Şey TDK Vikipedi isim Arapça şey¢ 1 . Madde, eşya, söz, olay, iş, durum vb.nin yerine kullanılan, belirsiz anlamda bir söz: ...
Şey
TDK Vikipedi
isim Arapça şey¢
1 . Madde, eşya, söz, olay, iş, durum vb.nin yerine kullanılan, belirsiz anlamda bir söz:
2 . Nesne, madde:
Şey, felsevi bir kavramdır. Hiçbir zaman tam olarak çözülemeyecek olan bir kelimedir. Sırdır. Mistik İslam öğretisindeki sonsuzluk ve vahdet-i vücud kavramlarını bünyesinde bulundurur bu kavram. Zira şey; bir anlatıya göre, hiçbir şeydir, hiçbir şey olduğu için de her şeydir. Hiçlik kavramıyla arasındaki gizil bir bağıntı vardır dolayısıyla. Şüphesiz burada bahsettiğimiz hiçlik, Hayyam öğretisinde sonsuzluğa işaret eden hiçliktir. Yok oluşa işaret eden hiçlik değil.
TDK Vikipedi
1 . Madde, eşya, söz, olay, iş, durum vb.nin yerine kullanılan, belirsiz anlamda bir söz:
"Bana sen pek çok şey kazandırdın."- R. H. Karay.
2 . Nesne, madde:
"Asıl zorluk belki öğrenilmesi lazım gelen şeylerin değil, unutulması gereken şeylerin çokluğundan gelir."- A. Ş. Hisar.
Şey, felsevi bir kavramdır. Hiçbir zaman tam olarak çözülemeyecek olan bir kelimedir. Sırdır. Mistik İslam öğretisindeki sonsuzluk ve vahdet-i vücud kavramlarını bünyesinde bulundurur bu kavram. Zira şey; bir anlatıya göre, hiçbir şeydir, hiçbir şey olduğu için de her şeydir. Hiçlik kavramıyla arasındaki gizil bir bağıntı vardır dolayısıyla. Şüphesiz burada bahsettiğimiz hiçlik, Hayyam öğretisinde sonsuzluğa işaret eden hiçliktir. Yok oluşa işaret eden hiçlik değil.
En nefret ettiğiniz şey nedir?
Dünyadaki en güzel şey nedir?
Amber veya ambergris denilen şey nedir?
cümle içinde çok şey anlam ifade eden tek başına hiç bir şey ifade etmeyen şeye şey denir
Şey
Türkçebilgi.org
Türkçebilgi.org
(Günlük dilde) Herhangi bir düşünce konusunu göstermeğe yarayan belirsiz terim.
(Felsefede)
1- Düşünen bilincin konusu olabilen, gerçekte var olmayıp da yalnızca düşünülmüş olan her şey. Bu anlamda: düşünce nesnesi = ens rationis.
2- Kişiye karşıt olarak: Bilinçten yoksun varlık.
3- Gerçek olan, bilincin dışında, kendi başına var olan tek nesne (ens reala). Böyle bir var olan, tek nesne olarak niteliklerin taşıyıcısı töz diye de anlaşılır.
4- Duyularla kavranabilen cisimsel nesne.
-Şey
İnsanın kendisinden ayrı tutmak, düşüncesinde ayrı bir yere oturtmak için, varolsun ya da varolmasın, düşünce konusu edilebilen her türden “nen' ‘i, “kendilikâ€i, “varlıkâ€ı belirtmek için kullandığı terim. En genel anlamda “şey†ile “kendilik†ya da “varlık†birbirlerinin yerine kullanılabilir ,şeylerdir; ister tikel, ister tümel, ister soyut, isterse somut olsun içinde varolduğu bir varlıkbilgisi dizgesi tarafından kabul edilen herhangi bir parça ya da herhangi bir kalem için kullanılabilirler.
Bu anlamda yalnızca maddi nesneler değil, nitelikler, ilişkiler, olaylar, sayılar, diziler ve önermeler de *birer varlık olarak kabul edilmekteyseler* “şey†olarak kabul edilebilirler. Buna karşın felsefeciler genellikle şeyin özellik, ilişki ya da olay gibi terimlerle karşıtlık içinde kavrandığı çok daha dar bir anlamını kulla dar. Bu sınırlandırılmış anlamda şeyler niteliklere sahip olan, birbirleriyle ilişki içinde olan, değişime uğrayan parçalardır. Nitekim şey düşünüşü geleneksel töz anlayışıyla yakından bağlantılı olduğu gibi, dilbilgisel ve mantıksal özne tasarımıyla da bağlantılıdır.
“Şeyliğin bu sınırlı anlamındaki ayırt edici özellikleri nelerdir?†sorusu günümüzde “şey†üzerine yürütülen tartışmaları yönlendirmektedir. Bu tartışmalarda iki yanıt daha bir ön plana çıkmaktadır.
Frege ve çok daha yalan dönemin felsefecilerinden Quine'ın desteklediği birinci yanıt, bir şeyin özel bir ad tarafından göndermede bulunulabildiği ya da nitelendirmenin değişkeninin değeri kılınabildiği her ne ise o olduğu yönündedir. Ama gerçek bir özel adı ya da nitelemenin değişkenini neyin oluşturduğunu kısırdöngüye düşmeksizin belirlemek oldukça zordur. İkinci yanıtta, yani metafizik yanıtta şeyliğin ayırt edici özelliği belirli ve nesnel özdeşlik koşullarına sahip olmasını dayandırılır. Bu açıklamada “şey†örnekleme adına özdeşlik ölçütünü sağlayan bir kavram altına giren bir parçadır. Sözgelimi ayakkabılar, gemiler şeydir ama önermeler sözgelimi â€ayakkabıların kokmasıâ€nı ya da “gemilerin yanmasıâ€nı anlatan bildirimler) kesinlikle şey değildir.
Şey teriminin, ayrı özel bir anlamı daha bulunmaktadır. Şey bu anlamında “özne†ya da “kişi†terimiyle karşıtlık oluşturmak için kullanılır. Şey burada öznenin üzerine düşündüğü ne ise odur. Kuşkusuz özneler ya da kişilerin kendileri de en geniş anlamıyla şey ya da belirlenmesi oldukça zor olsa da özdeşlik koşulları bulunan şeyler olarak düşünülebilir. Özne-nesne ya da kişi-şey ayrımını güdüleyen, aslında bu anlamdaki şeylerin düşünen değil de üzerinde düşünülen, yani bilmem etkin değil edilgen şeyleri olmalarıdır.
(Felsefede)
1- Düşünen bilincin konusu olabilen, gerçekte var olmayıp da yalnızca düşünülmüş olan her şey. Bu anlamda: düşünce nesnesi = ens rationis.
2- Kişiye karşıt olarak: Bilinçten yoksun varlık.
3- Gerçek olan, bilincin dışında, kendi başına var olan tek nesne (ens reala). Böyle bir var olan, tek nesne olarak niteliklerin taşıyıcısı töz diye de anlaşılır.
4- Duyularla kavranabilen cisimsel nesne.
-Şey
İnsanın kendisinden ayrı tutmak, düşüncesinde ayrı bir yere oturtmak için, varolsun ya da varolmasın, düşünce konusu edilebilen her türden “nen' ‘i, “kendilikâ€i, “varlıkâ€ı belirtmek için kullandığı terim. En genel anlamda “şey†ile “kendilik†ya da “varlık†birbirlerinin yerine kullanılabilir ,şeylerdir; ister tikel, ister tümel, ister soyut, isterse somut olsun içinde varolduğu bir varlıkbilgisi dizgesi tarafından kabul edilen herhangi bir parça ya da herhangi bir kalem için kullanılabilirler.
Bu anlamda yalnızca maddi nesneler değil, nitelikler, ilişkiler, olaylar, sayılar, diziler ve önermeler de *birer varlık olarak kabul edilmekteyseler* “şey†olarak kabul edilebilirler. Buna karşın felsefeciler genellikle şeyin özellik, ilişki ya da olay gibi terimlerle karşıtlık içinde kavrandığı çok daha dar bir anlamını kulla dar. Bu sınırlandırılmış anlamda şeyler niteliklere sahip olan, birbirleriyle ilişki içinde olan, değişime uğrayan parçalardır. Nitekim şey düşünüşü geleneksel töz anlayışıyla yakından bağlantılı olduğu gibi, dilbilgisel ve mantıksal özne tasarımıyla da bağlantılıdır.
“Şeyliğin bu sınırlı anlamındaki ayırt edici özellikleri nelerdir?†sorusu günümüzde “şey†üzerine yürütülen tartışmaları yönlendirmektedir. Bu tartışmalarda iki yanıt daha bir ön plana çıkmaktadır.
Frege ve çok daha yalan dönemin felsefecilerinden Quine'ın desteklediği birinci yanıt, bir şeyin özel bir ad tarafından göndermede bulunulabildiği ya da nitelendirmenin değişkeninin değeri kılınabildiği her ne ise o olduğu yönündedir. Ama gerçek bir özel adı ya da nitelemenin değişkenini neyin oluşturduğunu kısırdöngüye düşmeksizin belirlemek oldukça zordur. İkinci yanıtta, yani metafizik yanıtta şeyliğin ayırt edici özelliği belirli ve nesnel özdeşlik koşullarına sahip olmasını dayandırılır. Bu açıklamada “şey†örnekleme adına özdeşlik ölçütünü sağlayan bir kavram altına giren bir parçadır. Sözgelimi ayakkabılar, gemiler şeydir ama önermeler sözgelimi â€ayakkabıların kokmasıâ€nı ya da “gemilerin yanmasıâ€nı anlatan bildirimler) kesinlikle şey değildir.
Şey teriminin, ayrı özel bir anlamı daha bulunmaktadır. Şey bu anlamında “özne†ya da “kişi†terimiyle karşıtlık oluşturmak için kullanılır. Şey burada öznenin üzerine düşündüğü ne ise odur. Kuşkusuz özneler ya da kişilerin kendileri de en geniş anlamıyla şey ya da belirlenmesi oldukça zor olsa da özdeşlik koşulları bulunan şeyler olarak düşünülebilir. Özne-nesne ya da kişi-şey ayrımını güdüleyen, aslında bu anlamdaki şeylerin düşünen değil de üzerinde düşünülen, yani bilmem etkin değil edilgen şeyleri olmalarıdır.
ŞEY a. (ar şey).
1. Herhangi bir nesneyi, somut ya da soyut bir varlığı, bir olayı, bir sözceyi belirtir: Dostluk az bulunur şeydir. Her yaptığı şeyi iyi yapar. Her şeyin bir zamanı vardır. Başına çok tuhaf bir şey gelmiş. Size bir şey söyleceğım.
2. Canlı varlıklara karşıt olarak cansız varlık; nesne.
3. Konuşma sırasında hatırlanamayan bir sözcüğün yerinde kullanılır: Şeyi gördün mü? Şu şeyi versene.
4. Bir şey. herhangi bir şey: Bir şey söyle, bir şey yap. öyle durma! \ Bir şey değil, “teşekkür ederirrfe karşılık olarak "teşekküre değmez" anlamında kullanılır. || Bir şeye ya da bir işe yaramamak, yararsız olmak: O kadar uğraşmamız bir şeye yaramadı. || Bir şeyler, tuhaf, anlaşılmaz şeyler: Ona bugünlerde bir şeyler oldu, sanki dünyayla ilişkisi kesildi.
*Fels. Var olabilen, düşünülebilen, bir olumlama ya da olumsuzlamaya konu olabilen her türlü varlık. (Bk. ansikl. böl.) || Kendinde şey, hakkında hiçbir düşünce ileri sürülemeyen, hiçbir fikir edinilemeyen bir "herhangi şey"in yine de var olduğunu paradoksal bir biçimde öne süren varsayım. || Tikel şey, bağımsız bir varlığı bulunmayan, onu kapsayan dış ya da yabancı bir öğe göz önüne alınarak düşünülmesi gereken düşünce nesnesi.
*ANSİKL. Fels. Felsefede tikel şey. ancak, genellikle tikel şeye karşıt olan kendinde şey'e başvurularak tasarlanabilir. Spinoza'ya göre tikel şey “sonlu ve belirlenmiş bir varoluşa sahip şey"dir (Etika 2, tanım 7). Tekil şeylerin özü, varoluşu içine almaz, yani tikel bir şeyin varlığı, ancak başka tikel şeylerle açıklanabilir.
Kant'a göre kendinde şey, kendinde olduğu haliyle nesnedir ve onun karşılığı olan hiçbir duyusal sezgi yoktur Dolayısıyla Kant, şey ile kendinde şey'i (Ding ve Ding an sich) karşıtlaştırır: "Bize hiçbir sezgiyle verilmemiş olan nesneler, işte bundan ötürü, duyulur olmayan nesnelerdir" (Salt aklın eleştirisi [Kritik der reınen Vernunft], 1,1,2).
Hegel, bizim "şey" dediğimizi belirtmek için almancada bulunan iki farklı terimi kullanır: Ding ve Sache. Ding “dolayımsız varolan''dır, "genel anlamda herhangi şeyin bir feki"dir (Wissenschaft der Logik [Mantık bilimi], “Ûz", 1, 2, 1). Bu durumda şey, "şeylik"in (Dingheit) tözsel birliğinde bir araya getirilmiş bir özellikler bütününden oluşmuştur. Her türlü ilke kavranamazlığını -bilgiye yönelen zihin için ulaşılmaz olan kantçı "kendinde şey"i- bir yana iten şey, özün içselliğini dışsallıkta somut olarak var kılan "fenomen"de kendini gerçekleştirir Daha bütünleyici bir anlam taşıyan Sache terimi ise, maddesel bireyselliği içindeki şeyden çok, insanın deneyiminde taşıdığı önem bakımından şeye işaret eder Özellikle de, "şeyin kendisi" (Sache selbst) kategorisi, "tinsel özselliği ifade eder [...]; bu durumda bir şey, kendinin bilincinin kendisinin olarak ürettiği bir nesnedir ama buna rağmen özgür ve gerçek bir nesne olmaktan da geri kalmaz (Tinin görüngübilimi [Phânomenologie des Geistes], “Akıl").
Nietzsche'ye göre, Kant'ın kendinde şey çözümlemesini derinleştirmek ve şeyleri bilme konusundaki duygumuzun bir yanılsamadan başka şey olmadığını göstermek gerekir: "Bugüne kadar uydurulmuş en büyük masal, bilgi masalıdır Kendinde şey- ter'in yapısının ne olduğu bilinmek isteniyor, oysa kendinde şeyler yoktur. Bir “kendindeâ€, bir mutlak olduğunu varsaysak bile, sırf bu yüzden onu bilmemize olanak yoktur". Koşullanmamış bilinemez, çünkü bilinemez olmasaydı koşullanmamış olmayacaktı. Bilmek, her zaman, "herhangi bir şeyle ilişkiye girmektir†(Der Wille zur Macht [Güçlülük istenci]).
1. Herhangi bir nesneyi, somut ya da soyut bir varlığı, bir olayı, bir sözceyi belirtir: Dostluk az bulunur şeydir. Her yaptığı şeyi iyi yapar. Her şeyin bir zamanı vardır. Başına çok tuhaf bir şey gelmiş. Size bir şey söyleceğım.
2. Canlı varlıklara karşıt olarak cansız varlık; nesne.
3. Konuşma sırasında hatırlanamayan bir sözcüğün yerinde kullanılır: Şeyi gördün mü? Şu şeyi versene.
4. Bir şey. herhangi bir şey: Bir şey söyle, bir şey yap. öyle durma! \ Bir şey değil, “teşekkür ederirrfe karşılık olarak "teşekküre değmez" anlamında kullanılır. || Bir şeye ya da bir işe yaramamak, yararsız olmak: O kadar uğraşmamız bir şeye yaramadı. || Bir şeyler, tuhaf, anlaşılmaz şeyler: Ona bugünlerde bir şeyler oldu, sanki dünyayla ilişkisi kesildi.
*Fels. Var olabilen, düşünülebilen, bir olumlama ya da olumsuzlamaya konu olabilen her türlü varlık. (Bk. ansikl. böl.) || Kendinde şey, hakkında hiçbir düşünce ileri sürülemeyen, hiçbir fikir edinilemeyen bir "herhangi şey"in yine de var olduğunu paradoksal bir biçimde öne süren varsayım. || Tikel şey, bağımsız bir varlığı bulunmayan, onu kapsayan dış ya da yabancı bir öğe göz önüne alınarak düşünülmesi gereken düşünce nesnesi.
*ANSİKL. Fels. Felsefede tikel şey. ancak, genellikle tikel şeye karşıt olan kendinde şey'e başvurularak tasarlanabilir. Spinoza'ya göre tikel şey “sonlu ve belirlenmiş bir varoluşa sahip şey"dir (Etika 2, tanım 7). Tekil şeylerin özü, varoluşu içine almaz, yani tikel bir şeyin varlığı, ancak başka tikel şeylerle açıklanabilir.
Kant'a göre kendinde şey, kendinde olduğu haliyle nesnedir ve onun karşılığı olan hiçbir duyusal sezgi yoktur Dolayısıyla Kant, şey ile kendinde şey'i (Ding ve Ding an sich) karşıtlaştırır: "Bize hiçbir sezgiyle verilmemiş olan nesneler, işte bundan ötürü, duyulur olmayan nesnelerdir" (Salt aklın eleştirisi [Kritik der reınen Vernunft], 1,1,2).
Hegel, bizim "şey" dediğimizi belirtmek için almancada bulunan iki farklı terimi kullanır: Ding ve Sache. Ding “dolayımsız varolan''dır, "genel anlamda herhangi şeyin bir feki"dir (Wissenschaft der Logik [Mantık bilimi], “Ûz", 1, 2, 1). Bu durumda şey, "şeylik"in (Dingheit) tözsel birliğinde bir araya getirilmiş bir özellikler bütününden oluşmuştur. Her türlü ilke kavranamazlığını -bilgiye yönelen zihin için ulaşılmaz olan kantçı "kendinde şey"i- bir yana iten şey, özün içselliğini dışsallıkta somut olarak var kılan "fenomen"de kendini gerçekleştirir Daha bütünleyici bir anlam taşıyan Sache terimi ise, maddesel bireyselliği içindeki şeyden çok, insanın deneyiminde taşıdığı önem bakımından şeye işaret eder Özellikle de, "şeyin kendisi" (Sache selbst) kategorisi, "tinsel özselliği ifade eder [...]; bu durumda bir şey, kendinin bilincinin kendisinin olarak ürettiği bir nesnedir ama buna rağmen özgür ve gerçek bir nesne olmaktan da geri kalmaz (Tinin görüngübilimi [Phânomenologie des Geistes], “Akıl").
Nietzsche'ye göre, Kant'ın kendinde şey çözümlemesini derinleştirmek ve şeyleri bilme konusundaki duygumuzun bir yanılsamadan başka şey olmadığını göstermek gerekir: "Bugüne kadar uydurulmuş en büyük masal, bilgi masalıdır Kendinde şey- ter'in yapısının ne olduğu bilinmek isteniyor, oysa kendinde şeyler yoktur. Bir “kendindeâ€, bir mutlak olduğunu varsaysak bile, sırf bu yüzden onu bilmemize olanak yoktur". Koşullanmamış bilinemez, çünkü bilinemez olmasaydı koşullanmamış olmayacaktı. Bilmek, her zaman, "herhangi bir şeyle ilişkiye girmektir†(Der Wille zur Macht [Güçlülük istenci]).
Kaynak: Büyük Larousse
En nefret ettiğiniz şey nedir?
Dünyadaki en güzel şey nedir?
Amber veya ambergris denilen şey nedir?
YORUMLAR