Halk tasavvuf edebiyatı, Tekke edebiyatında Hikmet nedir? Hikmet özellikleri, örnekleri, hakkında bilgi. Hikmetlerde din konuları şairin an...
Halk tasavvuf edebiyatı, Tekke edebiyatında Hikmet nedir? Hikmet özellikleri, örnekleri, hakkında bilgi.
Hikmetlerde din konuları şairin anlayış ve sezgilerine göre işlenir. Hikmet adı, genel olarak Ahmet Yesevi’nin şiirlerine verilmiştir. Zaten kendisi de meydana getirdiği divana, Divan-ı Hikmet ismini vermiştir. Ahmet Yesevi şiirlerinin çoğunu aruzla yazmıştır. Hece ölçüsüyle yazdığı manzumelerinde de en çok (7 + 7 = 14) ölçüsünü kullanmıştır.
Bu arada Yunus Emre’nin de hikmetler yazmış olduğunu unutmamak gerekir.
Hikmetler, genel karakterleri bakımından, okuyucuyu din konuları üzerinde düşünceye yöneltici manzumelerdir. Yunus Emre’nin bu alandaki şiirleri İlâhi adını taşır. Aşağıda Yesevi’den bir hikmet örneği verilmiştir :
Ol Kaadir-nim kudret bilen nazar kıldı
Hurrem bolup yir astığa girdim mına
Garip bendeng bu dünyada güzer kıldı
Mahrem bolup yir astığa girdim mına
Zâkir bolup, şâkir bolup Hak-nı taptım
Şeyda bolup, rüsvâ bolup candın öttüm
Andın songra vahdet meydin katre tattım
Hemdem bolup yir astığa girdim mına
Ahmet Yesevi
Dörtlüklerin anlamları şöyledir :
Güçlü Tanrım şöyle bir kudretle baktı, bundan sevinç duyarak yer altına girdim işte. Tanrım, garip kulun dünyasından geçti şimdi. Bir dost olarak yer altına girdim işte.
Zikreyledim, şükre eyledim, Hakka taptım; deli oldum, ayıplandım, candan geçtim. Ondan sonra birlik şarabından bir damla tattım. Peygamber’le hemdem olup yer altına girdim.
Ahmet Yesevi bu hikmetini, Peygamberin ölüm yaşı olan 63 yaşına geldiği zaman, yer altında yaptırdığı ve kalan ömrünü içinde geçirdiği çilehane’de yazmıştır. Çünkü Yesevi’ye göre madem ki Peygamber bu yaşta yer altına girmiştir, kendisinin de bu yaştan sonra yer yüzünde yaşamasına bir sebep yoktur.
YORUMLAR