oymaklarına dayanıyordu.
Bu oymaklar bugün de yerleştikleri yerlerde toprağa bağlı bir durumda, oymak adı altında yaşarlar.
Toplumsal Yaşam
Oymaklar, mevsimden mevsime yaylak ve kışlak içinde devamlı olarak hareket ederler. Yaylak ve kışlak bölgeleri kimi zaman birbirinden çok uzakta bulunur. Erzurum Yaylası'na, Fırat Nehri'nin çıkmış olduğu bölgelere yaylamağa giden bir oymak, kışlık için Suriye çöllerine kadar iner. Çoğu zaman hayvancılıkla geçinirler ve sürülerine otlak bulmak için zamanlarının mühim kısmını değişik yerlerde geçirirler. Yurt ya da ev denilen çadırları acele kurulup acele kaldırılacak türdendir.
Türk oymaklarında çoğu zaman üç türlü çadır vardır:
- Keçi kılından el tezgâhı işi dokunmuş sonrasında birbirine dikilmiş direkli kara çadır.
- Pamuktan dokunmuş ya da keçeden yapılmış devirli çadır.
- Koyun kılından döverek meydana getirilen keçe çadır, bunlara alaçık ya da alaycık da denir.
Oymakların yaşayışında binek ve taşıt hayvanları mühim bir yer meblağ. Oymak halkı gömleğinden çuvalına kadar her birşeyini kendi dokur. Kendi kendine yeter ve oymak içinde kapalı bir iktisadî yaşam sürerler. Çobanlık ve çeşitli sanatlarla da uğraşırlar. Konya bölgesindeki Türk oymakları Karamanoğulları ve Osmanlılar devrinde her yerde aranan atlar yetiştirirlerdi. Bunlar önceleri vergilerini, yetiştirdikleri atlardan verdiklerinden atçeken adını aldılar.
Yönetim
Oymakların başlangıcında bir bey bulunur. Beyler kethüda ve ihtiyarların oyları alınarak hükûmet tarafınca onaylanır, beylik beraatı verilirdi. Kethüdalar, bey tarafınca belirleme edilirdi. Kethüdalara oymak halkının kefil olması gerekirdi. Bu yetkililer, kanunen belirleme edilmiş olan vergileri özgü voyvodalarına vermekle görevliydiler. Oymağı yönetmek ve vergi toplamakta ihmalleri görülürse, oymak halkının şikâyeti ve özgü voyvodalarının onayıyla azledilerek yerlerine yenileri seçilirdi.
Oymak (Taksonomi)
Oymak, familya ile cins içinde yer edinen taksonomik gruptur. Aralarında büyük taksonomik farklar olan ya da birçok türün birbirleriyle kati çizgilerle ayrılmadığı durumlarda sınıflandırmayı kolaylaştırmak için kullanılır. Kimi zaman kafi olmadığı durumlarda alt oymak terimi de kullanılır. Öteki taksonomik gruplarda olduğu benzer biçimde büyük harflerle adım atar ve tek kelimeden oluşur, fakat italik yazılmaz.
Mesela köpekgiller (Canidae) familyası Vulpini ve Canini olmak suretiyle iki oymağa ayrılır.
Oymak, familya ile cins içinde yer edinen taksonomik gruptur. Aralarında büyük taksonomik farklar olan ya da birçok türün birbirleriyle kati çizgilerle ayrılmadığı durumlarda sınıflandırmayı kolaylaştırmak için kullanılır. Kimi zaman kafi olmadığı durumlarda alt oymak terimi de kullanılır. Öteki taksonomik gruplarda olduğu benzer biçimde büyük harflerle adım atar ve tek kelimeden oluşur, fakat italik yazılmaz.
Mesela köpekgiller (Canidae) familyası Vulpini ve Canini olmak suretiyle iki oymağa ayrılır.
OYMAK g. f.
1. Bir şeyi oymak, keskin, sivri uçlu bir araçla ondan parçalar koparıp atarak bir çukur, bir delik oluşturmak: Toprağı oyan köstebekler. Kabak oymak.
2. (Bir şeye) desen oymak, hususi araçlarla kazıyıp yontarak bir nesnenin yüzeyinde belli desenler oluşturmak. Tahtaya laleler oymak.
3. Bir şeyi oymak, organik etkenlerden söz ederken, aşındırıp çukurlar oluşturmak: Kayaları oyan dalgalar.
4. Bir kimsenin beynini oymak, bir ağrı ya da gürültü sözkonusuysa, o kimseyi çok rahatsız etmek.
5. Kol. yaka vb. oymak. kumaş, deri vb. bir şeyi bir girinti oluşturacak halde kesmek.
6. (Bir kimseyi) oymak, bir hiç kimseye zarar vermek (tehdit amacıyla söylenir): Sözlerine dikkat et. oyarım seni.
*Sonbahar. sant. Taş, ağaç, metal vb. maddelerin yüzeyini hususi aletlerle oyarak biçimlendirmek, süslemek.
*Metalürj. Metal bir eşyayı kuyumcu kalemi ya da başka bir alet kullanarak işlemek, süslemek. || Metal bir parçayı oymak. bu parça üstünde bir çukur oluşturmak.
*Mutf. Bir sebze ya da meyvenin içini harç ile doldurulmak suretiyle boşaltmak.
* oydurmak ettirg. f. Bir şeyi oydurmak, onun oyulmasını sağlamak, oymak eylemini yaptırmak.
* oyulmak edilg. f. Oymak eylemine mevzu olmak: Oyulmuş taşlardan tespih yapmak. Patlıcanlar iyice oyularak içi doldurulur. Mermer üstüne lale desenleri oyuldu. Başım çok ağrıyor, sanki beynim oyuluyor. Yakanın birazcık daha oyulması gerekiyor.
OYMAK a. Aynı bölgede yaşayan ya da beraber göç eden, yönetim biçimleri, dilleri, dinsel inaçları ortak aynı soydan gelen ailelerin oluşturduğu obadan büyük, boytan ufak topluluk.
*Astrofiz. Yıldız oymağı, oluşturdukları yıl- dızlararası madde içinde uzanan, genç ya da oluşum dönemindeki dağınık yıldızlar topluluğu. (Bk. ansikl. böl.)
*ize. Öbaların birleşmesiyle oluşan izci kuruluşu. (16-32 izciden oluşur.) || Oymak beyi, oymak kursunu bitirmiş yönetici. (21 yaşından büyük olması gerekir.) [Oymak başı da denir.]
*Tar. Türkmen ulusunu (Oğuzlar) oluşturan her bir bölüm. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Astrofiz. Yıldız oymaklarının varlığı, ermeni asıllı gürcü astrofizikçi Ambartsumyan tarafınca, yıldızların gökyüzünde tayf tiplerine gore dağılımını incelerken ortaya çıkarıldı. Oymakların kümelerden' farkı, bulundukları bölge içinde yıldız yoğunluklarında mecburi olarak bir artış göstermemeleridir. Bunlar, çoğu zaman, çekirdek isminde olan bir ya da daha çok açık kümeyi çevreleyen ve bu çekirdekten saniyede ortalama, on kilometre düzeyindeki hızlarla uzaklaşan yıldızlar benzer biçimde görünür. Oymaklar, içerdikleri yıldızların büyük çoğunluğunun tayf tipiyle adlandırılır: OB oymakları (çok parlak, mavi yıldızlar), T oymakları (t Taun tipi kırmızı yıldızlar). Yıldız evrimi kuramı, bir oymağın yıldızlarının, çekirdeğin yıldızlarıyla bununla beraber oluştuklarını ve bu çekirdekten yavaş yavaş ayrıldıklarını ileri sürer.
*far. Oymaklar, anayurtları olan Orta Asya'da mevsimine gore yaylakla kışlak içinde devamlı harekat halinde bulunan ko- nargöçer ya da yarı konargöçer türkmen boylarıydı. Oymak halkı çoğu zaman hayvancılıkla geçinir, zamanının büyük bölümünü sürülerine otlak bulmak için değişik konaklarda geçirirdi. Acele kurulup acele kaldırılacak özellikte olan ve "yurt" denen çadırları genel anlamda üçe ayrılırdı: keçi kılından dokunmuş, direkli kara çadır; pamuktan dokunmuş ya da keçeden yapılmış devirli çadır; "alaycık" ya da “alacık†adıyla anılan ve koyun kılından döverek meydana getirilen keçe çadır. Çadırların kendilerine özgü bir iç kısmı vardı. Bunların direklerine "cağ", erzak konmak için ayrılmış yerine "sitil" denirdi. Oymağın yaşamında binek ve yük hayvanları mühim bir yer meblağ, oymak halkı giyim eşyasından çuvalına kadar her şeyini kendi dokurdu. Böylece kendine kafi olan oymak halkı, içine kapalı bir ekonomik yaşam biçimi sürdürürdü. Çobanlıktan arta kalan zamanlarını geçimlik el sanatlarıyla uğraşarak değerlendirirlerdi. Her oymağın başlangıcında bir bey bulunur, beyler ihtiyarlar kurulunun oyları alınarak seçilirdi. Oymaklar çoğu zaman beylerinin adlarını alırlar ve bu adla anılırlardı. Türkmen boyları anayurtlarından Ön Asya'ya göçtükten sonrasında, bilhassa İran'da kurulan Safevi devleti, askeri açıdan bu oymaklara dayalı bir düzenle yönetildi. Oymak beyleri devletin en üst askeri konumlarına yükselebilen kişiler olarak yönetimde mühim roller oynadılar. Öte taraftan, osmanlı topraklarına göçen oymaklar devletçe raiyet (vergi yükümlüsü halk) sayıldı. Konya yöresine yerleştirilen oymaklar Karaman' atı diye anılan ve dünyanın her yerinde aranan cins atlar yetiştirdiler. Bunlar vergilerini yetiştirdikleri atlardan ödedikleri için “at çeken" adıyla anıldılar. Osmanlı topraklarında yaşayan oymaklarca seçilen beylere sadece hükümet tarafınca onaylandıktan sonrasında beylik beratı verilirdi. Oymağını yönetmekte ya da vergisini göndermekte geciken bey, bölge voyvodasınca azledilir, yerine bir yenisi seçilirdi. Batı ve Cenup-batı Anadolu'da yaşamlarını sürdüren konargöçer oymaklar, XVI. yy.'dan sonrasında "yörük†adını aldılar. Yeniçeri ocağı kaldırıldıktan (1826) sonrasında asker sıkıntısı çekmeye süregelen devlet, büyük seviyede oymak gençlerinden yararlanırken, asker veren oymakları vergi dışı tuttuğu benzer biçimde, bu tarz şeyleri ek olarak gömü ödeneğine de bağladı. Bozdoğan, Melemenci, Kara Hacılı, Karakeçili benzer biçimde oymaklar bugün de Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde, yerleştirildikleri yörelerde toprağa bağlı olarak ya da yarı konargöçer durumda ve gene oymak adı altında yaşarlar.
1. Bir şeyi oymak, keskin, sivri uçlu bir araçla ondan parçalar koparıp atarak bir çukur, bir delik oluşturmak: Toprağı oyan köstebekler. Kabak oymak.
2. (Bir şeye) desen oymak, hususi araçlarla kazıyıp yontarak bir nesnenin yüzeyinde belli desenler oluşturmak. Tahtaya laleler oymak.
3. Bir şeyi oymak, organik etkenlerden söz ederken, aşındırıp çukurlar oluşturmak: Kayaları oyan dalgalar.
4. Bir kimsenin beynini oymak, bir ağrı ya da gürültü sözkonusuysa, o kimseyi çok rahatsız etmek.
5. Kol. yaka vb. oymak. kumaş, deri vb. bir şeyi bir girinti oluşturacak halde kesmek.
6. (Bir kimseyi) oymak, bir hiç kimseye zarar vermek (tehdit amacıyla söylenir): Sözlerine dikkat et. oyarım seni.
*Sonbahar. sant. Taş, ağaç, metal vb. maddelerin yüzeyini hususi aletlerle oyarak biçimlendirmek, süslemek.
*Metalürj. Metal bir eşyayı kuyumcu kalemi ya da başka bir alet kullanarak işlemek, süslemek. || Metal bir parçayı oymak. bu parça üstünde bir çukur oluşturmak.
*Mutf. Bir sebze ya da meyvenin içini harç ile doldurulmak suretiyle boşaltmak.
* oydurmak ettirg. f. Bir şeyi oydurmak, onun oyulmasını sağlamak, oymak eylemini yaptırmak.
* oyulmak edilg. f. Oymak eylemine mevzu olmak: Oyulmuş taşlardan tespih yapmak. Patlıcanlar iyice oyularak içi doldurulur. Mermer üstüne lale desenleri oyuldu. Başım çok ağrıyor, sanki beynim oyuluyor. Yakanın birazcık daha oyulması gerekiyor.
OYMAK a. Aynı bölgede yaşayan ya da beraber göç eden, yönetim biçimleri, dilleri, dinsel inaçları ortak aynı soydan gelen ailelerin oluşturduğu obadan büyük, boytan ufak topluluk.
*Astrofiz. Yıldız oymağı, oluşturdukları yıl- dızlararası madde içinde uzanan, genç ya da oluşum dönemindeki dağınık yıldızlar topluluğu. (Bk. ansikl. böl.)
*ize. Öbaların birleşmesiyle oluşan izci kuruluşu. (16-32 izciden oluşur.) || Oymak beyi, oymak kursunu bitirmiş yönetici. (21 yaşından büyük olması gerekir.) [Oymak başı da denir.]
*Tar. Türkmen ulusunu (Oğuzlar) oluşturan her bir bölüm. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Astrofiz. Yıldız oymaklarının varlığı, ermeni asıllı gürcü astrofizikçi Ambartsumyan tarafınca, yıldızların gökyüzünde tayf tiplerine gore dağılımını incelerken ortaya çıkarıldı. Oymakların kümelerden' farkı, bulundukları bölge içinde yıldız yoğunluklarında mecburi olarak bir artış göstermemeleridir. Bunlar, çoğu zaman, çekirdek isminde olan bir ya da daha çok açık kümeyi çevreleyen ve bu çekirdekten saniyede ortalama, on kilometre düzeyindeki hızlarla uzaklaşan yıldızlar benzer biçimde görünür. Oymaklar, içerdikleri yıldızların büyük çoğunluğunun tayf tipiyle adlandırılır: OB oymakları (çok parlak, mavi yıldızlar), T oymakları (t Taun tipi kırmızı yıldızlar). Yıldız evrimi kuramı, bir oymağın yıldızlarının, çekirdeğin yıldızlarıyla bununla beraber oluştuklarını ve bu çekirdekten yavaş yavaş ayrıldıklarını ileri sürer.
*far. Oymaklar, anayurtları olan Orta Asya'da mevsimine gore yaylakla kışlak içinde devamlı harekat halinde bulunan ko- nargöçer ya da yarı konargöçer türkmen boylarıydı. Oymak halkı çoğu zaman hayvancılıkla geçinir, zamanının büyük bölümünü sürülerine otlak bulmak için değişik konaklarda geçirirdi. Acele kurulup acele kaldırılacak özellikte olan ve "yurt" denen çadırları genel anlamda üçe ayrılırdı: keçi kılından dokunmuş, direkli kara çadır; pamuktan dokunmuş ya da keçeden yapılmış devirli çadır; "alaycık" ya da “alacık†adıyla anılan ve koyun kılından döverek meydana getirilen keçe çadır. Çadırların kendilerine özgü bir iç kısmı vardı. Bunların direklerine "cağ", erzak konmak için ayrılmış yerine "sitil" denirdi. Oymağın yaşamında binek ve yük hayvanları mühim bir yer meblağ, oymak halkı giyim eşyasından çuvalına kadar her şeyini kendi dokurdu. Böylece kendine kafi olan oymak halkı, içine kapalı bir ekonomik yaşam biçimi sürdürürdü. Çobanlıktan arta kalan zamanlarını geçimlik el sanatlarıyla uğraşarak değerlendirirlerdi. Her oymağın başlangıcında bir bey bulunur, beyler ihtiyarlar kurulunun oyları alınarak seçilirdi. Oymaklar çoğu zaman beylerinin adlarını alırlar ve bu adla anılırlardı. Türkmen boyları anayurtlarından Ön Asya'ya göçtükten sonrasında, bilhassa İran'da kurulan Safevi devleti, askeri açıdan bu oymaklara dayalı bir düzenle yönetildi. Oymak beyleri devletin en üst askeri konumlarına yükselebilen kişiler olarak yönetimde mühim roller oynadılar. Öte taraftan, osmanlı topraklarına göçen oymaklar devletçe raiyet (vergi yükümlüsü halk) sayıldı. Konya yöresine yerleştirilen oymaklar Karaman' atı diye anılan ve dünyanın her yerinde aranan cins atlar yetiştirdiler. Bunlar vergilerini yetiştirdikleri atlardan ödedikleri için “at çeken" adıyla anıldılar. Osmanlı topraklarında yaşayan oymaklarca seçilen beylere sadece hükümet tarafınca onaylandıktan sonrasında beylik beratı verilirdi. Oymağını yönetmekte ya da vergisini göndermekte geciken bey, bölge voyvodasınca azledilir, yerine bir yenisi seçilirdi. Batı ve Cenup-batı Anadolu'da yaşamlarını sürdüren konargöçer oymaklar, XVI. yy.'dan sonrasında "yörük†adını aldılar. Yeniçeri ocağı kaldırıldıktan (1826) sonrasında asker sıkıntısı çekmeye süregelen devlet, büyük seviyede oymak gençlerinden yararlanırken, asker veren oymakları vergi dışı tuttuğu benzer biçimde, bu tarz şeyleri ek olarak gömü ödeneğine de bağladı. Bozdoğan, Melemenci, Kara Hacılı, Karakeçili benzer biçimde oymaklar bugün de Anadolu'nun çeşitli bölgelerinde, yerleştirildikleri yörelerde toprağa bağlı olarak ya da yarı konargöçer durumda ve gene oymak adı altında yaşarlar.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR