Tarih YAZI ile başlar. yazıdan önceki devirler hakkında sağlıklı bilgi edinmek zor olduğundan, bu dönemlere " Tarih Öncesi Devirler =Pr...
Tarih YAZI ile başlar. yazıdan önceki devirler hakkında sağlıklı bilgi edinmek zor olduğundan, bu dönemlere "Tarih Öncesi Devirler=Prehistorik Devirler" veya "Karanlık Çağlar" denir. MÖ 3200 yılında yazının bulunuşundan günümüze kadar geçen zamana ise tarih devirleri denir. Tarihin zamana göre tasnifinde en önemli ayrım "çağlara ayırarak" incelemedir. Çağların başlangıç ve bitim tarihleri belirlenirken toplumların geniş çapta etkilendiği tarihi olaylar esas alınmıştır. Toplumlar üzerinde etkili olan önemli sosyal ve siyasi olaylar , tarihi devirlere ayırmada etkili olmuş ve sınır kabul edilmiştir. Böylece tarih öğrenme kolaylaşmıştır.
Tarih çağları (devirleri ) : İlk Çağ , Orta Çağ , Yeni Çağ ve Yakın Çağ dır. Tarihi Devirler
1. İlkçağ (Eskiçağ)
M.Ö: 4000-3000 yıllarında yazının Sümerler tarafından bulunması ile başlar, M.S:375 yılında kavimler göçü veya 395 yılında Roma’nın ikiye bölünmesi ya da 476 yılında Batı Roma İmparatorluğunun yıkılması ile son bulur.
Dönemin özellikleri de şunlardır:
·Bu dönemde siyasi yapı genellikle şehir devletleri şeklindedir.
·Roma İmparatorluğu gibi imparatorluklar da bu dönemde bulunmuştur.
·Halk sosyal sınıflara ayrılmıştır
·Hıristiyanlık ve Musevilik bu dönemde kurulmuştur.
·Ayrıca, çok tanrılı dinler de yaygındır.
·Para kullanılmaya başlandı
·Özel mülkiyet doğdu.2. Ortaçağ (375-476/1453)
M.Ö: 375 veya M.Ö:476 yılında başlayıp, M.S:1453 İstanbul’un fethine kadar (Doğu Rama İmparatorluğunun yıkılışına kadar geçen süredir.
Dönemin genel özellikleri;
·Avrupa’da derebeylik (Feodalite) rejimleri kuruldu.
·Batıda skolastik düşünce oluştu.
·İslam bu dönemde doğup gelişti.
·Türkler Müslüman oldular.
·İslam - Hıristiyan savaşları başladı.
·Avrupa’da; İngiltere ve Fransa arasında yüzyıl savaşları yapıldı.
·Haçlı seferleri düzenlendi3. Yeniçağ (1453/1789)
Doğu Roma İmparatorluğunun 1453 yılında Fatih tarafından yıkılması ile başladı. 1789 Fransız ihtilali ile son buldu.
Dönemin genel özellikleri:
·Avrupa’da merkezi krallıklar güçlenerek, feodalite son buldu.
·Coğrafi keşifler, Rönesans ve Reform hareketleri başladı.
·Sanayi inkılabı da bu dönemde gerçekleşti. 4. Yakınçağ (1789/- )
1789 Fransız ihtilali ile başlayıp, günümüze kadar geçen süredir.
Dönemin genel özellikleri;
·Milliyetçilik hareketleri güçlendi
·Ulus devletleri kuruldu
Â·İşçi hareketleri gelişti
·Osmanlı Devleti yıkıldı
·l. Ve ll. Dünya savaşları yapıldı.
·Sömürge imparatorlukları kuruldu.
AÇIKLAMA: Zamanı çağlara bölmek yapay bir bölme işlemidir.
Mesela: İstanbul'un fethi, Avrupa ve Asyayı etkileyen önemli bir tarihi olaydır. Ancak bu olay o sırada Amerika ve Afrika kıtasında yaşayan insanları doğrudan etkilememiştir. Yine Mısır ve Mezopatamya'daki insanlar yazıyı kullanırlarken, dünyanın diğer bölgelerindeki insanlar ancak yüzlerce yıl sonra yazıyı kullanmışlardır. Tarih Öncesi Devirler (Prehistorik Devirler)
İnsanların varoluşundan yazının icadına kadar olan döneme denir. Tarih öncesi devirlerin birbirinden ayrılmasında kullanılan araç ve gereçlerin niteliğine bakılmıştır. Buna göre Tarih öncesi devirler şöyle ayrılır:
1) TAŞžDEVRİ
2) KALKOLİTİK(TAŞž-BAKIR) DEVRİ
3) TUNÇ DEVRİ
a) Eskitaş (Kabataş) Devri
b) Ortataş (Yontmataş) Devri
c) Yenitaş (Cilalı Taş) Devri1)-TAŞžDEVRİ:
a) EskiTaş (Kabataş) Devri: Bu devri yaşayan insan toplulukları ilkel bir göçebe hayat sürmüşlerdir. Ağaç kovuklarında, mağaralarda ve nehir yataklarında yaşayan insanlar tabiatta hazır bulduklarıyla, avcılık ve balıkçılıkla geçinmişlerdir (Avcı ve toplayıcı).
Türkiye'de Eski Taş Devri(MÖ.600.000-MÖ.10.000): Antalya'da Karain,Beldibi ve Belbaşı Mağaraları Anadolu'da bu döneme ait önemli merkezlerdir.
b) Ortataş (Yontmataş) Devri: İnsanlığın toplayıcılık ve avcılıktan üretime geçiş yaptığı dönemdir. Hayvanlar evcilleştirilmiştir.
Türkiye'de Ortataş Devri(MÖ.10.000-8000): Antalya'da Beldibi mağarası, Göller yöresinde Bardiz, Samsun'da Tekkeköy bu devre ait önemli merkezlerdir.
c) Yenitaş (Cilalı Taş) Devri : Tarım hayatı başlamış,köyler kurularak yerleşik hayata geçilmiştir.
Türkiye'de Yenitaş Devri(MÖ.8000- MÖ.5500): Diyarbakır'da Çayönü, Gaziantep'de Sakçagözü, Konya'da Çatalhöyük önemli merkezlerdir.
NOT: İnsanlık tarihinin ilk yerleşim yeri olarak Konya Çatalhöyük kabul edilmektedir. İlk üretim yeri de Çayönü (Diyarbakır) kabul edilir.2) KALKOLİTİK(TAŞž-BAKIR) DEVRİ:
Taş devrinin sonlarına doğru maden keşfedilmiştir. İlk kullanılan maden bakırdır.
Türkiye'de Kalkolitik Devir(MÖ.5500-MÖ.2500): Çanakkale'de Truva, Burdur'da Hacılar, Yozgat'ta Alişar, Çorum'da Alacahöyük'dür.3) TUNÇ DEVRİ:
Bu dönemde site denilen ilk yönetim örgütleri(devlet) oluşturulmuştur.
Türkiye'de Tunç Devri(MÖ.2500- MÖ.1200):
Anadolu'da üretim artmasına paralel olarak ticaret gelişmiş, toplumsal ilişkiler hızlanmıştır.
Yazı Asurlu tüccarlar tarafından Türkiye'ye getirildi.
NOT: Anadolu'da ilk yazılı belgeler Kayseri yakınlarındaki KÜLTEPE'de bulundu. Böylece Anadolu'da tarih çağları başladı.(MÖ.2000)
YORUMLAR