SEÇİCİ sıf. 1. Seçme işini meydana getiren kimse ya da kurul için kullanılır. 2. Seçici kurul, bir yarışmaya, sınava vb. katılanlar...
SEÇİCİ sıf.
1. Seçme işini meydana getiren kimse ya da kurul için kullanılır.
2. Seçici kurul, bir yarışmaya, sınava vb. katılanlar arasından başarı göstermiş, üstün olanları ayırmak, seçmek için oluşturulmuş geçici kurul, jüri (Seçiciler kurulu da denir): Seçici kurul toplandı.
*Jeomorfol. Seçici aşınma, FARKLI' AŞINMA'nın eşanlamlısı.
*Nörobiyol. Seçici duyarlılık, çeşitli özellikte ikazları ayırt edebilen ince dokunma duyusu: ovma, devamlı baskı, titreşim, batma, kıl oynatma. (Somezteziyi ilgilendiren bu tip duyarlılık, örtenek ve anatomik yollar üstüne yerleşmiş çeşitli tipte alıcılar ile gerçekleşir. Bu alıcılar tertipli bir halde vücudun her bir noktası hakkında beyne bilgi verir.) [Eşanl. EPİKRİTİK DUYARLILIK]
*Radyotekn. Çeşitli işaretler arasından istenilen seçimi iyi meydana getiren bir radyo alıcısı için kullanılır.
*Tar. imparatorluk Seçici'siyle ilgili, ona özgü. || Seçici prens, bir Seçici'nin büyük oğlu ve veliaht).
* a.
1. Seçme işini meydana getiren kimse.
2. Seçme işlevi gören aygıt.
*Hidr. pnöm. Dönem seçici, bir akışkanın iki ağzın birinden ya da diğerinden bir üçüncüsüne geçmesini ya da bunun tersini elde eden, sadece ilk iki ağız arasından geçmiş olmasına olanak vermeyen almaşık supap.
*Spor. Tek seçici, çoğu zaman ulusal takımları tek başına saptamakla görevli spor adamı. (Bu vazife Türkiye'de şimdiye kadar [1989], bir tek Eşfak Aykaç“a verildi [1956], Ayteç'ın seçtiği türk ulusal futbol ekibi, devrin en kuvvetli takımlarından Macaristan'ı İstanbul İnönü stadyumu'nda 3-1 yenerek mühim bir başarı sağlamış oldu.)
*Tar. Mukaddes İmparatorlukla imparatorun seçimine katılan prens ya da piskopos. (Büyük harfle yazılır.) [Bk. ansikl. böl.] || Büyük Seçici, Brandenburg Seçicisi Fried- rich-Wilhelm'e verilen ad.
*Teknol. Öğütülmüş ürünleri elemeye yarayan ve çoğu zaman birçok siklondan oluşan makine. (Eşanl. SELEKTÖR.)
*Telekom. Gerek tek bir giriş ile birçok çıkış, gerek birçok giriş ile tek bir çıkış içinde tek bir bağlantı kurmaya yarayan komütatör. || Bant seçici, bir radyo alıcısında, frekans bandını seçmeye yarayan seçici. || Program seçici, bir radyo ya da tv alıcısında, istenen frekans kanalını, dolayısıyla programı seçmeye olanak veren seçici.
*TV. Fotoğraf seçici - RESİM.
*Yayıncılık. Bir yayınevinde, tavsiye edilen elyazmalarını okumak ve değerlendirmekle görevli şahıs.
*ANSİKL. Tar. imparatorluk seçicileri. Ot- to I, 962'de, Karolenj imparatorluğu'nun mirasçısı olan “Roma imparatorluğu"nu tekrardan kurdu. Onunla beraber bu imparatorluk, “germen ulusuâ€ndan (oysa deyim, XV. yy.'da ortaya atıldı) oluştu. Otto ailesine geçen taht, 1024'te vârissiz kaldı. Ren kıyısındaki Öppenheim yakınında toplanan bir germen meclisi, imparator olarak Franken kralı Konrad ll'yi seçti. Böylece imparatoru seçme alışkanlığı yerleşti. XI. yy.'dan itibaren imparatorlar, imparatorluk payesini kendi ailelerinin elinde tutmaya çalıştılar, fakat seçim sistemi, imparatorluk tahtının veliahtı olan “Romalılar'ın kralfnı seçmede de uygulandı. imparatorluk halkları adına düzenlenen seçim, 1024'teki şeklinde, ilke olarak, imparatorluktaki laik ve ruhani prensler tarafınca yapılıyordu. Fakat bunlardan bazıları, çok geçmeden hususi bir rol oynamaya başladılar. Mesela, papanın temsilcisi olan Kilise prensi Aachen katedrali'nde meydana getirilen imparatoru kutsama ayininden sorumluydu, yanında da imparatorluk adaylarının listesini hazırlamakla görevli yardımcıları ya da laik prensler vardı. Bu prensler, ilke olarak, tahtın yüksek rütbeli dört subayıydı.
Böylece, imparatorun seçiminde belirleyici rol oynayan başlıca yedi Seçiciyi gösteren bir sıralama düzenlendi. üç ruhani Seçici prens (alm. Kurfürsten) değişmiyordu: Mainz başpiskoposu, çoğu zaman imparatoru kutsama ayiniyle görevli German- ya dini yetkilisi, Trier ve Köln başpiskoposlarıyla yardımcıları. Dört laik Seçici prens ise değişirdi; önceleri Bavyera, Franken, Saksonya ve Schwaben dükleri bu görevi yapıyordu. 1150'de Franken dükünün yerine Rheinland-Pfalz kontu, Bavyera dükünün yerine de Bohemya kralı getirildi; bir süre sonrasında Brandenburg markgrafı Schwaben dükünün yerini aldı. XII. yy. sonunda böylece belirlenen ve 1208'de Otto IV'ün kararnamesiyle onaylanan sıralama, dört yüzyıldan fazla bir süre, Otuz Yıl savaşı'na kadar değişmedi. Sıralama, Mainz, Trier ve Köln başpiskopos prensleri, Rheinland-Pfalz kontu (seneşal), Saksonya dükü (mareşal), Brandenburg mark- grafı ve Bohemya kralından oluşuyordu. iki kararla Seçici prensler özerklik ve tam bir ehemmiyet kazandılar.
1338'de Rheuse'de toplanan imparatorluğun başlıca senyörleri bir sözleşme hazırladılar; Frankfurt rejimi tarafınca benimsenen sözleşme Frankfurt “Pragma- tische Sanktiorf'una dönüştü; buna gore imparatorluk tacı papadan değil Tanrı'dan geliyordu ve böylece imparatorlukla papa arasındaki tüm ilişkiler koptu. 25 aralık 1356'da imparator Kari IV (1346-1378) Metz'de Altın Mühür'ü imzaladı ve bu, imparator seçiminin temel yasası olarak imparatorluk ortadan kalkıncaya kadar yürürlükte kaldı: Seçiciler, krallarla eşit haklara haiz hükümdar statüsünü kazandılar; bundan dolayı de imparatorluğun diğer prenslerinden daha üstündüler: onların parçalanabilir topraklarında mutlak yargı egemenliğine sahiptiler. Seçicilik babadan büyük oğula geçiyordu. Seçiciler, on sekiz yaşlarında reşit oluyorlardı, imparatorun seçilmesinden sonrasında taç giyme töreni Frankfurt'ta düzenleniyordu; bu töreni izleyen şölen esnasında her Seçici yeni imparatora karşı görevlerinin gereğini yerine getirirdi.
Fakat Seçicilerin yüksek payeleri, seçimin, XV. yy.'dan itibaren neredeyse simgesel bir kalite kazanmasını önleyemedi: Albrecht H'nin seçildiği 1438'den beri tüm imparatorlar Habsburg sülalesin
den seçildiler. 1519'da François I şeklinde dışarıdan seçim yarışına katılanlar boş yere süre ve para harcadılar. Bununla beraber din kavgaları, XVI. yy. sonunda ve
XVII. yy. başlangıcında imparator seçimine ki önemini kazandırmak üzereydi: Sakson ya ve Brandenburg Seçicileri lutherciliği benimserken Rheinland-Pfalz seçici, calvinci oldu; Seçicilerden birinin Düzeltim hareketine iştirak etmesi Habsburglar için yeni bir çekince demekti. Bu tarz şeyleri uzaklaştırmak için Çekler, Ferdinand ll'ye karşı Bohemya kralı olarak Pfalz Seçicisi Friedrich l'i seçince, o da böylece iki Seçicilik eline geçirmiş oldu (1619). Otuz Yıl savaşı da bu yüzden çıktı. Friedrich V'i yenen (1623) Ferdinand, Bohemya'yı elinde tutmakla yetinmeyerek Pfalz Seçiciliğini Bavyera düküne aktardı; Regensburg rejimi bunu onayladı (1629). Protestanların müttefiki olan Fransızlar'ın kazanılmış olduğu zaferler, Vestfalya antlaşmalarıyla, Bavyera dükünden Seçicilik hakkı alınmadan, Pfalz'a Seçicilik hakkı tekrardan verildi. O tarihten itibaren beşi katolik, iki lutherci ve biri calvinci olmak suretiyle sekiz Seçici vardı. Böylece Habsburglar'ın imparatorluğu yitirme korkusu kalmıyordu.
İstikrarın yeterince sağlandığını gören Leopold I, 1692'de politikasının gereği, dokuzuncu bir Seçicilik kurarak bu görevi, bir protestan olan Hannover dükü Ernst August'a verdi.
Onuncu bir Seçicilik de 1803'te Hessen -Kassel için düzenlendi. 11 ağustos 1804'te, Fransız imparatorluğu'nun ilanına çözüm olarak Habsburglar, kalıtım yöntemiyle kendilerine geçen devletler üstünde Avusturya imparatorluğu'nu duyuru ettiler. Pressburg antlaşmasıyla (26 aralık 1805) Bavyera, VVûrttemberg ve Baden, Bavyeralının Seçici olduğu (!) Mukaddes imparatorluk karşısındaki tüm vasallık bağlarından kurtuluyordu. 12 temmuz 1806'da on altı prens, imparatorluktan ayrılarak Ren konfederasyonunu kurdu. Mukaddes imparatorlumun sona erdiği 1 ağustosta Napoleon tarafınca açıklandı. Derhal arkasından da Seçiciler ortadan kalktı.
1. Seçme işini meydana getiren kimse ya da kurul için kullanılır.
2. Seçici kurul, bir yarışmaya, sınava vb. katılanlar arasından başarı göstermiş, üstün olanları ayırmak, seçmek için oluşturulmuş geçici kurul, jüri (Seçiciler kurulu da denir): Seçici kurul toplandı.
*Jeomorfol. Seçici aşınma, FARKLI' AŞINMA'nın eşanlamlısı.
*Nörobiyol. Seçici duyarlılık, çeşitli özellikte ikazları ayırt edebilen ince dokunma duyusu: ovma, devamlı baskı, titreşim, batma, kıl oynatma. (Somezteziyi ilgilendiren bu tip duyarlılık, örtenek ve anatomik yollar üstüne yerleşmiş çeşitli tipte alıcılar ile gerçekleşir. Bu alıcılar tertipli bir halde vücudun her bir noktası hakkında beyne bilgi verir.) [Eşanl. EPİKRİTİK DUYARLILIK]
*Radyotekn. Çeşitli işaretler arasından istenilen seçimi iyi meydana getiren bir radyo alıcısı için kullanılır.
*Tar. imparatorluk Seçici'siyle ilgili, ona özgü. || Seçici prens, bir Seçici'nin büyük oğlu ve veliaht).
* a.
1. Seçme işini meydana getiren kimse.
2. Seçme işlevi gören aygıt.
*Hidr. pnöm. Dönem seçici, bir akışkanın iki ağzın birinden ya da diğerinden bir üçüncüsüne geçmesini ya da bunun tersini elde eden, sadece ilk iki ağız arasından geçmiş olmasına olanak vermeyen almaşık supap.
*Spor. Tek seçici, çoğu zaman ulusal takımları tek başına saptamakla görevli spor adamı. (Bu vazife Türkiye'de şimdiye kadar [1989], bir tek Eşfak Aykaç“a verildi [1956], Ayteç'ın seçtiği türk ulusal futbol ekibi, devrin en kuvvetli takımlarından Macaristan'ı İstanbul İnönü stadyumu'nda 3-1 yenerek mühim bir başarı sağlamış oldu.)
*Tar. Mukaddes İmparatorlukla imparatorun seçimine katılan prens ya da piskopos. (Büyük harfle yazılır.) [Bk. ansikl. böl.] || Büyük Seçici, Brandenburg Seçicisi Fried- rich-Wilhelm'e verilen ad.
*Teknol. Öğütülmüş ürünleri elemeye yarayan ve çoğu zaman birçok siklondan oluşan makine. (Eşanl. SELEKTÖR.)
*Telekom. Gerek tek bir giriş ile birçok çıkış, gerek birçok giriş ile tek bir çıkış içinde tek bir bağlantı kurmaya yarayan komütatör. || Bant seçici, bir radyo alıcısında, frekans bandını seçmeye yarayan seçici. || Program seçici, bir radyo ya da tv alıcısında, istenen frekans kanalını, dolayısıyla programı seçmeye olanak veren seçici.
*TV. Fotoğraf seçici - RESİM.
*Yayıncılık. Bir yayınevinde, tavsiye edilen elyazmalarını okumak ve değerlendirmekle görevli şahıs.
*ANSİKL. Tar. imparatorluk seçicileri. Ot- to I, 962'de, Karolenj imparatorluğu'nun mirasçısı olan “Roma imparatorluğu"nu tekrardan kurdu. Onunla beraber bu imparatorluk, “germen ulusuâ€ndan (oysa deyim, XV. yy.'da ortaya atıldı) oluştu. Otto ailesine geçen taht, 1024'te vârissiz kaldı. Ren kıyısındaki Öppenheim yakınında toplanan bir germen meclisi, imparator olarak Franken kralı Konrad ll'yi seçti. Böylece imparatoru seçme alışkanlığı yerleşti. XI. yy.'dan itibaren imparatorlar, imparatorluk payesini kendi ailelerinin elinde tutmaya çalıştılar, fakat seçim sistemi, imparatorluk tahtının veliahtı olan “Romalılar'ın kralfnı seçmede de uygulandı. imparatorluk halkları adına düzenlenen seçim, 1024'teki şeklinde, ilke olarak, imparatorluktaki laik ve ruhani prensler tarafınca yapılıyordu. Fakat bunlardan bazıları, çok geçmeden hususi bir rol oynamaya başladılar. Mesela, papanın temsilcisi olan Kilise prensi Aachen katedrali'nde meydana getirilen imparatoru kutsama ayininden sorumluydu, yanında da imparatorluk adaylarının listesini hazırlamakla görevli yardımcıları ya da laik prensler vardı. Bu prensler, ilke olarak, tahtın yüksek rütbeli dört subayıydı.
Böylece, imparatorun seçiminde belirleyici rol oynayan başlıca yedi Seçiciyi gösteren bir sıralama düzenlendi. üç ruhani Seçici prens (alm. Kurfürsten) değişmiyordu: Mainz başpiskoposu, çoğu zaman imparatoru kutsama ayiniyle görevli German- ya dini yetkilisi, Trier ve Köln başpiskoposlarıyla yardımcıları. Dört laik Seçici prens ise değişirdi; önceleri Bavyera, Franken, Saksonya ve Schwaben dükleri bu görevi yapıyordu. 1150'de Franken dükünün yerine Rheinland-Pfalz kontu, Bavyera dükünün yerine de Bohemya kralı getirildi; bir süre sonrasında Brandenburg markgrafı Schwaben dükünün yerini aldı. XII. yy. sonunda böylece belirlenen ve 1208'de Otto IV'ün kararnamesiyle onaylanan sıralama, dört yüzyıldan fazla bir süre, Otuz Yıl savaşı'na kadar değişmedi. Sıralama, Mainz, Trier ve Köln başpiskopos prensleri, Rheinland-Pfalz kontu (seneşal), Saksonya dükü (mareşal), Brandenburg mark- grafı ve Bohemya kralından oluşuyordu. iki kararla Seçici prensler özerklik ve tam bir ehemmiyet kazandılar.
1338'de Rheuse'de toplanan imparatorluğun başlıca senyörleri bir sözleşme hazırladılar; Frankfurt rejimi tarafınca benimsenen sözleşme Frankfurt “Pragma- tische Sanktiorf'una dönüştü; buna gore imparatorluk tacı papadan değil Tanrı'dan geliyordu ve böylece imparatorlukla papa arasındaki tüm ilişkiler koptu. 25 aralık 1356'da imparator Kari IV (1346-1378) Metz'de Altın Mühür'ü imzaladı ve bu, imparator seçiminin temel yasası olarak imparatorluk ortadan kalkıncaya kadar yürürlükte kaldı: Seçiciler, krallarla eşit haklara haiz hükümdar statüsünü kazandılar; bundan dolayı de imparatorluğun diğer prenslerinden daha üstündüler: onların parçalanabilir topraklarında mutlak yargı egemenliğine sahiptiler. Seçicilik babadan büyük oğula geçiyordu. Seçiciler, on sekiz yaşlarında reşit oluyorlardı, imparatorun seçilmesinden sonrasında taç giyme töreni Frankfurt'ta düzenleniyordu; bu töreni izleyen şölen esnasında her Seçici yeni imparatora karşı görevlerinin gereğini yerine getirirdi.
Fakat Seçicilerin yüksek payeleri, seçimin, XV. yy.'dan itibaren neredeyse simgesel bir kalite kazanmasını önleyemedi: Albrecht H'nin seçildiği 1438'den beri tüm imparatorlar Habsburg sülalesin
den seçildiler. 1519'da François I şeklinde dışarıdan seçim yarışına katılanlar boş yere süre ve para harcadılar. Bununla beraber din kavgaları, XVI. yy. sonunda ve
XVII. yy. başlangıcında imparator seçimine ki önemini kazandırmak üzereydi: Sakson ya ve Brandenburg Seçicileri lutherciliği benimserken Rheinland-Pfalz seçici, calvinci oldu; Seçicilerden birinin Düzeltim hareketine iştirak etmesi Habsburglar için yeni bir çekince demekti. Bu tarz şeyleri uzaklaştırmak için Çekler, Ferdinand ll'ye karşı Bohemya kralı olarak Pfalz Seçicisi Friedrich l'i seçince, o da böylece iki Seçicilik eline geçirmiş oldu (1619). Otuz Yıl savaşı da bu yüzden çıktı. Friedrich V'i yenen (1623) Ferdinand, Bohemya'yı elinde tutmakla yetinmeyerek Pfalz Seçiciliğini Bavyera düküne aktardı; Regensburg rejimi bunu onayladı (1629). Protestanların müttefiki olan Fransızlar'ın kazanılmış olduğu zaferler, Vestfalya antlaşmalarıyla, Bavyera dükünden Seçicilik hakkı alınmadan, Pfalz'a Seçicilik hakkı tekrardan verildi. O tarihten itibaren beşi katolik, iki lutherci ve biri calvinci olmak suretiyle sekiz Seçici vardı. Böylece Habsburglar'ın imparatorluğu yitirme korkusu kalmıyordu.
İstikrarın yeterince sağlandığını gören Leopold I, 1692'de politikasının gereği, dokuzuncu bir Seçicilik kurarak bu görevi, bir protestan olan Hannover dükü Ernst August'a verdi.
Onuncu bir Seçicilik de 1803'te Hessen -Kassel için düzenlendi. 11 ağustos 1804'te, Fransız imparatorluğu'nun ilanına çözüm olarak Habsburglar, kalıtım yöntemiyle kendilerine geçen devletler üstünde Avusturya imparatorluğu'nu duyuru ettiler. Pressburg antlaşmasıyla (26 aralık 1805) Bavyera, VVûrttemberg ve Baden, Bavyeralının Seçici olduğu (!) Mukaddes imparatorluk karşısındaki tüm vasallık bağlarından kurtuluyordu. 12 temmuz 1806'da on altı prens, imparatorluktan ayrılarak Ren konfederasyonunu kurdu. Mukaddes imparatorlumun sona erdiği 1 ağustosta Napoleon tarafınca açıklandı. Derhal arkasından da Seçiciler ortadan kalktı.
Kaynak: Büyük Larousse
Seçici Konuşmamazlık (Mutizm)
Fotoğraf Seçici
Ön Seçici Nedir?
YORUMLAR