TAKİMETRE a. (fr. tachymetre'den). Bir makinenin açısal dönme hızını sürekli olarak gösteren aygıt. *ANSİKL. Takimetreyle, bir ...
TAKİMETRE a. (fr. tachymetre'den). Bir makinenin açısal dönme hızını sürekli olarak gösteren aygıt.
*ANSİKL. Takimetreyle, bir milin dönme hızını ölçmek için, hıza bağlı olarak değişim yasası bilinen fiziksel bir büyüklükten yararlanılır. VVatt'ın ağırlıklı regülatörü, merkezkaç kuvvetin kullanıldığı bir mekanik takimetreden başka birşey değildi. Günümüzde, arabaların hız göstergelerinde yaygın olarak kullanılan Foucault akımlı takimetlerde, bakır (ya da alüminyum) bir disk (ya da bir silindir) yakınında dönen bir mıknatısın, buna uyguladığı tahrik kuvvet çiftinden yararlanılır; devindirici kuvvet çifti sarmal bir yayla dengelenir ve diskin denge konumu hızı belirtir. Öte yandan, hızla hemen hemen orantılı bir doğru elektrik gerilimi veren sürekli mıknatıslı dinamolar ya da frekansı hızla kesin olarak orantılı bir alternatif gerilim veren alternatörler de kullanılır. Her devirde, dönen parçanın üzerine yapıştırılmış bir geriyansıtıcı malzemeden yansıyan bir ışık demeti yayımlayan takimetreler de vardır; bunlarda, bir ışıkelektriksel algılayıcı, frekansı, devlen cinsinden açısal hıza eşit olan dönemsel bir işaret üretir.
*ANSİKL. Takimetreyle, bir milin dönme hızını ölçmek için, hıza bağlı olarak değişim yasası bilinen fiziksel bir büyüklükten yararlanılır. VVatt'ın ağırlıklı regülatörü, merkezkaç kuvvetin kullanıldığı bir mekanik takimetreden başka birşey değildi. Günümüzde, arabaların hız göstergelerinde yaygın olarak kullanılan Foucault akımlı takimetlerde, bakır (ya da alüminyum) bir disk (ya da bir silindir) yakınında dönen bir mıknatısın, buna uyguladığı tahrik kuvvet çiftinden yararlanılır; devindirici kuvvet çifti sarmal bir yayla dengelenir ve diskin denge konumu hızı belirtir. Öte yandan, hızla hemen hemen orantılı bir doğru elektrik gerilimi veren sürekli mıknatıslı dinamolar ya da frekansı hızla kesin olarak orantılı bir alternatif gerilim veren alternatörler de kullanılır. Her devirde, dönen parçanın üzerine yapıştırılmış bir geriyansıtıcı malzemeden yansıyan bir ışık demeti yayımlayan takimetreler de vardır; bunlarda, bir ışıkelektriksel algılayıcı, frekansı, devlen cinsinden açısal hıza eşit olan dönemsel bir işaret üretir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR