PARAKETE ya da PARAKA a. (ital. barchetta'dan). Denize. 1. Geminin su yüzeyindeki hızını ölçmede kullanılan alet. (Eşanl. LOG.) ...
PARAKETE ya da PARAKA a. (ital. barchetta'dan). Denize.
1. Geminin su yüzeyindeki hızını ölçmede kullanılan alet. (Eşanl. LOG.) [Bk. ansikl. böl.)
2. Parakete atmak, paraketeyi denize bırakmak. || Parakete denk tekeri, parakete savlosu yardımıyla, parakete pervanesınoen gelen dönüş hareketinin parakete sayacına muntazam ve doğrusal bir hareket olarak ulaşmasını elde eden dört parmaklı demir tekerlek. || Parakete düğümü, adi parakete savlosuna belirli aralıklarla atılan düğümlerden her biri. || Parakete hesabı, bir geminin, herhangi bir zamanda parakete sayacına nazaran saptanan mevkisi. || Parakete kancası, uskuriu paraketelerde, savloyu, parakete denk tekerine ve onun çımasındaki parakete sayacına takmak için, pirinçten yapılmış hususi kanca. || Parakete lokması, parakete pervanesi ile parakete savtosunu birbirine bağlayan ve pervanenin suya batmasını elde eden mekik biçiminde pirinç parça. || Parakete pabucu, parakete sayacını, vapur küpeştesine tutturmaya yarayan yuva. || Parakete pervanesi, vapur süratinden lanan ileri hareketle, parakete sayacının makinesini çalıştıran, uzun bir gövdeye kavisli olarak bağlanmış dört kanatlı pervane. || Parakete savlosu, uskuriu paraketelerde, parakete pervanesinin hareketini parakete sayacına ileten hususi bükümlü halat.
*Parakete tahtasına tutturulan ve parakete atıldığında kolayca açılabilmesi için bir halat dolabına sarılan ince halat. || Parakete sayacı, bir büyük kadran ile aynı kadran üstüne yerleştirilmiş iki minik kadrandan oluşan gösterge. (Ana kadran yüze bölünmüştür; her bölüm bir mildir. Ufak kadranlardan biri 1/10 mili, diğeri ise 1 000 mile kadar geçilen uzaklığı gösterir.) || Parakete tahtası, yapmış olduğu dirençle parakete savlosunun açılmasını elde eden, üçgen biçiminde, kurşun safralı tahta. || Parakete toplamak, denize bırakılmış paraketeyi, savlosunu çekerek gemiye almak. || Adi parakete, safralı Jbir tahta ile üstünde düğümler bulunan bir savlodan oluşan kolay parakete.|| Borda paraketesi, geminin kıç tarafı yerine bordaya düşey olarak yerleştirilmiş bir bumbanın ucundan atılan mekanik parakete || Uskuriu (pervaneli) parakete, hız etkisiyle dönen bir pervane nin devirlerini taksimatlı bir kadran üstüne kaydeden parakete.
*Balıkç. Denizde ve tatlısularda balık avlamak için kullanılan ve uçlarına iğneler takılmış kösteklerle donanan uzun olta ipi. (Av esnasında parakete dibe oturabilir ya da mantarlarla dibe oturması engellenebilir. Paraketeyle daha çok dip balıkları, yassı balıklar, mığrıbalıkları, minik köpekbalıkları ve tonbalığıgiller [yüzen paraketeyle] avlanır.) || Balık avlamaya yarayan, bilhassa bir bedenden (iğneler takılmış köstekleri taşır) oluşan her çeşit dip oltasına verilen ad. (Kösteklerin iğneleri birbirlerine takılmayacak kadar aralıklı bağlanır. Köstekler ya dibe oturacak şekilde düzenlenir ya da köstek üstüne iğneye yakın yerleştirilmiş bir mantar yardımıyla su içinde dibe yakın ve yüzer durumda tutulur.) || Parakete avcılığı, parakete ile avlanma. || Parakete çavalyesi, büyük dip oltalarının içine toplandığı, kenarı mantarla donatılmış sepet. (Karışmalarını engellemek için iğneler mantara saplanır.) || Dip paraketesi, su dibinde duran, kösteklı (üstüne iğne bağlanmıştır), mantarsız oltalar topluluğu. || Su üstü paraketesi ya da yüzen parakete, orta sularda avlanmaya yarayan, her kösteğin bedenle birleştiği yere bir mantar (ya da yüzdürücü) bağlanmış parakete.
*ANSİKL. Adi parakete, bir tarafı safralı ve su içinde durağan(durgun) bir nokta oluşturan üçgen biçiminde bir şamandıra ile kazayağı biçiminde bir halatla şamandıraya bağlanan bir savlodan meydana gelir. Bu savlo, deniz milinin 1/120'sine eşit aralıklarla yerleştirilmiş düğümler taşır. Bu paraketeyi kullanmak için şamandıra arkadan geminin dümen suyuna bırakılır ve savlo açılmaya adım atar; birinci düğüm geçince, 30 saniyelik bir kum saati ters çevrilir. 30 saniye içinde geçen düğüm sayısı, mil olarak saatteki hıza, doğrusu deniz mili olarak hıza karşılık gelir. Günümüzde, bu ilkel paraketenin yanı sıra, XIX. yy.'ın ortasından bu yana kullanılmakta olan uskurlu parakete artık terk edilmiştir. Çağıl paraketeler üç tiptir ve üç değişik ilkeye nazaran çalışır: hıza bağlı tazyik (Pitot tüpü), pervaneli ya da palalı bir rotorun manyetik vurumları, Doppler tesiri.
1. Geminin su yüzeyindeki hızını ölçmede kullanılan alet. (Eşanl. LOG.) [Bk. ansikl. böl.)
2. Parakete atmak, paraketeyi denize bırakmak. || Parakete denk tekeri, parakete savlosu yardımıyla, parakete pervanesınoen gelen dönüş hareketinin parakete sayacına muntazam ve doğrusal bir hareket olarak ulaşmasını elde eden dört parmaklı demir tekerlek. || Parakete düğümü, adi parakete savlosuna belirli aralıklarla atılan düğümlerden her biri. || Parakete hesabı, bir geminin, herhangi bir zamanda parakete sayacına nazaran saptanan mevkisi. || Parakete kancası, uskuriu paraketelerde, savloyu, parakete denk tekerine ve onun çımasındaki parakete sayacına takmak için, pirinçten yapılmış hususi kanca. || Parakete lokması, parakete pervanesi ile parakete savtosunu birbirine bağlayan ve pervanenin suya batmasını elde eden mekik biçiminde pirinç parça. || Parakete pabucu, parakete sayacını, vapur küpeştesine tutturmaya yarayan yuva. || Parakete pervanesi, vapur süratinden lanan ileri hareketle, parakete sayacının makinesini çalıştıran, uzun bir gövdeye kavisli olarak bağlanmış dört kanatlı pervane. || Parakete savlosu, uskuriu paraketelerde, parakete pervanesinin hareketini parakete sayacına ileten hususi bükümlü halat.
*Parakete tahtasına tutturulan ve parakete atıldığında kolayca açılabilmesi için bir halat dolabına sarılan ince halat. || Parakete sayacı, bir büyük kadran ile aynı kadran üstüne yerleştirilmiş iki minik kadrandan oluşan gösterge. (Ana kadran yüze bölünmüştür; her bölüm bir mildir. Ufak kadranlardan biri 1/10 mili, diğeri ise 1 000 mile kadar geçilen uzaklığı gösterir.) || Parakete tahtası, yapmış olduğu dirençle parakete savlosunun açılmasını elde eden, üçgen biçiminde, kurşun safralı tahta. || Parakete toplamak, denize bırakılmış paraketeyi, savlosunu çekerek gemiye almak. || Adi parakete, safralı Jbir tahta ile üstünde düğümler bulunan bir savlodan oluşan kolay parakete.|| Borda paraketesi, geminin kıç tarafı yerine bordaya düşey olarak yerleştirilmiş bir bumbanın ucundan atılan mekanik parakete || Uskuriu (pervaneli) parakete, hız etkisiyle dönen bir pervane nin devirlerini taksimatlı bir kadran üstüne kaydeden parakete.
*Balıkç. Denizde ve tatlısularda balık avlamak için kullanılan ve uçlarına iğneler takılmış kösteklerle donanan uzun olta ipi. (Av esnasında parakete dibe oturabilir ya da mantarlarla dibe oturması engellenebilir. Paraketeyle daha çok dip balıkları, yassı balıklar, mığrıbalıkları, minik köpekbalıkları ve tonbalığıgiller [yüzen paraketeyle] avlanır.) || Balık avlamaya yarayan, bilhassa bir bedenden (iğneler takılmış köstekleri taşır) oluşan her çeşit dip oltasına verilen ad. (Kösteklerin iğneleri birbirlerine takılmayacak kadar aralıklı bağlanır. Köstekler ya dibe oturacak şekilde düzenlenir ya da köstek üstüne iğneye yakın yerleştirilmiş bir mantar yardımıyla su içinde dibe yakın ve yüzer durumda tutulur.) || Parakete avcılığı, parakete ile avlanma. || Parakete çavalyesi, büyük dip oltalarının içine toplandığı, kenarı mantarla donatılmış sepet. (Karışmalarını engellemek için iğneler mantara saplanır.) || Dip paraketesi, su dibinde duran, kösteklı (üstüne iğne bağlanmıştır), mantarsız oltalar topluluğu. || Su üstü paraketesi ya da yüzen parakete, orta sularda avlanmaya yarayan, her kösteğin bedenle birleştiği yere bir mantar (ya da yüzdürücü) bağlanmış parakete.
*ANSİKL. Adi parakete, bir tarafı safralı ve su içinde durağan(durgun) bir nokta oluşturan üçgen biçiminde bir şamandıra ile kazayağı biçiminde bir halatla şamandıraya bağlanan bir savlodan meydana gelir. Bu savlo, deniz milinin 1/120'sine eşit aralıklarla yerleştirilmiş düğümler taşır. Bu paraketeyi kullanmak için şamandıra arkadan geminin dümen suyuna bırakılır ve savlo açılmaya adım atar; birinci düğüm geçince, 30 saniyelik bir kum saati ters çevrilir. 30 saniye içinde geçen düğüm sayısı, mil olarak saatteki hıza, doğrusu deniz mili olarak hıza karşılık gelir. Günümüzde, bu ilkel paraketenin yanı sıra, XIX. yy.'ın ortasından bu yana kullanılmakta olan uskurlu parakete artık terk edilmiştir. Çağıl paraketeler üç tiptir ve üç değişik ilkeye nazaran çalışır: hıza bağlı tazyik (Pitot tüpü), pervaneli ya da palalı bir rotorun manyetik vurumları, Doppler tesiri.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR