TANITICI sıt. Tanıtma eylemini yapan, tanıtan: Tanıtıcı programlar. *a. işi piyasaya yeni çıkarılmış bir ürünü tanıtmak olan kimse;...
TANITICI sıt. Tanıtma eylemini yapan, tanıtan: Tanıtıcı programlar.
*a. işi piyasaya yeni çıkarılmış bir ürünü tanıtmak olan kimse; propagandist.
*Bilş. Programlamada bir değişkeni ya da bir fonksiyonu belirtmeye ya da kullanmaya yarayan, birkaç alfasayısal karakterden oluşmuş simge.
*Dilbil. Ses yapısı, sözdizim ve / ya da anlam düzleminde, belli bir dilin iki öğesini birbirinden ayırma olanağı veren en küçük belirgin özellik. (Örneğin pasta sözcüğünün tanıtıcı öğeleri, sözdizim düzleminde; [+cins adı], [-canlı] vb; anlam düzleminde [hazırlanmış bir ürünj, [yenebilir] vb; ses yapısı düzlemindeyse [+ünsüz], [ * genizsil], [+ünlü] vb'dir.) [ÖZELLİK de denir.]
*Sesbil. Eklemleme, akustik ve algılama belirtilerinden oluşan bir bütünde gerçekleştirilen, sesbirimin sesçil bileşeni. (özelcı birimlere bölünmez, ama eşanlı ayırıcı birimler biçiminde çözümlenebilir: bu en küçük sesçil bileşenler belirgin tanıtıcılar ya da ayırıcı özellikler diye nitelenir. R. Ja- kobson'a göre, sesbirim ayırıcı tanıtıcılar demetidir. Sesbilimin temel birimi de, sesbirim değil, tanıtıcı öğedir. Özellikleri saptanan tanıtıcıların, tüm dillerdeki sesçil birimlerin betimlenmesinde geçerli olduğu varsayılır. Çünkü bu öğelerin dökümü, insanın dilsel amaçlarla kullanabileceği eklemleme, akustik ve işitme olanaklarının tümünü belirler. Belirgin tanıtıcılar dizgesi, yalnızca bir dildeki sesbirimleri birbirlerine göre belirlemeye değil, bu özellikleri sesbirimlere dönüştürme yöntemiyle birbirlerinden ayrılan değişik dillerin ses birimlerini de belirlemeye yarayacak evrensel bir başvuru çerçevesi yaratmak zorundadır. Bu açıdan ele alınınca tanıtıcı özellikler dilin sesbilimsel tümelleri alanında yer alır. Öte yandan, R. Jakobson'dan sonra tanıtıcı özelliklerin ikili olduğu, yani (+) ve (-) göstergeleriyle belirtilen iki ayrı değerde olabilecekleri kabul edilir Örneğin, her sesbirim öteki tanıtıcı öğelere göre kendi özelliklerinin diziniyle tanımlanır. Tanıtıcı özellik dizgeleri, sesbirimlerin belirlenme ve sınıflandırılmasında töz kavramını işe katar. Bu töz, değişik akımlara göre akustik (Jakobson) ya da eklemsel (Martinet, Chomsky) terimleriyle tanımlanır. Bu yüzden, tanıtıcı öğelerin kesin biçimde tanımlanmış akustik özelliklerin varlığı ya da yokluğuyla tek yanlı bir biçimde gerçekleştirdikleri söz belirtkesinde bulundukları sanılabilir. Gerçekte, dinleyici ayırıcı tanıtıcı öğeler olarak algıladığı sesbirimleri belirtkeden çıkartır. Her tanıtıcı öğenin algılanmasıyla saptanması, söz belirtkesinde bulunan ve algılama düzleminde hiyerarşik biçimde düzenlenen eklemsel ve akustik nitelikli birçok belirtimin göz önünde tutulmasıyla gerçekleşir Sesbirim, belirgin tanıtıcılar demeti olarak tanımlanırsa, bu tanıtıcıların her biri, algılama dizgesiyle çözümlenen ve tanıtıcı öğelerde sesbirimlerin belirlenmesinde temeli oluşturmaya yarayan bir belirtiler bütünüyle gerçekleşir.
*a. işi piyasaya yeni çıkarılmış bir ürünü tanıtmak olan kimse; propagandist.
*Bilş. Programlamada bir değişkeni ya da bir fonksiyonu belirtmeye ya da kullanmaya yarayan, birkaç alfasayısal karakterden oluşmuş simge.
*Dilbil. Ses yapısı, sözdizim ve / ya da anlam düzleminde, belli bir dilin iki öğesini birbirinden ayırma olanağı veren en küçük belirgin özellik. (Örneğin pasta sözcüğünün tanıtıcı öğeleri, sözdizim düzleminde; [+cins adı], [-canlı] vb; anlam düzleminde [hazırlanmış bir ürünj, [yenebilir] vb; ses yapısı düzlemindeyse [+ünsüz], [ * genizsil], [+ünlü] vb'dir.) [ÖZELLİK de denir.]
*Sesbil. Eklemleme, akustik ve algılama belirtilerinden oluşan bir bütünde gerçekleştirilen, sesbirimin sesçil bileşeni. (özelcı birimlere bölünmez, ama eşanlı ayırıcı birimler biçiminde çözümlenebilir: bu en küçük sesçil bileşenler belirgin tanıtıcılar ya da ayırıcı özellikler diye nitelenir. R. Ja- kobson'a göre, sesbirim ayırıcı tanıtıcılar demetidir. Sesbilimin temel birimi de, sesbirim değil, tanıtıcı öğedir. Özellikleri saptanan tanıtıcıların, tüm dillerdeki sesçil birimlerin betimlenmesinde geçerli olduğu varsayılır. Çünkü bu öğelerin dökümü, insanın dilsel amaçlarla kullanabileceği eklemleme, akustik ve işitme olanaklarının tümünü belirler. Belirgin tanıtıcılar dizgesi, yalnızca bir dildeki sesbirimleri birbirlerine göre belirlemeye değil, bu özellikleri sesbirimlere dönüştürme yöntemiyle birbirlerinden ayrılan değişik dillerin ses birimlerini de belirlemeye yarayacak evrensel bir başvuru çerçevesi yaratmak zorundadır. Bu açıdan ele alınınca tanıtıcı özellikler dilin sesbilimsel tümelleri alanında yer alır. Öte yandan, R. Jakobson'dan sonra tanıtıcı özelliklerin ikili olduğu, yani (+) ve (-) göstergeleriyle belirtilen iki ayrı değerde olabilecekleri kabul edilir Örneğin, her sesbirim öteki tanıtıcı öğelere göre kendi özelliklerinin diziniyle tanımlanır. Tanıtıcı özellik dizgeleri, sesbirimlerin belirlenme ve sınıflandırılmasında töz kavramını işe katar. Bu töz, değişik akımlara göre akustik (Jakobson) ya da eklemsel (Martinet, Chomsky) terimleriyle tanımlanır. Bu yüzden, tanıtıcı öğelerin kesin biçimde tanımlanmış akustik özelliklerin varlığı ya da yokluğuyla tek yanlı bir biçimde gerçekleştirdikleri söz belirtkesinde bulundukları sanılabilir. Gerçekte, dinleyici ayırıcı tanıtıcı öğeler olarak algıladığı sesbirimleri belirtkeden çıkartır. Her tanıtıcı öğenin algılanmasıyla saptanması, söz belirtkesinde bulunan ve algılama düzleminde hiyerarşik biçimde düzenlenen eklemsel ve akustik nitelikli birçok belirtimin göz önünde tutulmasıyla gerçekleşir Sesbirim, belirgin tanıtıcılar demeti olarak tanımlanırsa, bu tanıtıcıların her biri, algılama dizgesiyle çözümlenen ve tanıtıcı öğelerde sesbirimlerin belirlenmesinde temeli oluşturmaya yarayan bir belirtiler bütünüyle gerçekleşir.
Kaynak: Büyük Larousse
YORUMLAR