SAYISAL sıf. 1. Sayılarla ilgili olan, sayılarla meydana getirilen, rakamla gösterilen bir şey için kullanılır. 2. Sayı ya da nicel...
SAYISAL sıf.
1. Sayılarla ilgili olan, sayılarla meydana getirilen, rakamla gösterilen bir şey için kullanılır.
2. Sayı ya da nicelik olarak değerlendirilmiş olan bir şey için kullanılır; Sayısal fark. Sayısal veriler. Sayısal üstünlük.
*Arit. Sayısal cetvel, bir fonksiyon için, çıkış kümesinin kimi elemanlarının bu fonksiyonla elde edilmiş görüntülerinin, tam ya da ortalama değerlerini veren tablo. (Sonuçlar çoğu zaman sütunlar halinde verilir. En fazlaca malum sayısal cetveller, logaritma cetvelleri, trigonometrik fonksiyonların cetvelleri, kare kökleri veren cetvellerdir vb. || Sayısal doğru ya da sayı doğrusu, tümel sıralanmış, basamak topolojisiyle donatılmış İR gerçek sayılar kümesine verilen ad. || Sayısal hesap, tam ya da ortalama bir netice bulmaya olanak elde eden hesap. (Her çağda, matematikçiler, sayısal hesapları çözmek için hesap şekilleri ya da algoritmalar ve teknik yollar bulmaya yönelmişlerdir; sayısal cetvellerin, hesap cetvellerinin, hesap makinelerinin vb. buIlınmasına niçin budur. Günümüzde bilgisayarlar yardımıyla çözme şekilleri çok gelişmiş ve daha çok sayısal çözümlemeden söz edilir olunmuştur.) || Tamamlanmış sayısal doğnı, basamak topolojisiyle donatılmış - oo ve + oo ile gösterilen iki eleman eklenmiş İR kümesine eşit fi ile gösterilen kümeye verilen ad, tamamlanmış denmesinin sebebi - oo lt; + » ve her x gerçek sayısı için *oo lt;x ve xlt; + oo koyarak R üstündeki sıra bağıntısının fi üstüne uzatılmasıdır (Dolayısıyla [-oo;+oo] aralığı fi ye eşittir.)
*Bilş. ve Telekom. Bilgilerin ya da fizyolojik büyüklüklerin, rakamlarla ya da değerleri kesikli işaretlerle vizyonu için kullanılır. || Bu kesinlikli izlenme biçiminin kullanıldığı sistemler, düzenekler ya da yöntemler için kullanılır.
*Elektroakust. Sayısal plak, sayısal kayıt tekniğiyle üretilen ve laserle, optik olarak okunan plak. (Eşanl. MİNİDİSK.) [Bk. ansikl. böl.]
*Haritc. Bir haritanın sayısal ölçeği, haritada ölçülen bir uzunlukla, bu uzunluğa karşılık arazide ölçülen ve yataya indirgenen uzunluk arasındaki oran. (Arazideki 100 m harita üstünde 1 mm ile gösterilmişse, haritanın sayısal ölçeği 1:100 000' dir. Bu kıymet, arazideki 1 km'lik uzunluğun haritadaki karşılığıyla da belirtilebilir: bundan önceki örnekte 1 santimetre, 1 km'yi gösterir; bu grafik ölçek türüne "çizgi ölçeği" denir.)
*Mat. çözlm. Sayısal çözümleme, matematik problemlerinin tam ya da ortalama sayısal çözümlerini elde etmeyle ilgili matematik kolu. (Sayısal çözümleme sayısal hesabın uzantısıdır.) [Bk. ansikl. böl ] || Sayısal fonksiyon (aynı halde seri, dizi), değerlerini R içinden, kimi kez de C içinden alan fonksiyon (aynı halde seri, dizi). [Kimi yazarların kimi özellikleri, sözlerinin başında kapalı geçmelerine karşın, çıkış kümesinin genellikle pek önemi yoktur]
*Topol. Gerçek (aynı halde karmaşık) sayısal uzay, çarpım topolojisiyle donatılmış, R ye (aynı halde I ye) eşit n topolojik uzayın descartesçı çarpımı. (® topolojik uzay olmak bakımından R2 ile, IC" de R2†ile özdeşleştirilebilir.)
*ANSIKL. Elektroakust. Sayısal plak. 1980'e doğru, Philips'in piyasaya sürdüğü sayısal plakta, daha önceleri video- plak için hazırlanmış teknikler kullanılır. Kayıtta, sayısal teknikten yararlanılır: her şeyden ilkin ses işareti örneklenir kısaca tamamen eşit aralıklara bölünür; ondan sonra her mesela genliği ölçülerek ikili eşdeğerine dönüştürülür. Böylece, başlangıçtaki mesajın tam çevirisini oluşturan bir ikili sayı dizisi elde edilir. Bu sayısal bilgi, plağın bir yüzünde, sarmal halde sıralanmış çok sayıda mikroskobik oyuktan oluşur. Bilgi plağın yüzeyine değil, derinlemesine kaydedildiğinden tozdan ve başka hiçbir tür bozucu etkiden etkilenmez: böylece kaydın başlangıcındaki niteliği korunur. Bilgilerin yoğunluğu devasa yükseklikte olduğundan (33 devirlik geleneksel plakla- rınkinin ortalama 50-100 katı) plağın boyutları minik olabilir: yalnızca 12 santimetre çapındaki bir plağın kayıtlı olan tek yüzünde 6 milyara yakın temel bilgi bulunur ve bu plak, bir saatlik, kesintisiz stereo okumaya olanak verir. Bilgi bir laser demetiyle okunması mümkün; bu yüzden plakta okuma kafası içinde hiçbir temas yoktur ve bu da aşınma sakıncalarını ortadan kaldırır. Bu sistem işareti büyük bir duyarlıkla çözmeye olanak verir, bu da, dinleme esnasında üstün bir kalite sağlar, işaretin gürültüye oranı, klasik sistemlerde elde edilenin çok üstündedir. Seslerin aynlması tamdır. Son olarak, parazit, uğultu, cızırtı benzer biçimde problemler tamamen çözümlenmiştir. Bu yetkinliklerin yanı sıra, kullanıcıya sunulan yeni olanaklar da vardır: istenen dinleme alanının, laserle otomatikman aranması, kayıtlı yapıtların türü ve yapısına ilişkin bilgilerin ışıklı olarak görüntülenmesi vb.
*Mat. çözlm. Sayısal çözümleme. Sayısal çözümlemenin alanına şunlar girer:
1. integrallerin ortalama hesaplanması, bir ya da çok değişkenli fonksiyonların yak- laştırımı, denklemlerin ve doğrusal olan ya da olmayan denklem sistemlerinin çözülmesi, matrislerin değerlerinin ve öz vektörlerinin hesaplanması, fonksiyonlann ek- stremum değerlerinin araştırılması, diferansiyel denklemlerin, kısmi türevli denklemlerin, integral denklemlerin vb. elde edilmesine olanak veren yöntemlerin araştırılması, yetkinleştirilmesi ve yakınsaklığının incelenmesi (bunun için bir çok kez algoritmalar deyimi kullanılır);
2. Fizikçiler ve mûhendislerce yararlanılan, bir çok kez bulgusal olan hesap şekillerinin matematiksel incelenmesi.
Bilgisayarların gelişimi, gittikçe karmaşıklaşan ve sayısal çözümlemeye bağlı, çok sayıda araştırmaya yol açan problemleri sayısal çözmeye olanak vermiştir.
1. Sayılarla ilgili olan, sayılarla meydana getirilen, rakamla gösterilen bir şey için kullanılır.
2. Sayı ya da nicelik olarak değerlendirilmiş olan bir şey için kullanılır; Sayısal fark. Sayısal veriler. Sayısal üstünlük.
*Arit. Sayısal cetvel, bir fonksiyon için, çıkış kümesinin kimi elemanlarının bu fonksiyonla elde edilmiş görüntülerinin, tam ya da ortalama değerlerini veren tablo. (Sonuçlar çoğu zaman sütunlar halinde verilir. En fazlaca malum sayısal cetveller, logaritma cetvelleri, trigonometrik fonksiyonların cetvelleri, kare kökleri veren cetvellerdir vb. || Sayısal doğru ya da sayı doğrusu, tümel sıralanmış, basamak topolojisiyle donatılmış İR gerçek sayılar kümesine verilen ad. || Sayısal hesap, tam ya da ortalama bir netice bulmaya olanak elde eden hesap. (Her çağda, matematikçiler, sayısal hesapları çözmek için hesap şekilleri ya da algoritmalar ve teknik yollar bulmaya yönelmişlerdir; sayısal cetvellerin, hesap cetvellerinin, hesap makinelerinin vb. buIlınmasına niçin budur. Günümüzde bilgisayarlar yardımıyla çözme şekilleri çok gelişmiş ve daha çok sayısal çözümlemeden söz edilir olunmuştur.) || Tamamlanmış sayısal doğnı, basamak topolojisiyle donatılmış - oo ve + oo ile gösterilen iki eleman eklenmiş İR kümesine eşit fi ile gösterilen kümeye verilen ad, tamamlanmış denmesinin sebebi - oo lt; + » ve her x gerçek sayısı için *oo lt;x ve xlt; + oo koyarak R üstündeki sıra bağıntısının fi üstüne uzatılmasıdır (Dolayısıyla [-oo;+oo] aralığı fi ye eşittir.)
*Bilş. ve Telekom. Bilgilerin ya da fizyolojik büyüklüklerin, rakamlarla ya da değerleri kesikli işaretlerle vizyonu için kullanılır. || Bu kesinlikli izlenme biçiminin kullanıldığı sistemler, düzenekler ya da yöntemler için kullanılır.
*Elektroakust. Sayısal plak, sayısal kayıt tekniğiyle üretilen ve laserle, optik olarak okunan plak. (Eşanl. MİNİDİSK.) [Bk. ansikl. böl.]
*Haritc. Bir haritanın sayısal ölçeği, haritada ölçülen bir uzunlukla, bu uzunluğa karşılık arazide ölçülen ve yataya indirgenen uzunluk arasındaki oran. (Arazideki 100 m harita üstünde 1 mm ile gösterilmişse, haritanın sayısal ölçeği 1:100 000' dir. Bu kıymet, arazideki 1 km'lik uzunluğun haritadaki karşılığıyla da belirtilebilir: bundan önceki örnekte 1 santimetre, 1 km'yi gösterir; bu grafik ölçek türüne "çizgi ölçeği" denir.)
*Mat. çözlm. Sayısal çözümleme, matematik problemlerinin tam ya da ortalama sayısal çözümlerini elde etmeyle ilgili matematik kolu. (Sayısal çözümleme sayısal hesabın uzantısıdır.) [Bk. ansikl. böl ] || Sayısal fonksiyon (aynı halde seri, dizi), değerlerini R içinden, kimi kez de C içinden alan fonksiyon (aynı halde seri, dizi). [Kimi yazarların kimi özellikleri, sözlerinin başında kapalı geçmelerine karşın, çıkış kümesinin genellikle pek önemi yoktur]
*Topol. Gerçek (aynı halde karmaşık) sayısal uzay, çarpım topolojisiyle donatılmış, R ye (aynı halde I ye) eşit n topolojik uzayın descartesçı çarpımı. (® topolojik uzay olmak bakımından R2 ile, IC" de R2†ile özdeşleştirilebilir.)
*ANSIKL. Elektroakust. Sayısal plak. 1980'e doğru, Philips'in piyasaya sürdüğü sayısal plakta, daha önceleri video- plak için hazırlanmış teknikler kullanılır. Kayıtta, sayısal teknikten yararlanılır: her şeyden ilkin ses işareti örneklenir kısaca tamamen eşit aralıklara bölünür; ondan sonra her mesela genliği ölçülerek ikili eşdeğerine dönüştürülür. Böylece, başlangıçtaki mesajın tam çevirisini oluşturan bir ikili sayı dizisi elde edilir. Bu sayısal bilgi, plağın bir yüzünde, sarmal halde sıralanmış çok sayıda mikroskobik oyuktan oluşur. Bilgi plağın yüzeyine değil, derinlemesine kaydedildiğinden tozdan ve başka hiçbir tür bozucu etkiden etkilenmez: böylece kaydın başlangıcındaki niteliği korunur. Bilgilerin yoğunluğu devasa yükseklikte olduğundan (33 devirlik geleneksel plakla- rınkinin ortalama 50-100 katı) plağın boyutları minik olabilir: yalnızca 12 santimetre çapındaki bir plağın kayıtlı olan tek yüzünde 6 milyara yakın temel bilgi bulunur ve bu plak, bir saatlik, kesintisiz stereo okumaya olanak verir. Bilgi bir laser demetiyle okunması mümkün; bu yüzden plakta okuma kafası içinde hiçbir temas yoktur ve bu da aşınma sakıncalarını ortadan kaldırır. Bu sistem işareti büyük bir duyarlıkla çözmeye olanak verir, bu da, dinleme esnasında üstün bir kalite sağlar, işaretin gürültüye oranı, klasik sistemlerde elde edilenin çok üstündedir. Seslerin aynlması tamdır. Son olarak, parazit, uğultu, cızırtı benzer biçimde problemler tamamen çözümlenmiştir. Bu yetkinliklerin yanı sıra, kullanıcıya sunulan yeni olanaklar da vardır: istenen dinleme alanının, laserle otomatikman aranması, kayıtlı yapıtların türü ve yapısına ilişkin bilgilerin ışıklı olarak görüntülenmesi vb.
*Mat. çözlm. Sayısal çözümleme. Sayısal çözümlemenin alanına şunlar girer:
1. integrallerin ortalama hesaplanması, bir ya da çok değişkenli fonksiyonların yak- laştırımı, denklemlerin ve doğrusal olan ya da olmayan denklem sistemlerinin çözülmesi, matrislerin değerlerinin ve öz vektörlerinin hesaplanması, fonksiyonlann ek- stremum değerlerinin araştırılması, diferansiyel denklemlerin, kısmi türevli denklemlerin, integral denklemlerin vb. elde edilmesine olanak veren yöntemlerin araştırılması, yetkinleştirilmesi ve yakınsaklığının incelenmesi (bunun için bir çok kez algoritmalar deyimi kullanılır);
2. Fizikçiler ve mûhendislerce yararlanılan, bir çok kez bulgusal olan hesap şekillerinin matematiksel incelenmesi.
Bilgisayarların gelişimi, gittikçe karmaşıklaşan ve sayısal çözümlemeye bağlı, çok sayıda araştırmaya yol açan problemleri sayısal çözmeye olanak vermiştir.
Kaynak: Büyük Larousse
Yaşamın içindeki sayısal zeka nedir?
Nümerik Çözümleme (Sayısal Çözümleme)
Sabetaylarda adların sayısal önemi nedir?
YORUMLAR