senato isim (sena'to) İtalyanca senato 1 . Bazı ülkelerde yaş ve eğitimlerine nazaran seçilmiş parlamento üyelerinden oluşan...
senato
isim (sena'to) İtalyanca senato
1 . Bazı ülkelerde yaş ve eğitimlerine nazaran seçilmiş parlamento üyelerinden oluşan meclis.
2 . üniversite yasasına nazaran seçilen ve rektör başkanlığında toplanan yüksek karar organı.
3 . Senatörlerin toplandıkları yer.
4 . tarih Eski Roma'da bilhassa soylulardan oluşan yöneticiler meclisi.
Senato Nedir? Senato Hakkında
SENATO a. (söz. senatus; senex, yaşlı' dan).
1. Antikçağ'da, çeşitli siyasal meclislere Roma'da, Kartaca'da, Bizans'ta verilen ad. (Bk. ansikl. böl. Esk. Rom.)
2. Parlamenter rejimlerde ikinci meclis ya da yüksek meclis
3. Senatörlerin toplandığı yer.
*Anayas. huk. ve Siyas, bil. Cumhuriyet Senatosu, Türkiye'de, 1961 Anayasası'nın benimsediği sistemde, yasama meclisinin ikinci kanadı. (Yasama organı Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu'ndan oluşuyordu. C. Senatosu genel oyla seçilen yüz elli üyeyle Cumhurbaşkanınca seçilen on beş üyeden kuruluydu. Ulusal birlik komite- si'nin eski üyeleri de C. Senatosu'nun organik üyesiydiler.)
*Eğit. üniversitelerde rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları, dekanlar ve her fakülteden kurullannca üç yıl için seçilecek birer öğretim üyesi ile rektörlüğe bağlı enstitü ve yüksekokul müdürlerinden oluşan kurul. (Senato, üniversitenin bilimsel niteliği olan organıdır Başlıca görevleri, üniversitenin bütünüyle ilgili yasa ve yönetmelik taslaklannı hazırlamak, üniversitenin senelik eğitim-öğreiim programını ve takvimini inceleyerek karara bağlamak, bir sınava bağlı olmayan fahri bilimsel niteliği olan unvanlar vermek ve üniversite yönetim kuruluna üye seçmektir.)
*Rom. tar. Senato prensi (lat. princeps senatus), Roma'da senatörler listesinin başlangıcında yer edinen kimse.
*Tar. Bazı hansa kentlerini içine alan ortak yönetim (mesela Hamburg senatosu). || Bazı ülkelerde eskiden son sonucu veren mahlemeyi oluşturan meclis (mesela Nice senatosu). || Eski Venedik Cumhuriye- ti'nde en mühim yönetim organı. (XIII. yy.'da kuruldu, XV. yy. sonunda Büyük konsey'in girişimiyle toplanan ve 1-3 yıl içinde vazife meydana getiren ortalama 300 üyeyi kapsayacak kadar genişledi. Bilhassa dış politikayı yönetti. Donanmanın donatımı, ordulann toplanması bu organa bağlıydı; bununla beraber ekonomik yaşamı, mâliyeyi ve idareyi denetliyordu.) || Eski rejim Rusya'sında yönetimsel ve adli organ (1711 -1917). [1711'de Büyük Petro tarafından yüksek adalet ve sivil, askeri ve mali idare organı olarak kurulan Senato, bakanlıkların ihdas edilmesi üzerine bazı yetkilerini yitirdi (1802) ve böylece yüksek mahkeme ve idari denetim organı rolü oynadı. Senatörler, imparator tarafından hiyerarşinin (çin) ilk üç kademesinde yer alan sivil ya da askerler arasından seçilirdi.]
*ANSİKL. Esk. Rom. Başlangıçta Senato aile reislerini, kısaca Roma'nın ilk zamanlarında pafer'leri bir araya getiren yürütme organıydı. Senatörler dinsel bakımdan icraatlarına tam bir tesir kazandıran auc- toritas'a sahiptiler. Cumhuriyet döneminde ortalama 300 üyeden oluşan Senato Roma yaşamının tüm mühim vakalarına müdahale etti. Beş yılda bir censorlar tarafınca seçilen üyelerden oluştu. Censoriar, resmi sıralama (albüm) üstünde ekleme ya da çıkarma yapabiliyor ve yeni üyeleri eski magistratuslar arasından seçiyorlardı. Senatörler, princeps senatus'un manevi otoritesi altında yerine getirdikleri görevlere nazaran hiyerarşik olarak dağılırlardı. Senatus consuitumtar'la getirdikleri ilkeler, gerçek yasalar olarak kabul edilirdi. Roma'ya yeni kültlerin gelmesini gözler ve bu tarz şeyleri elemeden geçirirlerdi. Sitenin gömü muhafızlığı görevini de (aerarium Saturni) yerine getirirlerdi. Askeri seferler için lüzumlu kredileri dağıtırlardı. Devamlı ve toplanması kolay bir organ olduğundan Senato mühim bir role sahipti. ülkeyi yönetir ve Roma politikasının sürekliliğini sağlardı, ikinci Kartaca savaşı Senato'yu, Annibal'a karşı direnişin merkezi haline getirdi; bu gelişmeden sonrasında senatörler büyük bir saygınlık kazanarak Cumhuriyet yönetimini bütünüyle ellerine aldılar. Magistratus- larla promagistratusların enerjisini sınırladılar; tribunatus plebisi, eyalet valilerini ve mahkemeleri denetimleri altına aldılar. Siyasal bunalıma, iç harbe. Cumhuriyet sonunda bazı tasfiyelere karşın Senato, tüm saygınlığını ve tesirinin büyük bölümünü korudu.
imparatorluk döneminde Senato'ya yalnızca en azından 1 milyon sestertius'u olan ve imparator tarafınca seçilen eski magistratuslar girebiliyordu. Senato, bütünüyle imparatorun denetimine girdi ve iktidarı paylaşıyor görünerek (Senato'ya bağlı eyaletler [provincia senatona], bronz para basımı) sadece dignitas'ını kurtarmaya çalıştı. Auctoritas'ı, Senato'ya, bunalım durumunda oynadığı mühim görevi sürdürme olanağını verdi (mesela, Domitianus' un tahta çıkması için Nerva'yı princeps senatus seçti). Tesiri, muhaliflerini (Neron, Domitianus, Commodius vb.) fena imparatorlar olarak kabul ettirebilecek kadar büyüktü. Senato, Roma imparatorluğu sona erene kadar varlığını korudu ve görevi (Doğu Roma İmparatorluğu'nun kurulmasından itibaren) en eski geleneklerin koruyucusu olan bir Roma belediye konseyinin rolüne indirgendi.
1. Antikçağ'da, çeşitli siyasal meclislere Roma'da, Kartaca'da, Bizans'ta verilen ad. (Bk. ansikl. böl. Esk. Rom.)
2. Parlamenter rejimlerde ikinci meclis ya da yüksek meclis
3. Senatörlerin toplandığı yer.
*Anayas. huk. ve Siyas, bil. Cumhuriyet Senatosu, Türkiye'de, 1961 Anayasası'nın benimsediği sistemde, yasama meclisinin ikinci kanadı. (Yasama organı Millet Meclisi ve Cumhuriyet Senatosu'ndan oluşuyordu. C. Senatosu genel oyla seçilen yüz elli üyeyle Cumhurbaşkanınca seçilen on beş üyeden kuruluydu. Ulusal birlik komite- si'nin eski üyeleri de C. Senatosu'nun organik üyesiydiler.)
*Eğit. üniversitelerde rektörün başkanlığında, rektör yardımcıları, dekanlar ve her fakülteden kurullannca üç yıl için seçilecek birer öğretim üyesi ile rektörlüğe bağlı enstitü ve yüksekokul müdürlerinden oluşan kurul. (Senato, üniversitenin bilimsel niteliği olan organıdır Başlıca görevleri, üniversitenin bütünüyle ilgili yasa ve yönetmelik taslaklannı hazırlamak, üniversitenin senelik eğitim-öğreiim programını ve takvimini inceleyerek karara bağlamak, bir sınava bağlı olmayan fahri bilimsel niteliği olan unvanlar vermek ve üniversite yönetim kuruluna üye seçmektir.)
*Rom. tar. Senato prensi (lat. princeps senatus), Roma'da senatörler listesinin başlangıcında yer edinen kimse.
*Tar. Bazı hansa kentlerini içine alan ortak yönetim (mesela Hamburg senatosu). || Bazı ülkelerde eskiden son sonucu veren mahlemeyi oluşturan meclis (mesela Nice senatosu). || Eski Venedik Cumhuriye- ti'nde en mühim yönetim organı. (XIII. yy.'da kuruldu, XV. yy. sonunda Büyük konsey'in girişimiyle toplanan ve 1-3 yıl içinde vazife meydana getiren ortalama 300 üyeyi kapsayacak kadar genişledi. Bilhassa dış politikayı yönetti. Donanmanın donatımı, ordulann toplanması bu organa bağlıydı; bununla beraber ekonomik yaşamı, mâliyeyi ve idareyi denetliyordu.) || Eski rejim Rusya'sında yönetimsel ve adli organ (1711 -1917). [1711'de Büyük Petro tarafından yüksek adalet ve sivil, askeri ve mali idare organı olarak kurulan Senato, bakanlıkların ihdas edilmesi üzerine bazı yetkilerini yitirdi (1802) ve böylece yüksek mahkeme ve idari denetim organı rolü oynadı. Senatörler, imparator tarafından hiyerarşinin (çin) ilk üç kademesinde yer alan sivil ya da askerler arasından seçilirdi.]
*ANSİKL. Esk. Rom. Başlangıçta Senato aile reislerini, kısaca Roma'nın ilk zamanlarında pafer'leri bir araya getiren yürütme organıydı. Senatörler dinsel bakımdan icraatlarına tam bir tesir kazandıran auc- toritas'a sahiptiler. Cumhuriyet döneminde ortalama 300 üyeden oluşan Senato Roma yaşamının tüm mühim vakalarına müdahale etti. Beş yılda bir censorlar tarafınca seçilen üyelerden oluştu. Censoriar, resmi sıralama (albüm) üstünde ekleme ya da çıkarma yapabiliyor ve yeni üyeleri eski magistratuslar arasından seçiyorlardı. Senatörler, princeps senatus'un manevi otoritesi altında yerine getirdikleri görevlere nazaran hiyerarşik olarak dağılırlardı. Senatus consuitumtar'la getirdikleri ilkeler, gerçek yasalar olarak kabul edilirdi. Roma'ya yeni kültlerin gelmesini gözler ve bu tarz şeyleri elemeden geçirirlerdi. Sitenin gömü muhafızlığı görevini de (aerarium Saturni) yerine getirirlerdi. Askeri seferler için lüzumlu kredileri dağıtırlardı. Devamlı ve toplanması kolay bir organ olduğundan Senato mühim bir role sahipti. ülkeyi yönetir ve Roma politikasının sürekliliğini sağlardı, ikinci Kartaca savaşı Senato'yu, Annibal'a karşı direnişin merkezi haline getirdi; bu gelişmeden sonrasında senatörler büyük bir saygınlık kazanarak Cumhuriyet yönetimini bütünüyle ellerine aldılar. Magistratus- larla promagistratusların enerjisini sınırladılar; tribunatus plebisi, eyalet valilerini ve mahkemeleri denetimleri altına aldılar. Siyasal bunalıma, iç harbe. Cumhuriyet sonunda bazı tasfiyelere karşın Senato, tüm saygınlığını ve tesirinin büyük bölümünü korudu.
imparatorluk döneminde Senato'ya yalnızca en azından 1 milyon sestertius'u olan ve imparator tarafınca seçilen eski magistratuslar girebiliyordu. Senato, bütünüyle imparatorun denetimine girdi ve iktidarı paylaşıyor görünerek (Senato'ya bağlı eyaletler [provincia senatona], bronz para basımı) sadece dignitas'ını kurtarmaya çalıştı. Auctoritas'ı, Senato'ya, bunalım durumunda oynadığı mühim görevi sürdürme olanağını verdi (mesela, Domitianus' un tahta çıkması için Nerva'yı princeps senatus seçti). Tesiri, muhaliflerini (Neron, Domitianus, Commodius vb.) fena imparatorlar olarak kabul ettirebilecek kadar büyüktü. Senato, Roma imparatorluğu sona erene kadar varlığını korudu ve görevi (Doğu Roma İmparatorluğu'nun kurulmasından itibaren) en eski geleneklerin koruyucusu olan bir Roma belediye konseyinin rolüne indirgendi.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR