Tanzimat Fermanı ile Islahat Fermanı Arasındaki Farklar Nelerdir ? Fermanı’ndan farklı yönü, yalnızca azınlıklar için bir takım haklar öngör...
Tanzimat Fermanı ile Islahat Fermanı Arasındaki Farklar Nelerdir ?
Fermanı’ndan farklı yönü, yalnızca azınlıklar için bir takım haklar öngörmesidir.
Ferman’a göre; Müslüman olmayanları küçük düşürücü sözler kullanılamayacak,azınlıklar devlet memuru olabilecek ve her tür okula girebilecek, mahkemeler açık olacak ve herkes kendi dininde yemin edebilecek, işkence, dayak ve angarya yasak olacak; Hıristiyanlar yerel yönetim meclislerine üye olabilecek, yabancı uyruklular mal ve mülk edinebilecek, gayrimüslimlerden alınan baş vergisi olan cizye kaldırılacak, Hıristiyanlar için bedelli askerlik getirilecek ve herkes şirket, banka gibi ticari kurumlar açabilecekti.
Tanzimat Fermanı ile Islahat Fermanı arasındaki en önemli fark, Tanzimat Fermanı'nın hiçbir yabancı etkisi olmadan Mustafa Reşid Paşa tarafından hazırlanması, Islahat Fermanı'nın ise Ali Paşa ile beraber İstanbul'daki İngiliz ve Fransız elçilerinin arasında kararlaştırılmasıdır. Islahat Fermanı'nın en tehlikeli yönü ise Paris Antlaşması'nda kayıtlı olması sebebiyle Osmanlı Devleti'nin iç ve dış siyasetinde bir yabancı müdahalesine açık kapı bırakılmış olması idi (Paris Antlaşması, 9. madde).
Tanzîmât fermanı hazırlanırken açık bir yabancı tefsiri görülmezken, Islâhat fermanı Alî Pasa ile İstanbul’daki Fransız ve İngiliz elçileri arasında kararlaştırılmıştır. Gülhâne halt-i hümâyûnu, yayınlandıktan sonra yabancı elçilere sâdece bilgi edinmeleri için bildirildiği hâlde, Islâhat fermanı Paris konferansına katılan devletlere, Paris andlasmasinin bir maddesinde işaret edilmek için gönderilmişti. Bu durum, Osmanlı Devleti'nin iç ve diş siyâsetinde bir yabancı müdâhalesine yer vermişti.
YORUMLAR