SİLİNDİR Gösterim: 31 Boyut: 19.2 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/> a. (fr. cylindre-, lat. cylindrus; yu...
SİLİNDİR
Gösterim: 31Boyut: 19.2 KB" style="max-width:100%;margin: 2px;"/>
a. (fr. cylindre-, lat. cylindrus; yun. kylindrostan).
1. Geom. Doğrultuları aynı ve 6 olan, verilen bir eğrisini kesen tüm doğruların birleşimi olan yüzey. [ silindirine silindirsel yüzey de denir. Doğrularanin doğuranları denir, eğrisi de doğrultmanıdır. ] (Bk. ansikl. böl.)
2. Bu silindirsel yüzeyle ve iki koşut düzlemle sınırlanan katı cisim.
3. Çeşitli maddeleri ezmeye ya da sıkmaya yarayan merdane.
4. Silindir (2 anlamında) biçimindeki cisim.
5.
Silindir benzer biçimde ezmek, bir kimseyi tüm yönleriyle güçsüzleştirip baş kaldıramaz, karşı koyamaz duruma sokmak.
Silindir şapka, çoğu zaman resmi törenlerde sivil kimselerin giydirilmiş olduğu, tepesi silindir biçimindeki siyah şapka.
—Bes. san. Gözlem silindiri, imbikte damıtılan sıvının, debisini, derecesini ve rengini vb. değerlendirmek suretiyle geçirildiği cam kap.
—Bot. Merkez silindir, damarlı bitkilerin sapında ve kökünde endodermin altında kalan orta kısım. (Özeği, odun ve soymuk damarlı, ondan sonra da ikincil soymukodun oluşumlarını ihtiva eder. Dıştan, farklılaşmış bir katmanla [çevreteker] sınırlıdır.)
—Camc. Silindir biçimli üflenmiş cam parça. (Çekme şekillerinin kullanılmaya başlanmasından ilkin uçları kesilen silindir, uzunluğu süresince yarılıp açıldığında pencere camlan elde ediliyordu.)
—Deric. Arabalı silindir, deriyi silindirle ezmek için kullanılan aygıt.
—El sant. Külçe bakırı levha haline getiren makine.
—Elektroakust. Dış biçimleri sebebiyle, Edison fonograflarında kullanılan kayıt ortamlarına verilen ad. (Bunlar, balmumu kökenli bir bileşikten yapılıyordu; gravürleri günümüz plaklarında olduğu benzer biçimde yatay olmak yerine, düşeydi. Berliner plağıyla beraber terk edilmişse de gene de uzun süre, dikte aygıtlarında kullanılmıştır.)
—Geom. Bir yüzeyi dışına, bir b doğrultusuna koşut olarak çizilmiş silindiri, tüm doğuranları ya teğet bulunan ve bu doğuranların doğrultusu olan silindirsel yüzey. ll Dönel silindir, dönme eksenine koşut bir doğrunun dönmesiyle doğurulan yüzey.
—Isıl. mot. Silindir hacmi, bir motor, bir pompa silindiri içinde piston kursunun belirlediği hacim. (Pistonlu bir pompada silindir hacmi değişmez ve yükten bağımsızdır)
—Bir motorda, silindir hacimlerinin santimetre küp ya da litre cinsinden anlatılan toplamı. (Bk. ansikl. böl.)
—Isıl. mot. ve Hidr. pnöm. Bir motorda, bir kompresörde, bir pompada vb.'de, içinde pistonların hareket etmiş olduğu, kimi süre bir silindir gömleğiyle donatılmış silindirsel hacimlerin her biri. (Bk. ansikl. böl.)
—Kâğ. san.
Silindir perdahlı kâğıt, bir yüzü perdah silindiri üstünde kurutularak düzgünleştirilmiş ve parlaklaştırılmış kâğıt ya da karton; diğer yüz nispeten pürüzlüdür. (Eşanl. BİR YüZü PERDAHLİ KÂĞİT.)
Silindirde perdahlamak, kâğıdın yalnız bir yüzünü perdahlamak.
Perdah silindiri, silindir perdahlı kâğıt ya da karton üretiminde kullanılan kâğıt makinelerinde, kurutma birimine yerleştirilen ve içinden buharla ısıtılan, yüzeyi kusursuz bir şekilde parlatılmış, büyük çaplı metal silindir, (ince kâğıtların kurutulmasında kullanılan başlıca ya da tek öğeyse, bu silindire yankee kurutucusu adı verilir.)
Kaynak: Büyük Larousse
BAKINIZ
Silindir nedir, özellikleri nedir?
Silindir ve Silindirin Özellikleri
—Kilitç. Bir kilitte, bir güvenlik blokunun silindir biçimli kısmı.
—Matbaac. Bir baskı merdanesinin baskı parçalarını kâğıt üstüne aktarmak ya da bu aktarma için uygun baskıyı sağlamak amacıyla baskı kalıplarına ya da ara öğelere destek görevi meydana getiren mekanik parçası.
—Müz. Müzik kutusu, laterna benzer biçimde mekanik müzik aletlerinin mekanizmasındaki başlıca parça. (Silindirin üstündeki çentikler silindir dönerken supapların ya da çekiçlerin levyelerine, titreyici lamlara takılarak bu tarz şeyleri hareket ettirir.) ll üflemeli çalgılarda, içinde pistonun kaydığı boru.
—Oto. ve Isıl. mot. Silindir bloku, döküm yöntemiyle demir ya da hafifçe alaşımdan meydana getirilen, silindirleri, silindir buğu gömleklerini ve krank milinin üst yatak desteklerini taşıyan tek parça tüm.
—Petr. san. Silindir yağı, buharlı makine-, lerin silindirlerini yağlamada kullanılan ve boşlukta damıtma yöntemiyle elde edilmiş petrol artığı.
—Polim. Beslenme silindiri, ISITMA" SİLİNDİRİ'nin eşanlamlısı. ll Enjeksiyon silindiri, ISITMA" SİLİNDİRİ'nin eşanlamlısı.
—Seram. Kaset ya da raf istifi usulüne bakılırsa pişirilirken yalıtımlarını sağlamak için tabak ve emaye tabakların altına yerleştirilen (çoğu zaman üç tane) dayanıklı pişmiş topraktan, koni biçiminde ufak taşıyıcı. ll Seramik hamurlarının karıştırılmasını elde eden ve hamurları birbirine gittikçe yaklaşan bir takım haddeleme silindirinin arasından geçirerek uygulanan yöntem.
—Sil. Kimi alev ateş silahlarda, hareketli kamanın temel parçası. ll Gaz silindiri, 1924 -1929 modeli transız yapısı makineli tüfekte pistonu sakınan, gazların genleşmesini geciktiren ve gaz kaçaklarını önleyen bölüm. ll Yangın silindiri, yangın mermilerinde ince barutla beraber kullanılan ve güherçilelenmiş iple sarılı, yemleme fitili paketi.
—Tekst. Dokuma, apre vb. sanayilerinde üstüne kumaş sarılan merdane.
Silindir taşıyıcı, iplik sanayisinde kullanılan çeşitli iplik çekme makinelerinin silindirlerine destek görevi meydana getiren durağan(durgun) beden
Aktancı silindir, iğneli silindirli taraklarda (yün, keten ve jüt taraklama), büyük tambur ve çekici silindirlerle bağlantılı hareket eden silindirlerden her biri.
İğneli silindir, yün keten, jüt benzer biçimde kimi tekstil maddelerini taraklamak için, büyük tamburla beraber kullanılan, eğik dişlerle donatılmış metal ufak silindir. (İğneli silindir, tarağın yararlı eniyle eşit uzunluktadır.)
Kurutma silindiri, tekstil maddelerini temas yöntemiyle kurutmada kullanılan, 120-130 °C içinde buharla ısıtılmış, döner metal silindir. (Yün sanayisinde ya da ağartmada kullanılan kimi kurutma fınnlarında yalnız büyük çaplı tek bir kurutma silindiri bulunur. Haşıllanmış çözgü ipliklerini kurutmada kullanılan fınnlar benzer biçimde öteki fırınlarda daha ufak çaplı 6 ile 12 içinde değişen kurutma silindiri vardır. Son olarak, boya ve apre atölyelerinde, bilhassa ağartmadan sonrasında dokumaları kurutmada kullanılan tamburiu kurutma fırınlannda, yer kaplamaması için düşey sıralar halinde monte edilmiş 24-30 kadar kurutma silindiri bulunabilir)
Sevk silindiri, boya teknelerinin üstüne monte edilen ve dokumanın banyo içindeki hareketini elde eden, çembersel ya da eliptik, kafes biçiminde silindir.
♦ sıf. Silindir biçiminde olan şey için kullanılır.
* Arkeol. Silindir mühür, nazarlık ya da mühür olarak kullanılan, silindir biçiminde yontulmuş, üstüne çeşitli figürler kazınmış sert taş.
—Kürkç. Silindir pres, kürklerin parlatılması amacıyla kullanılan ısı verici baskı merdaneli makine.
—Şapkac. Silindir şapka, XIX. yy.'da erkekler tarafınca redingotla beraber kent giysisi olarak, bugün ise ekip kıyafetle beraber merasim giysisi olarak giyilen, ipekli kumaştan yüksek ve silindir biçiminde bir tepesi olan, dar kenarlı şapka.
Kaynak: Büyük Larousse
—ANSİKL. Arkeol.
Silindir mühürler
Sümer, arkasından Asur-Babil uygarlığının ayırtedici özelliklerinden biridir. Bu biçimin seçimi, çivi yazılı tabletlerde ve mühürlemede gereç olarak kilin kullanılmasına bağlı gözükmektedir. Bir nesnenin kime ilişik bulunduğunu belirten işaretleri kabartma olarak elde etmek için, bu işaretlerin çukur olarak kazındığı silindir, hemen hemen yumuşaklığını yitirmemiş kilin üstünde gezdirilirdi. Tablet üstüne yazılmış sözleşmelerin gerçekliği böylece doğrulanırdı. Korudukları kapının açılması ya da güvence ettikleri eşyanın kullanılabilmesi için kırılması ihtiyaç duyulan mühürler de aynı şekilde damgalanırdı. Kil mühürler çeşitli biçimlerde olurdu: sözleşme tabletlerinin konduğu kılıflar; balyaları saran bağların uçlarını birleştiren küremsi mühürler; küplerin ağzına konan tapa ya da halka biçimindeki mühürler.
Silindir mühürler çoğu zaman taştan yofıtulurdu; bununla beraber, deniz kabukları (III. binyıl'da), fildişi (Suriye'de), fayans (bilhassa II. binyıl'da), çok nadir olarak da metal kullanıldı. Bunlar çoğu zaman boydan boya delinmiş olur, çoğunlukla mücevher benzer biçimde asılabilmeleri için metal bir çerçeveye bağlanırdı. En eski dönemlerde ve Hititler'de bu mühürlerin üstünde bir askı halkası ya da onun yerini tutan bir hayvan heykelciği bulunurdu; bu şekilde olduğu süre, silindirin tabanı ek olarak damga mühür olarak da kullanılabiliyordu.
Bilhassa eski çağlarda halkın inanç ve kaygılarını yansıtan sanatla alakalı kuralların ve ikonografinin hazırlanıp ortaya konmasında silindir mühür oymacılarının çok büyük oranı bulunmuş olduğu sanılmaktadır. Hanedan- öncesi dönemde (İ.Ö. 3000'e doğr.), özgür dolaşan hayvanların betimlenmesinde ve tarımla ilgili kült sahnelerinde kuvvetli bir doğacılık göze çarpar. Eski hanedan döneminde (İ.Ö. 2800-2500), kesintisiz frizler biçiminde birbirini izleyen sahnelerde, hayvan betimlemelerinde daha gelişmiş mitolojik yorumlar görülür. Silindirlerin üstüne sahiplerinin ya da bir koruyucu tanrının adı kazınırdı. Akkad döneminde (İ.Ö. 2400) süslemeler daha heybetli bir görünüm aldı; birçok silindirde, kozmolojiyi yansıtan karmaşık bir mitoloji canlandırıldı. .
Daha sonraları oymacılık büyük bir inceliğe ulaştı; daha çok şahıs kültüyle ilgili görüntüler canlandırıldı (Yenisümer süreci, İ.Ö. 2100:2000). I. Babil hanedanı döneminde (İ.Ö. 2000-1700), bütünlük kaygısı taşımayan ta'nrı betimlemeleri ve çeşitli simgeler yeğlendi. Kasıt hanedanı döneminde (İ.Ö. 1600-1100), bu resimler basitleşti, yerlerini yakarış ya da sunu durumunda uzun yazıtlara bıraktı.
Asur egemenliği döneminde mevzular yenilendi; bir süre natüralizme dönüldükten sonrasında, büyük heykellerde işlenen mevzular ele alındı: kahramanlar ya da tanrılarla savaşan kanatlı canavarlar, tepesinde kanatlı güneş kursu bulunan mukaddes ağaç, simgeleri sayılan hayvanlara binmiş tanrılar.
Silindir mühürler, Mykenai süreci Yunanistanı'ndan ari öncesi Hindistan'a kadar, bu mühürleri olduğu benzer biçimde alan ya da azca çok bağımsız şekilde bunlardan esinlenen halklar içinde, Asur-Babil uygarlığının yayılışına tanıklık eder. Sümer ülkesinde ve Sus bölgesinde bu tür mühürlerin yerli özellikler taşımış olduğu kabul edilebilir; suslu oymacılar, bazı dönemlerde, örneksiz yapıtlar ortaya koydular (masal mevzularını canlandırdıkları sanılan insan kılıklı hayvanlar). Silindir mühür, daha hanedanöncesi dönemde, Mezopotamya'dan ve Sus bölgesinden Nil vadisine girdi; sadece Mısırlılar onu benimserken resimlerin yerini, mührün sahibinin unvanlarının sıralandığı bir yazıta verdiler.
III. binyıl'da Suriye ve Filistin'de benimsenen silindirler önceleri küpleri damgalamakta kullanıldı; arkasından, II. binyıl süresince, bu mühürlerdeki süslemeler büyük bir çeşitlilik göstererek, babil, mısır, ege, hatta hint-avrupa etkilerini ortaya koydu. Kıbrıslılar ve Giritliler de, silindir mühürler yaparak bu tarz şeyleri kendilerine özgü mevzularla süslediler (İ.Ö. XV.-XI11. yy.).
Anadolu'da silindir mühürlerin görülmesi, Asur tecim kolonileri çağlarında (İ.Ö. II. binyıl başı), Mezopotamya ve Suriye ile gelişen ilişkilerle adım atar (Kültepe, Karahöyük). Hititler'de damga mühürler yaygın olmakla beraber, silindir mühürlere de rastlanmaktadır; Karahöyük'te ele geçen örneklerde, silindir yüzeye dinsel merasim sahneleri işlenmiştir (Konya müzesi).
Bu zamanda silindir ve damga mühür formlarını birleştirmiş silindir damga mühürler de kullanılmıştır; İ.Ö. XV.-XIV. yy.'lara tarihilendirilen bir örnekte, merasim giysileri içindeki bir hitit kralı Fırtına tanrısı'na mukaddes içki sunarken gösterilmektedir (Paris, Louvre müzesi). Urartular'da da silindir damga mühürler yaygındı. Çavuştepe kazılarında ele geçen, aşağıya doğru hafifçe genişleyen bir silindir damga mühür bu devrin tipik örneklerindendir (Van müzesi). Hem yuvarlanarak hem de basılarak kullanılan bu mührün yüzü çifte çizgilerle eşkenar dörtgenlere ayrılmış, bunların içine stilize hayvan başlan işlenmiştir.
—Bayınd. ilk silindirler, atların çekmiş olduğu taş, demir ya da döküm makinelerdi. 1860'a doğru buharlı silindir ortaya çıktı ve 1930' da bunun yerini motorinle çalışan silindir aldı.
Günümüzde kullanılan silindirlerde, değişik hızlarda hareket etmeyi elde eden bir vites kutusu, sonsuz vidalı bir direksiyon, helisel ya da servomotorlu bir tekerlek, çok sağlam, tekparçalı bir şasi bulunur. Ağır silindirlerin bir çok bir kazıyıcı taşıyabilir ya da çekebilir.
Titreşimli silindir'in bir merdanesi ve bir tekerleği vardır; frekansı dakikada 3 600 titreşimi kabul eden düşey bir titreşim tekerleğe iletilebilir. Sıkıştırmaya, derinlemesine tesir eden titreşim de eklenince, birkaç geçişte gerecin iyice sıkışması sağlanır.
Lastik tekerlekli silindir, içine safra doldurulmuş kasa biçiminde bir şasiden oluşur. Düşük basınçlı iki sıra lastik tekerlek bu şasiyi taşır. Tekerleklerin zemine ilettiği tazyik ve titreşimler toprağın sıkışmasını sağlar. Zemine iletilen tazyik 1-6 MPa içinde değişmiş olur. Sallanımlı lastik tekerlekli silindirler, yerin daha iyi sıkışmasını sağlar.
ilk keçi ayağı silindirler, Kaliforniya'daki toprak barajları sıkıştırmak için, 1933 -1935'lerde yapılmıştır. Günümüzde büyük barajları sıkıştırmada kullanılan silindirlerin ağırlığı 18 tonu bulur. Bir çok kez tokaçlar ya da bunların silindir, kesik koni biçimindeki ya da keçi ayağını çağrıştıran uç bölümleri aşındıklarında değiştirilmek suretiyle sökülebilecek şekilde yapılmıştır.
Tokmak ayaklı silindirler aynı türdedir, fakat sıkıştırma tesirini çoğaltmak ve zemin malzemesinin sökülmesini önlemek için ayakları daha geniş bir alana dayanır.
—Isıl mot. Silindir hacmi, silindirin ana boyutları olan silindir çapı ve piston kursu' nu milimetre cinsinden ifade ederek tanımlanır. Hakikaten de bu boyutlar çapı ve yüksekliği malum herhangi bir silindirin hacmini hesaplamaya olanak verir. Birden çok silindirin bulunması durumunda, motorun silindir hacmi tüm silindir hacimlerinin toplamı olarak alınır. Dolayısıyla 80x100 mm'lik dört silindirli bir motorda, tek bir silindirin hacmi 500 crrp'tür; toplam silindir hacmi 2 000 cm3 ya da 2 litredir.
—Isıl mot. ve Hidr. pnöm. Pistonlu buğu makinelerinde, yanmalı ve patlamalı motorlarda, pompalarda, preslerde, hidrolik motorlarda ve asansörlerde vb.'de bulunan temel organ, içlerinde pistonların hareket etmiş olduğu içi boş silindirlerdir. Bu parçalar bir çok süre dökme demirden, tazyik devasa yükseklikte olduğunda da çelikten yapılır. Silindir, piston yer değiştirdiğinde değişken hacimli kapalı bir kap oluşturur; bu alan içinde devindirici akışkan iş yaparak genişleyebilir, içten yanmalı motorlar'da silindir, şiddetli bir tesir sağlamak ve böylece biyel vasıtasıyla devindirici mili ya da krank mili'ni döndürmek için gaz karışımının yandığı yerdir. Bir silindirin boyutu, silindirin en mühim öğeleri olan silindir çapı ve piston kursu ile belirtilir. Volanın etkisine karşın dört zamanlı bir çevrime bakılırsa çalışan tek silindirli bir motor hafifçe sarsıntılı çalışır. Daha tertipli bir çevrim sağlamak ve krank milinin her dönüşünde daha büyük bir itme gücü elde etmek için silindir sayısını artırma yoluna gidilmiştir.
Silindirlerin yapısı ve yerleştirilme biçimi çok çeşitlidir. Çoğu zaman düşey doğrultuda bir sıra (sıra tipi motor) ya da eğik iki sıra halinde V biçiminde (V tipi motor) dizilirler. Böylece kaputun altına daha kolay yerleştirilen bir tüm elde edilir; krank mili, sıra tipi motorlara oranla daha kısa olabildiğinden statik dengelemede bozukluğa yol açmadan yüksek bir rejim sağlanabilir. Silindirler karşılıklı olarak çifter çifter de yerleştirilebilir; böylece basık bir motor elde edilir.
Tüm silindirler dış zarflarıyla beraber, tekparça halinde dökülen ve ondan sonra işlenen karmaşık bir parça halinde birleştirilir. ( SİLİNDİR BLOKU.) Kimi modellerde silindir gömlekleri yerinden çıkabilir, bu da bir aşınma durumunda kolayca rektifiye edilmelerini sağlar. Bu aşınma, krank miline dik doğrultuda silindir çapının büyümesi ya da ovalleşmesi biçiminde ortaya çıkar ve aşırı yağ tüketimine, dolayısıyla sıkıştırmanın (kompresyon) azalmasına neden olur.
Çağdaş otomobil yapımı, tek parça halindeki silindir grubu, ya blok içine direkt açılmış silindirlerden ya da alt bölümden geçirilerek merkezlenen ve üst bölümden silindir kafasıyla tespit edilen sökülebilir silindir gömleklerinden oluşur. Bu son durumda silindir bloku daima gömleklerle donatılmıştır (çok hususi birkaç motorda, silindir çeperleri elektrolitik yolla, sert kromla kaplanarak sertleştirilir). Aynı blok üstüne değişik çapta gömlek geçirilerek silindir hacimleri, dolayısıyla güçleri değişik motorlar elde edilebilir. Silindir bloklarını preslenmiş, soğuk çekmeyle birleştirilmiş, lanmış kalınca sac parçalanndan üretmek için kimi girişimlerde bulunulmuştur. Motorların hafifletilmesi yolunda meydana getirilen araştırmalar çerçevesinde bu tekniğin tekrardan ele alınması ihtimaller içinde görünmektedir.
Motosikletlerde, silindirlerin yanyana, koşut, düşey ya da eğik olarak yerleştirildiği değişik bir düzenleme uygulanır. Her muylu birbiriyle 180°'lik bir açı meydana getirecek şekilde konursa kusursuz bir dengeleme sağlanabilir. Kimi yapımlarda iki piston karşılıklı olarak aynı silindir içine yerleştirilir. İki zamanlı motorlara özgü olan bu özellik, dört zamanlı motorlarla kıyaslanabilecek kadar yüksek bir dağıtım gücü elde etmeye olanak verir. Bu durumda her iki piston Y biçiminde tek bir biyele ya da aynı muylu üstüne yerleştirilmiş iki biyele etkir.
Kaynak: Büyük Larousse
silindir
isim, matematik Fransızca cylindre
1 . Alt ve üst tabanları birbirine eşit dairelerden oluşan bir nesnenin eksenini dikey olarak kesen, birbirine paralel iki yüzeyin sınırladığı cisim, üstüvane.
2 . teknik Metalleri inceltme, kumaşları parlatma, kâğıt üstüne baskı yapma vb. işler için sanayide kullanılan merdane, silindir makinesi.
3 . teknik Motorlu taşıtların motorunda pistona kuvvetli bir itiş sağlamak için gaz karışımının yandığı ya da patladığı yer.
4 . Yol yapımında toprağı sıkıştırarak düzleştirmek için kullanılan çoğu zaman motorlu vasıta.
5 . Silindir şapka:
"Babam Cumhuriyet Bayramı törenlerine frak ve silindir giyerek katılırdı."- Ç. Altan.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
isim, matematik Fransızca cylindre
1 . Alt ve üst tabanları birbirine eşit dairelerden oluşan bir nesnenin eksenini dikey olarak kesen, birbirine paralel iki yüzeyin sınırladığı cisim, üstüvane.
2 . teknik Metalleri inceltme, kumaşları parlatma, kâğıt üstüne baskı yapma vb. işler için sanayide kullanılan merdane, silindir makinesi.
3 . teknik Motorlu taşıtların motorunda pistona kuvvetli bir itiş sağlamak için gaz karışımının yandığı ya da patladığı yer.
4 . Yol yapımında toprağı sıkıştırarak düzleştirmek için kullanılan çoğu zaman motorlu vasıta.
5 . Silindir şapka:
"Babam Cumhuriyet Bayramı törenlerine frak ve silindir giyerek katılırdı."- Ç. Altan.
Atasözü, deyim ve birleşik fiiller
- silindir benzer biçimde ezmek
- silindir kalıplama
- silindir makinesi
- dik silindir
- eğik silindir
Silindir nedir, özellikleri nedir?
Silindir ve Silindirin Özellikleri
YORUMLAR