Serasker : Osmanlı kara ordusu baş komutanı. (Serasker=Başasker) Serasker Nedir (Detay) : Osmanlı Devleti'nde 1826-1908 yılları arasın...
Serasker : Osmanlı kara ordusu baş komutanı. (Serasker=Başasker) Serasker Nedir (Detay) :
Osmanlı Devleti'nde 1826-1908 yılları arasında kullanılan ve bugünkü Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay Başkanlığı görevine denk düşen unvan.
"Baş" anlamındaki Farsça sözcük "ser" ile, Arapça "asker" sözcüklerinin bileştirilmesinden oluşturulan bu sözcük, "askerlerin başı, başasker" anlamına gelmektedir.
Yeniçeri Ocağı'nın 1826 yılında II. Mahmud tarafından ortadan kaldırılmasından sonra anılan padişah tarafından seraskerlik unvanının ihdas edilmesine karar verilmiş ve 15 Haziran 1826 tarihinde Rusçuklu Hüseyin Paşa ilk serasker olarak Bakanlar Kurulu'na dahil olmuştur.
Bu bakan protokolde sadrazamve şeyhülislamdan sonra üçüncü sırada geliyordu. Görev sahasına bugünkü Milli Savunma Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı, Kara Kuvvetleri Komutanlığı ve askeri okullar girmekteydi. Deniz kuvvetleri ile başta topçu ve istihkam imalathaneleri olmak üzere askeri fabrikalar ise bu bakanlığın görev alanına dahil değildi.[1]
Çoğu müşir (mareşal), bazıları ise vezir rütbesine sahip olan toplam 58 serasker Osmanlı Devleti'nin kabinesinde görev almışlardır. 5 Eylül 1891'den 23 Temmuz 1908'e dek seraskerlik görevini yürüten Mehmed Rıza Paşa son serasker olmuş, aynı tarihte Meşrutiyetin İlanını müteakip Harbiye Nezareti makamının oluşturulmasıyla seraskerlik de tarihe karışmıştır.
Kaynakça
1.^ Öztuna, Yılmaz, "Devletler ve Hanedanlar" Cilt:2, Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara (1996), s.1009 Serasker Nedir (Farklı Kaynak) :
Osmanlılarda önceleri seferdeki orduya kumanda eden vezir, sonraları da Millî Savunma Bakanına verilen ad.
Sadrâzamlardan gayri vezirlerden birinin orduya kumanda ettiği zaman vezire serasker adı verilirdi. Yeniçeri ocağı 1826’da kaldırıldıktan sonra kurulan Asâkir-i Mansûre-i Muhammediye ordusunun kumandanına da serasker denildi.
1845’e kadar seraskerler ek bir vazife olarak İstanbul’un zabıta işleri ve yangınlara karşı lüzumlu tedbir almakla da vazifeliydiler. Seraskerlerin ilk makamı ağa kapısıydı. 1836 yılında şimdi üniversite merkez binâsının yerinde bulunan eski saray, Seraskerlik makâmı oldu.
1879-80 senesinde yapılan teşkilâtla seraskerlik lağv olunarak Harbiye Nezâreti kuruldu ve Hüseyin Hüsnü Paşa Harbiye Nazırı oldu. Fakat bu unvan da bir iki seneden fazla sürmeyerek tekrar “Serasker†unvanı kullanıldı. 1908 İkinci Meşrutiyetin îlânından sonra Serasker ünvânı kaldırıldı ve Harbiye Nezâreti ünvânı yeniden kabul edildi. Eskiden resmî dâirelere “kapı†denildiği için Seraskerlik dâiresine de Serasker kapısı denildi.
“Serdar-ı ekrem†unvânıyla sefere memur edilen Sadrâzam ve Serasker olarak sefere katılacak vezirlere verilen fermana Seraskerlik Beratı veya Serdarlık Berâtı denilirdi. Beratta, yapacağı vazife belirtilir, kendisine geniş selâhiyet verildiği de yazılırdı.
YORUMLAR