BİRİNCİ DÖNEM SANATÇILARI ŞİNASİ (1826 -1871) Tanzimat Devri Türk Edebiyatı’mn kurucusudur. 1849 senesinde Fransa’ya gönderilen ilk öğrenc...
BİRİNCİ DÖNEM SANATÇILARI
Tanzimat Devri Türk Edebiyatı’mn kurucusudur. 1849 senesinde Fransa’ya gönderilen ilk öğrenciler içinde bulunmuş ve Fransız edebiyatını yakından tanımıştır. Türk edebiyatına şu yenilikleri getirmiştir:
1. İlk hususi Türk gazetesini çıkarmıştır. (Tercüman-ı Ahval -1860)
2. Noktalama işaretlerini düz yazıda ilk kez 0 kullanmıştır.
3. Türk basın hayatında ilk makaleyi Şinasi yazmıştır. (21 Kasım 1860’da Tercüman-ı Ahval mukaddimesi.
4. İlk tiyatro eserini yazmıştır. (1859’da yazılmış 1860’da Tercüman-ı Ahval’de tefrika edilmiştir.)
5. Şiirde yeni kavramları işleyerek genç kuşaklara öncülük etmiştir. (Reis-i Cumhur, sultana haddini bildirmek…)
6. Türk edebiyatında klasisizm’in ilk temsilcisidir.
Eserleri:
Çeviri-i Manzume, (Tercüme Şiirleri) Ozan Evlenmesi, (İlk Tiyatro Eseri) Durub-u Emsal-1 Osmaniye, (Osmanlı Atasözleri) Münteha-bat-ı Eş’ar, (Seçme Şiirleri) Mühtehabat-ı Tasviri Efkar, (Yazıları)
Hem siyasal emekleri, hem de sanatçılığı ile tanınan Ziya Paşa, Reşit Paşa’nın yardımı ile saraya alınmıştır. Sonradan Fransızca öğrenmiş, Ali Paşa sadrazam olunca saraydan uzaklaştırılmıştır. Kıbrıs ve Amasya’da memurluk yapmıştır. Londra’da çıkardıkları “Özgürlük” Gazetesi’nde yazılarını yayınlamıştır. “Kanun-ı Esası Encümeni” üyeliğine seçilmiştir. Suriye, Konya, Adana valiliklerinde bulunmuş, Adana’da ölmüştür.
Eserleri:
Terkib-i bend ve Terc-i Bend:
Eş’ar-ı Ziya: Şiirleri
Zafername: Devrin sadrazamı Âli Paşa’yı ve bir takım toplumsal bozuklukları yeren manzum bir eserdir.
Rü’ya: Karşılıklı konuşma şeklinde yazılmış mensur bir eserdir.
Defter-i A’mal: Hatıra yazıları
Harabat: Divan şiirlerinden oluşan üç ciltlik antolojidir.
Şiir ve İnşa: Divan şiiri ve nesrini eleştirdiği mühim makalesidir.
Türk ulusuna vatan topraklarını ve vatanda özgür yaşamayı sevdirmek için giriştiği soylal, politik ve edebî emekleri ile tanınmıştır. Mücadeleci kişiliği ile her zorluğun üstesinden gelmesini bilmiştir.
İlk makalasini Tasvir-i Efkar Gazetesi’nde yazmıştır. Bir süre sonra bu gazeteyi yönetmiştir. Yeni Osmanlılar Cemiyeti’ne üye olmuş. Ziya Paşa ile Fransa’ya gitmiş ordan da Londra’ya geçerek “Özgürlük” gazetesini çıkarmıştı. Yurda dönünce “Vatan Veya Silistre” adlı oyunu yüzünden Kıbrıs’a sürüldü. 38 ay Magosa’da sürgün yaşamı yaşadı. Ülkede meşrutiyet duyuru edilince İstanbul’a döndü. Rodos ve Sakız’da mutasarrıflık (kaymakamlık) yapmış oldu. Sakız Adası’nda 1888’de öldü.
YORUMLAR