Plazma nedir? plazma TDK, Türk Dil Kurumu isim, biyoloji (l ince okunması mümkün) Fransızca plasma 1. isim, biyoloji Kanda a...
Plazma nedir?
plazma
TDK, Türk Dil Kurumu
1. isim, biyoloji Kanda alyuvarlarla akyuvarların içinde bulunmuş olduğu sıvı
2. fizik Elektrik yükü yansız olan gaz moleküllerinden, pozitif iyonlardan ve negatif elektronlardan oluşan akışkan
Birleşik Sözler
- plazma kimyası
- dış plazma
- iç plazma
- kan plazması
Maddenin plazma hali nedir?
Maddenin Plazma Hali
Fizikte plazma nedir?
Bu ileti 'en iyi çözüm' seçilmiştir.
TDK, Türk Dil Kurumu
1. isim, biyoloji Kanda alyuvarlarla akyuvarların içinde bulunmuş olduğu sıvı
2. fizik Elektrik yükü yansız olan gaz moleküllerinden, pozitif iyonlardan ve negatif elektronlardan oluşan akışkan
Birleşik Sözler
- plazma kimyası
- dış plazma
- iç plazma
- kan plazması
Pozitif ve negatif yüklü parçacıkların bütünde elektriksel yükü etkisiz olacak şekilde rastgele doğrultularda ve birbirlerinden bağımsız hareket eden parçacıklar sistemidir.
Plazma Oluşumu
Oldukça yüksek sıcaklıklarda karşılaştığımız plazma, gaz halindeki bir maddenin yüksek sıcaklıkta ısıtılmasıyla atomlarına ayrılması ve bu atomların dış yörünge elektronlarının kopması ile oluşan pozitif iyonlarının oluşturduğu madde durumudur.
Plazma Örnekleri
- Güneş ve yıldızlar
- Alev
- Yıldırımlar şeklinde.
PLAZMA (alm. Plasma; yun. plasma, oluşum'dan).
1. içinde hücrelerin (alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler) yüzmüş olduğu kanın sıvı kısmı. (Bk. ansikl. böl. Hematol.)
2. Dondurulmuş taze plazma. tek bir vericiden alındıktan sonrasında altı saat içinde dondurulmuş, hücresel öğelerinden ayrılmış plazma. (1 yıl süre ile saklanabilir; donu çözüldükten sonrasında sıvı taze plazmanın tüm niteliklerini taşır Plastik 200 ml'lik torbalar içinde saklanır bilhassa aşın kan kaybı şoklannda, büyük oranda meydana getirilen kan nakillerinde, vücut dışı dolaşımla meydana gelen kalp ameliyatlarında ve bir takım pıhtılaşma etmeni yetersizliklerinde çok kullanılır.) || Uyofilleşmiş plazma, kuru hale getirilmiş olan ve sıvı plazmanın tüm durağan yapı elemanlarını (albüminler, immünoglobülinler) içeren, ama değişken pıhtılaşma etmenlerinin çok azını taşıyan (etmen V ve VII) plazma. (Bir sürü vericiden gelen karma bir plazmadan elde edilerek hazırlanmış olur. Saklanma süresi beş yıl olup büyük bir yedek plazma deposudur. Gerekliliği (dolaşımdaki kan hacmini ve yoğunluğunu acil olarak eski hale getirme) bir takım özgül maddelerin (daha yüksek ya da aynı yoğunluktaki al- bümin) dondurulmuş taze plazma bulunmamasıyla sınırlıdır.
—Biyol. Döl plazması, VVeismann'a bakılırsa, üreme hücrelerinde bulunan ve kalıtsal karakterleri taşımış olduğu varsayılan madde.
—Böcbil. Kutupsal plazma, TOHUM" BE- LİRLEYlCl'nin eşanlamlısı.
—Fiz. Elektriksel açıdan yansız gaz moleküllerinden, pozitif iyonlardan ve negatif elektronlardan oluşmuş akışkan. (Kimi fizikçiler bu terimi, ama yansız atom oranının % 1 'i geçmediği ortamlar için kullanmaktadır. Bu adlandırmayı, 1928'de bu ortamın kararsızlığını, koruma zorluklarını ve jelatinsi niteliğini vurgulamak için amerikan Langmuir önermiştir.) [Bk. ansikl. böl]
—Ted. Plazma tedavisi, insan plazmasının tedavi amacıyla kullanılması (eskimiş bir yöntemdir).
—Uz. havc. Plazma itmesi, içinde plazma halinde bulunan itici etkenin bir elektromanyetik alanla ivmelendiği elektriksel itme şekli.
—ANSİKL. Fiz. Dar mealde bir plazma, yalnızca tümel yansızlığı sağlayacak oranlarda yüklü parçacıklardan, şu demek oluyor ki elektronlardan ve pozitif iyonlardan oluşur. Mesela hidrojen plazması, eşit nicelikte elektron ve protondan oluşur. Nitekim plazmalar “tümüyle iyonlaşmış gaz"lardır ve bunların artan bir ısı ölçeğinde katilar, sıvılar ve gazlardan sonrasında gelen “maddenin dördüncü hali" olduklanndan söz edilir. Bu dördüncü hal, yıldızlann temelini oluşturur: Evren'deki maddenin % 99'unun plazma şeklinde olduğu sanılmaktadır.
Plazmalann, temel bir farka rağmen, gazlarla ortak belirgin sayıda mekanik özelliği vardır: Coulomb çekim ve itimleri çok uzaklardan da etkili olduklarından, plazmanın her parçacığı öbürleriyle devamlı olarak etkileşim halindedir. İletkenlik, bir manyetik alanın tesiri şeklinde elektriksel özelliklere ulaşınca bu tür durumlar tümüyle farklıdır Bundan dolayı fena bir dil kullanımıyla "elektriksel olmayan" tüm özellikleri yansız gazlannkinin aynı olan kısmen iyonlaşmış gazlara da "plazma" denilmesi alışkanlık haline gelmiştir
Plazmalar bilhassa astrofizikte ve oldukça yüksek sıcaklıklar teknolojisinde söz mevzusu olur.
Astrofizik kendi alanında, yalnız yıldızlann ve bilhassa Güneş'in oluşumuna ilişkin değildir ama, uzay araşörmalannın gelişmesiyle beraber Yer'i çevreleyen iyonlaşmış katmanlara ilişkin de pek çok araştırma yapılmıştır.
Oldukça yüksek soaklıklar tekniğine ulaşınca, bu teknik yardımıyla sıcaklığı 15 000 °C'a erişen hamlalar gerçekleştirilebilmişse de bu alandaki araşbrmalann ana hedefi, termonükleer tepkimelerin günlük hayata uygulanabilmesidir Gerçekte, milyonlarca derecelik bir sıcaklıkta atomlar tüm elektronlarını yitirir: bu durumda iki çıplak atom çekirdeği, aralanndaki çekirdek çekimi, Coulomb itimini yenecek şekilde birbirierine yaklaşabilirse hafifçe çekirdekler sözkonusu olduğunda, bu tür durumlar büyük bir enerji açığa çıkararak tabirleriyle kaynaşır. Termonükleer patlamaya yol açmadan hafifçe çekirdeklerin kaynaşmasını kontrollü bir şekilde gerçekleştirmek için milyonlarca dereceye dek ısıtılmış bir plazmayı, çeperlerine değmeyecek şekilde bir kabın içine hapsetmek gereklidir İster Joule dayı, ister çok kuvvetli bir laser vasıtasıyla olsun, plazmanın ısıtılması gerçekleştirilebiliyorsa da, korunması hâlâ bir sorundur. En fazlaca incelenmiş olan yöntem hususi ve uygun yapıdaki manyetik alanların plazma içinde doğurduğu kuvvetlerden yararlanmaya dayanmaktadır. Ama ne yazık ki elde edilmiş rejimler muhteşem kararsız olduğundan plazmanın konumunu ama saniyenin on binde birisi kadar ufak süreler için gerçekleştirebilmektedir.
Metalürjide büyük enerjili devamlı bir elektrik arkının ürettiği plazma huzmesinden, metalleri yapma ve kesmede olmasıyla birlikte kırılgan metalleri mahalli ve yüzeysel olarak ısıtmada ve işlemede de yararlanılır. Plazmalar son aşama saf metaller elde etmede kullanılır (silisyum ve SKF yöntemiyle çelik üretimi).
—Hematol. Plazma % 95'i su olmak suretiyle proteinler (albümin, globülin ve bilhassa fibrinojen), lipitler, glusitleı; potasyum, sodyum, kalsiyum, bikarbonatlar, aminoasit- ler ve hormanlardan oluşur. Kan naklinde, merkezkaçlamayla elde edilmiş plazma (liyofilleşmiş plazma ya da dondurulmuş taze plazma) öylece kullanılabildiği şeklinde başlıca yapı elemanlarına (albümin, fibrinojen, immünoglobülinler, antihemofilik etmen A ya da dondurularak çöktürülmüş etmen, RRS.B.) ayrılarak da kullanılabilir. Yüksek yoğunlukta hazırlanmış olan bu bileşenler, içlerinden birinin ya da birkaçının eksikliğini duyan hastalara şırınga edilebilir.
1. içinde hücrelerin (alyuvarlar, akyuvarlar ve trombositler) yüzmüş olduğu kanın sıvı kısmı. (Bk. ansikl. böl. Hematol.)
2. Dondurulmuş taze plazma. tek bir vericiden alındıktan sonrasında altı saat içinde dondurulmuş, hücresel öğelerinden ayrılmış plazma. (1 yıl süre ile saklanabilir; donu çözüldükten sonrasında sıvı taze plazmanın tüm niteliklerini taşır Plastik 200 ml'lik torbalar içinde saklanır bilhassa aşın kan kaybı şoklannda, büyük oranda meydana getirilen kan nakillerinde, vücut dışı dolaşımla meydana gelen kalp ameliyatlarında ve bir takım pıhtılaşma etmeni yetersizliklerinde çok kullanılır.) || Uyofilleşmiş plazma, kuru hale getirilmiş olan ve sıvı plazmanın tüm durağan yapı elemanlarını (albüminler, immünoglobülinler) içeren, ama değişken pıhtılaşma etmenlerinin çok azını taşıyan (etmen V ve VII) plazma. (Bir sürü vericiden gelen karma bir plazmadan elde edilerek hazırlanmış olur. Saklanma süresi beş yıl olup büyük bir yedek plazma deposudur. Gerekliliği (dolaşımdaki kan hacmini ve yoğunluğunu acil olarak eski hale getirme) bir takım özgül maddelerin (daha yüksek ya da aynı yoğunluktaki al- bümin) dondurulmuş taze plazma bulunmamasıyla sınırlıdır.
—Biyol. Döl plazması, VVeismann'a bakılırsa, üreme hücrelerinde bulunan ve kalıtsal karakterleri taşımış olduğu varsayılan madde.
—Böcbil. Kutupsal plazma, TOHUM" BE- LİRLEYlCl'nin eşanlamlısı.
—Fiz. Elektriksel açıdan yansız gaz moleküllerinden, pozitif iyonlardan ve negatif elektronlardan oluşmuş akışkan. (Kimi fizikçiler bu terimi, ama yansız atom oranının % 1 'i geçmediği ortamlar için kullanmaktadır. Bu adlandırmayı, 1928'de bu ortamın kararsızlığını, koruma zorluklarını ve jelatinsi niteliğini vurgulamak için amerikan Langmuir önermiştir.) [Bk. ansikl. böl]
—Ted. Plazma tedavisi, insan plazmasının tedavi amacıyla kullanılması (eskimiş bir yöntemdir).
—Uz. havc. Plazma itmesi, içinde plazma halinde bulunan itici etkenin bir elektromanyetik alanla ivmelendiği elektriksel itme şekli.
—ANSİKL. Fiz. Dar mealde bir plazma, yalnızca tümel yansızlığı sağlayacak oranlarda yüklü parçacıklardan, şu demek oluyor ki elektronlardan ve pozitif iyonlardan oluşur. Mesela hidrojen plazması, eşit nicelikte elektron ve protondan oluşur. Nitekim plazmalar “tümüyle iyonlaşmış gaz"lardır ve bunların artan bir ısı ölçeğinde katilar, sıvılar ve gazlardan sonrasında gelen “maddenin dördüncü hali" olduklanndan söz edilir. Bu dördüncü hal, yıldızlann temelini oluşturur: Evren'deki maddenin % 99'unun plazma şeklinde olduğu sanılmaktadır.
Plazmalann, temel bir farka rağmen, gazlarla ortak belirgin sayıda mekanik özelliği vardır: Coulomb çekim ve itimleri çok uzaklardan da etkili olduklarından, plazmanın her parçacığı öbürleriyle devamlı olarak etkileşim halindedir. İletkenlik, bir manyetik alanın tesiri şeklinde elektriksel özelliklere ulaşınca bu tür durumlar tümüyle farklıdır Bundan dolayı fena bir dil kullanımıyla "elektriksel olmayan" tüm özellikleri yansız gazlannkinin aynı olan kısmen iyonlaşmış gazlara da "plazma" denilmesi alışkanlık haline gelmiştir
Plazmalar bilhassa astrofizikte ve oldukça yüksek sıcaklıklar teknolojisinde söz mevzusu olur.
Astrofizik kendi alanında, yalnız yıldızlann ve bilhassa Güneş'in oluşumuna ilişkin değildir ama, uzay araşörmalannın gelişmesiyle beraber Yer'i çevreleyen iyonlaşmış katmanlara ilişkin de pek çok araştırma yapılmıştır.
Oldukça yüksek soaklıklar tekniğine ulaşınca, bu teknik yardımıyla sıcaklığı 15 000 °C'a erişen hamlalar gerçekleştirilebilmişse de bu alandaki araşbrmalann ana hedefi, termonükleer tepkimelerin günlük hayata uygulanabilmesidir Gerçekte, milyonlarca derecelik bir sıcaklıkta atomlar tüm elektronlarını yitirir: bu durumda iki çıplak atom çekirdeği, aralanndaki çekirdek çekimi, Coulomb itimini yenecek şekilde birbirierine yaklaşabilirse hafifçe çekirdekler sözkonusu olduğunda, bu tür durumlar büyük bir enerji açığa çıkararak tabirleriyle kaynaşır. Termonükleer patlamaya yol açmadan hafifçe çekirdeklerin kaynaşmasını kontrollü bir şekilde gerçekleştirmek için milyonlarca dereceye dek ısıtılmış bir plazmayı, çeperlerine değmeyecek şekilde bir kabın içine hapsetmek gereklidir İster Joule dayı, ister çok kuvvetli bir laser vasıtasıyla olsun, plazmanın ısıtılması gerçekleştirilebiliyorsa da, korunması hâlâ bir sorundur. En fazlaca incelenmiş olan yöntem hususi ve uygun yapıdaki manyetik alanların plazma içinde doğurduğu kuvvetlerden yararlanmaya dayanmaktadır. Ama ne yazık ki elde edilmiş rejimler muhteşem kararsız olduğundan plazmanın konumunu ama saniyenin on binde birisi kadar ufak süreler için gerçekleştirebilmektedir.
Metalürjide büyük enerjili devamlı bir elektrik arkının ürettiği plazma huzmesinden, metalleri yapma ve kesmede olmasıyla birlikte kırılgan metalleri mahalli ve yüzeysel olarak ısıtmada ve işlemede de yararlanılır. Plazmalar son aşama saf metaller elde etmede kullanılır (silisyum ve SKF yöntemiyle çelik üretimi).
—Hematol. Plazma % 95'i su olmak suretiyle proteinler (albümin, globülin ve bilhassa fibrinojen), lipitler, glusitleı; potasyum, sodyum, kalsiyum, bikarbonatlar, aminoasit- ler ve hormanlardan oluşur. Kan naklinde, merkezkaçlamayla elde edilmiş plazma (liyofilleşmiş plazma ya da dondurulmuş taze plazma) öylece kullanılabildiği şeklinde başlıca yapı elemanlarına (albümin, fibrinojen, immünoglobülinler, antihemofilik etmen A ya da dondurularak çöktürülmüş etmen, RRS.B.) ayrılarak da kullanılabilir. Yüksek yoğunlukta hazırlanmış olan bu bileşenler, içlerinden birinin ya da birkaçının eksikliğini duyan hastalara şırınga edilebilir.
Kaynak: Büyük Larousse
Maddenin plazma hali nedir?
Maddenin Plazma Hali
Fizikte plazma nedir?
YORUMLAR