SAVAN a (fr. savane; isp sabana; tayno dilinde zavana'dan). Uzun bir kurak mevsimi olan, terimin tam anlamıyla tropikal bölgeler...
SAVAN a (fr. savane; isp sabana; tayno dilinde zavana'dan). Uzun bir kurak mevsimi olan, terimin tam anlamıyla tropikal bölgeler şeklinde sıcak bölgelere özgü ve yüksek otların egemenliği ile belirgin bitkisel oluşum. (Burada otlar minik boylu otsu bitkiler ve genel olarak ağaç ve ağacıklar da bulunur Nebat topluluğunun yoğunluğuna bakılırsa azalan sırayla korulu savan, ağaçlı savan, çatılı savan ve otlu savan şeklinde türlere aynlır.)
*ANSİKL. Savanların esas topluluğunu oluşturan buğdaygiller ve köksaplı bitkiler yüksek boyludur (kimi zaman 2 m); bunlann aralarında dipte kalan boşluklarda biryıllık minik otlar biter. Ağaçlar savanın yüzeyinde dağınık olarak yer alır (baobab); kalınca bir kabuk onlar kurak mevsimin yangınlanrv dan korur. Kurak mevsim ile yağışlı mevsimlerin art arda geldiği bölgelerde, birinci mevsim bitkilerin dinlenmesini sağlar fakat bu mevsim biter ermez otlar hızla gelişir ve topraktaki su rezervleri çoğu zaman ağaçlann yaşayabilmesi için çok zayıf kalır. Savanın günümüzdeki genişliği, insar müdahalesi olmasaydı bulunacağı tabiat coğrafi çerçeveden çok öteye geçmiştir: otların yanması, kurak mevsimin sonunda toprağa gübre niteliğindeki öğeleri tekrardan geri verir, fakat yangın, eğreti bir denge içinde bulunmuş olduğu her ortamda ormanı tehdit eder Böyiece yeryüzünün nemli tropikal iklimli bazı bölgelerinde (Venezuela, uyanalar, Trinidad, Veld) ormanla beraber savan alanları ardışık olarak yer alır. Savanlar ekvator tarafınca daima yeşil olan nemli ormanlarla sınırlanır; aksi yönde dikenli çalılığa kadar uzanır. Afrika'da, bilhassa Kongo havzasında, Nijer ırmağı kıvrımı ile çevrilmiş iç bölgelerde ve göller bölgesinde geniş alanlar kaplar; Asya'da (Arabistan'ın güneyi, Dekkan yarımadası) ve Avustralya'da kısıtlı alanlarda yer alır (anakaranın şimal kıyısının sınırında, orman bölgesinin güneyinde bir şerit). Bundan başka, savan, tıpkı Brezilya'da, hatta Venezuela ve Guyanalar'da olduğu şeklinde ABD anakarasında da çok gelişmiştir. Savan bölgelerinin egemen faunası hızla yer değiştirebilecek türlerden oluşur: zürafa, zebra ve bazı antiloplar şeklinde otçul hayvanlar; Avustralya'da keseliler; devekuşu ve toy şeklinde koşucu kuşlar ve tüm bu hayvanları avlayarak yaşayan büyük yırtıcı hayvanlar (Asya kaplanlan, Afrika panterleri ve aslanları). Termit yuvalan da savanların aynlmaz bir parçasıdır, kertenkeleler, yılanlar ve böcekler de pek çoktur.
Savan bölgelerinde insanoğlu çoğunlukla hayvancılık yaparlar fakat Afrika'da, Sahra'nın güneyinde olduğu şeklinde, aşiret çerçevesinde meydana getirilen geleneksel sığır yetiştiriciliğinin ticari hiçbir yanı yoktur; bir gelir membaı olmaktan çok bir çeşit ana para biriktirme biçimi ve bir zenginlik gösterisi sayılabilir Buna karşılık, Cenup ABD, Avustralya ve Cenup Afrika'da meydana getirilen büyük hayvan işletmeciliği büyük kazanç membaıdır. Afrika ve Hindistan'da savan bölge terinde yaşayan çiftçiler, en başta darı olmak suretiyle yaygın tahıl tarımı yaparlar; buna çoğunlukla bir ticari ziraat da eklenmiş olur (Afrika'da yerfıstığı ve pamuk). Ziraat savanda yangınla oluşturulan tarlalarda yapılır, sonrasında tarlalar çok geçmeden uzun süre nadasa bırakılır. Savan vatanlarında köyler su larının yakınında sazdan yapılmış kulübeler topluluğu halindedir. Kimi vakit birbirinden uzak tarlaların yanına, çoğunlukla geçici minik evler ve rahat barınaklar yapılır. Ziraatçi, hayvan yetiştiricisi ya da avcı olsun, savan insanları tarla açmak, kurak mevsimde sürülerini otlatmak (ateş geçtikten sonrasında yeni biten otlar) ya da yalnız avlarını yakalamak için otları yakma yöntemini kullanırlar. Oysa bu yangınların çoğalması nebat örtüsüne zarar vermekte, toprakların yozlaşmasına ve lateritleşmesi- ne niçin olmaktadır.
SAVAN a. Yörs.
1. Pamuk İpliğinden dokunmuş kalınca kilim, çul.
2. Eski kumaş parçalarından meydana getirilen yaygı.
*ANSİKL. Savanların esas topluluğunu oluşturan buğdaygiller ve köksaplı bitkiler yüksek boyludur (kimi zaman 2 m); bunlann aralarında dipte kalan boşluklarda biryıllık minik otlar biter. Ağaçlar savanın yüzeyinde dağınık olarak yer alır (baobab); kalınca bir kabuk onlar kurak mevsimin yangınlanrv dan korur. Kurak mevsim ile yağışlı mevsimlerin art arda geldiği bölgelerde, birinci mevsim bitkilerin dinlenmesini sağlar fakat bu mevsim biter ermez otlar hızla gelişir ve topraktaki su rezervleri çoğu zaman ağaçlann yaşayabilmesi için çok zayıf kalır. Savanın günümüzdeki genişliği, insar müdahalesi olmasaydı bulunacağı tabiat coğrafi çerçeveden çok öteye geçmiştir: otların yanması, kurak mevsimin sonunda toprağa gübre niteliğindeki öğeleri tekrardan geri verir, fakat yangın, eğreti bir denge içinde bulunmuş olduğu her ortamda ormanı tehdit eder Böyiece yeryüzünün nemli tropikal iklimli bazı bölgelerinde (Venezuela, uyanalar, Trinidad, Veld) ormanla beraber savan alanları ardışık olarak yer alır. Savanlar ekvator tarafınca daima yeşil olan nemli ormanlarla sınırlanır; aksi yönde dikenli çalılığa kadar uzanır. Afrika'da, bilhassa Kongo havzasında, Nijer ırmağı kıvrımı ile çevrilmiş iç bölgelerde ve göller bölgesinde geniş alanlar kaplar; Asya'da (Arabistan'ın güneyi, Dekkan yarımadası) ve Avustralya'da kısıtlı alanlarda yer alır (anakaranın şimal kıyısının sınırında, orman bölgesinin güneyinde bir şerit). Bundan başka, savan, tıpkı Brezilya'da, hatta Venezuela ve Guyanalar'da olduğu şeklinde ABD anakarasında da çok gelişmiştir. Savan bölgelerinin egemen faunası hızla yer değiştirebilecek türlerden oluşur: zürafa, zebra ve bazı antiloplar şeklinde otçul hayvanlar; Avustralya'da keseliler; devekuşu ve toy şeklinde koşucu kuşlar ve tüm bu hayvanları avlayarak yaşayan büyük yırtıcı hayvanlar (Asya kaplanlan, Afrika panterleri ve aslanları). Termit yuvalan da savanların aynlmaz bir parçasıdır, kertenkeleler, yılanlar ve böcekler de pek çoktur.
Savan bölgelerinde insanoğlu çoğunlukla hayvancılık yaparlar fakat Afrika'da, Sahra'nın güneyinde olduğu şeklinde, aşiret çerçevesinde meydana getirilen geleneksel sığır yetiştiriciliğinin ticari hiçbir yanı yoktur; bir gelir membaı olmaktan çok bir çeşit ana para biriktirme biçimi ve bir zenginlik gösterisi sayılabilir Buna karşılık, Cenup ABD, Avustralya ve Cenup Afrika'da meydana getirilen büyük hayvan işletmeciliği büyük kazanç membaıdır. Afrika ve Hindistan'da savan bölge terinde yaşayan çiftçiler, en başta darı olmak suretiyle yaygın tahıl tarımı yaparlar; buna çoğunlukla bir ticari ziraat da eklenmiş olur (Afrika'da yerfıstığı ve pamuk). Ziraat savanda yangınla oluşturulan tarlalarda yapılır, sonrasında tarlalar çok geçmeden uzun süre nadasa bırakılır. Savan vatanlarında köyler su larının yakınında sazdan yapılmış kulübeler topluluğu halindedir. Kimi vakit birbirinden uzak tarlaların yanına, çoğunlukla geçici minik evler ve rahat barınaklar yapılır. Ziraatçi, hayvan yetiştiricisi ya da avcı olsun, savan insanları tarla açmak, kurak mevsimde sürülerini otlatmak (ateş geçtikten sonrasında yeni biten otlar) ya da yalnız avlarını yakalamak için otları yakma yöntemini kullanırlar. Oysa bu yangınların çoğalması nebat örtüsüne zarar vermekte, toprakların yozlaşmasına ve lateritleşmesi- ne niçin olmaktadır.
SAVAN a. Yörs.
1. Pamuk İpliğinden dokunmuş kalınca kilim, çul.
2. Eski kumaş parçalarından meydana getirilen yaygı.
Kaynak: Büyük Larousse
Savan ikliminin toprak türü nedir?
Savan ormanlarının coğrafi dağılışı nasıldır?
YORUMLAR