RECİTATİVO a. (ital. söze.). 1. Melodisi ve ritmiyle, konuşmadaki vurgulara ve durgulara bağlı kalan şarkı. 2. Yalnız ses için, inş...
RECİTATİVO a. (ital. söze.).
1. Melodisi ve ritmiyle, konuşmadaki vurgulara ve durgulara bağlı kalan şarkı.
2. Yalnız ses için, inşat üslubunda arya. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Batı'ya, doğulu Yahudiler'in götürmüş olduğu recitativo, kilise müziğini beslemiştir. Her cümlenin, sözlerdeki anlamı güçlendiren bir durguyla sona erdiği recilo tono bir okuyuşun yanı sıra çok daha özgür başka bir inşat, çeşitli melismalarla metnin anlamını güçlendirirdi. XVI. yy.'ın sonlarında recitativo, Floransa' da, kont Bardi'nin camerata'sı tarafınca dindışı müziğe sokuldu. (CAMERATA FİORENTİNA.) Cavalieri ve Peri'de stile rappresentativo'nun ve Monteverdi operası nın baş öğesiydi. Başlangıçta lavta ya da klavsenin (devamlı bas) birkaç akorla eşlik etmiş olduğu recitativo, hemen sonra çalgı partileri ilave edildikten sonra süslendi. Fransa'da Lully, recitativo'yu, transız dilinin kuralları gereği, inşat ile şarkı arası bir türe dönüştürdü. İtalya'da, operada, aryalarla toplu bölümleri birbirine bağlayan ve olayların anlatılmasına yarayan bir öğeydi. XVII. ve XVIII. yy.'larda, dinsel ve dindışı müzikte yeni recitativo türleri ortaya çıktı: konuşmaya yakın, yalnızca klavsenin geleneksel tarzda eşlik etmiş olduğu recitativo secco (Mozart ve Rossini de kullanmıştır); orkestranın eşliğiyle trajik bir monologa dönüşen recitativo accompagnato; bir çalgı topluluğunun eşlik etmiş olduğu, bir tüm oluşturabilen ya da, recitativo secconun sonuna eklenen, ar ya ile recitativo arası recitativo arioso (A. Scarlatti, J. S. Bach, Hândel). XIX. ve XX yy.'da Wagner, Musorgskiy, Debussy ve Berg, devamlı bir recitativo kullandılar ve recitativo-arioso-arya bölümlenmesini bıraktılar. Schönberg, Pierrot lunaire'de (1912), kolay melodik hareketlere başvurduğu, konuşmaya yakın bir recitativo (Sprechgesang) kullandı. Stravinski, The Rake's Progress'te (1951), XVIII. yy.'ın aryalar arasına giren recitativo'sunu tekrardan ele aldı.
Recitativo, orkestra tınılarının kişiselleşmesi yardımıyla çalgı müziğinde de görüldü. Beethoven, son yapıtlarında,-Berlioz Romeo ve Juliet'ie, Liszt ve R. Strauss, senfonik şiirlerinde orkestralı trajik re- citativo'yu kullandılar.
1. Melodisi ve ritmiyle, konuşmadaki vurgulara ve durgulara bağlı kalan şarkı.
2. Yalnız ses için, inşat üslubunda arya. (Bk. ansikl. böl.)
*ANSİKL. Batı'ya, doğulu Yahudiler'in götürmüş olduğu recitativo, kilise müziğini beslemiştir. Her cümlenin, sözlerdeki anlamı güçlendiren bir durguyla sona erdiği recilo tono bir okuyuşun yanı sıra çok daha özgür başka bir inşat, çeşitli melismalarla metnin anlamını güçlendirirdi. XVI. yy.'ın sonlarında recitativo, Floransa' da, kont Bardi'nin camerata'sı tarafınca dindışı müziğe sokuldu. (CAMERATA FİORENTİNA.) Cavalieri ve Peri'de stile rappresentativo'nun ve Monteverdi operası nın baş öğesiydi. Başlangıçta lavta ya da klavsenin (devamlı bas) birkaç akorla eşlik etmiş olduğu recitativo, hemen sonra çalgı partileri ilave edildikten sonra süslendi. Fransa'da Lully, recitativo'yu, transız dilinin kuralları gereği, inşat ile şarkı arası bir türe dönüştürdü. İtalya'da, operada, aryalarla toplu bölümleri birbirine bağlayan ve olayların anlatılmasına yarayan bir öğeydi. XVII. ve XVIII. yy.'larda, dinsel ve dindışı müzikte yeni recitativo türleri ortaya çıktı: konuşmaya yakın, yalnızca klavsenin geleneksel tarzda eşlik etmiş olduğu recitativo secco (Mozart ve Rossini de kullanmıştır); orkestranın eşliğiyle trajik bir monologa dönüşen recitativo accompagnato; bir çalgı topluluğunun eşlik etmiş olduğu, bir tüm oluşturabilen ya da, recitativo secconun sonuna eklenen, ar ya ile recitativo arası recitativo arioso (A. Scarlatti, J. S. Bach, Hândel). XIX. ve XX yy.'da Wagner, Musorgskiy, Debussy ve Berg, devamlı bir recitativo kullandılar ve recitativo-arioso-arya bölümlenmesini bıraktılar. Schönberg, Pierrot lunaire'de (1912), kolay melodik hareketlere başvurduğu, konuşmaya yakın bir recitativo (Sprechgesang) kullandı. Stravinski, The Rake's Progress'te (1951), XVIII. yy.'ın aryalar arasına giren recitativo'sunu tekrardan ele aldı.
Recitativo, orkestra tınılarının kişiselleşmesi yardımıyla çalgı müziğinde de görüldü. Beethoven, son yapıtlarında,-Berlioz Romeo ve Juliet'ie, Liszt ve R. Strauss, senfonik şiirlerinde orkestralı trajik re- citativo'yu kullandılar.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR