SIVAMA a. Sıvamak eylemi. *Metalürj. ince çeperli ve eksenel bakışımlı metal parçaları döner bir mandren ve bir çark yardımıyla soğ...
SIVAMA a. Sıvamak eylemi.
*Metalürj. ince çeperli ve eksenel bakışımlı metal parçaları döner bir mandren ve bir çark yardımıyla soğukta biçimlendirme işlemi. (Gerçek sıvama, dairesel bir plakanın döner bir mandren üstüne bir itici yardımıyla yavaş yavaş ve aynı kalınlıkta kaplanması ilkesine dayanır. Kullanılan araçlar son aşama basittir, bu teknik tencereler, leğenler, parabolik yansıtıcılar vb. şeklinde ufak parçaların seri üretiminde, derin soğuk çekme tekniğine yeğlenir.) || I Eksenel bakışımlı, ince ve düz bir metal levha ya da ara ürünü döner bir mandren üstüne bastırarak şekil değişikliğine uğratma kanalıyla şekillendirme. (Bk. ansikl. böl.)
* sıf. üstü sıvanmış şeklinde kaplanmış: Sıvama pırlanta bir bilezik.
*Süslem. sant. Sıvama altın, kat kat sürülen altın süsleme. (Tek kat sürülene sürme altın denir.) || Sıvama şemse, zeminine altın sürülmüş cilt üstüne meydana getirilen şemse. || Sıvama yaldız, her yanı, boşluk bırakılmadan yaldızlanmış süsleme.
* be.
1. Sıvanmışçasına.
2. Ağzına kadar; silme: Bardağı sıvama doldurmak.
*ANSİKL. Metalürj. Sıvama yöntemiyle yassı disklerden, dövülmüş ya da kıvrılarak la birleştirilmiş sac çemberlerden, dövme ya da saçtan lama kanalıyla elde edilmiş ara ürünlerden, bilhassa de dövme, sıcak dövme kalıplama ya da soğuk çekme işlemiyle evvelinde hazırlanmış parçalardan doğrusal ya da eğrisel doğuruculu içi oyuk dönel parçalar elde edilir.
Sıvama işleminde kullanılan makineler, klasik torna tezgâhlarından daha sağlamdır. Bu makinelerde torna kaleminin yerini mandrenin eksenine bakılırsa çapça birbirine tam karşıt yönde yerleştirilmiş suve- rilmiş çelikten iki tekercik ya da ikisi ekip işlevi gören, üçüncüsü ise parçayı tam olarak yerinde tutmaya yarayan ve aralarında 120°'lik bir açı bulunan üç tekercik almıştır. Kumanda derhal devamlı hidrolik bir sistemle yapılır.
işlenecek sac levha ya da ara ürün bir gezer punta yardımıyla bir mandrenin önyüzüne yerleştirilir; mandrenin dış biçimi, elde edilecek parçanın iç yüzeyine denk düşer. Mandren, ara ürün ve gezer punta üçlüsü, yatay bir eksen çevresinde döndürülür. Sac levha ya da ara ürün, mandrenin üstüne dayanacak halde sıkıştırılır ve böylece yavaş yavaş incelerek mandrenin biçimini alır, işlem bir ya da daha çok pasoda yapılır.
* Sıvamayla silindirsel parçaların hazırlanması. Duyarlı olarak uygulanması en zorluk derecesi yüksek bu yöntem, iki halde gerçekleştirilir. Direkt sıvama ya da uzamayla sıvama da denen direkt yöntemde ara ürün faturalı bir çember biçimindedir ve teknik olarak kendinden daha uzun silindirsel bir mandrenin önüne yerleştirilir. Uzama, metalin tekerciklerin ilerleme yönünde akmasıyla gerçekleşir. Geri fışkırtmayla sıvama ya da fışkırtma kalıplamayla sıvama da denen ters yöntemde ara ürün faturasız, borumsu rahat bir çember biçimindedir ve silindirsel mandrenin faturasına karşı ayna altına büte biçiminde yerleştirilir. Çember, tekerciklerin tesiri altında tekerciklere ters yönde uzar. Bu yöntemle mandrenden daha uzun silindirsel parçalar elde edilebilir.
* Sıvamayla eğriseI parçaların hazırlanması. Direkt yöntemin uygulanmış olduğu bu işlemde, elde edilmek istenen parçalara uygun halde mandrenler kullanılır. Eğ- risel bir mandren üstünde durağan(durgun) kalınlıkta bir sac levhadan bir parça işlendiğinde değişen kalınlıkta bir parça elde edilir; şundan dolayı elde edilmiş son kalınlık, sözkonusu noktada doğurucunun teğetinin bu parçanın dönme ekseniyle yapmış olduğu açıya göre farklılık gösterir. Bundan dolayı, durağan(durgun) kalınlıkta eğik bir parça elde etmek için her yeri aynı kalınlıkta olmayan bir sac levha kullanmakta fayda vardır Buna bağlı olarak kalınlığı her noktada kati belirlenmiş bir sac levhadan, kalınlığı çeşitli kuvvetlere bakılırsa değişen eğik parçalar elde edilebilir. Sıvama, metalürjik bakımdan mühim bir şekil değişikliğinin yanı sıra malzemede ileri derecede kalıcı krıstalografik bir doku oluşumuna neden olur.
Sıvama tekniği, uzay havacılığı sanayisinin istemlerine bağlı olarak süratli bir gelişme gösterdi; bu teknikle yapmaksızın ve araç-gereç yitirilmesine yol açmadan ateşe dayanıklı çelikler, hafifçe alaşımlar, paslanmaz çelikler vb. şeklinde çeşitli malzemelerden çok ince kalınlıkta ve çok büyük boyutlarda dönel parçalar elde edilebilmektedir. ABD'de bu teknikle uzunluğu 10 m'ye dek ulaşan 2-3 m çapında hususi amaçlı büyük uzay araçlarının konik başlıkları üıetilmekte, bu parçaların kalınlıkları ortalama 1 mm ile birkaç santimetre içinde değişmektedir.
*Metalürj. ince çeperli ve eksenel bakışımlı metal parçaları döner bir mandren ve bir çark yardımıyla soğukta biçimlendirme işlemi. (Gerçek sıvama, dairesel bir plakanın döner bir mandren üstüne bir itici yardımıyla yavaş yavaş ve aynı kalınlıkta kaplanması ilkesine dayanır. Kullanılan araçlar son aşama basittir, bu teknik tencereler, leğenler, parabolik yansıtıcılar vb. şeklinde ufak parçaların seri üretiminde, derin soğuk çekme tekniğine yeğlenir.) || I Eksenel bakışımlı, ince ve düz bir metal levha ya da ara ürünü döner bir mandren üstüne bastırarak şekil değişikliğine uğratma kanalıyla şekillendirme. (Bk. ansikl. böl.)
* sıf. üstü sıvanmış şeklinde kaplanmış: Sıvama pırlanta bir bilezik.
*Süslem. sant. Sıvama altın, kat kat sürülen altın süsleme. (Tek kat sürülene sürme altın denir.) || Sıvama şemse, zeminine altın sürülmüş cilt üstüne meydana getirilen şemse. || Sıvama yaldız, her yanı, boşluk bırakılmadan yaldızlanmış süsleme.
* be.
1. Sıvanmışçasına.
2. Ağzına kadar; silme: Bardağı sıvama doldurmak.
*ANSİKL. Metalürj. Sıvama yöntemiyle yassı disklerden, dövülmüş ya da kıvrılarak la birleştirilmiş sac çemberlerden, dövme ya da saçtan lama kanalıyla elde edilmiş ara ürünlerden, bilhassa de dövme, sıcak dövme kalıplama ya da soğuk çekme işlemiyle evvelinde hazırlanmış parçalardan doğrusal ya da eğrisel doğuruculu içi oyuk dönel parçalar elde edilir.
Sıvama işleminde kullanılan makineler, klasik torna tezgâhlarından daha sağlamdır. Bu makinelerde torna kaleminin yerini mandrenin eksenine bakılırsa çapça birbirine tam karşıt yönde yerleştirilmiş suve- rilmiş çelikten iki tekercik ya da ikisi ekip işlevi gören, üçüncüsü ise parçayı tam olarak yerinde tutmaya yarayan ve aralarında 120°'lik bir açı bulunan üç tekercik almıştır. Kumanda derhal devamlı hidrolik bir sistemle yapılır.
işlenecek sac levha ya da ara ürün bir gezer punta yardımıyla bir mandrenin önyüzüne yerleştirilir; mandrenin dış biçimi, elde edilecek parçanın iç yüzeyine denk düşer. Mandren, ara ürün ve gezer punta üçlüsü, yatay bir eksen çevresinde döndürülür. Sac levha ya da ara ürün, mandrenin üstüne dayanacak halde sıkıştırılır ve böylece yavaş yavaş incelerek mandrenin biçimini alır, işlem bir ya da daha çok pasoda yapılır.
* Sıvamayla silindirsel parçaların hazırlanması. Duyarlı olarak uygulanması en zorluk derecesi yüksek bu yöntem, iki halde gerçekleştirilir. Direkt sıvama ya da uzamayla sıvama da denen direkt yöntemde ara ürün faturalı bir çember biçimindedir ve teknik olarak kendinden daha uzun silindirsel bir mandrenin önüne yerleştirilir. Uzama, metalin tekerciklerin ilerleme yönünde akmasıyla gerçekleşir. Geri fışkırtmayla sıvama ya da fışkırtma kalıplamayla sıvama da denen ters yöntemde ara ürün faturasız, borumsu rahat bir çember biçimindedir ve silindirsel mandrenin faturasına karşı ayna altına büte biçiminde yerleştirilir. Çember, tekerciklerin tesiri altında tekerciklere ters yönde uzar. Bu yöntemle mandrenden daha uzun silindirsel parçalar elde edilebilir.
* Sıvamayla eğriseI parçaların hazırlanması. Direkt yöntemin uygulanmış olduğu bu işlemde, elde edilmek istenen parçalara uygun halde mandrenler kullanılır. Eğ- risel bir mandren üstünde durağan(durgun) kalınlıkta bir sac levhadan bir parça işlendiğinde değişen kalınlıkta bir parça elde edilir; şundan dolayı elde edilmiş son kalınlık, sözkonusu noktada doğurucunun teğetinin bu parçanın dönme ekseniyle yapmış olduğu açıya göre farklılık gösterir. Bundan dolayı, durağan(durgun) kalınlıkta eğik bir parça elde etmek için her yeri aynı kalınlıkta olmayan bir sac levha kullanmakta fayda vardır Buna bağlı olarak kalınlığı her noktada kati belirlenmiş bir sac levhadan, kalınlığı çeşitli kuvvetlere bakılırsa değişen eğik parçalar elde edilebilir. Sıvama, metalürjik bakımdan mühim bir şekil değişikliğinin yanı sıra malzemede ileri derecede kalıcı krıstalografik bir doku oluşumuna neden olur.
Sıvama tekniği, uzay havacılığı sanayisinin istemlerine bağlı olarak süratli bir gelişme gösterdi; bu teknikle yapmaksızın ve araç-gereç yitirilmesine yol açmadan ateşe dayanıklı çelikler, hafifçe alaşımlar, paslanmaz çelikler vb. şeklinde çeşitli malzemelerden çok ince kalınlıkta ve çok büyük boyutlarda dönel parçalar elde edilebilmektedir. ABD'de bu teknikle uzunluğu 10 m'ye dek ulaşan 2-3 m çapında hususi amaçlı büyük uzay araçlarının konik başlıkları üıetilmekte, bu parçaların kalınlıkları ortalama 1 mm ile birkaç santimetre içinde değişmektedir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR