1. SERBEST MÜSTEZAT Divan şiirinde “müstezat” olarak malum nazım şeklini Tevfik Fikret şu değişimleri yaparak edebiyatımıza özgür müstezat ...
1. SERBEST MÜSTEZAT
Divan şiirinde “müstezat” olarak malum nazım şeklini Tevfik Fikret şu değişimleri yaparak edebiyatımıza özgür müstezat olarak tanıtmıştır.
a. Her türlü aruz ölçüsü ve hece ölçüsü kullanılmıştır.
b. Uyak düzeni özgür bırakılmıştır.
c. Uzun ve kısa dizelerin sıralanışlarındaki seviye serbestleştirilmiştir.
d. Parça güzelliğine değildir, tüm güzelliğine (mevzu bütünlüğüne) ehemmiyet verilmiştir.
e. Dizeler içinde noktalama işaretleri kullanılarak şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.
2. MENSUR ŞİİR
Mensur şiirde, his ve imgeler şiir inceliği ile anlatılır. Fakat ölçü ve uyak esas alınmaz. Söz konusu yazılarda iç ahenge ehemmiyet verilir. Tümcelerde dil kuralları aranmaz. Daha çok Ser-vet-i Fünucular kullanmış, denemeden öteye gidilemediği için zaman içinde bırakılmıştır.
3. SONE
Avrupa edebiyatında klasik bir nazım şeklidir. İki tane dörder dizelik, iki tane de üçer dizelik bentlerden meydana gelmiştir. Fransız ve İtalyan Sonesi olmak suretiyle iki şekli vardır.
Sone’yi edebiyatımızda en fazlaca Servet-i Fü-nun şairlerinden Tevfik Fikret denemiştir.
4. TERZA-RİMA
İtalyan edebiyatı şiir biçimidir. Dante’nin ünlü eseri “Divina Commedia” bu nazım şekli ile yazılmıştır. Örüşük üçlü de denilir. Üçer dizeli bentlerden oluşur. Uzunluğu sınırsızdır. Sone ve terza-rima haricinde, edebiyatımıza Garptan girmiş nazım şekilleri de şunlardır. Ba-lat, Rendo, Romans, Triyole
1. Lirik Şiir: Eski Yunan edebiyatında bilhassa sevgi şiirleri Lir, denen bir çalgı eşliğinde söylendiği için his coşkunluğu ağır basan şiir türüdür. Yalnız şahsi duyguları değildir,
millî ve dinî duyguları da içeren şiirlere lirik şiir denir.
2. Didaktik Şiir: His ve heyecanların anlatımından çok bir şey öğretmek amacıyla yazılan şiirlere denir. Mevzusu bilgelik ve öğüttür. “Fabl”ler ve her türlü eğitici ve öğretici eserler bu türe girer.
3. Epik Şiir: Cenk, yiğitlik, yurt sevgisi, inanç ve insanlık temalarını işleyen şiirlere epik şiir denir. Türk askerinin eşi olmayan yiğitliğini dile getiren “Çanakkale Şehitlerine” adlı şiir bu türün en güzel örneğidir.
4. Pastoral Şiir: Kır, çoban yaşamı, çıplak doğa güzelliklerini tanıtıp sevdirmek için yazılmış şiirlere verilen addır. Avrupada direkt doğa manzaralarını anlatanlarına İdil. Karşılıklı konuşma tarzında yazılanlara Eglog denir.
5. Satirik Şiir: Bir kimsenin ya da bir toplumun noksan taraflarını ele ile birlikte bunların beğenilmeyen taraflarını üzüntü, alaycı bir üslupla gösteren şiirlerin adıdır.
NOT: Manzum tiyatro eselerindeki şiirlere de trajik şiir denir. N.Kemal ve Abdülhak Hamit Tarhan’ın eserlerinde önrekleri vardır.
YORUMLAR