Uzakdoğunun ufak ve darbeler ülkesi olan Tayland zamanı ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız. Günümüzde Tay adıyla m...
Uzakdoğunun ufak ve darbeler ülkesi olan Tayland zamanı ile ilgili olarak genel bilgilerin yer almış olduğu yazımız.
Tahtı yakalayan Çin kökenli General Tak Sin 1782’de, akli dengesini yitirince, tahta geçen General Çakri, Tay Kralı I. Rama ismini ile birlikte Bangkok’ta yeni bir başkent kurdu. Tayland tahtı, bugün de Rama soyundan gelen kralların elindedir. Tayland, 19. yüzyıl sonlarında Laos ile Kamboçya’nın bir kısmını Fransızlara bırakmak mecburiyetinde bırakıldı. 1932’de meydana gelen kansız bir devrim sonunda, kralın yetkileri sınırlandınldı ve 1939′ da ülkenin Siyam olan ismi Tayland olarak değiştirildi, ikinci Dünya Savaşı’nda, Japonya’nın yanında savaşıp yenik düşen Tayland, cenk tazminatı yerine, cenk esnasında ülkesine katmış olduğu Laos, Kamboçya, Burma (Birmanya) ve Malezya (Malaysiya) topraklarını geri vermek mecburiyetinde bırakıldı.
Kral Ananda Mahidol’un ölümü (Haziran 1946) üstüne yerine, kardeşi Bhamibol Adulyadej (Roma IX) geçti. Demokratik rejime, 1947’de girişilen bir askeri darbeyle son verildi. Cenk sürecinin başkanı Mareşal Pibul Songgram tekrardan başa geçti. 1950’de, Kore Savaşı’nda Garbın yanında yer edinen Tayland, merkezi Bangkok’da bulunan SEATO kurucu üyeliğinin yanı sıra, Colombo Planı’na katıldı. 1957’de meydana gelen yeni bir askeri darbeyle Mareşal Sarit Thanarat yönetime el koydu. Yeni seçimlere gidildikten kısa süre sonrasında sıkıyönetim duyuru edilerek parti ve örgütler kapatıldı. 1963’te, Sarit’in ölümünden sonrasında başbakanlık görevini üstüne alan Mareşal Thanom Kittikaçorn döneminde, Tayland mühim ekonomik ve toplumsal gelişmelere sahne oldu.
1971’de, anayasanın askıya alınmasıyla yeni bir sıkıyönetim süreci başladı. 1973’te çıkan talebe ayaklanmaları ve kanlı sokak çatışmaları sonunda, Thanom ülkeden kaçmak mecburiyetinde bırakıldı. Kral, yönetimi, Dr. Sanya Dharmasakti başkanlığında bir geçici hükümete devretti. Nisan 1976’da yeni seçimlere gidildi. Seni ikinci kez koalisyon hükümeti kurdu. Ekim 1976’da ki talebe ayaklanmaları sonucu, Amiral Sangrad Çaloryoo komutasındaki bir askeri cunta, Seni’yi görevden alıp yönetime el koydu. Yeni bir anayasa hazırlanarak Thanin Kraiviksiyen başkanlığında sivil bir hükümet kuruldu. Bir çok hafta geçmeden, Kara Kuvvetleri Komutam General Kriangsak Çomanan, Thanin’i etkisiz kılarak başbakan oldu. Yeni anayasa onaylandıktan sonrasında Nisan 1978’de seçimlere gidildi. Kriangsak, Şubat 1980’de yeni bir hükümet kurarak durumunu sağlamlaştırma yoluna gittiyse de, Bangkok’taki düzensizlik ortamı ve huzursuzluk üstüne çekilme etti.
Mart 1980’de, Ulusal Müdafa Bakanı General Prem Tinsulanonda başkanlığa atandı. 27 Temmuz 1986′ da, genel seçim yapılmış oldu. Genel seçimlerin hiçbir partiye parlamentoda tek başına hükümet kurmaya yetecek bir ekseriyet sağlamadan neticelenmesi üstüne, Prem Tinsulanonda’nın başbakanlığında eski koalisyon hükümeti görevde kaldı. Başbakanlıkta sekizinci yılını dolduran Prem Tinsunalonda’ nın görevden çekilmesi üstüne 24 Temmuz 1988’de meydana getirilen erken seçimlerden sonrasında Şonhavan, seneler sonrasında ilk kez “seçilmiş” bir kimse olarak Ağustos 1988’de başbakanlık koltuğuna oturdu. Ama, ordu-hükümet çekişmesi, Genelkurmaybaşkanı Sunthorn Kongsompong’un darbesiyle son buldu (13 Şubat 1991).
YORUMLAR